SCHAALVERGROTING EN BESTUURSKRACHT VAN SCHOLEN
|
|
- Jonas Devos
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 SCHAALVERGROTING EN BESTUURSKRACHT VAN SCHOLEN Dr. Dirk Van Damme Head of the Innovation and Measuring Progress Division, OECD/EDU & Gastprofessor UGent
2 Overzicht Een korte historische inleiding Wat leren we uit de internationale data? Autonomie van scholen en marktwerking Scholen in netwerken Risico s van schaalvergroting en nieuw centralisme Bestuurskracht van scholen versterken Samenwerking tussen scholen en netten versterken Enkele conclusies 2
3 EEN HISTORISCHE INLEIDING 3
4 Vrijheid van onderwijs heeft tot een sterk gediversifieerd onderwijslandschap geleid Liberale Grondwet van 1836: onderwijs is vrij i.t.t. etatistische opvattingen in Frankrijk en andere delen van Europa Schoolstrijd heeft geleid tot een compromis waarbij andere aanbieders dan Rijksonderwijs gesubsidieerd konden worden in ruil voor integratie in publiek bestel Verzelfstandiging Gemeenschapsonderwijs plaatste alle aanbieders principieel in een level playing field 4
5 Vrijheid van onderwijs heeft tot een sterk gediversifieerd onderwijslandschap geleid Scholen in Vlaanderen hebben een vrij grote mate van autonomie Lokale besturen hebben inrichten van onderwijs steeds als een kerntaak beschouwd, zij het dat die in de loop der jaren werd toegespitst op het basisonderwijs (en DKO), behalve in de steden Gediversifieerd onderwijslandschap is het gevolg, met zekere mate van gezonde competitie en goede voedingsbodem voor innovatie Cf methode-scholen 5
6 WAT LEREN WE UIT DE INTERNATIONALE DATA? 6
7 Netherlands England Estonia Belgium (Fl.) Czech Republic Hungary Iceland Slovak Republic Indonesia Slovenia Ireland Australia Scotland Poland Sweden Chile Denmark OECD average Korea Italy Israel France Austria Belgium (Fr.) Switzerland Spain Germany Portugal United States Japan Canada Turkey Mexico Norway Luxembourg Greece Percentage of decisions taken at each level of government in public lower secondary education (2011) School Local Regional or sub-regional Central or state
8 Netherlands England Czech Republic Belgium (Fl.) Estonia Hungary Slovak Republic Iceland Scotland Sweden Slovenia Australia Korea Denmark OECD average Italy France Austria Spain Portugal Germany Japan Turkey Norway Mexico Luxembourg Share of decisions taken at the school level (2003, 2007, 2011)
9 Netherlan ds Belgium (Fl.) Belgium (Fr.) OECD average Greece Percentage of decisions taken at each level of government in public lower secondary education (2011) Organisation of instruction Central or state Regional or sub-regional Local School Personnel management 9
10 Netherlands Belgium (Fl.) Belgium (Fr.) OECD average Greece Percentage of decisions taken at each level of government in public lower secondary education (2011) Planning and structures Resource management Central or State Regional or Sub-regional Local School 10
11 Autonomie scholen in Vlaanderen in internationaal perspectief Scholen hebben in Vlaanderen een vrij grote autonomie om beslissingen te nemen, vergeleken met andere landen Vooral over de organisatie van het onderwijsproces Autonomie is ongewijzigd gebleven, terwijl die in veel andere landen licht achteruit is gegaan Maar ook bij ons tendensen van toenemende centralisatie Lokale besturen hebben bij ons nauwelijks een regie-functie, behalve t.a.v. de eigen scholen 11
12 AUTONOMIE EN MARKTWERKING 12
13 Schoolkeuze is in Vlaanderen een erg belangrijk gegeven Quasi-markt -werking Grote verschillen tussen scholen in PISAresultaten in Vlaanderen between-school variance Schoolkeuze en studiekeuze sterk gerelateerd Schoolkeuze sterk sociaal bepaald > sociale segregatie tussen scholen Vrij grote competitie tussen scholen, die kwaliteit bevorderend kan zijn, maar ook segregatie vergroot 13
14 Variation in student performance as % of OECD average variation Albania Finland Iceland Sweden Norway Denmark Estonia Ireland Spain Canada Poland Latvia Kazakhstan United States Mexico Colombia Costa Rica Russian Fed. Malaysia Jordan New Zealand Lithuania Greece Montenegro United Kingdom Argentina Australia Brazil Portugal Indonesia Chile Thailand Romania Tunisia Switzerland Peru Uruguay Croatia U.A.E. Macao-China Serbia Viet Nam Korea Hong Kong-China Singapore Austria Italy Luxembourg Czech Republic Japan Bulgaria Israel Qatar Shanghai-China Germany Slovenia Slovak Republic Turkey Belgium Hungary Liechtenstein Netherlands Chinese Taipei Between-school & within-school variance (PISA 2012) Performance differences between schools Performance variation of students within schools
15 maar criteria waarop ouders kiezen, zijn anders dan beleidsmakers denken PISA 2012 ondervroeg ouders naar belangrijkste overwegingen bij schoolkeuze Levensbeschouwelijk en pedagogisch project niet erg belangrijk Kosten bij lage SES gezinnen een zeker gewicht Academische kwaliteit in zekere mate belangrijk Reputatie en aanbod studierichtingen wel erg belangrijk 15
16 16
17 17
18 Grenzen van marktwerking en bureaucratisch centralisme Diversiteit in aanbod is belangrijk, en zekere mate van competitie is goed, maar te veel marktwerking kan nefaste gevolgen hebben Landen die meer marktwerking hebben geïntroduceerd, hebben vaak sociale ongelijkheid in leerresultaten zien toenemen en effectiviteit zien afnemen Maar ook landen die weinig autonomie aan scholen geven, scoren slecht 18
19 Troeven van het Vlaamse model Evenwicht tussen Goed gedefinieerde publieke verantwoordelijkheid, los van wie onderwijs aanbiedt Goed functionerende kwaliteitszorg- en accountability-systemen Grote autonomie voor onderwijsverstrekkers en scholen, met een gediversifieerd landschap 19
20 SCHOLEN IN EEN NETWERKMODEL 20
21 Traditioneel top-down governance model 21
