Pedagogische gids (voor leerkrachten)
|
|
- Cecilia van den Broek
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Pedagogische fiche / Het water van de kanalen Pedagogische gids (voor leerkrachten) Doelstellingen van de les: Weten hoe een kanaal wordt bevoorraad met water en hoe dat water er circuleert. Introductie van het begrip waterbeheer. De belangrijkste elementen van het ecosysteem kanaal kennen en begrijpen hoe dit ecosysteem werkt. Fases: Het traject van het water kennen en begrijpen, van de bevoorradingsbronnen tot aan het kanaal. Begrijpen hoe het water in een kanaal circuleert. Begrijpen dat het waterpeil van het kanaal door verschillende factoren wordt beïnvloed. Nadenken over waterbeheer met betrekking tot kanalen en waterbeheer in het algemeen. Ontdekken dat kanalen een eigen ecosysteem hebben en de verschillende elementen ervan opsommen. De specifieke kenmerken van dit ecosysteem ontdekken. Enkele tips : De les kan aanvangen met een wandeling langs een kanaal en enkele uitgebreide waarnemingen: welke dier- en plantensoorten zijn er te vinden? In de klas foto s zoeken van gevonden soorten en deze klasseren (volgens hun leefomgeving, grootte, voeding, ) De les kan ook beginnen met een bezoek aan een sluis om de leerlingen te doen inzien dat onder andere kunstwerken water verbruiken. De klas kan ook een herbarium aanleggen met de verzamelde soorten. Voor een meer algemene voorstelling kan de klas werken aan een model over het kanaalecosysteem. Op dezelfde manier kunnen de leerlingen een groot model maken van het watertraject vanaf de bevoorradingsbron(nen) tot aan het kanaal. Inhoud van de pedagogische fiche: Elke fiche bevat: De p e d a g o g i s c h e g id s v o o r d e l eerk r ach t : deze gids bevat de voornaamste thema s en fasen van de les. h et Do e-b o e k j e : dit bevat activiteiten die de leerlingen kunnen doen en/of vragen die samen met hen in de klas kunnen worden opgelost, bij wijze van syntheseoefening. het Kanalenwoordenboek: dit is een klein lexicon met de belangrijkste woorden die de leerlingen moeten leren.
2 Het water van de kanalen Het Doe-boekje Hieronder vind je enkele leuke spelletjes waarmee je je kennis over kunstwerken kan testen! Het lexicon kan je helpen bij het beantwoorden van bepaalde vragen: maak er zo veel gebruik van als je wil! Zoek 4 middelen die gebruikt worden om de kanalen met water te bevoorraden. Zoek een foto voor elk van hen en schrijf hun naam erbij. Leg vervolgens kort uit hoe het water tot in het kanaal geraakt.
3 In het volgende schema is het waterpeil van het kanaal niet hetzelfde over het gehele traject, omdat bepaalde elementen het waterpeil doen dalen. Zoek de verantwoordelijken en schrijf hun naam op. Leg je antwoord kort uit.
4 Let op voor indringers! Welke van de onderstaande waterdieren leven niet in kanalen? De snoek De krab De karper De tong De paling De forel rivierbaars De haring De brasem De meerval
5 Hieronder zie je een tekening van een kanaal en zijn omgeving. Duid de speciale plaatsen aan waar kanaaldieren wonen (bijvoorbeeld: een vogel leeft in de bomen). Zoek daarna voor elke leefomgeving de naam van een dier dat in de nabije omgeving van kanalen leeft. Nadien kan je zijn foto zoeken, deze opplakken en de naam van het dier erbij schrijven!
6 Dit is een foto van het kanaal en zijn omgeving. Bekijk de foto aandachtig: je ziet hier enkele tips die je zullen helpen om de foto te vinden van de voornaamste gewassen die langs de oevers van kanalen groeien. Plak deze foto s en schrijf er vervolgens de namen van deze gewassen bij.
