Nieuwsbrief Glashelder! Welkom Wat meer informatie over. ... springstaarten
|
|
- Margaretha van der Horst
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Welkom Wat meer informatie over... springstaarten Brachystomella parvula, Listrophoroides (Listrophoroides) pahangi, Ballistura schoetti, de meeste deelnemers aan kijken niet meer op van dit soort termen. Ons glaspreparaten-project is nu precies een maand live en loopt als een trein. Meer dan mijten en springstaarten zijn in die korte tijd de revue al gepasseerd en dat hebben we enkel en alleen te danken aan jullie: de leden van VeleHanden! We vonden het daarom tijd voor een eerste nieuwsbrief over Langs deze weg willen we jullie, aanvullend op de nieuwsberichten en het forum op VeleHanden.nl, leuke achtergrondinformatie meegeven over het museum, de collectie en natuurlijk het project zelf. Veel leesplezier en vooral ook veel invoerplezier de komende maanden! Maarten Heerlien, Projectleider Springstaarten, oftewel Collembola, zijn beestjes van enkele millimeters groot. Ze danken hun naam aan de springvork of springstaart ( furcula ) onder hun lichaam, waarmee ze zichzelf de lucht in kunnen schieten. Het is een heel oude groep, één van de oudste groepen zespotigen, die verwant is aan de insecten. Springstaartsoorten komen overal op aarde voor, van de diepste grotten tot de hoogste bergtoppen en van de Noord- tot aan de Zuidpool. Sommige soorten leven zelfs op sneeuw en ijs. Ze brengen hun leven in en op de bodem door en eten schimmels, bacteriën, stuifmeel, etcetera. Hun aantallen kunnen oplopen tot individuen per vierkante meter. Enkele soorten zijn schadelijk in de landbouw, maar aan de andere kant bevorderen springstaarten de afbraak van plantenafval tot compost en verminderen ze de verspreiding van plantenziekten door het opeten van ziekteverwekkers. In Nederland zijn nu 306 soorten springstaarten bekend. Er wordt verwacht dat nog zeker 100 soorten aan dit aantal toegevoegd zullen worden na verder onderzoek. Wereldwijd zijn er 8000 soorten springstaarten beschreven, maar er worden er wel verwacht. Informatie afkomstig uit De Nederlandse Biodiversiteit, nr. 10 in de serie Nederlandse Fauna, en van nederlandsesoorten.nl.
2 LiveScience in Naturalis is vernieuwd! In april 2011 startte Naturalis met LiveScience, een experiment om een open museum te zijn. De LiveScience-zaal is ingericht om museum-bezoekers te laten kennismaken met het echte werk van Naturalismedewerkers en ze te laten ervaren dat Naturalis behalve een museum ook een onderzoeksinstituut is. Onderdeel van LiveScience is de Werkstraat waar het publiek getuige kan zijn van de digitalisering van onze collectie. De eerste twee jaar zijn er mollusken (schelpen) gedigitaliseerd in LiveScience. Sinds begin april zijn de collectiemedewerkers live aan de slag met de 1 miljoen microscopische glaspreparaten die Naturalis beheert. Alle preparaten worden gedigitaliseerd door ze te scannen en de informatie over de preparaten vast te leggen in een database, waarvan een aanzienlijk deel, 10 procent, door jullie wordt gedaan in VeleHanden. Als bezoeker kun je meekijken en de collectiemedewerkers vragen wat je graag wilt weten. Extra leuk natuurlijk om eens te zien hoe de etiketten die door jullie worden getranscribeerd in daar terechtkomen! Naast de glaspreparaten worden momenteel ook stenen, mineralen en fossielen zoals ammonieten en mammoetbotten uit de geologiecollectie in de werkstraat in LiveScience onderhanden genomen. Ook leuk om te melden is dat er megamicroscoop in de zaal is opgesteld. Bezoekers van LiveScience kunnen vanuit de zaal meekijken met onderzoekers die geavanceerde apparatuur gebruiken om dieren en planten te bestuderen. Zo gebruikt de onderzoeker van zachte koralen een rasterelektronenmicroscoop die 5000 keer vergroot! Ook zijn er leuke interactieve theatervoorstellingen, ScienceTalks en livepreparaties. Kijk op voor de agenda. Dus kom een keer langs om jullie collega s hier bij Naturalis te ontmoeten!
3 Invoerdersvraag: waarom zitten er eigenlijk zoveel exemplaren van dezelfde soort in de collectie? Waarom zijn er eigenlijk zoveel exemplaren van dezelfde soort verzameld? Na het invoeren van het 10de preparaat van Ceratophysella bengtssoni is dit een vraag die zomaar naar boven kan komen. In de collectie van Naturalis zitten 37 miljoen objecten, terwijl er 1,8 miljoen soorten beschreven zijn. Er zitten dus van een heleboel soorten meerdere exemplaren in de collectie. Dit is nodig omdat er veel individuen onderzocht moeten worden om een goed beeld te krijgen van de variatie binnen een soort met één springstaart heb je niet een goed beeld van álle springstaarten van die soort. Daarnaast weet je pas in welke omgevingen ze voorkomen als je ze op verschillende plekken hebt verzameld. En om de veranderingen over de tijd heen te boekstaven moeten exemplaren van dezelfde soort op verschillende momenten verzameld worden. Het is heel relevant om dit soort onderzoek aan kleine kruipbeestjes te doen in het licht van veranderingen in het milieu en de biodiversiteit. Vandaar dat Naturalis zoveel exemplaren van dezelfde soort beheert: er is dan beter onderzoek mogelijk.
