Agri, Food & Life Science People Plants Possibilities

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Agri, Food & Life Science People Plants Possibilities"

Transcriptie

1 Agri, Food & Life Science People Plants Possibilities 20 mei 2015 dr. C.M. Kreike

2 Inhoud Lectoraat Green Biotechnology People Plants Possibilities Toekomst

3 Lectoraat Green Biotechnology Missie: Het verstevigen van de internationaal goede concurrentiepositie van de Nederlandse zaad- en veredelingsbedrijven door goed gekwalificeerd personeel op te leiden, bij- en nascholing te verzorgen en door het uitvoeren van praktijkgericht onderzoek. Vakgebied: Moleculaire Veredeling en Groene Biotechnologie

4 De rol van het lectoraat TOOLS Fundamenteel onderzoek Lectoraat Green Biotechnology Toegepast onderzoek TOPICS

5 PEOPLE 5

6 Verbindigen Onderwijs Praktijkgericht onderzoek Projectonderwijs Werkplaats Stage- en Afstudeerproject Onderzoek Lectoraat Bedrijfsleven Innovatief onderzoek

7 PLANTS

8 (In)Hollands Next Topmodel PETUNIA Verwant aan aardappel, tomaat, paprika, aubergine en tabak.

9 Huidige uitdagingen in de plantenveredeling Bevolkingsgroei Klimaatverandering Ziekten ons/thumb/5/56/world-population svg/2000px-world-population svg.png aviewer/ large.jpg

10 Technieken (Tools) Moleculaire veredeling Moleculaire merker techniek DNA sequencing techniek Groene biotechnologie Genetische modificatie en genoom editing techniek 10

11 Moleculaire merker techniek: 30 jaar geleden. Restrictie Fragment Lengte Polymorfisme RFLP Am J Hum Genet May;32(3): Construction of a genetic linkage map in man using restriction fragment length polymorphisms. Botstein D, White RL, Skolnick M, Davis RW.

12 Nieuw! PCR techniek "Polymerase chain reaction" by Enzoklop - Own work. Licensed under CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons -

13 Moleculaire merker techniek Moleculaire merker technieken gebaseerd op PCR technologie: RAPD, AFLP, SSR, EST, SNP, CAP, SCAR, SRAP,. SSR: Simple Sequence Repeat SNP: Single Nucleotide Polymorphism

14 Moleculaire merker techniek: SNP Single Nucleotide Polymorphism

15 Merker gestuurde veredeling Met de moleculaire merker techniek kan je de aanwezigheid van genen bepalen en de plant selecteren met de juiste eigenschappen.

16 Moleculaire veredeling

17 DNA Sequencen 30 jaar geleden..

18 Het genoom van de mens 7c/s1600/ jpg ile:wellcome_genome_bookcase.png

19 Nieuw! DNA Sequencen in /pyrosequencing Illumina/Solexa SOliD Iontorrent Heliscope SMRT Nanopore..

20 DNA sequencen

21 Groene Biotechnologie: Genetische modificatie Toevoegen van DNA afkomstig uit andere organismen (transgenese) of uit hetzelfde organisme (cisgenese) om het product of de processen te verbeteren.

22 Genetische modificatie 30 jaar geleden. Agrobacterium tumefaciens ons/prokaryotes/article%20images/crowng allhome.jpg Agricultural biotechnology: Gene exchange by design Stanton B. Gelvin Nature 433, (10 February 2005) doi: /433583a

23 Eerste transgene gewassen FLAVR SAVR Golden Rice s_ars.jpg#mediaviewer/file:tomatoes_ars.jp g ediaviewer/file:corn_borer.jpg

24 Genetische modificatie 2015 Paarse tomaat Ebola medicijn uit planten Blauwe Roos iewer/file:agroinfiltration.jpg Bio-brandstof Rose_APPLAUSE.jpg#mediaviewer/File:Blue _Rose_APPLAUSE.jpg hnologies/plants/fs40_web.jpg

25 Nieuw! Genoom editing: CRISPR/Cas Plaats-specifieke mutagenese

26 POSSIBILITIES

27 Onderzoek lectoraat Green Biotechnology Werkplaats Moleculaire veredeling Moleculaire merkers en DNA test (PCR) Werkplaats Analyse (Chemie opleiding) Inhoudsstoffen: kleur, geur, e.v.a. Innovatief onderzoek: CRISPR/Cas techniek ontwikkeling en toepassing 27