7 Op de onderstaande foto s zie je de fauna en flora die je terugvindt in de omgeving van kanalen. Geef de naam van de dier- of plantensoort die wordt afgebeeld. Tracht daarna uit te vissen wie wie eet en wie wat eet (je kan in groep samenwerken of met je leerkracht!). Wanneer je de antwoorden gevonden hebt, verbind je de foto s met pijlen. Hier volgt een lijstje met diersoorten. Klasseer ze in de tabel hieronder. Kreeft - mug - mossel uil - snoek veldslang - waterjuffer waterhoen bloedzuiger - paling rivierbaars Ongewervelde dieren Gewervelde dieren Schaaldieren Weekdieren Vissen Kikvorsachtigen Reptielen Vogels Zoogdieren
8 Het water van de kanalen Het Kanalenwoordenboek Meester Gary heeft een klein lexicon voor je gemaakt. Dit zal je helpen om nieuwe woorden te begrijpen. Het bevat ook talrijke informatie waarmee je je Doe-boekje kan invullen! Maak er zoveel gebruik van als je wil! Kikvorsachtige: dier in de klasse van de amfibieën (bijvoorbeeld: een pad). Biotoop: geheel van eigenschappen van een bepaald milieu met een bijzondere fauna en flora. Schaaldier: klasse van dieren die over het algemeen in het water leven, twee paar voelsprieten hebben en die ademen via hun kieuwen. Dijk: constructie uit aarde die het water moet tegenhouden. Ecosysteem: een geheel dat gevormd wordt door dieren en gewassen die in een specifieke omgeving leven en de eigenschappen van die omgeving. Fauna: geheel van diersoorten. Flora: geheel van plantensoorten. Ongewerveld dier: dieren zonder wervels of skelet. Zoogdier: klasse van gewervelde dieren die ademen door hun longen en waarvan de vrouwtjes de kleintjes zogen (melk geven). Weekdier: ongewerveld dier met een week lichaam. Pompen: handeling waarbij een vloeistof met een pomp wordt opgezogen. Reptiel: dier dat kruipt. Putten: een gedeelte van een vloeistof uit diezelfde vloeistof nemen. Roofdier: dier dat zich voedt met levende dieren. Gewerveld dier: dier voorzien van wervels, een skelet.
Beestige bundel van: 1
Beestige bundel van: 1 2 Ordening van organismen organisme = een levend wezen, iets wat leeft. Er zijn meer dan anderhalf miljoen soorten organismen. Om een overzicht te krijgen worden deze organismen
Nadere informatiePedagogische gids (voor leerkrachten)
Pedagogische fiche / Het netwerk van bevaarbare waterwegen Niveau 1 Pedagogische gids (voor leerkrachten) Doelstellingen van de les: Leren van technische woordenschat over het netwerk van bevaarbare waterwegen.
Nadere informatieCreepy Griezelbeesten. Handleiding en leerdoelen - 3de graad
Creepy Griezelbeesten Handleiding en leerdoelen - 3de graad Partnerwerk Geef de leerlingen de opdracht om een griezelhuis in te richten. Hun taak is om te bepalen welke dieren er in het huis aanwezig zullen
Nadere informatieCreepy Griezelbeesten. Handleiding en leerdoelen - 2de graad
Creepy Griezelbeesten Handleiding en leerdoelen - 2de graad Partnerwerk Geef de leerlingen de volgende opdracht. De leerlingen proberen de onderlijnde woorden op hun werkblad in te vullen als invuloefening.
Nadere informatieReflectiekaart. Vooraf: Wat moeten ze kunnen: Wat moeten ze kennen: Omschrijf wat kinderen volgens jou moeten kennen en kunnen
Reflectiekaart 3.2.3.09 Dieren uit de hele wereld met elkaar vergelijken en classificeren: ongewervelde dieren (insecten) / gewervelde dieren(vissen, amfibieën, reptielen, vogels, zoogdieren). Omschrijf
Nadere informatieOpmerking voor de docent. Dieren determineren. Werkwijze
Opmerking voor de docent. Verspreid door het lokaal ongeveer 30 dieren met een nummer en de naam van de soort. Gebruik preparaten, opgezette dieren eventueel platen. Vermeld eventueel bij het dier enkele
Nadere informatieOrdening. Voor groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs. D M O B - B & E - j u l i - 2 0 1 2
Ordening Voor groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs D M O B - B & E - j u l i - 2 0 1 2 1 In de dierentuin leven heel veel dieren. Sommige lijken op elkaar, andere juist helemaal niet. Door te kijken
Nadere informatieWerkstuk groep 7 Een dier
Werkstuk groep 7 Een dier Alle informatie over je werkstuk kun je hier vinden. Mocht je na het lezen van de informatie nog vragen hebben dan kun je altijd even langskomen! Hulpblad bij het maken van een
Nadere informatieHouden van dieren 91123a.indd :45
Houden van dieren Houden van dieren WEGWIJZER Deze module bestaat uit drie hoofdstukken. Elk hoofdstuk bestaat uit zes vaste onderdelen: Oriëntatie, Theorie, Opdrachten, Eindopdracht, Terugblik en Begrippen.
Nadere informatieDieren (deel 2) Indeling dierenrijk. Cursus Natuur-in-zicht. 2 hoofdgroepen: GEWERVELDEN. * In deze cursus ligt de nadruk op de gewervelden 15/09/2011
Dieren (deel 2) Cursus Natuur-in-zicht 1 Indeling dierenrijk 2 hoofdgroepen: ONGEWERVELDEN GEWERVELDEN * In deze cursus ligt de nadruk op de gewervelden Dieren 2 Cursus Natuur-in-zicht 2 1 enkele ongewervelden
Nadere informatieOrdening. Klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs
Ordening Klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs Over de hele wereld verspreid leven zeer veel verschillende dieren die allemaal hun eigen kenmerken hebben. Als je in de dierentuin rondloopt kun je de
Nadere informatieBiodiversiteit SLIMME UILEN DIT WERKBOEK IS VAN ...