4 Het vogeltje Stizoptera bichenovii oftewel Taeniopygia bichenovii, met de Nederlandse naam Bichenows astrild, is de gastheer van de mijt Syringophilopsis (Stizophilus) streeti. Copyright David Blank, via Nieuwsbrief Uitgelicht preparaat RMNH.ACA.P Wat staat er nu allemaal aan informatie op de etiketten? Als voorbeeld hier één van de mijten die zijn verzameld tijdens de Kimberley Expeditie in Australië. Het diertje in het preparaat is op naam gebracht als Syringophilopsis (Stizophilus) streeti Kethley, v. Welie, Lukoschus. De drie genoemde mensen hebben in het laboratorium de tijdens de expeditie verzamelde mijten onderzocht. Waarschijnlijk bleek toen dat er een aantal mijten waren die niet leken op de al bekende mijtensoorten, maar tot een andere, nieuwe, soort behoorden. Deze nieuwe soort is beschreven aan de hand van, onder andere, dit exemplaar: het is een paratype. De nieuwe soort is ondergebracht bij het al bestaande genus Syringophilopsis, een groep mijten die op de vleugelveren van bepaalde vogels leeft. Zo ook dit beestje, dat van een Stizoptera bichenovii is afgeplukt. Het genus Stizoptera is blijkbaar populair als gastheer bij deze groep mijten, want de naam van hun subgenus is Stizophilus, oftewel, een liefhebber van Stizo (Stizoptera). Deze groep mijten is dus naar hun gastheer vernoemd. Die gastheer is een Bichenows astrild, een mooi klein vogeltje dat tot de familie van de prachtvinken behoort. De tegenwoordig geldige wetenschappelijke naam is Taeniopygia bichenovii. Bij het invoeren wordt echter aangehouden wat er op het etiket staat, Stizoptera bichenovii dus. Etiket nummer RMNH.ACA.P.29812, ID 41504
5 Foto: Albert de Wilde, bron: Metopeurum fuscoviride Stroyan, 1950 Nieuwsbrief Coming soon: Aphididae Bladluizen. Je wilt ze liever niet in je moestuin of op je kamerplanten. Deze grote familie van kleine insecten voedt zich graag en in groten getale met sappen uit planten. Daarmee kunnen de luizen schadelijke virussen overbrengen van de ene op de andere plant en verdroging of vergroeiingen van planten veroorzaken. Het sap dat bladluizen uit planten halen, zetten ze deels om in een kleverig vocht dat ze uitscheiden. Mieren voeden zich graag met deze honingdauw en hangen dan ook vaak rond in bladluizenkolonies, zoals in de bovenstaande foto te zien is. De honingdauw die niet wordt geconsumeerd door mieren en andere insecten kan een voedingsbodem voor schimmels vormen. Goede kennis over de verspreiding van bladluizen is van groot belang. Daarom zijn ze binnenkort in op VeleHanden te vinden, in totaal een kleine tienduizend. De meeste geprepareerde diertjes zijn in Nederland verzameld, maar ook in meer exotische landen zoals Indonesië, Angola en Japan. De etiketten zijn allemaal (goed leesbaar) handgeschreven en de gegevens, waaronder de plant waarop de bladluis is aangetroffen, duidelijk gestructureerd. Een mooie collectie dus voor Kortom: bladluizen, zeker bepaalde soorten, kunnen flinke economische schade aanrichten bij bijvoorbeeld tuinders. Toch dienen bladluizen wel degelijk ook een nuttig doel, als voedsel voor andere soorten. Lieveheersbeestjes zijn de meest bekende natuurlijke vijanden van bladluizen maar ook vogels zoals de Pimpelmees doen zich er graag aan tegoed.
6 Enquête Feiten & Cijfers Beste deelnemers, We zijn nu een maand actief met het project Wij doen er alles aan om het project tot een bijzondere ervaring te maken. Publieksonderzoek leert ons op welke punten het nog beter kan. Door deel te nemen aan deze enquête helpen jullie ons om de communicatie rondom het project te verbeteren en inzicht krijgen jullie verwachtingen en wensen van alle deelnemers. Ook geeft het inzicht in de promotie van het project en hoe mensen bij VeleHanden terechtkomen Met de volgende link komt u bij een vragenlijst bestaande uit 5 vragen, u zult ongeveer 2 minuten nodig hebben voor het invullen hiervan. Alvast bedankt voor uw medewerking. In de maand dat nu live is, zijn al van de mijten en springstaarten dubbel ingevoerd. Van het totale aantal is 15% helemaal klaar: ingevoerd én gecontroleerd. Dit is een groot compliment aan alle invoerders en controleurs waard: gemiddeld worden er 900 etiketten per dag geregistreerd! De absolute topdag was Eerste Paasdag, toen de Glashelder-invoerders gezamenlijk het enorme aantal van 1576 etiketten hebben ingevoerd. Wist je trouwens dat zondag de dag van de week is waarop het hardste doorgetypt wordt? Maar ook op doordeweekse dagen zijn er gemiddeld 26 mensen actief bezig met het digitaal beschikbaar maken van de glaspreparaten. Bedankt allemaal! Met vriendelijke groeten, Het projectteam.
