Moleculaire biologische kwaliteits rondzendingen: Harmonisatie via netwerken. 14 juni 2011 Dr. R. Maatman

Transcriptie

1 Moleculaire biologische kwaliteits rondzendingen: Harmonisatie via netwerken 14 juni 2011 Dr. R. Maatman

2 Overzicht Nationale QCs Europese projecten EQUAL Spidia Biobanken Kwaliteit in harmonisatie 2

3 SKML Sectie Moleculaire biologie in de klinische chemie Historie 1990 Introductie moleculaire diagnostiek lokaal 1995 Start Externe QC rondzending 2001 Integratie in de SKML 2001 tm 2006 volbloed monsters nu DNA monsters Commissie Moleculair Biologische Diagnostiek: klankbordgroep 2 rondzendingen per jaar 2 mondelinge terugkoppelingen via CMBDthemaochtend Kwaliteit in harmonisatie 3

4 EQA-Programma (1995/2006) Diagnostische module 6x vol bloed Factor V Leiden Factor II mutatie HHC mut. C-282Y HHC mut. H-63-D Technische module DNA + primers optimalisatie PCR DNA conc. electrophorese DNA fragmenten elektroforese DNA-sol. A260/280/320 Educatieve module 3 Multiple choice vragen 2 Open vragen HLA-B27 Kwaliteit in harmonisatie 4

5 EQA programma anno 2011 DNA monsters Gebruiker gestuurd 3 pakketten: Trombofilie: 39 FVL 39 Fact II 8 MTHFR Farmacogenetica: 13 CYP2D6en CYP2C19 Overige testen: 33 HHC C282Y en HHC H63D 28 HLA-B27 19 alfa-thalassemie 18 Jak-2 mutatie 14 CF delta F508 Kwaliteit in harmonisatie 5

6 Methoden DNA isolatie 2002 QIAamp Blood Kit (Qiagen; Westburg) Pure Gene (Biozym) GenomicPrep Blood DNA Isolation Kit (Pharmacia Biotech) High Pure PCR Template Preparation Kit (Boehringer Mannheim) Zout Lysis (Miller et al. Nucl. Ac. R. 16,3, p1215,1988) Capture column DNA isolatie kit (Biozym) Dynabeads DNA Direct kit (Dynal) Volgens Boom et al (J. Clin. Micro, 1990, Vol.28, p ) Magna Pure LC (Roche) Gentra Systems Genomic DNA isolation Kit (Biozym) Overig 1 1 Kwaliteit in harmonisatie 6

7 Methoden DNA isolatie QIAamp Blood Kit (Qiagen; Westburg) Gentra Systems Genomic DNA isolation Kit (Biozym) 3 16 GenomicPrep Blood DNA Isolation Kit (Pharmacia Biotech) Automaat Overig 1 10 Dynabeads DNA Direct kit (Dynal) AANTAL QC AANTAL 2001 Capture column DNA isolatie kit (Biozym) AANTAL Zout Lysis (Miller et al. Nucl. Ac. R. 16,3, p1215,1988) AANTAL AANTAL Volgens Boom et al (J. Clin. Micro, 1990, Vol.28, p ) AANTAL AANTAL High Pure PCR Template Preparation Kit (Boehringer Mannheim) Pure Gene (Biozym) 2 4 AANTAL AANTAL AANTAL Kwaliteit in harmonisatie 7

8 Inventarisatie methoden: Real Time vs overige 88% 89% Real Time 82% Overige 69% 72% 60% 53% 46% 45% 34% 41% 36% 47% 35% 27% 19% 20% 21% 19% 16% 11% 10% Kwaliteit in harmonisatie 8

9 EQA programma Duitsland Kwaliteit in harmonisatie 9

10 EQA programma Duitsland Kwaliteit in harmonisatie 10

11 Europese projecten Veel landen eigen QC programma Harmonisatie methoden en apparatuur Gesubsidieerde EU QC programma s 6th framework: EQUAL 7th framework: SPIDIA Kwaliteit in harmonisatie 11

12 EQUAL programma EQUAL-qual t.b.v. monitoring van de kwaliteit van kwalitatieve PCR gebaseerde testen EQUAL-quant t.b.v. monitoring van de kwaliteit van de 5'-nuclease kwantitatieve PCR gebaseerde testen EQUAL-seq t.b.v. monitoring van sequence gebaseerde testen Kwaliteit in harmonisatie 12