Biodiversiteit SLIMME UILEN DIT WERKBOEK IS VAN... HET JAARTHEMA VOOR 2010. Elk jaar geeft de VN (=Verenigde Naties) een thema aan een jaar. De Verenigde Naties zijn op 24 oktober 1945 opgericht. Ze willen
Nadere informatieOrdening Dieren - B 2
Ordening Dieren - B 2 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres siri Muilenburg 29 September 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/66750 Dit lesmateriaal is
Nadere informatieDe indeling van het dierenrijk zie je hieronder in de mindmaps van Brent, Guus en Febe!
Deze krant is het overzicht van het dierenrijk zoals we het in klas 6 zagen. Ze werd gemaakt naar aanleiding van de tentoonstelling en de uitstap naar het natuurhistorisch museum van Doornik! De indeling
Nadere informatieBIOLABO. Voorbereiding in de klas
BIOLABO Voorbereiding in de klas INHOUD 1. Inleiding 2. Biodiversiteit in de schoolomgeving 2.1 materiaal 2.2 verloop 3. Biodiversiteit op aarde 3.1 materiaal 3.2 verloop 3.3 afsluiter 1. Inleiding Biolabo
Nadere informatieDe Dender ontspringt in... en mondt uit in de... in de stad... Deze stad dankt zijn naam hieraan.
De Dender ontspringt in... en mondt uit in de... in de stad... Deze stad dankt zijn naam hieraan. Dit werkblad en volgend werkblad worden in de klas gemaakt, voor dat ze op stap gaan en de Dender van dichtbij
Nadere informatieDe drinkenbroeders. Voorbereiding. Materiaal. Lesdoelen. Lesbrief 8 - De drinkenbroeders (1/6) Korte omschrijving aflevering. Lesinhoud.
Lesbrief 8 - De drinkenbroeders (1/6) De drinkenbroeders Korte omschrijving aflevering Ga vandaag mee met Otto naar een varkensstal: daar zijn biggetjes. Ze willen lekker melk drinken! De leerlingen ontdekken
Nadere informatieinhoud blz. 1. Soorten 3 2. Zo herken je een insect 4 3. Insecten en hun jong 6 4. Vijanden Meer insecten Filmpjes 15 Pluskaarten 16
Insecten inhoud blz. 1. Soorten 3 2. Zo herken je een insect 4 3. Insecten en hun jong 6 4. Vijanden 10 5. Meer insecten 11 6. Filmpjes 15 Pluskaarten 16 Bronnen en foto s 17 Colofon en voorwaarden 18
Nadere informatieKaartenset gewervelde dieren
Kaartenset gewervelde dieren Deze set met plaatjes is het tweede en laatste deel van de kaartjes met gewervelde- en ongewervelde dieren op. Ieder kaartje bevat een afbeelding van het dier in kwestie, met
Nadere informatieInhoudsopgave. Oriëntatie Herkennen van diersoorten en rassen Voeren van dieren Huisvesten van dieren...
Inhoudsopgave Oriëntatie... 7 1. Herkennen van diersoorten en rassen...8 1.1 Ordenen van dieren...8 1.2 Diersoorten en rassen...10 1.3 Keuze diersoorten met behulp van raskenmerken...13 1.4 Het fokken
Nadere informatieHerinrichting. Forellenvijver en restaurant De Berenkuil in Putten. Auteur Gerben Schuilenburg Opdrachtgever De Berenkuil
Herinrichting Forellenvijver en restaurant De Berenkuil in Putten Welke vissen zijn er nu te vangen? Zalmforel Welke vissen zijn er nu te vangen? Regenboogforel Welke vissen zijn er nu te vangen? Goudforel
Nadere informatieEindexamen biologie vmbo gl/tl II
REPTIELEN INFORMATIE 1 VERSCHILLENDE GROEPEN In de afbeelding hieronder staan vier soorten reptielen afgebeeld. Elke soort behoort tot een bepaalde groep van de reptielen: dier 1 behoort tot de krokodillen,
Nadere informatieRuimtelijke onderbouwing Flora en fauna De Monarch I, II, III en IV
Notitie Contactpersoon ing. M.M. (Margaret) Konings Datum 18 juli 2012 Ruimtelijke onderbouwing Flora en fauna De Monarch I, II, III en IV Algemeen In opdracht van Monarch heeft Tauw in 2011 en 2012 onderzoek
Nadere informatieLESPAKKET ORDENING EN EVOLUTIE
LESPAKKET ORDENING VMBO EN EVOLUTIE Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK KENMERKEN Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie
Nadere informatieKATIE SCOTT JENNY BROOM. Het dierenboek. Een fascinerende reis door het dierenrijk
KATIE SCOTT en JENNY BROOM Het dierenboek Een fascinerende reis door het dierenrijk HET DIERENBOEK Voorwoord De aarde is de enige planeet waarvan we zeker weten dat er leven op bestaat. De levende wezens
Nadere informatieDit kan nog gewijzigd worden!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Excursie Osnabrück, Thema ordening. Voorbereiding: Leerlingen downloaden de app zoo osnabruck audioguide (kan op Android en IOS) De app wordt in de klas geupdate zodat alle gebieden zijn te bekijken en
Nadere informatieOnderbouw: De dierentuin
Onderbouw: De dierentuin Wij gaan naar de dierentuin, wie gaat er met ons mee? We nemen voor de apen een zakje pinda's mee. We nemen voor de beren een potje honing mee. We nemen voor de vogels een zakje
Nadere informatieSpeluitleg: Gebruik bij de speluitleg het bestand Hoe wordt het spel gespeeld op www.groenewiel.nl/biodiversiteit.