Glashelder nieuwsbrief 4 mei 2014. De afronding van Glashelder! Resultaten. Beste Glashelder!-deelnemers,
De afronding van Glashelder! Resultaten Beste Glashelder!-deelnemers, Het is alweer enkele maanden geleden dat de honderdduizendste scan van Glashelder! werd ingevoerd en gecontroleerd. De meeste van jullie
Nadere informatieAls er niets op het preparaat staat merkt u het preparaat aan als onbruikbaar.
FAQ Wat doe ik als er helemaal niets op het preparaat staat? Als er niets op het preparaat staat merkt u het preparaat aan als onbruikbaar. Wat doe ik met informatie waarvoor het formulier geen veld heeft?
Nadere informatie( BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw. Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE
BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE Een krop sla zonder gif Biologische aardappelen, granen en groenten
Nadere informatieNieuwsbrief Glashelder! Inleiding
Inleiding Het gaat goed met We gaan alweer richting de 35.000 dubbele transcripties en zijn wat het transcriberen betreft dus al over eenderde van het totaal. Oplettende leden van hebben trouwens gemerkt
Nadere informatie,:,- ::s (\') ., - n. -==-. (\) ==} (\) (\) (ih. (\) (h. b,. (\)
ë' - ::s r,:,- -+ o -+ (\') 0 lo., o_ 0 - n. ==} -==-. < (ih o= (h b,. =g ) Tuinwandeling voor groep 1 / 2 van het primair onderwijs HET LIEVEHEERSBEESTJESPAD Tuin: Landzigt Tijdsduur: cira 1 uur Eigen
Nadere informatieDinoLab LIVE Lesbrief websessie
DinoLab LIVE Lesbrief websessie Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 6, 7 en 8 1 DinoLab LIVE lesbrief DinoLab LIVE 1 Introductieles 2 Beschrijving websessie 3 Afsluiting 4 Bijlage:
Nadere informatieLesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel
Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 4 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel
Nadere informatieDonderdag 9 november Biologische avond: Bodemdieren
Donderdag 9 november 2017 Biologische avond: Bodemdieren Om acht uur is het al lekker druk en wordt er onder het genot van koffie en koek flink gekletst in de lerarenkamer van De Bijenkorf. Voor deze avond
Nadere informatieKinderen doen en ontdekken, (leren) experimenteren en sprankelen in Naturalis
Programmaboekje TalentenKracht Publieksdag 2012 Kinderen doen en ontdekken, (leren) experimenteren en sprankelen in Naturalis Zondag 21 oktober 2012 Hartelijk welkom op deze speciale dag in Naturalis.
Nadere informatieInvoerinstructies Glashelder!
Invoerinstructies Glashelder! 21 mei 2013 De nieuwe toevoegingen zijn in groen weergegeven. 1/9 De anatomie van een glaspreparaat met een mijt Inhoud: Invoerinstructies Glashelder!... 1 Algemene instructies
Nadere informatieJonge kinderen sprankelen in Naturalis
Programmaboekje TalentenKracht Publieksdag Jonge kinderen sprankelen in Naturalis zondag 6 november 2011 Welkom! Hartelijk welkom op deze speciale dag in Naturalis! Je maakt vandaag kennis met de leukste
Nadere informatieWinterslaap. Met filmpjes, werkblad en puzzels. groep 5/6. uitgave januari 2013
uitgave januari 2013 Winterslaap Met filmpjes, werkblad en puzzels groep 5/6 inhoud blz. Inleiding 3 1. Wat is een winterslaap? 4 2. Lage hartslag 5 3. Lage temperatuur 6 4. Winterrust 7 5. Winterslapers
Nadere informatieRode bosmier SOORTEN MIEREN
Rode bosmier De rode bosmier ontdek je soms al snel. Als je bijvoorbeeld in het bos loopt en dan ergens gaat zitten. Opeens zitten ze overal. In je broekspijpen, op je arm, tot in je sokken aan toe! En
Nadere informatieWat weet jij over biologisch en over de bodem?
Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant
Nadere informatieBloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal
Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal Rode draad in deze presentatie Waarom bloemenranden op je bedrijf? Natuurlijke plaagbestrijding is dichtbij.
Nadere informatieKaartenset ongewervelde dieren
Kaartenset ongewervelde dieren Deze set met plaatjes is het eerste deel van de kaartjes met gewervelde- en ongewervelde dieren op. Ieder kaartje bevat een afbeelding van het dier in kwestie, met daarbij
Nadere informatieINSECTEN. werkboekje
INSECTEN werkboekje 20 maart 2009 Dag lieve kleine vlinder Waar vlieg je toch naartoe? Breng jij misschien de eitjes weg, ben jij nu al moe? Jouw eitjes worden rupsjes. die groeien heel erg vlug. ook krijgen
Nadere informatieoork omen v an ziekten en pl agen
Inhoud 3 1. Over deze brochure 4 2. Eerst wat geschiedenis 4 - Vroeger 4 - Het eerste bestrijdingsmiddel 4 - Meer middelen 4 - Bestrijdingsmiddelenwet 5 - Gevolgen voor het milieu 5 - Andere soorten bestrijdingsmiddelen
Nadere informatieLesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel
Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 6 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel
Nadere informatieBloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 6 september 2017, Kronenberg
Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 6 september 2017, Kronenberg Rode draad in deze presentatie Waarom bloemenranden op je bedrijf? Natuurlijke plaagbestrijding is dichtbij.