22 Simple Complicated Complex: onder welke categorie valt onderwijs? 22
23 Governance in complex education systems Kenmerken van complexity in onderwijs Multi-level governance: veel beleidslagen grijpen op elkaar in Multi-stakeholders: veel stakeholders en actoren Groot gewicht van lokale actoren Grote autonomie van processen on the frontline of institutional delivery, nl. scholen Noodzaak om ruimte laten voor de kernprocessen: teaching & learning 23
24 Governance in complex education systems Governance-uitdaging Centralisme en bureaucratie, a fortiori opnieuw trachten te centraliseren, is nefast Maar ook autonomie van scholen in de zin van geïsoleerde eilandjes in een erg competitieve omgeving, is nefast Governance-uitdaging bestaat er in om autonome scholen goed te laten fungeren in netwerken: autonomie x samenwerking 24
25 25
26 SCHAALVERGROTING EN NIEUW CENTRALISME 26
27 Schaalvergroting Beheers- en bestuursproblemen moeten ook in het onderwijs aangepakt worden Op welk van de bestuursniveaus zijn de cost/benefits van beleidsinitiatieven om bestuurskracht te verbeteren het grootst? Overheid Koepels/netten Samenwerkingsverbanden tussen scholen (Scholengemeenschappen) Scholen 27
28 Schaalvergroting Beheers- en bestuursproblemen moeten ook in het onderwijs aangepakt worden Op welk van de bestuursniveaus zijn de cost/benefits van beleidsinitiatieven om bestuurskracht te verbeteren het grootst? Overheid Koepels/netten Samenwerkingsverbanden tussen scholen (Scholengemeenschappen) Scholen 28
29 Schaalvergroting Pleidooien voor één publiek net houden belangrijke risico s in: Creatie van kostelijke bureaucratische en centralistische superstructuren zonder meerwaarde voor de primaire processen Verminderde responsabilisering bij actoren en overheden die taken verliezen Verlies aan diversiteit en innovatie-capaciteit in het systeem Artificiële accentuering van breuklijn openbaar versus katholiek onderwijs 29
30 Nieuw centralisme Schaalvergrotingspleidooien zijn symptoom van een regulerende overheid die in een complex systeem aan impact en macht verliest 30
31 BESTUURSKRACHT VAN SCHOLEN VERSTERKEN 31
32 Bestuurskracht van scholen versterken Belang van goed en krachtig bestuur Dat zich baseert op principes van good governance Dat zich op afstand houdt van (micro-) management en schoolleiding voldoende ruimte geeft Dat zich focust op strategisch beleid en inbedding van school in lokale gemeenschap 32
33 Bestuurskracht van scholen versterken Groot belang van schoolleiding Directeur is de sleutel tot een succesvolle school met hoog beleidsvoerend vermogen Van louter administratief naar onderwijskundig leiderschap Voor grotere scholen gedeeld leiderschap met rol voor middenkader Belang van schoolteam Goed functionerend en coherent lerarenteam Cruciaal belang van professionalisering, nascholing 33
34 SAMENWERKING TUSSEN SCHOLEN EN NETTEN VERSTERKEN 34
35 Samenwerking Grotere autonomie van scholen staat geenszins haaks op betere samenwerking tussen scholen Netwerking binnen lokale gemeenschap, samenwerking bedrijfsleven Leraren Infrastructuur Planning aanbod Enz. 35
36 Leraren Goede balans vinden tussen: Belang van leraren om snel een coherente loopbaan te kunnen uitbouwen > muren tussen scholen en netten zijn dysfunctioneel Belang van elke individuele school om leraren aan te trekken die passen in eigen profiel en project Maatschappelijk belang om de beste leraren daar te krijgen waar ze het meeste nodig zijn > sturing door planning of incentives 36
37 Aanbod en Infrastructuur Aanbod reguleren op een niveau boven individuele scholen is een noodzaak voor efficiënte planning en rationele aanwending van middelen Infrastructuur planmatig beheren is eveneens iets dat best op een hoger niveau wordt geregeld 37
38 Regie van lokale samenwerking Regiefunctie van lokale overheden in faciliteren en stimuleren van samenwerking tussen scholen moet versterkt worden Eventueel ook in regelgeving verankerd Verzelfstandiging bevoegdheid als inrichtende macht 38
39 ENKELE CONCLUSIES 39
40 Enkele conclusies Autonomie van scholen is een belangrijke troef van het Vlaamse onderwijs Maar met risico s op te grote marktwerking en sociale segregatie Netwerkbenadering van scholen in governance Accent op lokale inbedding en relaties naar stakeholders en maatschappelijke actoren Wijzigingen in beheer en bestuur van scholen moet afgemeten worden aan de mate waarin ze autonomie en verbondenheid van scholen verder ontwikkelen en ondersteunen 40
41 Enkele conclusies Bestuurlijke schaalvergroting houdt risico in op bureaucratisering en meer top-down management Een publiek eenheidsnet vermindert de diversiteit van aanbieders en pedagogische projecten Gaat uit van een achterhaald concept van publieke dienstverlening 41
42 Enkele conclusies Dit neemt niet weg dat samenwerking tussen scholen moet versterkt en aangemoedigd worden Leraren Infrastructuur Regulering aanbod studierichtingen En prioriteit is versterken van bestuurskracht en beleidsvoerend vermogen van scholen Besturen Schoolleiding Lerarenteams 42
43 Dank u voor uw aandacht! dirk.vandamme@oecd.org 43
KENNISREGIO VLAANDEREN: STERKTES EN UITDAGINGEN IN INTERNATIONAAL PERSPECTIEF
KENNISREGIO VLAANDEREN: STERKTES EN UITDAGINGEN IN INTERNATIONAAL PERSPECTIEF Dirk Van Damme OECD/EDU/IMEP Twitter: @VanDammeEDU Korea Russian Federation Poland Slovenia Czech Republic Slovak Republic
Nadere informatieTransparantie: de schakel tussen institutionele autonomie en publieke verantwoording
Transparantie: de schakel tussen institutionele autonomie en publieke verantwoording Dirk Van Damme Hoofd van het Centre for Educational Research and Innovation - OECD 1. EEN HO-KWALIFICATIE HEEFT EEN
Nadere informatieHET VLAAMS SECUNDAIR ONDERWIJS: TOEKOMST-BESTENDIG?