1 IN HET KORT Doel van de les: De kinderen worden zich bewust van de verbanden tussen soorten. Dit gebeurt doordat ze beseffen dat de roofvogel niet alleen een boom en een merel of lijster nodig heeft,
Nadere informatieWe#elijke regels voor levende bijvangst 3jdens vang- of visac3viteiten
We#elijke regels voor levende bijvangst 3jdens vang- of visac3viteiten José Vos (S)ch)ng Kenniscentrum Dierplagen), Ronald Gylstra (Waterschap Rivierenland) Bij hun dagelijkse werkzaamheden treffen vissers
Nadere informatieHelp, er zit een meeuw in mijn vuilnis!
Help, er zit een meeuw in mijn vuilnis! Een onderzoek naar meeuwen in de stad en aan de kust. De leerlingen bedenken een oplossing voor de overlast van meeuwen in Haarlem aan de hand van gedrag observaties
Nadere informatieLesvoorbereiding. Student leraar secundair onderwijs groep 1
Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Naam Eeckhout Andreas Cluster Bi-Fy-Aa-Ch Groep 2 OSO 2 Academiejaar 2005-2006 Campus Kattenberg Kattenberg 9, B-9000 Gent Tel. (09) 269 98 06
Nadere informatieinh oud 1. Leven onder water 3 2. Dieren en planten 3. Vissen 4. Kwallen 5. Zoogdieren 6. Schaaldieren 7. Stekelhuidigen 8. Zeewier 9.
Leven onder water inhoud 1. Leven onder water 3 2. Dieren en planten 4 3. Vissen 5 4. Kwallen 7 5. Zoogdieren 8 6. Schaaldieren 9 7. Stekelhuidigen 10 8. Zeewier 11 9. Weekdieren 12 10. Filmpje 13 Pluskaarten
Nadere informatieAmfibieën. Les 1 Kenmerken amfibieën en de kikker. 1. De leerkracht vertelt dat de les gaat over hoe je amfibieën kunt herkennen.
Amfibieën Les 1 Kenmerken amfibieën en de kikker Inhoud 1. De leerkracht vertelt dat de les gaat over hoe je amfibieën kunt herkennen. Hulpmiddel Prezi les 1: http://prezi.com/hwpatwdyvqpv/?utm_campaign
Nadere informatieSpoorzoekers. Herfst Kerst 2012 Jaargang 1, nummer 1. Basisschool de Windroos. Sporen in de natuur. Tip : Organiseer een leuke buitenles.
Sporen in de natuur Tip : Organiseer een leuke buitenles. Spoorzoeken tijdens het wandelen Voor veel wandelaars is het per ongeluk tegenkomen van (groot) wild tijdens een wandeltocht een toetje dat de
Nadere informatieGalerij van de Evolutie
Galerij van de Evolutie Werkblad Niveau 3 RODE DRAAD 1) De galerij van de evolutie leidt je in 6 hoofdstukken van het prille leven tot de huidige tijd. Uiteraard beperkt evolutie zich niet tot deze 6 periodes
Nadere informatieOrdening. Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Ordening Bacteriën Schimmels Planten Dieren Bacteriën Kenmerken cellen: celwand geen celkern geen bladgroenkorrels eencellig planten zich voort door deling voeden zich meestal met dode resten van organismen
Nadere informatieLESPAKKET ORDENING EN EVOLUTIE
LESPAKKET ORDENING HAVO / VWO EN EVOLUTIE Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK KENMERKEN Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie
Nadere informatieOrdening. Planten Dieren Bacteriën Schimmels
Ordening Planten Dieren Bacteriën Schimmels Indeling plantenrijk Indeling dierenrijk Planten Kenmerken plantencellen: celwanden celkernen bladgroenkorrels Wieren Sporenplanten Zaadplanten Wieren / Algen
Nadere informatieThema dieren. Deze werkbundel is van:
Deze werkbunl is van: DIEREN TELLEN Tel hoeveel je er ziet van elk dier. Noteer het aantal achter juiste benaming. hond: kat: het paard: hamster: slak: DIEREN TELLEN Oplossing Tel hoeveel je er ziet van
Nadere informatieLESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van
LESPAKKET ECOLOGIE VMBO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK SPOREN Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen hier
Nadere informatieEen kreeft in de klas
Een kreeft in de klas Leerdagboek van:... Een kreeft in de klas Wat doet de kreeft? Kijk een poosje heel nauwkeurig naar de kreeft. Schrijf heel nauwkeurig op wat de kreeft doet en hoe hij dat doet. Doe
Nadere informatieActiviteiten voor milieuopvoeding en -sensibilisering. [ 12 >18 jaar ]