Nadere informatienatuurboekje van zomer 2015
natuurboekje van zomer 2015 HOI! EIND VAN DE ZOMER tot in oktober bramen tijd! De bramen zijn rijp en je kunt plukken. Een braam gaat van groen naar rood naar zwartblauw. Zwartblauwe bramen zijn rijp.
Nadere informatieTHEMA 2 ALLES WAT LEEFT. LES 2 Exoten in Nederland. Deze les gaat over: Bij dit thema horen ook: Exotische dieren die in Nederland leven
Powered by ESA NEMO NSO SPACE EXPO WNF THEMA 2 ALLES WAT LEEFT LES 2 Exoten in Nederland Deze les gaat over: Exotische dieren die in Nederland leven Bij dit thema horen ook: Les 1 Ecosystemen en voedselketens
Nadere informatieInhoud. Inleiding blz. 3. Wat is een fossiel? blz. 4. Hoe fossielen ontstaan blz. 5. Fossielen van zacht weefsel blz. 6. Zeedieren blz.
Door: Oscar Zuethoff Groep 6b - Meneer Jos & Ingrid Februari 2008 Inhoud Inleiding blz. 3 Wat is een fossiel? blz. 4 Hoe fossielen ontstaan blz. 5 Fossielen van zacht weefsel blz. 6 Zeedieren blz. 7 De
Nadere informatieLesbrief Beestjes tekenen naar waarneming
Lesbrief Beestjes tekenen naar waarneming Doelgroep: Groep 5 t/m 8 Lesduur: ± 45 minuten Leerstofgebied: Wereldoriëntatie, Kunstzinnige oriëntatie Werkvorm: Zelfstandig Doel van de opdracht: Het kennismaken
Nadere informatieJeugdpuzzel 7. Om de puzzel op te lossen moet je naar alle zalen van het museum. Maak de zin zelf af! Natuurhistorisch Museum Maastricht
Jeugdpuzzel Om de puzzel op te lossen moet je naar alle zalen van het museum. Kijk goed wat er op de foto s staat. Zoek ze op in de tentoonstellingen. Schrijf de gevraagde letter van de naam boven het
Nadere informatieWandelroute langs insecten en andere kleine beestjes
Wandelroute langs insecten en andere kleine beestjes Tijdens deze buitenopdracht komen jullie verschillende insecten tegen. Ook vind je andere kleine beestjes, die geen insecten zijn. De route is met een
Nadere informatieDocentenhandleiding Onderzoek Leefomgeving
Docentenhandleiding Onderzoek Leefomgeving Doelgroep: Groep 6,7 en 8 Leerstofgebied: Natuur en techniek Werkvorm: Buiten in groepjes van 3 leerlingen Duur: 45 minuten buiten + 30 minuten nabespreken in
Nadere informatieVeleHanden. Collecties online toegankelijk door crowdsourcing
VeleHanden Collecties online toegankelijk door crowdsourcing De crowdsourcingwebsite VeleHanden Voor erfgoedinstellingen is crowdsourcing een prachtige oplossing om collecties te ontsluiten. Elk archief
Nadere informatie. naturalis. nederlands centrum voor biodiversiteit. leiden. plantpathogenen, onderdeel van biodiversiteit? kennis en innovatie in breed perspectief
. naturalis nederlands centrum voor biodiversiteit. leiden plantpathogenen, onderdeel van biodiversiteit? kennis en innovatie in breed perspectief . naturalis nederlands centrum voor biodiversiteit. leiden
Nadere informatieNetje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!
Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring
Nadere informatieBiodiversiteit en netwerken
Basiscursus Ecologische Moestuin Biodiversiteit en netwerken Ecologisch tuinieren is 1. Niet destructief, maar constructief tuinieren; 2. Netwerken bevorderen 1. Destructief boeren/tuinieren Pesticiden
Nadere informatieDe kip of het ei S=T -N W=K -KN EL=K M=G
De kip of het ei Kippen in jouw tuin? Ideaal om keukenrestjes kwijt te raken, als slakkenverwijderaars in de tuin en als leveranciers van kakelverse eitjes. Maar opgelet! Eitjes uit eigen tuin bevatten
Nadere informatieGeachte deelnemers en belangstellenden, beste lezer,
Subject: Het project in 2019! Nieuwsbrief Amsterdamse Doodsoorzakenproject maart 2019 Geachte deelnemers en belangstellenden, beste lezer, Wat gaat de tijd snel: februari vloog voorbij en de lente gaat
Nadere informatieDe kleine beestjesclub
Thema: mini Biologie Dieren Insecten en spinnen Moeilijkheid: * Tijdsduur: ** Juf Nelly De kleine beestjesclub Doel: Na deze opdracht weet je meer over verschillende insecten Uitleg opdracht Je luistert
Nadere informatieWinterslaap. groep 5/6
Winterslaap groep 5/6 inhoud blz. Inleiding 3 1. Wat is een winterslaap? 4 2. Lage hartslag 5 3. Lage temperatuur 6 4. Winterrust 7 5. Winterslapers 8 Werkblad winterslaap 15 Schrijf je eigen e-boek 16
Nadere informatieJaarverslag van activiteiten 2014
Inleiding. Voor 2014 kunnen we terugblikken op een geslaagd museumjaar. De opening na de winterstop begon goed met vele bezoekers in het voorjaar. De jaarlijkse wisselexpositie ondergebracht in het Tuta
Nadere informatieWERKBLADEN VOOR DE LEERLINGEN
BIO? DA S LOGISCH! INTROLES VOOR DE 2 e GRAAD 1 LESUUR WERKBLADEN VOOR DE LEERLINGEN 2 BIO? DA S LOGISCH? - WERKBLADEN VIDEO: GEERT HOSTE Wat is biologische voeding? Schrijf zoveel mogelijk termen op die
Nadere informatieArie Aardvarken. Lesbrief
Arie Aardvarken Lesbrief Arie Aardvarken Lesbrief In Naturalis ontmoet u met uw groep Arie Aardvarken. Hij laat uw leerlingen ontdekken dat dieren heel handig in elkaar zitten. Het museumbezoek bestaat
Nadere informatieArie Aardvarken. Lesbrief. Tips
Lesbrief Arie Aardvarken In Naturalis ontmoet u met uw groep Arie Aardvarken. Hij laat uw leerlingen ontdekken dat dieren heel handig in elkaar zitten. Het museumbezoek bestaat uit een interactieve rondleiding
Nadere informatieSamen goed voor elkaar!