28 TOEKOMST

29 Domein Agri, Food & Life Sciences Life Sciences & Chemistry Manager Onderwijs en Onderzoek Niek Persoon Green Biotechnology Klaas Jan de Vries Paulus den Hollander Tamara van Molken Myrthe Goede Collega s Life Science & Chemsitry 29

30 If you are planning for a year, sow rice; if you are planning for a decade, plant trees; if you are planning for a lifetime, educate people. chinese proverb 30

31

Toepassingen van Biotechnologie in de Agri & Food Sector

Toepassingen van Biotechnologie in de Agri & Food Sector Toepassingen van Biotechnologie in de Agri & Food Sector DAS Lectoren bijeenkomst 13 November 2014 Dr C.M. Kreike Lector Green Biotechnology Hogeschool Inholland Life Sciences and Chemistry 1 Definitie

Nadere informatie

People Plants Possibilities. lectorale rede Dr. C.M. Kreike

People Plants Possibilities. lectorale rede Dr. C.M. Kreike People Plants Possibilities lectorale rede Dr. C.M. Kreike People Plants Possibilities Dr. C. M. Kreike Publicatie bij de rede, uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt als lector Green Biotechnology

Nadere informatie

Ontdek onze kennis en kracht in groen onderzoek. Biotechnologie

Ontdek onze kennis en kracht in groen onderzoek. Biotechnologie Ontdek onze kennis en kracht in groen onderzoek Biotechnologie Uw uitdagingen Bent u werkzaam in de siergewas- of groenteveredeling? Dan wilt u tot in het allerkleinste detail uw bestaande producten kunnen

Nadere informatie

Genetisch gemodificeerde (GG) gewassen: maatschappelijke betekenis en regelgeving

Genetisch gemodificeerde (GG) gewassen: maatschappelijke betekenis en regelgeving Genetisch gemodificeerde (GG) gewassen: maatschappelijke betekenis en regelgeving Presentatie voor Commissie Fysiek Domein gemeente Stichtse Vecht Dirk Stemerding 16 juni 2015 www.rathenau.nl info@rathenau.nl

Nadere informatie

Gentechnologie & moleculaire analysetechnieken Godelieve Gheysen 1999-2000 eerste zit

Gentechnologie & moleculaire analysetechnieken Godelieve Gheysen 1999-2000 eerste zit Gentechnologie en moleculaire analysetechnieken Godelieve Gheysen 1 Gentechnologie & moleculaire analysetechnieken Godelieve Gheysen 1999-2000 eerste zit Gentechnologie en moleculaire analysetechnieken

Nadere informatie

Genomica: technologie van populaties tot proteomics

Genomica: technologie van populaties tot proteomics Aardappel: een wereld gewas Genomica: technologie van populaties tot proteomics Prof. dr. Richard Visser Laboratorium voor Plantenveredeling, Wageningen Universiteit Waarom aardappel? Aardappel is belangrijkste

Nadere informatie

Kennismiddag Ruimte voor de aardappel

Kennismiddag Ruimte voor de aardappel Kennismiddag Ruimte voor de aardappel 23.11.2017 Ir. Jeroen Bakker Sector Veredelaar Retail Fresh HZPC Veredelen voor de Toekomst Mét of zonder nieuwe veredelingsmethoden? Curriculum vitae Jeroen Bakker

Nadere informatie

Inventarisatie regulier en cursorisch onderwijs m.b.t.veredeling en teeltmateriaal Regulier en cursorisch onderwijs Grote vraag naar personeel op het vakgebied van veredeling en plantaardig teeltmateriaal.

Nadere informatie

Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen. De noodzaak van Agrobiodiversiteit. Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie

Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen. De noodzaak van Agrobiodiversiteit. Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie Een deel van de biodiversiteit van de Aardappel Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen De noodzaak van Agrobiodiversiteit Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie Agro-biodiversiteit:

Nadere informatie

Hoe veredel je voor duurzame resistentie in aardappel en de rol van moleculaire merkers?