Activiteiten voor milieuopvoeding en -sensibilisering [ 12 >18 jaar ] Welkom! De vzw Les découvertes de Comblain (De ontdekkingen van Comblain) stelt originele activiteiten voor, gebaseerd op de natuurlijke
Nadere informatieAfdrukken pagina 2-19 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd
Gebruiksaanwijzing leerdagboek Miniatuur Een kreeft in de klas Afdrukken pagina 2-19 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd Aanwijzingen Schrijf- en tekenruimte
Nadere informatieLESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van
LESPAKKET ECOLOGIE HAVO / VWO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK ELAND Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen
Nadere informatie2 > Kerndoelen 11. 4 > Aan de slag 15. 5 > Introductie van de manier van werken 22. 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27
Inhoud 1 > Uitgangspunten 9 2 > Kerndoelen 11 3 > Materialen 12 4 > Aan de slag 15 5 > Introductie van de manier van werken 22 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27 7 > Waarom samenwerkend
Nadere informatieBIODIVERSITEIT IN GEUREN EN KLEUREN
1 BIODIVERSITEIT IN GEUREN EN KLEUREN Doel: - lln maken kennis met het begrip biodiversiteit - lln ontdekken dat er verschillende soorten planten en dieren zijn - lln ontdekken dat de dieren en planten
Nadere informatieWerkstuk Biologie De ordening van het leven
Werkstuk Biologie De ordening van het leven Werkstuk door Jonathan 1383 woorden 7 juni 2016 7 6 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding In dit werkstuk ga ik vertellen over de ordening van het leven. Ordening
Nadere informatieActiviteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau vanuit het vakantiehuis A l'abri in Brisy
Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau vanuit het vakantiehuis A l'abri in Brisy 1 Inhoudstafel I. Fauna II. Habitats III. Wildcraft & Oriëntatie IV. Kunstenaarshoek V. Outdoor Bijlage I: Activiteiten
Nadere informatieLesbrief T. rex voedselweb
Lesbrief T. rex voedselweb Doelgroep: Groep 4 t/m 8 Lesduur: ± 45 minuten Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Zelfstandig Doel van de opdracht: Het ontdekken dat niet alle dinosauriërs in dezelfde
Nadere informatieAquarium. Groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs
Aquarium Groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs Hallo, welkom in Ouwehands Dierenpark! In het aquarium leven heel veel verschillende vissen en ook een paar amfibieën, zoals kikkers. In deze Doe Mee staan
Nadere informatieInhoud 4 e druk Natuuronderwijs inzichtelijk
Inhoud 4 e druk Natuuronderwijs inzichtelijk Inleiding 1 PLANTEN 1.1 Indeling van het plantenrijk 1.1.1 De groene wereld van de planten 1.1.2 Wieren (algen) 1.1.3 Mossen 1.1.4 Paardenstaarten 1.1.5 Varens
Nadere informatieBever. Laatste bever in Nederland. Over de bever
Bever Laatste bever in Nederland Om te beginnen vertel ik jullie een verhaal over de laatste bever in Nederland! We gaan een eind in de geschiedenis terug, naar het jaar 1825. Een visser voer op de IJssel
Nadere informatiein de s sloten & plassen
tad in de s sloten & plassen 2 De kringloop van het water Ü Een regendruppel vertelt: 3 Sloten De Bourgoyen-Ossemeersen zijn een meersengebied met vele sloten. Deze werden lang geleden gegraven om het
Nadere informatieWerkblad slootdiertjes
Werkblad slootdiertjes Hoe groot is het dier? Hoeveel poten heeft het dier? Hoe ziet de achterkant van het dier eruit? Zit er bij de kop rode franje? Heeft het dier een schelp? Hoe heet het dier? 0, 4,
Nadere informatieNatuur en milieueducatie
algemene informatie Natuur en milieueducatie contact: adres: Natuur Educatief Centrum (NEC) Praktische info 09 210 32 72 NEC Waterrijk De lessen vinden plaats tijdens weekdagen in de voormiddag tussen
Nadere informatieOpdracht 1: rivieren het stroomgebied en kanalen van in Vlaanderen
Leerlingen Naam: Het Kanaal Bossuit-Kortrijk: varen tussen Zwevegem en Bossuit Klas: 9 Opdracht 1: rivieren het stroomgebied en kanalen van in Vlaanderen Schelde 1a. Waar bevindt zich de bron van de Schelde?