HET VLAAMS SECUNDAIR ONDERWIJS: TOEKOMST-BESTENDIG? Dirk Van Damme OECD/EDU twitter @VanDammeEDU Het Vlaamse secundair onderwijs: toekomstbestendig? Wat bedoelen we met toekomstbestendig: Efficiëntie:
Nadere informatieIChO26 landenklassement Oslo Noorwegen 1994
IChO26 landenklassement Oslo Noorwegen 1994 1 P.R. of China 317,601 2 United Kingdom 313,998 3 U.S. of America 303,541 4 Austria 300,036 5 Singapore 299,143 6 Korea 294,383 7 Chinese Taipei 292,39 8 Czech
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Mali-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Mali-Nederland 1 Tabel 2A: Voornaamste exportpartners Mali (bedragen x 1.000 euro) Importers 2012 2013 2014 2015 Totale waarde Malese goederenexport 2.029.717 Niet bekend
Nadere informatieSekseverschillen in onderwijssucces. Dr. Margriet van Hek Postdoctoraal onderzoeker Sociologie
Sekseverschillen in onderwijssucces Dr. Margriet van Hek Postdoctoraal onderzoeker Sociologie Sekseverschillen in onderwijssucces: cijfers opleidingsniveau Jaren onderwijs gevolgd Sekseverschillen in onderwijssucces:
Nadere informatieOndersteunde landenlijst
Ondersteunde landenlijst Inleiding Geosat levert al zijn track en trace toestellen gebruiksklaar aan huis, dit houdt in dat wij ook de simkaart bijleveren en indien nodig een tracking platform aanbieden.
Nadere informatieFACTSHEET WORLDWIDE INTERNATIONAL TRADE Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; ;
FACTSHEET WORLDWIDE INTERNATIONAL TRADE Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com MET AANDEEL VAN 3% GAAT VERENIGD KONINKRIJK DE STIJD AAN VK en USA: beide grote negatieve
Nadere informatieFACTSHEET PEARS & APPLES IMPORT RUSSIA EXPORT EU COUNTRIES
Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com FACTSHEET PEARS & APPLES IMPORT RUSSIA EXPORT EU COUNTRIES BOYCOT RUSLAND:460.000 ton minder appels en 165.000 ton minder peren
Nadere informatieEXCELLENT ONDERWIJS VOOR IEDEREEN IN DE 21STE EEUW
EXCELLENT ONDERWIJS VOOR IEDEREEN IN DE 21STE EEUW Dirk Van Damme Prof. Onderwijskunde Universiteit Gent Hoofd Innovation and Measuring Progress - OECD/EDU HOE DE KWALITEIT VAN HET VLAAMSE ONDERWIJS VANDAAG
Nadere informatieSAMEN TOT AAN DE MEET: Het resultaat van twee boeken. Eva Franck 24 mei 2012
SAMEN TOT AAN DE MEET: Het resultaat van twee boeken Eva Franck 24 mei 2012 Basis: 28.2 % (09-10) Secundair: 51 % (09-10) Japan Korea Norway Slovenia Iceland Italy United Kingdom Slovak Republic Poland
Nadere informatieCIJFERS BELGIË OVERNIGHT STAYS
OVERNACHTINGEN 2015-2016 - 9 maanden VOORLOPIGE CIJFERS BELGIË OVERNIGHT STAYS 2015-2016 - 9 months PRELIMINARY FIGURES BELGIUM België 15 668 923 15 878 478 +209 555 +1,3% Belgium Nederland 4 071 014 3
Nadere informatieArbitrage: vaak meer voordelen dan nadelen, maar wees selectief
Arbitrage: vaak meer voordelen dan nadelen, maar wees selectief Een kritische benadering Peter CALLENS Algemene kenmerken Vrijwillig mechanisme voor beslechting van betwistingen Kan ad hoc zijn of institutioneel
Nadere informatieHANDLEIDING VOICE/DATA SIM USA (USA- 3GB-60DAYS)
HANDLEIDING VOICE/DATA SIM USA (USA- 3GB-60DAYS) Copyright 2017. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar
Nadere informatieGrensoverschrijdende PPI: fiscale grenseffecten en kansen
Grensoverschrijdende PPI: fiscale grenseffecten en kansen Netspar Match Making Event Maandag 27 maart 2017 Prof. Dr. Anouk Bollen-Vandenboorn Institute for Transnational and Euregional Cross border Cooperation
Nadere informatieZittenblijven in het eerste leerjaar en schoolse prestaties in het bisjaar: Maakt extra ondersteuning het verschil?