Hoe veredel je voor duurzame resistentie in aardappel en de rol van moleculaire merkers? Hoe veredel je voor duurzame resistentie in aardappel en de rol van moleculaire merkers? Edith Lammerts van Bueren Louis Bolk Instituut, Wageningen University DNA labs, 8 maart 2013 De schrik van elke

Nadere informatie

Beleidsdebat biotechnologie in de landbouw

Beleidsdebat biotechnologie in de landbouw Toespraak Datum 27 januari 2009 Inbreng PvdA (Joyce Sylvester) inzake Beleidsdebat biotechnologie in de landbouw Inleiding MdV, de fractie van de PvdA heeft er naar uitgekeken om vandaag met de Regering

Nadere informatie

Periode 9 deel 2 DNA TECHNIEKEN

Periode 9 deel 2 DNA TECHNIEKEN Periode 9 deel 2 DNA TECHNIEKEN Lesstof toets 9.2 Biologie voor het MLO zesde druk Hfdst 15.5 DNA technieken Het oude boek (vijfde druk) heeft dit hoofdstuk niet Technieken Biotechnologie Onder biotechnologie

Nadere informatie

Plant, mens en innovatie. BSc Plantenwetenschappen 17 maart 2018

Plant, mens en innovatie. BSc Plantenwetenschappen 17 maart 2018 Plant, mens en innovatie BSc Plantenwetenschappen 17 maart 2018 Plant your future! Waarom Plantenwetenschappen studeren? Plant en Mens Toenemende vraag plantaardige productie Plant en Innovatie MEER MINDER

Nadere informatie

Van monogeen naar multifactorieel: 2ontwikkelingen in de moleculaire genetica

Van monogeen naar multifactorieel: 2ontwikkelingen in de moleculaire genetica februari 2002 2 MTI Onderwijs Ziekteleer 2002 Divisie Medische Genetica Koppelingsonderzoek Richard Sinke februari 2002 Van monogeen naar multifactorieel: 2ontwikkelingen in de moleculaire genetica Richard

Nadere informatie

Instituut Applied Sciences

Instituut Applied Sciences Instituut Applied Sciences VO-diner Dinsdag 30 oktober 2012 Presentatie Instituut Applied Sciences: Ruben Piek (commissie Instroom & Aansluiting) Campus Nijmegen (Kapittelweg) Welkom bij Techniek De wereld

Nadere informatie

Veredeling; Moleculair Moet..

Veredeling; Moleculair Moet.. Veredeling; Moleculair Moet.. Chris van Schie (c.van.schie@enzazaden.nl) Chris van Schie, 15 Mei 2012, UvA; Blooming Breeders, Green Life Sciences meeting ENZA Zaden: Groenten-veredelaar van Enkhuizen

Nadere informatie

Oriëntatiejaar Life Sciences

Oriëntatiejaar Life Sciences Oriëntatiejaar Life Sciences Oriëntatiejaar Life Sciences Joan Wellink (studieadviseur) Voor wie is het oriëntatiejaar? Wat is het oriëntatiejaar? Wat heb je nodig? Hoe en wat studeer je? Wat kun je er

Nadere informatie

Debat, ethische aspecten, onderwijs

Debat, ethische aspecten, onderwijs Workshop DNA labdag 2013 Genetische genomica tegen aardappelziekte Debat, ethische aspecten, onderwijs Bert Lotz, Jan-Peter Nap Wageningen UR Opbouw verhaal Scholierenfilm www.youtube.com/watch?v=pxbcgj6qsis

Nadere informatie

Tools voor genetische analyse in polyploïde gewassen: een brug tussen aardappels, bloemen en groenten

Tools voor genetische analyse in polyploïde gewassen: een brug tussen aardappels, bloemen en groenten Tools voor genetische analyse in polyploïde gewassen: een brug tussen aardappels, bloemen en groenten 12 mei 2014, Netwerkdag TKI Uitgangsmaterialen Chris Maliepaard, Wageningen UR Plant Breeding Polyploïde

Nadere informatie

Aan de staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer De heer P.L.B.A. van Geel Postbus GX Den Haag

Aan de staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer De heer P.L.B.A. van Geel Postbus GX Den Haag BEZOEKADRES: A. VAN LEEUWENHOEKLAAN 9 3721 MA BILTHOVEN POSTADRES: POSTBUS 578 3720 AN BILTHOVEN Aan de staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer De heer P.L.B.A. van

Nadere informatie

De antwoorden op vragen 1 en 2, 3 en 4, en 5 t/m 8 graag op verschillende vellen schrijven. Vergeet ook niet op de 3 vellen je naam en studentnr.

De antwoorden op vragen 1 en 2, 3 en 4, en 5 t/m 8 graag op verschillende vellen schrijven. Vergeet ook niet op de 3 vellen je naam en studentnr. Tentamen Genoombiologie, 28 Oktober 2009, 9.00-11.45 h De antwoorden op vragen 1 en 2, 3 en 4, en 5 t/m 8 graag op verschillende vellen schrijven. Vergeet ook niet op de 3 vellen je naam en studentnr.