13 Australia 1 Participatie Austria 4 Belgium 10 Canada 7 Croatia 3 Cyprus 1 Czech Republic 13 Denmark 3 Estonia 2 France 12 Germany 14 Greece 4 Hungary 3 Iceland 1 Ireland 4 Italy 79 Latvia 4 Norway 1 Poland 4 Portugal 3 Spain 7 Sweden 2 Switzerland 1 The Netherlands 10 Turkey 2 United Kingdom 18 Grand Total 213 Kwaliteit in harmonisatie 13

14 EQUAL - QUAL 2 BLOOD SAMPLES 2 DNA SAMPLES 2 PRIMERSETS Kwaliteit in harmonisatie 14

15 EQUAL/qual programma 2 volbloed monsters: DNA isolatie en bepaal OD260/280/320 2 DNA monsters Bepaal OD260/280/320 PCR mbv primers de 4 monsters Kwaliteit in harmonisatie 15

16 UPPER MARKER: 600 bp LADDER LOWER MARKER: 15 bp Kwaliteit in harmonisatie 16

17 DNA QUALITY AFTER DNA EXTRACTION IN TWO BLOOD SAMPLES Kwaliteit in harmonisatie 17

18 DNA QUALITY RESULTS: PRE-EXTRACTED DNA SAMPLES Kwaliteit in harmonisatie 18

19 PCR PRODUCTS: EXTIMATED LENGTH IN BP Kwaliteit in harmonisatie 19

20 Kwaliteit in harmonisatie 20

21 SPIDIA programma SPIDIA zal bijdragen tot standaardisatie en verbetering van procedures en van middelen voor pre-analytische interventie. Monsters worden op dusdanige wijze behandeld dat ze geschikt zijn voor opslag in biobanken. De afzonderlijke stappen als monsterbewerking, stabilisatie en opslag worden gestandaardiseerd. SPIDIA beoogt het ontwikkelen en valideren van richtlijnen en middelen ten behoeve van nieuwe kennis en de vertaling ervan op gebied van gezondheidszorg/medische diagnostiek. Kwaliteit in harmonisatie 21

22 Participatie Kwaliteit in harmonisatie 22

23 SPIDIA QA programma Enquête (pre)analytisch Resultaat formulier Kwaliteit in harmonisatie 23

24 Resultaat terugkoppeling Kwaliteit in harmonisatie 24

25 Biobanken Biobanken zijn verzamelingen van humaan materiaal o.a. DNA Vergroten van genetisch inzicht van ziekten Met als ultiem doel persoonsgerichte medische zorg Ethische, wettelijke en sociale aspecten Kwaliteit in harmonisatie 25

26 Missie Recent gestart. Om de constructie van een pan-europese Biobanking and Biomolecular Resources Research Infrastructure (BBMRI) voor biomedisch en biologisch onderzoek in Europa en wereldwijd voor te bereiden, gebouwd op bestaande infrastructuren, bronnen en technologieën, specificiek aangevuld met innovatieve componenten en correct ingebed in het Europese ethische, wettelijke en sociale framewerk. Ten gunste van de Europese gezondheidszorg, medisch onderzoek, en, uiteindelijk, de gezondheid van de burgers van de Europese Unie. Om een wettelijke en financieel conceptueel framewerk voor een pan-europese Biobank infrastructuur te maken. Om de wetenschappelijke kwaliteit en voortvarendheid van het Europese onderzoek in gezondheidswetenschappen te laten groeien. Om competitiviteit van het Europese onderzoek en bedrijfsleven, met name in de geneeskunde en biologie, te laten groeien en versterken. Kwaliteit in harmonisatie 26

27 Verbintenis met SPIDIA Kwaliteit in harmonisatie 27

28 Netwerk Kwaliteit in harmonisatie 28

29 Conclusie/Discussie Nationale QC organen zorgen voor test specifieke EQA s en bevorderen harmonisatie Europese projecten als Equal en Spidia dragen bij/hebben bijgedragen aan: Standaardisatie en harmonisatie van methoden Kennis vergroten (pre)analytisch Richtlijn ontwikkeling Geschiktheid van humaan materiaal t.b.v. biobanken Kwaliteit in harmonisatie 29

30 Conclusie/Discussie Door de toekomstige netwerken kunnen europese laboratoria vrijelijk beschikken over biobank materiaal. Biobanken spelen in de toekomst een belangrijke rol o.a. voor laboratoria voor o.a. de validatie, implementatie en harmonisatie van diagnostische testen. Kwaliteit in harmonisatie 30