Nieuwsbrief 1 8 oktober 2015 De wekelijkse nieuwsbrief van de Sint Maartenschool. In deze nieuwsbrief Beste ouders en verzorgers Uw school is ingeloot! Thema avond van 26 november Afscheid nemen Kinderboekenweek
Nadere informatieUw platform voor crowdsourcing
Uw platform voor crowdsourcing advertentie Inhoud Hoe werkt het? Kwaliteit verzekerd Hoe kunt u meedoen? 3 5 7 8 Elk archief of museum heeft er mee te maken: grote hoeveelheden foto s of documenten waar
Nadere informatieKreeftachtigen hebben meestal kleine ogen, waar ze maar weinig mee zien. Ze kunnen wel bijzonder goed ruiken.
Kreeftachtigen Er zijn veel verschillende soorten kreeftachtigen. Van ieder soort leven er vaak zeer grote aantallen in zee. Kreeftachtigen zijn bijvoorbeeld de roeipootkreeftjes, de zeepissebedden en
Nadere informatiePeriodiekenviewer. Jaargangen digitaal inzichtelijk
Periodiekenviewer Jaargangen digitaal inzichtelijk Periodiekenviewer Kranten, tijdschriften, raadsnotulen, archieven en bibliotheek- en bedrijfsarchieven zijn de secondewijzer van de geschiedenis. Hierin
Nadere informatieWETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK. Wat is dat? Eva van de Sande. Radboud Universiteit Nijmegen
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Wat is dat? Eva van de Sande Radboud Universiteit Nijmegen EERST.. WETENSCHAPSQUIZ 1: Hoe komen we dingen te weten? kdsjas Google onderzoek boeken A B C 1: We weten dingen door
Nadere informatieDoor : Roelof, Rohied & Seyit. Klas: 8A & 8B. Plusgroep van mr. Karel. St. Carolusschool. Den Haag.
Door : Roelof, Rohied & Seyit. Klas: 8A & 8B. Plusgroep van mr. Karel. St. Carolusschool. Den Haag. 1 Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. Naturalis 3. De Burcht 4. Pieterskerk + lunch 5. Hortus botanicus 6.
Nadere informatiePeppelinfo december 2014, nummer 4
Peppelinfo december 2014, nummer 4 Beste ouders, Inmiddels ben ik al weer drie weken op de Peppel en begin ik me al aardig thuis te voelen. Ik heb al veel ouders ontmoet en al een aantal prettige gesprekken
Nadere informatieJeugdpuzzel. Om de puzzel op te lossen moet je naar alle zalen van het museum. Jeugdpuzzel 2010 Natuurhistorisch Museum Maastricht
Jeugdpuzzel Om de puzzel op te lossen moet je naar alle zalen van het museum. Kijk goed wat er op de foto s staat. Zoek ze op in de tentoonstellingen. Schrijf de gevraagde letter van de naam boven het
Nadere informatieSchoolkamp en Teken Beatrixschool Haarlem
Schoolkamp en Teken Beatrixschool Haarlem Voorwoord Kamperen is voor de Beatrixschool al ruim 30 jaar een traditie. Een prachtige traditie vergeleken met de schoolreisjes van deze tijd. Een pretpark is
Nadere informatieHoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?
INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in
Nadere informatieFase 1: de resten van de afbraak werden via de Leie afgevoerd en dit was een belevenis voor de kinderen!
NIEUWSBRIEF 3 Maart Alle hens aan dek! De speelplaats wordt een halve werf! Het veiligheidsplan trad in werking net voor de krokusvakantie en werd tot hiertoe zeer goed opgevolgd. Proficiat collega s,
Nadere informatieNieuwsbrief 05 februari 2015
Beste kinderen, ouders/verzorgers, Nieuwsbrief 05 februari 2015 Hierbij ontvangt u de nieuwsbrief met belangrijke informatie over de Blokpoelschool. De nieuwsbrief wordt ook op de website www.blokpoelschool.nl
Nadere informatieDieren in de winter 3
Dieren in de winter 3 inhoud blz. 1. Winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. Filmpjes 11 Bronnen en foto s 12 Colofon
Nadere informatieInleiding In het najaar worden de dagen steeds korter en de nachten steeds langer. Kun je je voorstellen dat je in de maand november naar bed gaat?