Nadere informatie

Masters Onderwerpen 2013. Mark W. DAVEY mark.davey@biw.kuleuven.be Wannes KEULEMANS Wannes.Keulemans@biw.kuleuven.be

Masters Onderwerpen 2013. Mark W. DAVEY mark.davey@biw.kuleuven.be Wannes KEULEMANS Wannes.Keulemans@biw.kuleuven.be Masters Onderwerpen 2013 Mark W. DAVEY mark.davey@biw.kuleuven.be Wannes KEULEMANS Wannes.Keulemans@biw.kuleuven.be website http://www.biw.kuleuven.be/biosyst/plantenbiotechniek/fruitgenetics/lfbb/education

Nadere informatie

Ethernet-kabel RJ-45 Connector Replacement

Ethernet-kabel RJ-45 Connector Replacement Ethernet-kabel RJ-45 Connector Replacement Verwijder en vervang een beschadigde RJ-45 Ethernet-kabel connector. Geschreven door: Wesley Bigalke ifixit CC BY-NC-SA /Www.ifixit.com Pagina 1 van 8 INTRODUCTIE

Nadere informatie

Bijeenkomst Alumni Wageningen. Datum 15 april 2014. Bijdrage van de veredeling aan de wereldvoedselvoorziening

Bijeenkomst Alumni Wageningen. Datum 15 april 2014. Bijdrage van de veredeling aan de wereldvoedselvoorziening Bijeenkomst Alumni Wageningen Datum 15 april 2014 Bijdrage van de veredeling aan de wereldvoedselvoorziening Wageningen NM 10 1971 1979 Jan Omvlee 100% zelfstandig 100% mensen 100% groenten Onze aanpak

Nadere informatie

De indeling van de sector Landbouw & Natuurlijke omgeving

De indeling van de sector Landbouw & Natuurlijke omgeving De indeling van de sector Landbouw & Natuurlijke omgeving Elke sector is opgedeeld in vijf tot acht subsectoren. Deze sector is ingedeeld in vijf subsectoren: 1 Landschap 2 Voedsel en dierhouderij 3 Biologie

Nadere informatie

Algemene informatie. Het aardappelgenoom

Algemene informatie. Het aardappelgenoom Algemene informatie Het aardappelgenoom Elk organisme heeft een genoom, een chemisch 'instructieboek' of 'blauwdruk', dat beschrijft hoe alle genen bij elkaar moeten worden gezet. Dit wordt uitgeschreven

Nadere informatie

ALLES OVER GENVOEDSEL EN ARGUMENTEN TÉGEN CRISPR-CAS GEWAS

ALLES OVER GENVOEDSEL EN ARGUMENTEN TÉGEN CRISPR-CAS GEWAS Next economy GEPLAATST DOOR: BERTUS BUIZER DIRECTEUR BUIZER ADVIES DUURZAME LANDBOUW EN ENERGIE VR 3 AUG ALLES OVER GENVOEDSEL EN ARGUMENTEN TÉGEN CRISPR-CAS GEWAS door Bertus Buizer (Buizer Advies) 25

Nadere informatie

Veredeling voor inhoudstoffen

Veredeling voor inhoudstoffen Veredeling voor inhoudstoffen 11 maart 2014 Rene Hofstede, KeyGene N.V. KeyGene N.V. Technologie platforms Accelerated Molecular Breeding Lead Discovery & validation Mutation Breeding Traits 6F gewassen

Nadere informatie

Molecular Pathology for Pathologists. Pr P. Pauwels

Molecular Pathology for Pathologists. Pr P. Pauwels Molecular Pathology for Pathologists Pr P. Pauwels NGS moleculair pathologie rapport ontcijferen Nomenclatuur waarin gerapporteerd wordt: EGFR c.2573t>g, p.(leu858arg) Coderende sequentie Eiwit/proteïne

Nadere informatie

Aan de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Mevrouw dr. J.M. Cramer Postbus GX Den Haag

Aan de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Mevrouw dr. J.M. Cramer Postbus GX Den Haag BEZOEKADRES: A. VAN LEEUWENHOEKLAAN 9 3721 MA BILTHOVEN Aan de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Mevrouw dr. J.M. Cramer Postbus 30945 2500 GX Den Haag POSTADRES: POSTBUS