Zittenblijven in het eerste leerjaar en schoolse prestaties in het bisjaar: Maakt extra ondersteuning het verschil? 30 mei 2013 Mieke Goos Barbara Belfi Jan Van Damme Patrick Onghena Katja Petry Inleiding
Nadere informatieKNX: De wereldwijde STANDAARD voor woning- en gebouwcontrole
KNX: De wereldwijde STANDAARD voor woning- en gebouwcontrole KNX is de Standaard CENELEC EN 50090 de enige Europese Standaard voor Elektronische Huisen gebouwsystemen (HBES) gebaseerd op KNX. CEN EN 13321-1
Nadere informatieTOEKOMST VAN HET VOLWASSENENONDERWIJS
RLLL-RLLL-DOC-1516-029 TOEKOMST VAN HET VOLWASSENENONDERWIJS Dirk Van Damme OECD/EDU/IMEP Schema Demografische, sociaal-economische en onderwijsuitdagingen en trends Het aanhoudende probleem van lage competenties
Nadere informatieE-Ready? Wordt de Vlaamse consument reeds warm van het e-boek?
E-Ready? Wordt de Vlaamse consument reeds warm van het e-boek? De verkoopcijfers Cindy Van Mulders Business Unit Manager GfK Retail and Technology GfK introductie GfK Group actief in meer dan 100 landen
Nadere informatieWelkom. Tips voor debiteurenbeheer en incasso Hilde Malyster
Welkom Tips voor debiteurenbeheer en incasso Hilde Malyster Reach the ultimate balance between maximized sales and minimized risks. 4 Weet met wie je zaken doet Controleer klant voor overeenkomst Financïele
Nadere informatieFACTSHEET Grapes: special India HScode 08 06 10 (10)
FACTSHEET Grapes: special India HScode 08 06 10 (10) Summery India was sinds 2000 sterk in opkomst als exporteur van druiven. In 2000 ging het nog om een hoeveelheid van 16.000 ton en in 2008 bereikte
Nadere informatieCutflowers: Export Netherlands and other countries - 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
in million euro Factsheet cutflowers export worldwide november 2015 FACTSHEET CUTFLOWERS Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com WERELDHANDEL SNIJBLOEMEN: 7 MILJARD EURO
Nadere informatieSAMEN TOT AAN DE MEET: Boekenpodium Antwerpen 10 oktober 2012 Goedroen Juchtmans Eva Franck Johan Huybrechts
SAMEN TOT AAN DE MEET: Boekenpodium Antwerpen 10 oktober 2012 Goedroen Juchtmans Eva Franck Johan Huybrechts Lager: 27.1 % ( 11-12) Secundair: 47,6 % ( 11-12) Lager onderwijs Secundair Onderwijs Schoolse
Nadere informatie13/02/2013. www.itinerainstitute.org
13/02/2013 www.itinerainstitute.org 13/02/2013 Itinera Institute Independent think-tank Fact-based Long Term www.itinerainstitute.org To show, to defend and to build roads for policy reform towards sustained
Nadere informatieElk project begint met KNX
Elk project begint met KNX Woning- en gebouwautomatisering voor een toekomstvaste investering Toekomstbestendig Toekomstbestendig vastgoed een flexibel, energie-efficiënt en duurzaam gebouw dat veel comfort
Nadere informatieToerisme in cijfers Tourism in figures XL
www.milo-profi.com 2014 Toerisme in cijfers Tourism in figures XL overnachtingen huurlogies via verhuurkantoren aan de kust 2014 overnight stays in accommodations for rent by rental agencies at the coast
Nadere informatieDuurzame Palmolie. Ontwikkelingen Nederland, Europa, Wereldwijd. 3 September Eddy Esselink
Duurzame Palmolie Ontwikkelingen Nederland, Europa, Wereldwijd 3 September 2015 Eddy Esselink MVO - - de ketenorganisatie voor oliën en vetten 2 MVO - - de ketenorganisatie voor oliën en vetten Belangenbehartiger
Nadere informatieFACTSHEETshort PEPPERS
FACTSHEETshort PEPPERS Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts15@gmail.com Paprika s: Nederland verliest terrein aan Spanje Export Nederland dit jaar fors gedaald De Nederlands export
Nadere informatieService. ASSA ABLOY, the global leader in door opening solutions
Service ASSA ABLOY, the global leader in door opening solutions www.besam.be Service van wereldniveau Kiest u voor Besam, dan kunt u rekenen op onze wereldwijde service met lokale, gecertificeerde en deskundige
Nadere informatietoerisme in cijfers tourism in figures 2011
toerisme in cijfers tourism in figures 2011 XL 15 Evolutie aankomsten inclusief huurlogies via verhuurkantoren aan de kust, 2007-2011 Trend arrivals, accommodations for rent by rental agencies at the coast
Nadere informatieClicks & Bricks. Patrick Langley. Feiten over het on- en offline kopen. Director Retail Operations & Servicing
Clicks & Bricks Feiten over het on- en offline kopen Patrick Langley Director Retail Operations & Servicing GfK Retail and Technology Benelux B.V. - Amstelveen GfK 2012 Bricks&Clicks Market Monitor March
Nadere informatieFACTSHEET CUT FLOWERS RUSSIA import jan-may 2015
IMPORT IN MILLION DOLLAR Factsheet RUSSIA cut flowers FACTSHEET CUT FLOWERS RUSSIA import Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com RUSSISCHE IMPORT SNIJBLOEMEN BEGIN DIT
Nadere informatieToerisme in cijfers Tourism in figures 2013
Toerisme in cijfers Tourism in figures 2013 XL 14 aankomsten huurlogies via verhuurkantoren aan de kust 2013 arrivals in accommodations for rent by rental agencies at the coast 2013 Kennisbeheer u i 2014
Nadere informatietoerisme in cijfers tourism in figures 2012
toerisme in cijfers tourism in figures 2012 XL 15 aankomsten huurlogies via verhuurkantoren aan de kust 2012 arrivals in accommodations for rent by rental agencies at the coast 2012 Kennisbeheer Augustus
Nadere informatieNetherlands: Import stonefruit (in 1000 ton; source: CBS) - Nectarines Paeches Plums
FACTSHEET STEENFRUIT Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; jankeesboon15@gmail.com MARKT STEENFRUIT GROEIT Maar niet in Nederland Grootse deel van import in Nederland wordt weer gere-exporteerd
Nadere informatieInfographic: bellen vanuit Nederland naar Nederland + Top 10 handelspartners (FLEX) INTERN. 0 ct
Infographic: bellen vanuit Nederland naar Nederland + Top 10 handelspartners (FLEX) INTERN 1 NL DE BE UK FR CN USA SE ES PT BR Abonnementskosten FirmTel MOBILE Per maand 5.00 Firmtel SENS Per maand 14.75
Nadere informatieVaardig genoeg voor de 21 ste eeuw? Samen aan de slag met de Vlaamse PIAAC resultaten!