Inleiding In het najaar worden de dagen steeds korter en de nachten steeds langer. Kun je je voorstellen dat je in de maand november naar bed gaat? Je valt in een diepe slaap en wordt in maart pas weer
Nadere informatieWat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.
Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me
Nadere informatieBewoners. Noordzee. Introductie. Als de Noordzee een paspoort zou hebben dan zou het er zo uitzien:
Gemiddelde: diepte 94 meter Oppervlak: 572.000 km2 Bodem: hoofdzakelijk zand Bewoners van de Noordzee Introductie Als de Noordzee een paspoort zou hebben dan zou het er zo uitzien: De Noordzee is natuurlijk
Nadere informatieOntdek. ons zoute DNA. Zonder de scheepvaart geen Nederland. basisonderwijs 2015/2016
Ontdek ons zoute DNA Zonder de scheepvaart geen Nederland basisonderwijs 2015/2016 Welkom in het scheepvaartmuseum amsterdam Ontdek Het leven aan boord van verschillende schepen, doe mee aan het havenspel
Nadere informatieSpreekbeurt Huisdieren (goed) houden
Spreekbeurt Huisdieren (goed) houden Hoi, ik ben Ikki. Wat leuk dat je je spreekbeurt doet over het houden van huisdieren! Daar kan ik je een heleboel over vertellen Bijvoorbeeld dat er veel komt kijken
Nadere informatieVoedsel. kweek, productie en vertering. mbo
Voedsel kweek, productie en vertering mbo Microben en voedsel zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. In de landbouw worden voedselgewassen constant bedreigd door ziekteverwekkers. Maar zonder microben
Nadere informatieDe Levende tuin, met een levende omheining. De Levende tuin laat uw tuin leven. Wilt u van uw tuin een groene oase maken?
FOTO S: TUINEN VAN APPELTERN met een levende omheining De omheining van een levende tuin leeft mee. Deze biedt beschutting, maar is ook toegankelijk voor kleine dieren. Van oude stenen bijvoorbeeld, zijn
Nadere informatieDossier T. rex voor Naturalis. Darwinweg 2 Postbus 9517 2300 RA Leiden. T 071 751 96 00 F 071 751 96 66 www.naturalis.nl
Dossier T. rex voor Naturalis Darwinweg 2 Postbus 9517 2300 RA Leiden T 071 751 96 00 F 071 751 96 66 www.naturalis.nl Inhoud 1. De opgraving 5 2. Facts & figures 7 Het skelet 7 Tientje voor T. rex 7
Nadere informatieVerteren en fermenteren. havo/vwo 3-4
Verteren en fermenteren havo/vwo 3-4 Bij onze spijsvertering en voedselproductie spelen microben een belangrijke rol. Het gebruik van microben om voedsel te maken, heet fermentatie. Veel van ons eten en
Nadere informatieStudenten feest brochure
Studenten feest brochure Jouw feest bij Piecken! Heb je zin in een knallend feest in een super locatie kom dan naar Piecken. Wij beschikken over een uitgebreide licht en geluid installatie, top barmensen,
Nadere informatieheeft mosasauruspoep? en andere vragen Groep 3-4, Groep 5-6 & Groep 7-8
WELKE KLEUR heeft mosasauruspoep? en andere vragen ------------------------------------------ Groep 3-4, Groep 5-6 & Groep 7-8 WELKOM Wat leuk dat jullie geïnteresseerd zijn in ons museum. Wij zijn een
Nadere informatieBetreft: Aanvullende informative quickscan Flora & Fauna Locatie: Wijbosscheweg 107, Schijndel Kenmerk: Tm2011.099QFF BRF Datum: 19 11 2012
Betreft: Aanvullende informative quickscan Flora & Fauna Locatie: Wijbosscheweg 107, Schijndel Kenmerk: Tm2011.099QFF BRF Datum: 19 11 2012 Built By Brekel T.a.v. Dhr. G. van den Brekel Sweelinckplein
Nadere informatieHoofdluis. Zorg voor uzelf 21
Hoofdluis Zorg voor uzelf 21 Hoofdluis Vrijwel iedere ouder met kinderen in de schoolgaande leeftijd krijgt er vroeg of laat mee te maken: hoofdluis. Een lastig, maar verder onschadelijk diertje, dat leeft
Nadere informatieBeste lezer, NIEUWSBRIEF Nr. 14-3 e JAARGANG uitgave nr. 4 van 2014 opmaak: 29 mei 2014
NIEUWSBRIEF Nr. 14-3 e JAARGANG uitgave nr. 4 van 2014 opmaak: 29 mei 2014 info@heemkunde-margraten.nl www.heemkunde-margraten.nl Verenigingslokaal: Rijksweg 68 Margraten (naast feestzaal het Kroontje
Nadere informatieeten en verteren proefexemplaar bovenbouw primair onderwijs
eten en verteren proefexemplaar bovenbouw primair onderwijs Als je de wereld van héél dichtbij bekijkt, gaat er een nieuwe voor je open. Mooier en bijzonderder dan je je ooit hebt kunnen voorstellen. Welkom
Nadere informatieSPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD REPTIELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE
Nadere informatieEffectieve Micro-organismen. De praktijk van het maken van bokashi
Effectieve Micro-organismen De praktijk van het maken van bokashi De bokashi-emmer De emmer kan luchtdicht worden afgesloten. Onderin zit een rooster, waardoor de GFT niet op de bodem kan komen. Daar wordt
Nadere informatieNieuwskraker. Wat komen gaat. Verderop in deze Nieuwskraker: de special van groep 5a.
