Leskist THEMA-handleiding Een weekend in de provincie Utrecht Groep 5 en 6

Transcriptie

1 BuitenWijs samen sterk in NME BuitenWijs brengt mensen actief met het buiten in aanraking, zodat zij wijs omgaan met hun eigen leefomgeving Leskist THEMA-handleiding Een weekend in de provincie Utrecht Groep 5 en 6

2 Dit is een NME product van BuitenWijs. BuitenWijs is een samenwerkingverband, waarbij de gemeenten Houten, Lopik, Nieuwegein en IJsselstein samen sterk in NME zijn. BuitenWijs brengt mensen actief met het buiten in aanraking, zodat zij wijs omgaan met hun eigen leefomgeving. BuitenWijs Houten NME Houten Postbus DA Houten BuitenWijs IJsselstein Gemeente IJsselstein Postbus AA IJsselstein BuitenWijs Lopik Gemeente Lopik 3411 CH Lopik BuitenWijs Nieuwegein Gemeente Nieuwegein Postbus AA Nieuwegein buitenwijs@nieuwegein.nl Colofon Copyrights BuitenWijs Jaar van uitgave 2013 Eindredactie Erna Bod, Tjeerd Mijnster en Nicky Mertens Illustratie Olivier Rijken Grafische vormgeving Maaike de Laat Met dank aan Eduniek / CED-groep BuitenWijs Een weekend in de provincie Utrecht 2

3 Inhoudsopgave In het kort 4 Overzicht van de lessen 5 Beschrijving van de lessen 6 Bijlagen 9 BuitenWijs Een weekend in de provincie Utrecht 3

4 1 In het kort Inleiding De leerlingen leren hun provincie kennen: welke landschappen, welke biotoop past daar met welke flora en fauna. De kinderen vergaren kennis d.m.v. onderzoeksvragen. Het thema vraagt 5 weken tijd. Doelgroep Groep 5 en 6 Leerdoelen De leerlingen:» leren de topografische kaart van de provincie Utrecht te lezen.» verkennen de landschappen van de verschillende biotopen van de provincie Utrecht.» maken kennis met de flora en fauna van de verschillende biotopen. Aansluiting kerndoelen 40: De leerlingen leren in de eigen omgeving veel voorkomende planten en dieren onderscheiden en benoemen en leren hoe ze functioneren in hun leefomgeving. Oriëntatie op jezelf en de wereld ( Ruimte) 47: De leerlingen leren de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving te vergelijken met die in de omgeving elders, vanuit de perspectieven landschap en recreatie. 50: De leerlingen leren omgaan met kaart en atlas. Duur van het thema De activiteiten zijn zo ontworpen dat ze gedurende een periode van 5 weken gelijkmatig verdeeld over de week aandacht vragen van de leerlingen. De leskist wordt voor een periode van 3 weken uitgeleend. Daar is rekening mee gehouden. Het is van belang per week 2 of 3 keer tijd in te ruimen voor dit thema. Dat geeft voldoende tijd voor een goede uitwerking en geeft tijd om iets dieper op de onderwerpen in te gaan. Structuur Het thema is opgezet volgens een vaste structuur: 1. Introductie 2. Voorkennis ophalen 3. Vooruitblik met lesdoelen 4. Onderzoeken en verwerken 5. Afsluiten/ evalueren Benodigd materiaal» Waar wonen zij? Harriet Laurey/Philippe Thomas, Gottmer (via boekwinkeltjes.nl of uit de bibliotheek) Ook als bijlage.» Voldoende computers om op te werken in toerbeurt; digibord en flaps» Ev. natuurtijdschriften waaruit geknipt kan worden; dit i.p.v. tekenen.» Zoekkaarten: Interessante websites» natuurindevallei.weebly.com/natuurgebieden.html BuitenWijs Een weekend in de provincie Utrecht 4

5 2 Overzicht van de lessen WEEK 0 Voorbereiding voor de leerkracht WEEK 1 1. Introductie 2. Voorkennis ophalen 3. Vooruitblik met doelen 4. Activiteiten 4.1 Wie woont op welke grond? WEEK Les Biotoop 4.3 Wat groeit en bloeit daar? WEEK Wat groeit en bloeit daar? WEEK Wat leeft daar? WEEK 5 5. Afsluiting / reflectie: Wat heb ik geleerd? BuitenWijs Een weekend in de provincie Utrecht 5

6 Beschrijving van de lessen 1. Introductie Doel: Kinderen enthousiast maken voor het thema. Voorbereiding Waar wonen zij? De kaarten (zie bijlage uit de gewone handleiding) kopiëren en los knippen. Activiteit» Iedere leerling krijgt een willekeurige kaart en tekst.» Het is de bedoeling, iemand te zoeken die een passende kaart of tekst heeft en daarmee te ruilen. 2. Voorkennis ophalen Doel: het doel van de voorkennis activeren is dat kinderen betrokken raken bij het onderwerp en voor de leerkracht is het doel dat de aanwezige voorkennis van de kinderen gepeild kan worden. Voorbereiding Per tweetal een kaart Duin & bos. (bijlage 2). Overname van de kaart op digibord. Activiteit» Maak per tweetal een lijst van wat zie je daar? bij duin en bij bos.» Vergelijk met een ander tweetal.» Wat heb je allebei, wat kun je aanvullen (met een andere kleur!).» Inventarisatie via het digibord. 3. Vooruitblik met doelen Doel: De vooruitblik geeft kinderen overzicht over wat ze gaan leren. Het richt hen op wat belangrijk is om te onthouden en laat hen zien dat de opdrachten die ze gaan maken, de proeven die ze gaan doen, de onderzoeken allemaal gericht zijn op het bereiken van de leerdoelen. Kinderen worden zich bewust van wat ze gaan leren en hoe ze dat gaan doen. Ze zullen hierdoor de informatie beter verwerken en beter in staat zijn verbanden leggen. Laat ze de leerdoelen (bijlage 1) zien en bespreek de doelen. Hang de doelen goed zichtbaar op in de klas en reflecteer hier regelmatig op. 4. Activiteiten 4.1 Wie woont op welke grond? Doel De leerlingen leren dat elke grondsoort, elk landschap een eigen fauna heeft. Voorbereiding» Per tweetal een kopie van de kaart van Utrecht (bijlage 3)» Gelegenheid om op de computer te werken.» Voor elk gevraagd landschap een flap» Voor elke leerling 5 ¼ A4 kaartjes als tekenbladen BuitenWijs Een weekend in de provincie Utrecht 6