Vaardig genoeg voor de 21 ste eeuw? Samen aan de slag met de Vlaamse PIAAC resultaten! Brussel - 20 maart 2014 GELETTERDHEIDSCOMPETENTIES ZIJN VAN CRUCIAAL BELANG, MAAR BLIJKBAAR DAN OOK WEER NIET Dirk
Nadere informatieVlaanderen kende in 2012 laagste aantal tienermoeders ooit
Vlaanderen kende in 2012 laagste aantal tienermoeders ooit In 2012 bereikte het tienerouderschapscijfer in Vlaanderen een historisch laagterecord van 6 bevallingen per 1000 tieners (15-19 jaar). Ook in
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Zuid-Afrika-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Zuid-Afrika-Nederland 1 Tabel 2A: Voornaamste exportpartners Zuid-Afrika (bedragen x 1.000 euro) Importers Exported value in 2014 Exported value in 2015 Exported value in
Nadere informatieOnderwijs voor iedereen in de 21 ste eeuw
New Zealand Finland Japan Korea Australia Canada Flanders Hong Kong- Belgium United States France Sweden Iceland Norway Switzerland Germany Israel Poland Ireland Hungary Italy Greece Czech Portugal Denmark
Nadere informatieFACTSHEET CUTFLOWERS AANDEEL NEDERLAND BIJ SNIJBLOEMEN DAALT
FACTSHEET CUTFLOWERS Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com AANDEEL NEDERLAND BIJ SNIJBLOEMEN DAALT Minder dan de helft uit Nederland De internationale handel in
Nadere informatietoerisme in cijfers tourism in figures aantal overnachtingen naar logiesvorm 2011 number of overnight stays by type of accommodation 2011
in cijfers tourism in figures 2011 XL 01 aantal overnachtingen naar logiesvorm 2011 number of overnight stays by type of accommodation 2011 Kennisbeheer Juni 2012 2 AANTAL OVERNACHTINGEN NAAR LOGIESVORM,
Nadere informatiePrijzen geldig op 8/10/17 Pagina 1 van 9
AFGHANISTAN, Fix 0,316 0,382 AFGHANISTAN, Mobile 0,411 0,497 ALBANIA, Fix 0,176 0,213 ALBANIA, Mobile 0,536 0,649 ALGERIA, Fix 0,096 0,116 ALGERIA, Mobile 0,496 0,600 ANDORRA, Fix 0,043 0,052 ANDORRA,
Nadere informatieSAMEN TOT AAN DE MEET: Vormingsmoment
SAMEN TOT AAN DE MEET: Vormingsmoment Individueel reflectiemoment - Hoeveel leerlingen met schoolse vertraging heb ik in mijn klas? - Wie zijn dat? - Hoeveel keer zijn ze blijven zitten? - Wat is de reden
Nadere informatietoerisme in cijfers tourism in figures 2011 08 aantal aankomsten naar logiesvorm 2011 number of arrivals by type of accommodation 2011
in cijfers tourism in figures 2011 XL 08 aantal aankomsten naar logiesvorm 2011 number of arrivals by type of accommodation 2011 Kennisbeheer Juni 2012 2 AANTAL AANKOMSTEN NAAR LOGIESVORM, 2011 Tabel P.
Nadere informatieDe connected shopper journey
Over mij Nienke Smit Director Retail & Shopper TNS NIPO TNS NIPO Grote Bickersstraat 74 PO box 247 Amsterdam 1000 AE Amsterdam 020 5225 444 www.tns-nipo.com 2 Het was ooit heel simpel Behoefte Aankoop
Nadere informatieQuinoa: Ondanks problemen in Peru wereldhandel op peil gebleven
TONS Factsheet Quinoa, januari 2018 FACTSHEET QUINOA fruitvegfacts@gmail.com Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; Quinoa: Ondanks problemen in Peru wereldhandel op peil gebleven Bolivia
Nadere informatiePrijsstijging goud in 75 verschillende valuta
Prijsstijging goud in 75 verschillende valuta Frank Knopers 03-10-2012 Op GoldSilver.com verscheen begin deze week een uitgebreide tabel die inzichtelijk maakt hoe de goudprijs zich heeft ontwikkeld van
Nadere informatieMarketsurvey ONIONS. UIEN: Wereldproduct Wereldhandel groeit met ton per jaar. Marketsurvey onions
Marketsurvey ONIONS UIEN: Wereldproduct Wereldhandel groeit met 350.000 ton per jaar De productie en internationale handel van uien groeit wereldwijd gezien nog steeds. De FAO schat dat er jaarlijks meer
Nadere informatieKorsakov in België: veel zorg of veel zorgen?