Nieuwskraker nr. 16, 10 april 2015 Verderop in deze Nieuwskraker: de special van groep 5a. Wat komen gaat Agenda 13 t/m 24 april: Entreetoets groep 7 Ook deze week: gesprekken met ouders van leerlingen
Nadere informatie17 AUGUSTUS 2015 DUURZAAMHEIDSVRAAGSTUK MILIEUVERVUILING EN ALLERGIEËN. Actuele Topics in Aardrijkskunde 2014-2015 GULIZAR HEYECAN 3SA2
17 AUGUSTUS 2015 DUURZAAMHEIDSVRAAGSTUK MILIEUVERVUILING EN ALLERGIEËN Actuele Topics in Aardrijkskunde 2014-2015 GULIZAR HEYECAN 3SA2 Inhoud 1. Allergieën (Bevolking)... 2 2. Oorzaken van allergieën (Biosfeer,
Nadere informatieBiosfeer havo 5 BIOSFEER HAVO 5 MH.indd :36
Biosfeer havo 5 De wereld waarin wij en andere organismen leven, heet de biosfeer. De mens leeft maar in een klein gedeelte ervan, maar overal in deze biosfeer leven microben. Zij zijn onmisbaar voor het
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
Lieveheersbeestje Wie het het lieveheersbeestje? Veel mensen vinden insecten, en vooral kevers, maar griezelige beesten. Ze hebben van die rare sprieten op hun kop, van die enge dunne pootjes, En ook hun
Nadere informatieNieuwsbrief nr. 19 -. -. -. -. -. -. -. -. -. -. -. -. -. -. -. -. -. -. -
Alexander Gogelweg 65 4384 EV Vlissingen 0118-465261 louisedecolignyschool@onzewijs.nl Website: www.louisedecolignyschool-onzewijs.nl Nieuwsbrief nr. 19 12 e jaargang Vrijdag 19 juni 2015 Bedankavond hulpouders
Nadere informatieDNA barcoding. Identificatie van plant en dier
DNA barcoding Identificatie van plant en dier DNA barcoding Identificatie van plant en dier Berry B. van der Hoorn, Kevin K. Beentjes, Maartje Kijne-van der Sluis Naturalis Biodiversity Center, DNA Barcoding
Nadere informatieLesbrief online gastles. Een bek vol tanden. Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 5, 6, 7 en 8
Lesbrief online gastles Een bek vol tanden Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 5, 6, 7 en 8 Inhoud lesbrief 1. Introductieles 2. Beschrijving uitzending Online gastles 3. Afsluiting
Nadere informatieVoorbereiding post 3. Vogels op reis Groep 1-3
Voorbereiding post 3 Vogels op reis Groep 1-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 3: Vogels op reis voor groep 1, 2 en 3. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel Werkvel Opruimen
Nadere informatieTuin- en keukenresten composteren? Dàt is kinderspel!
Tuin- en keukenresten composteren? Dàt is kinderspel! Hallo. Ik ben Jerom de compostworm. Ik eet alles wat in de natuur groeit. Ik ben verlekkerd op overschotjes uit de tuin en de keuken. Ik sabbel en
Nadere informatie2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam.
Opdracht 1. Gebruik je ogen goed. In het bos kun je van alles ontdekken! Komen er onder de bomen verschillende soorten insecten en of bodemdiertjes voor? Het beste bos 1. Materiaal tas 1: zoekraam, 1 schepje,
Nadere informatieBerkenblad nr. 10 27 januari 2015. Beste ouders/verzorgers,
Berkenblad nr. 10 27 januari 2015 Beste ouders/verzorgers, Voor u ligt het tiende Berkenblad van het school jaar 2014-2015! Vanaf vandaag ontvangt u onze nieuwsbrief alleen nog via de mail! Zo besparen
Nadere informatieAfwijkingen bestrijden
Afwijkingen bestrijden De ziekte- of schadeveroorzaker is al aanwezig en je bent tot de conclusie gekomen dat er bestreden moet worden. Welke methode ga je dan hanteren? Er zijn verschillende methoden
Nadere informatie150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!
150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.