Nadere informatie

Better Plants for New Demands. Wie ben ik Duik in BPfND Twee voorbeeldprojecten Basis van BPfND Maximaal aansluiten

Better Plants for New Demands. Wie ben ik Duik in BPfND Twee voorbeeldprojecten Basis van BPfND Maximaal aansluiten Better Plants for New Demands Wie ben ik Duik in BPfND Twee voorbeeldprojecten Basis van BPfND Maximaal aansluiten Better Plants for New Demands Generieke programma Zaadtechnologie Groene Veredeling Uitgangsmateriaal

Nadere informatie

Collegetour Noordkop. Op bezoek bij vier bedrijven: Enza Zaden, Nederlandse Aardolie Maatschappij, HGG en Hessing

Collegetour Noordkop. Op bezoek bij vier bedrijven: Enza Zaden, Nederlandse Aardolie Maatschappij, HGG en Hessing Collegetour Noordkop Op bezoek bij vier bedrijven: Enza Zaden, Nederlandse Aardolie Maatschappij, HGG en Hessing 13 maart 2019 www.itsacademy.nl/noordkop De vier colleges 1. KRIJG DE SMAAK TE PAKKEN 2.

Nadere informatie

Seed Valley regiodebat

Seed Valley regiodebat Seed Valley regiodebat Nieuwe veredelingsmethoden: wat kan & wat mag? datum en plaats: 16 februari 2017, Vaktentoonstelling Tulp, Proeftuin Zwaagdijk aantal deelnemers: 70, het maximale aantal dat in de

Nadere informatie

Verantwoord veredelen met genetische modificatie. "Ontwikkelingen in plantenveredelingstechnieken en de ggo-regelgeving"

Verantwoord veredelen met genetische modificatie. Ontwikkelingen in plantenveredelingstechnieken en de ggo-regelgeving Verantwoord veredelen met genetische modificatie "Ontwikkelingen in plantenveredelingstechnieken en de ggo-regelgeving" 1 Inleiding 3 2 Toetsingskader: regelgeving en definitie ggo 5 2.1 Wettelijk kader

Nadere informatie

CRISPR-Cas om groentes te verbeteren

CRISPR-Cas om groentes te verbeteren CRISPR-Cas om groentes te verbeteren Hoe kunnen we planten weerbaarder maken? Elysa Overdijk, mei 2019 Leerstoelgroepen Fytopathologie en Celbiologie, Wageningen Universiteit Inhoud 2019 7 miljard 2050

Nadere informatie

Opstel door B woorden 6 maart keer beoordeeld. Inleiding. Wat is biotechnologie?

Opstel door B woorden 6 maart keer beoordeeld. Inleiding. Wat is biotechnologie? Opstel door B. 1149 woorden 6 maart 2013 8 2 keer beoordeeld Vak Methode ANW ANW Actief Inleiding Wat is biotechnologie? Het begrip biotechnologie omvat alle methodes waarbij organismen gebruikt worden

Nadere informatie

Implementatie LIMS binnen afdeling Genetica van het Radboudumc. Ermanno Bosgoed ermanno.bosgoed@radboudumc.nl 27 03 2014

Implementatie LIMS binnen afdeling Genetica van het Radboudumc. Ermanno Bosgoed ermanno.bosgoed@radboudumc.nl 27 03 2014 Implementatie LIMS binnen afdeling Genetica van het Radboudumc Ermanno Bosgoed ermanno.bosgoed@radboudumc.nl 27 03 2014 Inleiding Wie? Wat? Hoe? Historie LIMS Implementatie Labvantage Toekomst plannen

Nadere informatie

Hoe kijken we naar het DNA van een patiënt?

Hoe kijken we naar het DNA van een patiënt? Hoe kijken we naar het DNA van een patiënt? Ies Nijman UMC Utrecht Dept of Genetics, Centre for Molecular Medicine Center for Personalized Cancer Treatment (CPCT), Hartwig Medical Foundation 1994 DNA sequenties,

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Genetic variation in Helicobacter pylori Pan, Z. Link to publication

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Genetic variation in Helicobacter pylori Pan, Z. Link to publication UvA-DARE (Digital Academic Repository) Genetic variation in Helicobacter pylori Pan, Z. Link to publication Citation for published version (APA): Pan, Z. (1999). Genetic variation in Helicobacter pylori

