inh oud 1. Leven onder water 3 2. Dieren en planten 3. Vissen 4. Kwallen 5. Zoogdieren 6. Schaaldieren 7. Stekelhuidigen 8. Zeewier 9.

Transcriptie

1 Leven onder water

2 inhoud 1. Leven onder water 3 2. Dieren en planten 4 3. Vissen 5 4. Kwallen 7 5. Zoogdieren 8 6. Schaaldieren 9 7. Stekelhuidigen Zeewier Weekdieren Filmpje 13 Pluskaarten 14 Bronnen 16 Colofon en voorwaarden 17

3 1. Leven onder water Jij woont op het land. Het land is vol leven. Planten en dieren zijn er volop. Hoe zit dat onder water? Daar is ook volop leven. Dit boek gaat over leven in de zee. Er leven veel soorten dieren in de zee. Ook planten in de zee zijn belangrijk. In dit boek lees je er meer over.

4 2. Dieren en planten 1. Vissen 5. Stekelhuidigen 2. Kwallen 6. Zeewieren 3. Zoogdieren 7. Weekdieren 4.Schaaldieren

5 3. Vissen De zee zit vol vis. Wat is er bijzonder aan een vis? Een vis heeft vinnen en kieuwen. De kieuwen zijn spleetjes aan de zijkant. Met de kieuwen kan de vis ademhalen in het water. Ze gaan open en dicht bij het ademen. De borstvinnen zijn het stuur van de vis. Met de borstvinnen zwemt de vis ook achteruit. De rugvin houdt de vis rechtop in het water. Zo rolt hij niet om. Wil de vis opeens een andere kant op? Dan gebruikt hij deze vin ook. De buikvin houdt de vis in evenwicht, net als de rugvin. De staartvin is de motor van de vis. De staart zorgt voor de snelheid. Met de staart kan een vis omkeren.

6 Soorten In de zee zwemmen veel soorten vis. De haring leeft in grote groepen. Je noemt het een school. In een school kunnen wel een miljoen haringen zwemmen. Boten met grote netten vissen op haring. Mensen eten graag haring. De schol (1) en de schar (2) zijn platvissen. Ze zwemmen plat op de bodem. De buik is licht. De rug heeft de kleur van de bodem. Je kunt ze daarom moeilijk zien. De ogen zitten aan één kant op de rug. Schol en schar vind je volop in de viswinkel. De paling lijkt meer op een slang, maar is toch een vis. Hij heeft kieuwen en vinnen. In de bek zitten tanden. De paling leeft op de bodem. Deze vis eet vissen en garnalen. De zeebaars is een vis met twee scherpe stekels. Ze zitten in de voorste rugvin. De zeebaars kan ook in zoet water leven. Hij jaagt op kleine vissen en schaaldieren. 1 2

7 4. Kwallen Kwallen drijven mee met de stroom. Je vindt ze vaak op het strand. De klok van de kwal is een soort zak. Die zak gaat open en dicht. Zo kan de kwal een beetje bewegen. Een kwal heeft geen botten. De klok is slap en lijkt op pudding. De oorkwal komt veel voor in de zee. Hij spoelt vaak aan op het strand. Hij heeft vier ringen op zijn klok. Een kwallenbeet geeft jeuk. De tentakels of vangarmen zijn giftig. Visjes en kleine diertje raken erin vast. Ze gaan dood. De mondarmen pakken het eten uit de tentakels. Ze stoppen het eten in de mond. De mond van de kwal is bijzonder. Het eten gaat erin, maar de kwal poept er later ook uit. De kompaskwal heeft lange tentakels. Ook de mondarmen zijn lang. De kwal is bruin met strepen. Van een kwallenbeet kun je flink ziek worden,

8 5. Zoogdieren Er zijn meer dan 5 duizend soorten zoogdieren. Zoogdieren geven hun jongen melk. De meeste zoogdieren leven op land. Maar er zijn er ook een paar in de zee. De bruinvis lijkt op een dolfijn. Toch is het een walvis. De bruinvis heeft wel tanden. Ze eten vis en inktvis. Bruinvissen leven in kleine groepen of zijn alleen. Ook de bruinvis ademt boven water. De moeder geeft het jong melk (1). 1 De dwergvinvis is een kleine walvis. Het dier wordt net zo lang als een klaslokaal. Het dier is geen vis, maar een zoogdier. Deze walvis heeft geen kieuwen, maar longen. Het dier komt boven water om adem te happen. Het jong drinkt melk bij de moeder. De dwergvinvis zeeft hele kleine garnaaltjes uit het water. In de bek zitten geen tanden, maar een soort zeef (2). De zeehond is ook een zoogdier. Het dier leeft in zee langs de kust, De zeehond rust graag uit op een rustig plekje op land. Daar liggen ze in grote groepen. Ze jagen in zee op vis. 2