Korsakov in België: veel zorg of veel zorgen? Bart Schepers UPC Sint-Kamillus Bierbeek Doel 1. Is België een goede leerling? Hoe goed is de zorg voor korsakovpatiënten vandaag georganiseerd? 2. Beschrijven
Nadere informatieWaar voor je geld 2014
Voka studie Waar voor je geld 2014 Stijn Decock Hoofdeconoom Voka, Vlaams Netwerk van Ondernemingen 47 indicatoren Micro-economische indicatoren: #dagen nodig om onderneming te starten, #start-up procedures,
Nadere informatieperspresentatie Bridging the Gap Randstad Holding nv SEO Economic Research
perspresentatie Bridging the Gap Randstad Holding nv SEO Economic Research 15 juni 2010 perspresentatie Bridging the Gap welkom Annemarie Muntz, director Group Public Affairs Randstad Holding toelichting
Nadere informatieTECHNISCH RAPPORT HOOFDSTUK 1 - SCHOOLVERSCHILLEN. De Staat van het Onderwijs 2015/2016. April 2017
TECHNISCH RAPPORT HOOFDSTUK 1 - SCHOOLVERSCHILLEN De Staat van het Onderwijs 2015/2016 April 2017 1 3a. Grote verschillen in prestaties tussen scholen/opleidingen Internationaal Figuur 1: Binnen en tussen
Nadere informatieDe lat hoog. voor iedereen!
Ludwig.jossa@ped.kuleuven.be Ludwig.jossa@ped.kuleuven.be De lat hoog. voor iedereen! STEUNPUNT GOK Interuniversitair samenwerkingsverband tussen: CentrumErvarings Gericht Onderwijs Waar staat gok voor?
Nadere informatieNaar een leiderschapscrisis. Visie zonder actie is hallucinatie
Naar een leiderschapscrisis Visie zonder actie is hallucinatie Enkele risico s Spanningen tussen China en VS lopen verder op en monden uit in handelsoorlog Nieuwe spanningen binnen eurozone M.n. in de
Nadere informatieCo-sourcing : beroepsmobiliteit over de grenzen van de eigen organisatie heen
Co-sourcing : beroepsmobiliteit over de grenzen van de eigen organisatie heen Langer, leuker en zinvol aan het werk! 19 juni 2015 EU (28 countries) Iceland Sweden Switzerland Norway Germany Estonia Denmark
Nadere informatieHUIDIGE STATUS. HuidigeBlue&MeTomTom geïntroduceerdop PuntoEvo in 2009 en nuleverbaarop 6 modellen
BLUE&ME TOMTOM 2 Parts&Services Accessoire Marketing Fiat Group Automobiles Nertherlands B.V. Accessories Marketing, Mei 2011 20 Novembre, 2010 HUIDIGE STATUS MITO GIULIETTA 500 PUNTO EVO DOBLO QUBO F.L.
Nadere informatiePEREN: OP ZOEK NAAR ALTERNATIEF VOOR RUSLAND
FACTSHEET PEARS Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com PEREN: OP ZOEK NAAR ALTERNATIEF VOOR RUSLAND Waar klunen 200.000 ton EU-peren afgezet worden? In het komende seizoen
Nadere informatieEuropean Week of Sport. Kim Rainger van Uitert, Piet de Jong en Stijn de Jong
European Week of Sport Kim Rainger van Uitert, Piet de Jong en Stijn de Jong DEELNEMENDE LANDEN 2016 - NATIONAL EVENTS Austria 19 Sept: New event integrated into existing Belgium (FR) 26 Sept: existing
Nadere informatie4e Post EAUN Meeting. Men s Health. Willem de Blok Verpleegkundig specialist oncologie-urologie Antoni van Leeuwenhoek Amsterdam Board member EAUN
4e Post EAUN Meeting Men s Health Willem de Blok Verpleegkundig specialist oncologie-urologie Antoni van Leeuwenhoek Amsterdam Board member EAUN Weergave presentatie Ian Banks 14-6-2011 Brussel Men s Health
Nadere informatieHandelssstromen appelen veranderen; groeimarkten vooral buiten Europa
FACTSHEET Apples Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com Handelssstromen appelen veranderen; groeimarkten vooral buiten Europa Polen in afgelopen seizoen (12/13) s werelds
Nadere informatieBESCHEIDEN ROL NEDERLAND IN WERELDMARKT WALNOTEN
FACTSHEET WALNOTEN Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com BESCHEIDEN ROL NEDERLAND IN WERELDMARKT WALNOTEN Wereldhandel in noten: 20 miljard euro waarvan 2 miljard walnoten.
Nadere informatieAardbeien voor Nederland groeiproduct, maar in 2013 even niet
FACTSHEET AARDBEIEN Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com Aardbeien voor Nederland groeiproduct, maar in 2013 even niet Aan de groei van de Nederlandse aardbeien productie
Nadere informatieCo-sourcing: beroepsmobiliteit over de organisationele grenzen heen.