Nadere informatie

Aanmeldingsformulier Designers & Artists 4 Genomics Award 2011

Aanmeldingsformulier Designers & Artists 4 Genomics Award 2011 Aanmeldingsformulier Designers & Artists 4 Genomics Award 2011 [sluitingsdatum: 12 september 2011] 1. Persoonlijke Gegevens Naam: Tussenvoegsel: Achternaam: Geslacht: Adres: Telefoon: Mobiel Nummer: Email:

Nadere informatie

BSc programma Biologie en Medische biologie. de differentiatiefase

BSc programma Biologie en Medische biologie. de differentiatiefase BSc programma Biologie en Medische biologie de differentiatiefase Even voorstellen Sarian Kosten Universitair docent Aquatische Ecologie Onderwijs: BSc Biologie: Systeem ecologie, Applied Ecology MSc Biology:

Nadere informatie

Klassificatie. Identificatie. Typering

Klassificatie. Identificatie. Typering Introductie van typeringsmethoden Klassificatie Identificatie Typering cursus Breda 2008 1 3 Domeinen cursus Breda 2008 2 Taxonomie Domein, Familie, Genus, Species, Subspecies, Stam Klassificatie identificatie

Nadere informatie

Het menselijk genoom. Inleiding Medisch Technische Wetenschappen. Bioinformatica Deel 2. Gevouwen chromosoom. X chromosoom DNA.

Het menselijk genoom. Inleiding Medisch Technische Wetenschappen. Bioinformatica Deel 2. Gevouwen chromosoom. X chromosoom DNA. Het menselijk genoom Het menselijk genoom (DN) bestaat uit: Mega Basenparen (MB),,, C,. Inleiding Medisch echnische Wetenschappen Bioinformatica Deel Michael Egmont-Petersen Het menselijk DN is ingedeeld

Nadere informatie

Cutaneous leishmaniasis : new developments in diagnosis and treatment evaluation van der Meide, W.F.

Cutaneous leishmaniasis : new developments in diagnosis and treatment evaluation van der Meide, W.F. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Cutaneous leishmaniasis : new developments in diagnosis and treatment evaluation van der Meide, W.F. Link to publication Citation for published version (APA): van

Nadere informatie

DNA practicum De modellenwereld van DNA

DNA practicum De modellenwereld van DNA DNA practicum De modellenwereld van DNA Inleiding Alle eigenschappen van een plant, zoals de grootte, de vorm van het blad, en de enzymen die nodig zijn voor de fotosynthese, liggen opgeslagen in het DNA.

Nadere informatie

Practicum Biotechnologie 4/5VWO

Practicum Biotechnologie 4/5VWO Practicum Biotechnologie 4/5VWO Inhoudsopgave Pag. 3 Planning Pag. 4-5 Inleiding in de biotechnologie Pag. 6 Voorbeeld uit de Biotechnologie Pag. 7-8 Opzet Practicum (les 1) Pag. 9 Oefenen met Pipetteren

Nadere informatie

Wilde gewasverwanten in Nederland: inventarisatie en conservering

Wilde gewasverwanten in Nederland: inventarisatie en conservering Wilde gewasverwanten in Nederland: inventarisatie en conservering Rob van Treuren CGN bijeenkomst Wageningen, 14 maart 2016 CGN: geschiedenis en mandaat Geschiedenis 1985: PGR programma ingevoerd - Garantie

Nadere informatie

Domein Applied Science

Domein Applied Science Domein Applied Science Afstemming met het landelijk & regionaal werkveld ten behoeve van onderwijskwaliteit Dr. E. Hilhorst ellen.hilhorst@hu.nl Directeur Institute for Life Sciences & Chemistry, Hogeschool

Nadere informatie

Van Zuivelschool naar Life Sciences

Van Zuivelschool naar Life Sciences Van Zuivelschool naar Life Sciences 1 Programma Intro Terugblik Zuivelschool Levensmiddelentechnologie Start MBO Fusies Van Hall Larenstein Terugloop studentenaantallen Onderwijsontwikkeling Modules Leerplanschema

Nadere informatie

Welkom bij Hogeschool Inholland Locatie Tijd

Welkom bij Hogeschool Inholland Locatie Tijd Welkom bij Hogeschool Inholland Locatie Tijd Informatiemarkt: opleidingsbrochures & stel je vraag Food Commerce & Technology met het Wellant mbo, Life Sciences & Chemistry,, Mondzorgkunde, en Verloskunde.