9 6. Schaaldieren 2 In de zee wonen ook schaaldieren. De meeste leven op de bodem. Ze halen adem met kieuwen. Schaaldieren hebben geen botten, maar een harde huid. Het is de schaal of het pantser. De schaal groeit niet mee. Daarom vervellen schaaldieren. Ze krijgen steeds een nieuwe jas. Schaaldieren beginnen hun leven als piepkleine diertjes. Je noemt dat ook wel plankton (1). Vissen, walvissen en ander zeedieren eten plankton De garnaal woont op de bodem. In de nacht zoekt hij kleine plantjes en wormen. Overdag zit hij onder het zand. Zijn antennes (2) steken boven de grond uit. De garnaal kan van kleur veranderen. Je ziet hem bijna niet. 3 De krab heeft 10 poten. De twee voorste poten hebben elk een grote schaar (3). Het dier kraakt er schelpen mee open. De krab eet zeesterren en andere langzame dieren. De kreeft leeft op de bodem van de zee. Het dier heeft 10 looppoten. De twee voorste zijn groot. Aan het eind zit een schaar (4). De kreeft kraakt er schelpen mee open. 5 Ook eet hij vissen en wormen. Onder zijn lijf zitten ook kleine zwempoten (5). De kreeft heeft twee antennes (6) om te voelen en te ruiken.

10 7. Stekelhuidigen Stekelhuidigen is een groep dieren. De huid van deze dieren heeft bobbels en stekels. Deze dieren leven op de bodem van de zee. Ze komen niet op het land voor. De zeester heeft een harde huid met bobbels. Onder de vijf armen zitten rijen met kleine voetjes (1). Ze lijken op kleine buisjes (2). De armen kunnen bewegen. Op de buik in het midden zit de mond (3). Zeesterren leven vooral van mosselen en andere schelpen. Ze eten ook krabben De zee-egel heeft een hard pantser van kalk. Het pantser is bedekt met stekels. De zee-egel beweegt over de bodem met zijn stekels en zuigvoetjes. Het dier leeft van zeewier. Soms vind je het geraamte (6) van de zee-egel op het strand. De zeekomkommer loopt over de bodem. Net als de zeester heeft dit dier buisvoetjes. Op de huid zitten bobbels. De zeekomkommer eet dode dieren op de bodem op. Daarom wordt hij ook wel de stofzuiger van de zee genoemd. Dit dier eet ook plankton. 3

11 8. Zeewier In de zee groeien ook planten. Je noemt het zeewier. Zeewier is er in allerlei vormen en kleuren. Het zeewier groeit op rotsen langs de kust. Maar er is ook zeewier dat op de bodem van de zee groeit. Zonder zeewier zou er weinig leven zijn in de zee. Waarom? 1. Zeewier zorgt voor zuurstof in de zee. 2. In zeewier kan een dier zich verstoppen. 3. Veel dieren leggen hun eitjes in zeewier. 4. Zeewier is het voedsel van veel zeedieren. Zeesla groeit op stenen, rotsen en schelpen. Dit wier wordt ook door mensen gegegeten. Blaaswier is een wier goed drijft. In de blaadjes zitten luchtblaasjes. Blaaswier groeit op rotsen. Vingerwier groeit in grote bossen in de zee. Dieren verstoppen zich er graag in. Vingerwier is een groente. Zeeboontje of zeespaghetti groeit aan de kust in ondiep water.

12 9. Weekdieren Er zijn drie soorten weekdieren: 1. Slakken (komen ook op land voor) 2. Inktvissen 3. Schelpen met twee kleppen Weekdieren hebben een heel zacht (week) lijf. Ze hebben geen botten in hun lijf. Schelpen en slakken hebben een pantser van kalk aan de buitenkant. De inktvis heeft een schelp binnen in zijn lijf. Je noemt het zeeschuim (1). De zeekat is een inktvis. De zeekat heeft 8 armen. De vangarmen grijpen het voedsel. De armen brengen het naar een bek in de vorm van een snavel. Die bek zit tussen de armen. De inktvis is op de bodem moeilijk te zien. De kleur lijkt op de bodem. De zeekat eet krabben en garnalen. 1 De alikruik is een zeeslakje. Het diertje zit graag op rotsen, stenen en houten palen. Het zit vast met een laagje slijm. Zo spoelt het niet weg bij vloed. Bij eb blijft de slak in zijn huisje. De alikruik eet zeewier. De mossel is een schelp met twee kleppen. De mossel zit met draden vast op stenen of een harde bodem. Zo zit hij vast in stromend water. Het water stroomt tussen de twee kleppen naar binnen. Het diertje haalt uit het water plankton. Bij eb gaat de mossel dicht.

13 10. Filmpje Huisje Boompje Beestje Diep in de zee Klik hier huisje-boompje-beestjezeedieren/#q=vissen

14 Bronnen

15

16

17 Colofon en voorwaarden Copyright Age Cnossen 2017