7 Startvraag» Denk nog even aan duin & bos» Wissel uit in je tafelgroepje waar je graag wil wonen en waarom? Activiteit: (zie kaart)» Maak een lijst van de dieren die je kunt zien in de verschillende landschappen» Vergelijk de lijst met anderen» Teken één van de dieren na (1/4 A4 maat)» Kies wie op welke flap de tekening opplakt. Overzien van de tekeningen, de dieren in elk landschap. Slotvraag: wat was een verrassing voor je? 4.2 Les Biotoop (flora en fauna) Doel De leerlingen leren het begrip biotoop kennen. Voorbereiding» Houd biotoop paraat van Wikipedia op het digibord» In tekst en in afbeeldingen» Noteer wat u daar verder over zegt.» gebruik daarbij de woorden flora en fauna.» Per groepje een paar geeltjes Activiteit» Noem de kinderen wat zij gaan leren» Vraag aan hen: wat hebben wij in onze omgeving nodig om te kunnen leven?» Laat kinderen dat in een 4-tal om en om aan elkaar vertellen. (= rondpraat)» Geef de essentiële informatie m.b.v. Wikipedia en afbeeldingen. Gebruik de woorden flora en fauna.» Slotvraag: je weet welke dieren er leven op de landschappen in Utrecht. Kijk nog eens naar de flap wat zou je in de biotoop van deze dieren nog meer vinden denk je?» Noteer op een geeltje en kom aan de juiste flap ophangen. 4.3 Wat groeit en bloeit daar? Doel De leerlingen kennen enkele kenmerkende planten van elk landschap. Voorbereiding» Elke tafelgroep twee flora s.» Elke leerling een biotoopkaart (bijlage 4). Aan de slag De leerlingen hebben de opdracht om een lijst te maken van de planten die zij op de plaat zien. Zij zoeken dit op in de flora. Zij moeten de naam van de planten met een liniaallijntje verbinden met de vindplaats op de plaat. BuitenWijs Een weekend in de provincie Utrecht 7

8 Inventarisatie Samen met de kinderen maakt u een groslijst. Slotvraag Welke drie planten wil je onthouden? Schrijf die in regenboogletters op de kaart. 4.4 Wie leeft daar? Doel De leerlingen leren welke dieren er leven. Idem aan 4.3. maar gericht op de dieren. Elke groep heeft enkele zoekkaarten. 5. Afsluiting/reflectie: Wat heb ik geleerd? Doel De leerlingen leren herkennen wat zij geleerd hebben. Activiteit Bekijk de leerdoelen die in de klas hangen. Zijn alle leerdoelen gehaald. De doelen waren: De leerlingen» leren de topografische kaart van de provincie Utrecht te lezen.» verkennen de landschappen van de verschillende biotopen van de provincie Utrecht.» maken kennis met de flora en fauna van de verschillende biotopen. Activiteit voor elke leerling nog eens de kaart van Utrecht (bijlage 5) met als opdracht om:» te kleuren waar je wil wonen» in de rand te tekenen welke plant en welk dier je daar het mooiste vind. Alle kaartjes ophangen als vlaggetjes (twee aan twee dus) BuitenWijs Een weekend in de provincie Utrecht 8

9 3 Bijlagen BuitenWijs Een weekend in de provincie Utrecht 9

10 3.1 Bijlage 1: Leerdoelen We leren de topografische kaart van de provincie Utrecht te lezen. over de landschappen van de verschillende biotopen van de provincie Utrecht. over de flora en fauna van de verschillende biotopen. BuitenWijs Een weekend in de provincie Utrecht 10

11 3.2 Bijlage 2: Duin en Bos Wat zie je daar? Wat is er gelijk en wat is er anders? In de duinen zie je In het bos zie je BuitenWijs Een weekend in de provincie Utrecht 11

12 5.3 Bijlage 3: Kaart provincie Utrecht Land beneden NAP = weide ook wel veengebied. Maak samen een lijst van de dieren die je kunt zien in de weide, op de heide, in het bos en op de zandgrond. Via Google dieren in de wei,..- vind je informatie en plaatjes. Klaar? 1. Vergelijk met anderen. 2. Maak een tekeningetje van een dier. 3. Kies welke waar op wordt geplakt. BuitenWijs Een weekend in de provincie Utrecht 12

13 5.4 Bijlage 4: Biotoop Wat groeit er in deze biotoop? Gebruik de flora, probeer de plantjes te herkennen op de plaatjes. heide en bos. En hier..? water en weiland. BuitenWijs Een weekend in de provincie Utrecht 13

14 5.5 Bijlage 5: Waar wil je wonen? Wat is je lievelingsdier en -plant? Teken m er bij. BuitenWijs Een weekend in de provincie Utrecht 14