Co-sourcing: beroepsmobiliteit over de organisationele grenzen heen. Langer, leuker en zinvol aan het werk! 27 maart 2015 EU (28 countries) Iceland Sweden Switzerland Norway Germany Estonia Denmark Netherlands
Nadere informatieTrend Control Systems Ltd
Trend Control Systems Ltd Trend Approved Partner Network: Australia Germany ** Malaysia * Portugal Sweden ** Austria * Belgium China ** Croatia Czech Republic Denmark ** Estonia Faroe Islands Finland *
Nadere informatieFACTSHEET PLUMS SHORT VERSION
FACTSHEET PLUMS SHORT VERSION Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com WERELDHANDEL IN PRUIMEN GROIET MAAR IN 2014 EVEN(?) NIET - Jaarlijks wordt er 700 miljoen ton
Nadere informatieFACTSHEET RUSSIA IMPORT OCTOBER 2014
Factsheet Russia (october ) FACTSHEET RUSSIA IMPORT OCTOBER Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com RUSLAND: GAT NA BOYCOT IMPORT VERSE GROENTEN EN FRUIT MAAR VOOR EEN
Nadere informatieKosten buitenlandse bank
Kosten buitenlandse bank Ingangsdatum 1 september 2011 Land Muntsoort Kosten buitenlandse bank (in EUR) Afghanistan alle muntsoorten 12,50 Albania alle muntsoorten 12,50 Algeria alle muntsoorten 7,50 Andorra
Nadere informatieHANDLEIDING VOICE/DATA SIM USA
HANDLEIDING VOICE/DATA SIM USA Copyright 2017. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige
Nadere informatieEnergiebesparing voor vastgoedmanagers in de Zorg
Energiebesparing voor vastgoedmanagers in de Zorg Hoe kan ik energiebesparing realiseren en financieren? George Müller 06-34855943 george.muller@energymatters.nl www.energymatters.nl Voorstellen: George
Nadere informatieFACTSHEET KIWIFRUIT (HS code ) (8 februari 2013)
FACTSHEET KIWIFRUIT (HS code 08 10 50) (8 februari 2013) Summery De wereldproductie van kiwi s was in de eerste heft van het vorige decennium redelijk stabiel op een niveau van ruim 1 miljoen ton daarna
Nadere informatieOpstart nieuwe Gok-cyclus WELKOM!
Opstart nieuwe Gok-cyclus WELKOM! STEUNPUNT GOK Interuniversitair samenwerkingsverband tussen: - Centrum voor ErvaringsGericht Onderwijs (K.U.Leuven) - Steunpunt Diversiteit & Leren (Universiteit Gent)
Nadere informatieEnergie. Inleiding. Wat zijn groene belastingen? Vervuilings- en grondstofbelasting. Transport. in België. Toon Vandyck CES - KULeuven
Vergroening van de belastingen in België Toon Vandyck CES - KULeuven wordt gefinancierd door Inleiding FLEMOSI 16 September 2013 Groene Belastingen www.flemosi.be - 2 - Wat zijn groene belastingen? Vervuilings-
Nadere informatieToerisme in cijfers Tourism in figures 2013. 03 aantal overnachtingen naar verblijfsmotief 2013 number of overnight stays by motive of stay 2013
Toerisme in cijfers Tourism in figures 2013 XL 03 aantal overnachtingen naar verblijfsmotief 2013 number of overnight stays by motive of stay 2013 Ju i 2014 2 AANTAL OVERNACHTINGEN NAAR VERBLIJFSMOTIEF,
Nadere informatietoerisme in cijfers tourism in figures 2010
in cijfers tourism in figures 2010 XL 02 evolutie overnachtingen naar logiesvorm 2006-2010 trend in the number of overnight stays by type of accommodation 2006-2010 planning & onderzoek Juni 2011 (coverfoto:
Nadere informatieTrends in gezondheidsklachten en gezondheidsgedrag van jongeren Resultaten van de studie Jongeren en gezondheid
Trends in gezondheidsklachten en gezondheidsgedrag van jongeren Resultaten van de studie Jongeren en gezondheid Prof. Dr. B. Deforche en Dr. A. Hublet Health Behaviour in School-Aged Children: WHO Collaborative
Nadere informatieHet nieuwe Dormer logo een toelichting
Het nieuwe Dormer logo een toelichting Het nieuwe Dormer logo een toelichting In 2014 zijn Dormer Tools en Pramet Tools samen gegaan onder de naam Dormer Pramet. Waardoor een nieuw bedrijfslogo is ontstaan.
Nadere informatieFACTSHEET VERWERKTE GROENTEN Incl. aardappelproducten
FACTSHEET VERWERKTE GROENTEN Incl. aardappelproducten Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; jankeesboon15@gmail.com; www.fruitandvegetablefacts.com Nederland grote producent en exporteur verwerkte
Nadere informatieMore info: ,
FACTSHEET MUSHROOMS More info: JanKeesBoon15@gmail.com, +31 6 54 687 684, www.fruitandvegetablefacts.com CHAMPIGNONS Nederland wereldwijd een belangrijke speler Wereldwijd gezien laat de grensoverschrijdende
Nadere informatiePresentatie Smits. Vendor Solutions. Hajo Kuperus Accountmanager Vendorlease 2 december 2014
Presentatie Smits Vendor Solutions Hajo Kuperus Accountmanager Vendorlease 2 december 2014 Agenda Wie zijn wij? Wat gaan wij samen doen? Hoe werkt dat? Leasevormen Acties Onze ambitie 2 In het kort Opgericht
Nadere informatieMango: Exporters 2013 (besed on quantity) Other 23% Peru 8%
FACTSHEET Mangoes Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com Nederland spil in EU handel van mango s Wereldhandel stabiel De wereldhandel in mango s is stabiel. De laatste
Nadere informatieMigratie en de welvaartsstaat: is er sprake van aanzuigeffecten? Bart Meuleman (bart.meuleman@soc.kuleuven.be)
Migratie en de welvaartsstaat: is er sprake van aanzuigeffecten? Bart Meuleman (bart.meuleman@soc.kuleuven.be) Inleiding Onderliggende assumptie gemaakt door aantal beleidsmakers: Sociaal beleid mag niet
Nadere informatieB&M TOMTOM LIVE: ,- Inclusief Cradle t.b.v. montage in optiepoort 54K of 68R
ONDERDEELNUMMERS en CONSUMENTENPRIJZEN B&M TOMTOM LIVE: 71806238 369,- Inclusief Cradle t.b.v. montage in optiepoort 54K of 68R LOSSE CRADLE: 50926347 55,- Voor gebruik in geval van breuk ZUIGNAP KIT:
Nadere informatieAsparagus: Acreage and companies in the Netherlands
FACTSHEET ASARAGUS Areaal Nederland groeit niet meer In 2012 is er een einde gekomen aan het gestaag groeien van het areaal asperges in Nederland. Het CBS registreerde vorig jaar een areaal van 2.890 ha.