Nadere informatie

Biotechnologie vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Biotechnologie vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 20 December 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73574 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

Inleiding. In een les na het practicum wordt er nog ingegaan op de ethische en maatschappelijke kant van genetisch onderzoek.

Inleiding. In een les na het practicum wordt er nog ingegaan op de ethische en maatschappelijke kant van genetisch onderzoek. Inleiding Voor je ligt de handleiding van het Reizend DNA-lab prenataal onderzoek bij planten. Dit practicum is ontwikkeld door Wageningen University in samenwerking met het Centre for BioSystems Genomics.

Nadere informatie

Moderne biotechnologie, kans of bedreiging voor een duurzame landbouw? Peter Besseling Frank Tillie Jan van Vliet

Moderne biotechnologie, kans of bedreiging voor een duurzame landbouw? Peter Besseling Frank Tillie Jan van Vliet Moderne biotechnologie, kans of bedreiging voor een duurzame landbouw? Peter Besseling Frank Tillie Jan van Vliet Informatie- en KennisCentrum Landbouw 1 Informatie- en KennisCentrum Landbouw/Ede, oktober

Nadere informatie

De principes van geïntegreerde gewasbescherming (IPM) met aardappel als voorbeeld

De principes van geïntegreerde gewasbescherming (IPM) met aardappel als voorbeeld De principes van geïntegreerde gewasbescherming (IPM) met aardappel als voorbeeld Piet M. Boonekamp Foodlog symposium Landbouw zonder chemie, hoe dan? Ommeren 15 april, 2019 Stelling: Gewasbescherming

Nadere informatie

OPEN VRAGEN. Genetica en Evolutie (5502GEEV9Y) Biologie en Biomedische Wetenschappen. Deeltoets 2

OPEN VRAGEN. Genetica en Evolutie (5502GEEV9Y) Biologie en Biomedische Wetenschappen. Deeltoets 2 Genetica en Evolutie (5502GEEV9Y) Biologie en Biomedische Wetenschappen Deeltoets 2 OPEN VRAGEN Datum: donderdag 18 december 2014 Tijdstip: 13:00 uur tot 16:00 uur Naam Studentnummer 1 OPEN VRAGEN 35a

Nadere informatie

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat 26 9000 GENT 09 335 22 22

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat 26 9000 GENT 09 335 22 22 identificatie opleiding Graduaat Chemie optie Biochemie modulenaam Toegepaste biotechnologie code module Cc13 goedkeuring door aantal lestijden 120 studiepunten datum goedkeuring structuurschema / volgtijdelijkheid

Nadere informatie

Naar High Throughput DNA data analyse

Naar High Throughput DNA data analyse Naar High Throughput DNA data analyse Laboratorium automatisering seminar Jan-Peter Nap Hanze University Groningen 8/10/10 1 van 24 gisteren CLC bio, a comprehensive platform for NGS analysis nu: Super-scale

Nadere informatie

1. Welk van de onderstaande DNA sequenties zijn mogelijke herkenning-sites voor restrictie-enzymen? c 5' GAATTC 3' c 5' GGGGCCCC 3' c 5' CTGCAG 3' 5'

1. Welk van de onderstaande DNA sequenties zijn mogelijke herkenning-sites voor restrictie-enzymen? c 5' GAATTC 3' c 5' GGGGCCCC 3' c 5' CTGCAG 3' 5' proefexamen 1. Welk van de onderstaande DNA sequenties zijn mogelijke herkenning-sites voor restrictie-enzymen? c 5' GAATTC 3' c 5' GGGGCCCC 3' c 5' CTGCAG 3' 5' CTAAATC 3' 5' GGAACC 3' Restriction Endonucleases

Nadere informatie

Wilde plannen voor wilde planten

Wilde plannen voor wilde planten Wilde plannen voor wilde planten Rob van Treuren FLORON dag, 10 december 2016 CGN: geschiedenis en mandaat Geschiedenis 1985: PGR programma ingevoerd - Garantie toegang tot genetische bronnen - Ondersteuning

Nadere informatie

DNA technieken voor de boomkwekerij

DNA technieken voor de boomkwekerij B268_dendro_bin 03-11-2009 10:32 Pagina 19 DNA technieken voor de boomkwekerij Ir. M.E.C.M. Hop Bij het gebruik van DNA technieken denken de meeste mensen tegenwoordig aan genetische modificatie van planten.