Nadere informatieZOO Antwerpen van A tot Z. Handleiding en leerdoelen - 1ste graad
ZOO Antwerpen van A tot Z Handleiding en leerdoelen - 1ste graad Bekijk met de leerlingen de afbeelding bovenaan op het werkblad. Laat hen hierop reageren. Waarover gaat het? Je vertelt de leerlingen dat
Nadere informatieIdeeën voor leerkrachten ter voorbereiding op de insectenwandeling door de Natuurtuin 't Loo
Ideeën voor leerkrachten ter voorbereiding op de insectenwandeling door de Natuurtuin 't Loo Om kinderen te interesseren voor kleine kriebelbeestjes is het doen van eigen waarnemingen zeer geschikt. Omdat
Nadere informatieLEREN CLASSIFICEREN. Classificatie van ongewervelde dieren. Werkblad Niveau 3
LEREN CLASSIFICEREN Classificatie van ongewervelde dieren Werkblad Niveau 3 In de tentoonstellingszalen van het museum krijg je een overweldigend beeld van de grote verscheidenheid aan dieren. Op basis
Nadere informatieLesbrief. Watersysteem. Droge voeten en schoon water. www.wshd.nl/lerenoverwater. Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta
Lesbrief Watersysteem Droge voeten en schoon water www.wshd.nl/lerenoverwater Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Droge voeten en schoon water Waterschappen zorgen ervoor dat jij en ik droge
Nadere informatieWerkblad - Les 2 - Waterbouw en ecologie
BOUWEN MET DE NATUUR In Nederland proberen we de natuur te herstellen, maar de natuur kan zelf ook een handje helpen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij de aanleg van de Marker Wadden, een eilandengroep in het
Nadere informatieWaterboekje 2016-2018
Waterboekje 2016-2018 In deze viswateren, behorend bij de VISpas van Onder Ons mag gevist worden met twee hengels en alle wettelijke toegestane aassoorten, tenzij anders aangegeven bij de wateren. Dit
Nadere informatieOrdening. Groep 4 en 5 van het basisonderwijs
Ordening Groep 4 en 5 van het basisonderwijs Hallo, welkom in Ouwehands Dierenpark! Met deze Doe Mee kom je veel verschillende dieren tegen. Probeer de vragen zo goed mogelijk te beantwoorden. Als je het
Nadere informatieBeet! 1. Aanzetten. 1a. Beet! Jij gaat aan de slag met het dossier Beet!. Welke onderdelen van het dossier ga jij maken? Overleg met je docent.
1. Aanzetten Beet! 1a. Beet! Jij gaat aan de slag met het dossier Beet!. Welke onderdelen van het dossier ga jij maken? Overleg met je docent. GA IK DOEN 2 UITNODIGING 15 minuten 3 UITZOEKEN 30 minuten
Nadere informatieNatuur en milieueducatie
algemene informatie Natuur en milieueducatie contact: adres: Natuur Educatief Centrum (NEC) Praktische info 09 210 32 72 NEC Waterrijk De lessen vinden plaats tijdens weekdagen in de voormiddag tussen
Nadere informatieOP BEZOEK BIJ KAI-MOOK
OP BEZOEK BIJ KAI-MOOK Handleiding en leerdoelen 1ste graad Inzicht krijgen in de levenswijze van olifanten Met voorbeelden aantonen dat olifanten aangepast zijn aan hun leefomgeving Het houden en verzorgen
Nadere informatieGROEP 3 GROEP 4 GROEP 5 GROEP 6 GROEP 7 GROEP 8. limme Taal. Kranten en tijdschriften
GROEP 3 GROEP 4 GROEP 5 GROEP 6 GROEP 7 GROEP 8 limme Taal Kranten en tijdschriften Een 'Acta Diurna ' voor de klas Wat ga je leren? Je leert hoe je een muurkrant kunt maken die interessant is voor kinderen.
Nadere informatieLesboek onderbouw klas 1 & 2 WIE DURFT MIJ BETER TE LEREN KENNEN? WIE DURFT MIJ BETER TE LEREN KENNEN?
Lesboek onderbouw klas 1 & 2 WIE DURFT MIJ BETER TE LEREN KENNEN? WIE DURFT MIJ BETER TE LEREN KENNEN? Excursie safaripark Beekse Bergen Docent: Klas: Naam (of naam groep) 2 Welkom in safaripark Beekse
Nadere informatie1. Ga naar buiten bij de parkeerplaats en verzamel bij de afvalcontainers. Opdracht: Teken de afvalbakken na en schrijf erbij welk afval erin
1. Ga naar buiten bij de parkeerplaats en verzamel bij de afvalcontainers. Opdracht: Teken de afvalbakken na en schrijf erbij welk afval erin verzameld wordt. 2. Maak het puzzelblad over afvalscheiding
Nadere informatiehoge stroming Fase Ontdek en onderzoek
Groep 7 & 8 Team van maximaal 4 leerlingen Leerling materiaal TECHNIEK TOERNOOI hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek Verdeel de rollen Je werkt in een groepje van vier leerlingen. Iedereen in je groepje
Nadere informatie1. Doelgroep. 2. Relatieschema. Vogels. Reiger. Eend. Knobbelzwaan. Uil Kievit. Merel. Halsbandparkiet. Duif. Kraai. Meeuw. Woonomgeving: Voedsel:
1 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. Doelgroep... 4 2. Relatieschema... 4 3. Opzet van de lescyclus... 5 3.1. Algemeen doel van de lescyclus... 5 3.2. De doelstellingen... 5 4. Relatie met de kerndoelen...
