Zittenblijven in het eerste leerjaar en schoolse prestaties in het bisjaar: Maakt extra ondersteuning het verschil?

Transcriptie

1 Zittenblijven in het eerste leerjaar en schoolse prestaties in het bisjaar: Maakt extra ondersteuning het verschil? 30 mei 2013 Mieke Goos Barbara Belfi Jan Van Damme Patrick Onghena Katja Petry

2 Inleiding Vaststelling in de onderwijspraktijk Voor heel wat Vlaamse leerlingen verloopt de schoolloopbaan niet zonder slag of stoot. Zittenblijven vaak als oplossing. Faculty name 2

3 Inleiding Lager onderwijs % zittenblijvers Secundair onderwijs 1e leerjaar e leerjaar e leerjaar e leerjaar e leerjaar e leerjaar Bron: Statistisch jaarboek van het Vlaams onderwijs, schooljaar Faculty name 3

4 Inleiding % zittenblijvers ISCED % 30% 20% 10% Japan Korea Norway Iceland Slovenia United Kingdom Finland Slovak Republic Czech Republic Denmark Sweden New Zealand Poland Estonia Greece Israel Australia Canada Hungary Ireland Austria Turkey United States Italy Germany Mexico Switzerland Chile Netherlands Belgium Portugal Spain Luxembourg France 0% Frankrijk, Luxemburg, Spanje, Portugal en België: > 34% van de leerlingen rapporteert minstens 1 keer te zijn blijven zitten op 15jarige leeftijd Bron: PISA 2009 Leerlingvragenlijst Faculty name 4

5 Inleiding Voorgaand onderzoek Profiel van zittenblijvers Overtuigingen van leerkrachten betreffende zittenblijven Effecten van zittenblijven voor zittenblijvers en klasgenoten Faculty name 5

6 Inleiding Onderzoeksvragen Hoe krijgt zittenblijven in L1 vs doorstromen naar L2 concreet vorm: Hoeveel leerlingen krijgen extra ondersteuning, door wie en voor welke reden? Maakt dergelijke extra ondersteuning een verschil voor hun schoolse prestaties? Faculty name 6

7 Data: SiBO project Subjecten: representatieve steekproef van 3707 Vlaamse leerlingen L1 222 klassen 121 scholen (7 jaar) (8 jaar) L1 Doorstromen Zittenblijven L2 L1 bis N = N = 298 Faculty name 7

8 Data: SiBO project Meetinstrumenten Extra ondersteuning Leerkrachtvragenlijst over de leerling L1bis L2 Wiskundevaardigheden Toetsen wiskunde L1bis L2 Vaardigheden in technisch lezen Leerkrachtbeoordeling algemene wiskundevaardigheid Leerkrachtbeoordeling algemene taalvaardigheid Achtergrondkenmerken leerling, klas en school (169 in totaal) Drie-Minuten-Toets Leerkrachtvragenlijst over de leerling Leerkrachtvragenlijst over de leerling Toetsen, intelligentiemeting, leerkrachtvragenlijst over de leerling, oudervragenlijst, leerkrachtvragenlijst over de leerkracht en klaspraktijk, directievragenlijst L1bis L2 L1bis L2 L1bis L2 K3 L1 Faculty name 8

9 Data: SiBO project Meetinstrument extra ondersteuning L2 Faculty name 9

10 Data: SiBO project Meetinstrument extra ondersteuning L1bis Faculty name 10

11 Analyses: 6-staps-procedure STAP 1 identificatie voorspellers L1zittenblijven 61 leerlingkenmerken 11 klaskenmerken 11 schoolkenmerken schatting van de kans om te blijven STAP 2 zitten in L1 voor elke leerling, op basis van deze kenmerken (propensity score) 3-niveau logistisch regressiemodel (leerlingen klassen scholen) Faculty name 11