Nadere informatieFunctionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing
Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing Marian Vlaswinkel Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, Sector Akkerbouw, Groene Ruimte en Vollegrondsgroenten (PPO-AGV) 22 oktober 2010
Nadere informatieVoor de ouders of verzorgers
Voor de ouders of verzorgers Dit boekje is bedoeld voor kinderen tussen drie en zes jaar. Acht kunstwerken uit de collectie oude kunst van het Centraal Museum zijn geselecteerd voor dit boekje. Deze werken
Nadere informatieVelt presenteert: de ecotuin
Velt presenteert: de ecotuin Behoefte aan duidelijkheid over ecotuin Begrip ecotuin niet altijd voor iedereen duidelijk verwarring over begrip ecotuin onduidelijkheid onder collega s begrip wordt niet
Nadere informatieHAmster. Kids for Animals Hamster spreekbeurt. Hamster kennis. Gedrag. Een hamster als huisdier
HAmster Hamster kennis Hamsters zijn populaire huisdieren. De kleine knaagdieren zijn er in verschillende soorten. Het bekendst zijn de Syrische hamster (goudhamster) en de Russische dwerghamster. Syrische
Nadere informatieNL/SPI-141419 ASTMA Wat is
Wat is ASTMA Astma Als u deze brochure leest, is dat waarschijnlijk omdat u een vermoeden heeft van astma, net de diagnose heeft gekregen of iemand in uw omgeving heeft astma. En daar wilt u graag iets
Nadere informatieSponsoring voorbeeldmails
Sponsoring voorbeeldmails In dit document hebben we een aantal voorbeeldmails opgesteld, die je kunt sturen naar verschillende contacten voor sponsoring. Ter info: dance4life is een brandname en wordt
Nadere informatieClaudius Civilislaan 30-3132 JB Vlaardingen - Tel. : 010-434 65 30 www.jcsvl-mantum.nl
November 2015 Beste ouder(s), verzorger(s), Hierbij ontvangt u de nieuwsbrief van November. Hierin stellen de nieuwe ouderleden van de MR zich aan u voor. En kunt u lezen over de opbrengst van de kleedjesmarkt,
Nadere informatieAutonomie. De ruimte die je zelf maakt binnen een voorgeschreven kader van regels en afspraken. - Wikipedia
Alles blijft anders Autonomie De ruimte die je zelf maakt binnen een voorgeschreven kader van regels en afspraken - Wikipedia We gaan verhuizen. Ga je mee? In december nemen we voorgoed afscheid van het
Nadere informatieOpwarming van de aarde
Leerlingen Opwarming van de aarde 8 Naam: Klas: In dit onderdeel kom je onder andere te weten dat er niet alleen een broeikaseffect is, maar dat er ook een versterkt broeikaseffect is. Bovendien leer je
Nadere informatieOpwarming van de aarde
Leerlingen Opwarming van de aarde 8 Naam: Klas: In dit onderdeel kom je onder andere te weten dat er niet alleen een broeikaseffect is, maar dat er ook een versterkt broeikaseffect is. Bovendien leer je
Nadere informatieVan Akkerranden tot Functionele-Agro-Biodiversiteit. Dave Dirks, 26 januari 2017, Maasbree
Van Akkerranden tot Functionele-Agro-Biodiversiteit Dave Dirks, 26 januari 2017, Maasbree Inhoudsopgave: - Waarom bloemrijke akkerranden? - Verschillende randen voor verschillende doelen. - Natuurlijke
Nadere informatieVoedsel en spijsvertering. vmbo
Voedsel en spijsvertering vmbo Bij onze voedselproductie spelen microben een belangrijke rol. En ze zijn noodzakelijk voor onze spijsvertering. Zonder deze microben zou er veel van ons voedsel niet zijn
Nadere informatieVRUCHTWISSELING OP KINDERTUINEN BIJ SCHOOL EN BIJ HUIS
VRUCHTWISSELING OP KINDERTUINEN BIJ SCHOOL EN BIJ HUIS 1.V R U C H T W I S S E L I N G Dit verhaal gaat over vruchtwisseling. Vruchtwisseling betekent dat je planten niet steeds op dezelfde plek zaait
Nadere informatieDoel: Na deze opdracht weet je wat een voedselkringloop is en hoe het leven van planten en dieren met elkaar samenhangt.
Thema: Bestaat vrede? Vak: Ruimte, aarde en milieu De ecologische kringloop De voedselkringloop Moeilijkheid: *** Tijdsduur: ** Juf Nelly De kringloop in de natuur Doel: Na deze opdracht weet je wat een
Nadere informatieBiodiversiteits heg. www.enand-design.com. 2007 De Biodiversiteits heg is een auteursrechtelijk beschermd werk van Jacqueline Couwenberg 06-52088979
Biodiversiteits heg 2007 De Biodiversiteits heg is een auteursrechtelijk beschermd werk van Jacqueline Couwenberg 06-52088979 www.enand-design.com Voor vogels zijn er plekken gemaakt waarin ze kunnen nestelen,
Nadere informatieNoach bouwt een ark Genesis 6-8
2 Noach bouwt een ark Genesis 6-8 Het is niet fijn meer op de aarde. De mensen maken ruzie, ze vechten en ze zijn God vergeten. Maar er is één man die anders is. Dat is Noach. Op een dag praat God met
Nadere informatieHet project in beeld KVAN-dagen projectteam bijeenkomsten voor de testers
Het project in beeld Tijdens de KVAN-dagen in 2010 probeerden we zoveel mogelijk archieven over de streep te trekken om hun militieregisters te laten scannen en indexeren. Op de KVAN-dagen van 6 en 7 juni
Nadere informatieWaarom gonzen er minder bijen? Het is tijd om meer te leren over de wereld van de bijen, tijd voor bij-les
B i B j O e E n K HET GONST! Er zijn al 100 miljoen jaar bijen op de planeet aarde. Dat is een stuk langer dan er mensen zijn en zelfs langer dan sommige dinosaurussen! Bijen zijn insecten die belangrijk
Nadere informatie