Nadere informatiePlant in de klas Instructieblad leerkracht Groep 6/7/8
Plant in de klas Instructieblad leerkracht Groep 6/7/8 Colofon Titel: Plant in de klas - Instructieblad leerkracht, groep 6/7/8 Auteurs: Nienke van den Berg Hilde Spitters (NIGZ) Redacteuren: John Luteijs
Nadere informatieQuickscan natuuronderzoek bouwblok Kolenbranderweg Haaksbergen
Quickscan natuuronderzoek bouwblok Kolenbranderweg Haaksbergen Een inventarisatie van beschermde flora en fauna Haaksbergen 21 Mei 2014 Rapportnummer 031 Projectnummer 012 opdrachtgever Fam. Ten Dam Kolenbranderweg
Nadere informatieSystematiek in planten- en dierenrijk
Systematiek in planten- en dierenrijk Om de grote diversiteit in organismen te overzien zijn ze door de mens in groepen verdeeld. Hierbij is gekeken naar: morfologie. Dit zijn uiterlijke kenmerken anatomie.
Nadere informatieverwerking : wat is een bos?
verwerking : wat is een bos? Leven vestigt zich op plaatsen waar het goed is om te leven. Er zijn verschillende factoren die de leefomgeving vorm geven : levende factoren, niet-levende factoren en menselijke
Nadere informatieHoe maak je een werkstuk?
Hoe maak je een werkstuk? Je gaat een werkstuk maken. Maar hoe zit een werkstuk nou eigenlijk in elkaar? Hoe moet je beginnen? En hoe kies je nou een onderwerp? Op deze vragen en nog vele anderen krijg
Nadere informatieRONDLEIDINGEN ZOO ANTWERPEN
RONDLEIDINGEN ZOO ANTWERPEN BOEIEND EN SPEELS Hieronder vind je een handig overzicht van al onze rondleidingen, per doelgroep en leeftijdscategorie. Zowel scholen en als, families en andere groepen kunnen
Nadere informatieROVERS EN HUN PROOIEN
ROVERS EN HUN PROOIEN Handleiding en leerdoelen 3de graad Je vertelt de leerlingen dat ze binnenkort op uitstap gaan naar ZOO Planckendael. Wie werkt er allemaal in de zoo? (dierenverzorger, dierenarts,
Nadere informatieVogelproject Maak een poster over één van de vogels van BdL junior!
Vogelproject Maak een poster over één van de vogels van BdL junior! Groep Dit project is primair geschikt voor de groepen 5 en 6. Introductie en instructie voor de leerkracht Met dit project maken de kinderen
Nadere informatieDe kunst van het opzetten
Lesbrief websessie De kunst van het opzetten Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 5, 6, 7 en 8 Inhoud lesbrief 1. Introductieles 2. Uitzending 3. Afronding Inhoud in het kort:
Nadere informatie6 Flora- en fauna quickscan
6 Flora- en fauna quickscan 6.1 Verantwoording 6.1.1 Literatuuronderzoek Om inzicht te krijgen in de actuele gegevens in het projectgebied zijn gegevens geraadpleegd via websites van onder andere de Vlinderstichting
Nadere informatieLeskist THEMA-handleiding Een weekend in de provincie Utrecht Groep 5 en 6
BuitenWijs samen sterk in NME BuitenWijs brengt mensen actief met het buiten in aanraking, zodat zij wijs omgaan met hun eigen leefomgeving Leskist THEMA-handleiding Een weekend in de provincie Utrecht
Nadere informatiegodsdienst voor het basisonderwijs
LeerWERKboek 1 godsdienst voor het basisonderwijs Veertigdagentijd en Pasen ROUTE 1: VAST JIJ MEE? Kaart lezen Wat is vasten? Ik kan ook zonder Duid aan welke dingen je niet echt nodig hebt. 52 Veertigdagentijd
Nadere informatiemaandag - dinsdag - woensdag of woensdag - donderdag - vrijdag Groep van ±25 leerlingen
Dagplanning De Zonnegloed dierenavonturen 3-daagse maandag - dinsdag - woensdag of woensdag - donderdag - vrijdag Groep van ±25 leerlingen Dag 1: Maandag of woensdag Waar parkeren? TP werkt zoveel mogelijk
Nadere informatieSta in je recht. Lessen over (kinder)rechten voor PO
Sta in je recht Lessen over (kinder)rechten voor Speed-date Wij hebben een rechtsysteem waar iedereen zich aan moet houden. Maar welke rechten zijn dat dan? Welke ken je en welke rechten lijken jou vanzelfsprekend?