12 Analyses: 6-staps-procedure Frequentie Doorstromers L1zittenblijvers Propensity score logit Faculty name 12

13 Analyses: 6-staps-procedure STAP 3 indeling van leerlingen in groepen met een gelijkaardige propensity score logit elk groepje: vergelijkbare leerlingen Doorstromers x x Propensity score logit L1zittenblijvers Faculty name 13

14 Analyses: 6-staps-procedure STAP 4 schatting effecten L1zittenblijven op extra ondersteuning (9 categorieën) en schoolse prestaties binnen elke groep 2-niveau logistische en lineaire regressiemodellen (leerlingen scholen) STAP 5 schatting effecten L1zittenblijven x extra ondersteuning (totaal op school en buitenschools) op schoolse prestaties binnen elke groep 2-niveau lineaire regressiemodellen (leerlingen scholen) STAP 6 pooling over groepen heen Faculty name 14

15 Resultaten L1 zittenblijvers Doorstromers Iemand in de klas Iemand op school Iemand buitenschools Combinatie 0% 25% 50% 75% 100% Faculty name 15

16 Resultaten L1 zittenblijvers Doorstromers Taal Wiskunde Spraak Psychomotoriek Psychosociaal functioneren Aandacht Combinatie 0% 25% 50% 75% 100% Faculty name 16

17 Resultaten Tabel Effecten van L1 zittenblijven op extra ondersteuning in bisjaar Parameter Extra ondersteuning totaal Persoon die extra ondersteuning biedt Iemand op school Iemand buitenschools Intercept 0.09 (0.23) (0.25) (0.25) L1 zittenblijven 0.33 (0.41) 0.01 (0.40) 0.62 (0.41) Faculty name 17

18 Resultaten Tabel Effecten van L1 zittenblijven op extra ondersteuning in bisjaar Parameter Taal Wiskunde Spraak Reden waarom extra ondersteuning wordt geboden Psycho motoriek Psychosociaal functioneren Aandacht Intercept (0.22) (0.22) (1.59) (0.65) (0.77) (1.97) L1 zittenblijv en 0.70 (0.39) 0.57 (0.37) 1.39 (1.41) (0.94) 1.72 (0.99) 2.44 (1.61) Faculty name 18

19 Resultaten L1zittenblijvers ondersteund L1zittenblijvers niet-ondersteund Doorstromers ondersteund Doorstromers niet-ondersteund Wiskundevaardigheden Mei-Juni 2004 Mei-Juni 2005 Faculty name 19

20 Resultaten L1zittenblijvers ondersteund L1zittenblijvers niet-ondersteund Doorstromers ondersteund Doorstromers niet-ondersteund Vaardigheden technisch lezen Mei-Juni 2004 Mei-Juni 2005 Faculty name 20

21 Conclusies 60% van de L1zittenblijvers krijgt extra ondersteuning in het bisjaar. Als ze overgegaan zouden zijn naar L2, zouden ze even veel extra ondersteuning hebben gekregen (op school en buitenschools) beter gepresteerd hebben, ongeacht ondersteund te zijn geweest (op school en buitenschools) of niet. Faculty name 21

22 Discussie Verklaring? Wellicht zetten scholen die verhoudingsgewijs meer leerlingen laten doorstromen, meer in op onderwijs op maat en differentiatie, zowel in de klas (niet gemeten in SiBO) als schoolbreed. Te lage power Faculty name 22

23 Discussie Meer onderzoek blijft nodig Extra ondersteuning Specifieke aanpak in de klas Verfijnde analyses differentiële effecten Observaties ipv leerkrachtoordelen Kwaliteit extra ondersteuning? Andere uitkomstvariabelen Langere termijn effecten Faculty name 23

24 Discussie Suggestie voor beleidsmakers Geef scholen die extra inspanningen doen om zoveel mogelijk L1 leerlingen te laten overgaan naar L2 met extra ondersteuning aldaar, extra middelen. Herinvesteer bespaarde middelen van L1zittenblijven in extra zorguren en nascholingen voor leerkrachten om beter te differentiëren Faculty name 24

25 Bedankt voor uw aandacht! Faculty name 25