Nadere informatieFORUM Factsheet Jeugdwerkloosheid,
FORUM Factsheet Jeugdwerkloosheid, @ FORUM, Instituut voor Multiculturele Ontwikkeling, september 29 Samenvatting De werkloosheid onder de 1 tot 2 jarige Nederlanders is in het 2 e kwartaal van 29 met
Nadere informatieInternationale gesprekstarieven per
Afghanistan 0.275 Afghanistan - Mobile 0.270 Albania 0.110 Albania - Mobile 0.325 Algeria 0.075 Algeria - Mobile 0.325 American Samoa 0.160 American Samoa - Mobile 0.160 Andorra 0.060 Andorra - Mobile
Nadere informatieBestemming Subcode Standaard Premium Enterprice < 1000 > 1000 > 2000 4AllBusiness On Net (eigen netwerk) On-Net GRATIS
Bestemming Subcode Standaard Premium Enterprice < 1000 > 1000 > 2000 4AllBusiness On Net (eigen netwerk) On-Net GRATIS Netherlands vast FIX 0,017 0,016 0,015 Netherlands mobiel MOB 0,080 0,075 0,070 Netherlands
Nadere informatieBetalingsverkeer in Nederland. Mr G. Boudewjn Amsterdam 5 juli 2018
Betalingsverkeer in Nederland Mr G. Boudewjn Amsterdam 5 juli 2018 Banken werken op collectieve aspecten van de betaalinfrastructuur samen Currence opgericht 1 januari 2005: eigenaar nationale collectieve
Nadere informatieAUDIT & ASSURANCE ACCOUNTING PRODUCTS TAX & LEGAL CORPORATE FINANCE
AUDIT & ASSURANCE ACCOUNTING PRODUCTS TAX & LEGAL CORPORATE FINANCE Wij maken graag nader kennis met u Auren zorgt voor concrete oplossingen en producten, werkend vanuit de Auren gedragscode, gebaseerd
Nadere informatieDe groeiende informele arbeidsmarkt: is zwart werk onmisbaar?
De groeiende informele arbeidsmarkt: is zwart werk onmisbaar? Prof dr Joanne van der Leun, Leiden Law School Met dank aan Piet Renooy, Regioplan Amsterdam DE STAAT VAN NEDERLAND, 22 september 2014 Informele
Nadere informatieIndirecte belastingen en de digitale wereld
Indirecte belastingen en de digitale wereld https://www.anderetijden.nl/aflevering/566/de-komst-van-de-btw (20:55) Agenda EU-wetgever en digitale wereld Hof van Justitie en digitale wereld Kansen Conclusie
Nadere informatieGfK 2014 WGOIR 8 april 2014 1
GfK 2014 WGOIR 8 april 2014 1 Marco Wolters Director Retail & Services Benelux GfK marco.wolters@gfk.com www.gfk.com/nl @MarcoWoltersGfK GfK 2014 WGOIR 8 april 2014 2 Our big thinking is at home in more
Nadere informatieQ1 Bent u van plan de fondsen voor de International Credit Mobility aan te vragen in de aanvraagronde 2015?
Q1 Bent u van plan de fondsen voor de International Credit Mobility aan te vragen in de aanvraagronde 2015? Answered: 37 Skipped: 1 Ja Nee Weet nog niet Ja Nee Weet nog niet 67.57% 25 13.51% 5 18.92% 7
Nadere informatieDe liberalisering van de Belgische spoorwegmarkt
De liberalisering van de Belgische spoorwegmarkt Griet De Ceuster www.tmleuven.be 26 april 2007 Liberalisering spoor 1 Inhoud België versus Europa: cijfers goederenvervoer per spoor Spoorondernemingen
Nadere informatieNaar een zorgcontinuüm : het Protocol 3 en het RAI-instrument
Naar een zorgcontinuüm : het Protocol 3 en het RAI-instrument PATRICK MAGGI SAM DELYE PROF. CHRISTIANE GOSSET OUDERENZORG BEST PRACTICES UIT DE EUROMETROPOOL LILLE-KORTRIJK-TOURNAI 16/09/2014 Komt uit
Nadere informatieCorporate Payment Services. de SEPA opvolger van 'Directe Aanlevering'
Corporate Payment Services de SEPA opvolger van 'Directe Aanlevering' 1 Introductie Equens Equens pan-european card & payment processor 2 Jaarlijkse cijfers en middellange termijn doelstelling Iceland
Nadere informatieStuderen in het Buitenland 2016-17. International Office Geesteswetenschappen
Studeren in het Buitenland 2016-17 International Office Geesteswetenschappen PROGRAMMA International Office GW: Monique Hanrath (en Gerdien Ramaker) Studieadviseur: Stefan Vuurens Student: Tijn Sinke Vragen,
Nadere informatieSamenwerken rond dak- en thuislozen. De eerste ervaringen met de InterRAI Community Health vragenlijst
Samenwerken rond dak- en thuislozen De eerste ervaringen met de InterRAI Community Health vragenlijst 2 Disclosure (PotenDële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relades met bedrijven
Nadere informatieHet Europese perspectief van de oncologieverpleegkunde
Het Europese perspectief van de oncologieverpleegkunde Erik van Muilekom MANP, OCN, RN Verpleegkundig specialist Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis- Nederlands Kanker Instituut Amsterdam President European
Nadere informatieFactsheet ESPAD 2011
Factsheet ESPAD 0 Het gebruik van alcohol, tabak en drugs onder Nederlandse scholieren vergeleken met de rest van Europa. De ESPAD studie Het belangrijkste doel van de European School Survey Project on
Nadere informatie