Nadere informatieklimaatstad water leeft 1 Bio
water leeft 1 Bio Biologisch wateronderzoek 2 werkbundel voor 2 de en 3 de graad secundair onderwijs Biologisch wateronderzoek 3 WATER LEEFT Biologisch wateronderzoek Om een uitspraak te doen over de kwaliteit
Nadere informatieGa je mee de vis uitlaten? Educatieve workshop in 2 delen, ontwikkeld voor de Kunsthal Rotterdam en de kleuters van groep 2 van de RSV.
Ga je mee de vis uitlaten? Educatieve workshop in 2 delen, ontwikkeld voor de Kunsthal Rotterdam en de kleuters van groep 2 van de RSV. Judith van den Berg 2012 Les 1 Introductie Animatiefilmpje met ingesproken
Nadere informatieVakopdrachten. Opdracht Geschiedenis Londen. Voor geschiedenis moet je in het British Museum en in het Imperial War Museum opdrachten doen:
Vakopdrachten Opdracht Geschiedenis Londen. Voor geschiedenis moet je in het British Museum en in het Imperial War Museum opdrachten doen: Maak groepjes van twee of drie personen. Maak in het British Museum
Nadere informatieGroep: 1-2 Lesduur: ± 1 uur Periode: september - oktober (Heksenpad) en april - juni Dora- en Diegopad
OMSCHRIJVING LESSEN Dora- en Diegopad / Heksenpad Groep: 1-2 Lesduur: ± 1 uur Periode: september - oktober (Heksenpad) en april - juni Dora- en Diegopad In het voorjaar en de zomer wijzen Dora en Diego
Nadere informatieLeerdoelen en kerndoelen
Leerdoelen en kerndoelen De leerdoelen in de leerlijn vallen in het leerdomein Oriëntatie op jezelf en de wereld. Naast de gebruikelijke natuur en milieukerndoelen (kerndoelen 39, 40 en 41) zijn ook de
Nadere informatieWie eet wie en wie eet wat?
Leerkracht Wie eet wie en wie eet wat? Maak een voedselweb Inhoud in het kort In deze les krijgen de leerlingen een beeld van de relaties tussen dieren en planten. Leerlingen maken een voedselweb van één
Nadere informatieCALIFORNISCHE ZEELEEUW
CALIFORNISCHE ZEELEEUW Zwemmende acrobaat De Californische zeeleeuw is een van de meest elegante waterdieren die er bestaan. Met snelheden van wel 40 kilometer per uur schieten ze als een pijl door het
Nadere informatieKaartenset ongewervelde dieren
Kaartenset ongewervelde dieren Deze set met plaatjes is het eerste deel van de kaartjes met gewervelde- en ongewervelde dieren op. Ieder kaartje bevat een afbeelding van het dier in kwestie, met daarbij
Nadere informatieZEEHONDEN informatiepakket
ZEEHONDEN informatiepakket In Nederland leven zeehonden in de Noordzee en de Waddenzee. Als je met de boot naar een van de eilanden gaat, kan je ze op de zandbanken zien liggen. Op de zandbanken worden
Nadere informatieDe kunst van het opzetten
De kunst van het opzetten Lesbrief websessie Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 5, 6, 7 en 8 Inhoud lesbrief De kunst van het opzetten 1 Introductieles 2 Uitzending 3 Afronding
Nadere informatieKijken! Kijken! Niet kopen!
Kijken! Kijken! Niet kopen! 1. Aanzetten 1.a Kijken! Kijken! Niet kopen! Jij gaat aan de slag met het dossier Kijken! Kijken! Niet kopen!. Welke onderdelen van het dossier ga jij maken? Overleg met je
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen
week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau B, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de
Nadere informatie2 groepen. Dagplanning De Zonnegloed dierenavonturen 2-daagse. Groep 1 Groep 2. Dag 1. Bel ons wanneer u er bijna bent op: 0473-79 13 93
Dagplanning De Zonnegloed dierenavonturen 2-daagse 2 groepen Dag 1 TP werkt zoveel mogelijk samen met de kinderen en volgens een beurtrol. Bel ons wanneer u er bijna bent op: Waar Bij het afzetten en ophalen
Nadere informatieGroep 1 Groep 2 Groep 3
Dagplanning De Zonnegloed dierenavonturen 3-daagse Dag 1: MAANDAG of WOENSDAG TP werkt zoveel mogelijk samen met de kinderen en volgens een beurtrol. Bel ons wanneer u er bijna bent op: Waar Bij het afzetten
Nadere informatieActiviteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau
Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau vanuit de Jeugherberg van Malmedy 1 Inhoudstafel I. Fauna II. Habitats III. Wildcraft & Oriëntatie IV. Kunstenaarshoek V. Outdoor Bijlage I: Activiteiten / Seizoenen
Nadere informatie