Nadere informatie

Development of bioinformatic tools and application of novel statistical methods in genomewide

Development of bioinformatic tools and application of novel statistical methods in genomewide University of Groningen Development of bioinformatic tools and application of novel statistical methods in genomewide analysis van der Most, Peter Johannes IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the

Nadere informatie

Welke richting volg je? In welke mate ga je akkoord met volgende stellingen?

Welke richting volg je? In welke mate ga je akkoord met volgende stellingen? Groepsnummer: Nummer respondent: Beste leerling, Hieronder vind je een aantal vragen. Lees de opdrachten aandachtig en probeer zo nauwkeurig mogelijk te antwoorden. Laat geen vragen open. Als je iets niet

Nadere informatie

t Saet kruipt waar het niet gaan kan Research en DNA technieken

t Saet kruipt waar het niet gaan kan Research en DNA technieken t Saet kruipt waar het niet gaan kan Research en DNA technieken Organisatie Bejo Zaden BV Veredeling vollegrond Veredeling fruit crops Onderzoek Zaadteelt & vermeerdering Productie & verwerking Verkoop

Nadere informatie

CRISPR in de krantenkoppen

CRISPR in de krantenkoppen CRISPR in de krantenkoppen Een nieuwe superkracht voor biotechnologen CRISPR op het landbouwveld en in het ziekenhuis 21 februari 2019 Elisabeth Stes, Liesbeth Aerts en Ruben Vanholme VIB Vlaams Instituut

Nadere informatie

2. HOOFDSTUK 1 : Micro-organismen en Microbiologie. 1.2 Micro-organismen als cellen (Editie 10 = 1.2)

2. HOOFDSTUK 1 : Micro-organismen en Microbiologie. 1.2 Micro-organismen als cellen (Editie 10 = 1.2) MICROBIOLOGIE - DEEL I - LES 1 Prof. Dr. ir. J. Swings «Biology of Microorganisms», 9de ed. (2000) LES 1 1. INLEIDING 2. HOOFDSTUK 1 : Micro-organismen en Microbiologie 1.2 Micro-organismen als cellen

Nadere informatie

Cover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation:

Cover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: Cover Page The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: http://hdl.handle.net/1887/59477 Author: Hillger, J.M. Title: Take it personal! Genetic differences in G protein-coupled

Nadere informatie

Stamtyperingen Dr. Thierry De Baere

Stamtyperingen Dr. Thierry De Baere H.-Hartziekenhuis Roeselare - Menen vzw Wilgenstraat 2-8800 Roeselare Stamtyperingen Dr. Thierry De Baere Bacteriële stam-typering : wat? = opsporen van verschillen op stam-niveau tussen verschillende

Nadere informatie

New sequencing technologies:

New sequencing technologies: New sequencing technologies: possibili4es and limita4ons for archival DNA studies 1 Outline Basic concepts of NGS Overview NGS sequencing plaoorms NGS applica4ons: Whole genome Targeted- resequencing technologies

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. Rob Castel

Nederlandse samenvatting. Rob Castel Nederlandse samenvatting Rob Castel 117 Deze samenvatting schrijf ik speciaal voor mensen die niet of nauwelijks bekend zijn met moleculaire biologie. Ik hoop dat zij na het lezen van dit stuk toch een

Nadere informatie

De invloed van zoutstress op plantengroei

De invloed van zoutstress op plantengroei School: Bedrijf: Titel project: 1. De opdracht Opdrachtgever Jullie opdrachtgever is Seed Valley en je baas is programmamanager mvr. Wagenaar. Zij zal het project introduceren en aan haar moet je tussentijds

Nadere informatie

Innovatie voor verduurzaming. Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten

Innovatie voor verduurzaming. Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten Innovatie voor verduurzaming Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten Hinse Boonstra, Ctgb relatiedag, 15 juni 2017 Science for a better life Zaden, middelen en diensten voor een duurzame geïntegreerde

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

Genetica van de toekomst

Genetica van de toekomst Genetica van de toekomst Horst Wolter (ontwikkelaar lesmateriaal) Frank Wielink (docent Pax Christi College) Hienke Sminia (projectleider en ontwikkelaar) Ilse Adema (docent Pax Christi College) Tycho

Nadere informatie

De waarde van DNA. Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation. UMC Utrecht Amsterdam

De waarde van DNA. Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation. UMC Utrecht Amsterdam De waarde van DNA Prof dr ir Edwin Cuppen Hoogleraar Humane Genetica Directeur Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation UMC Utrecht Amsterdam Wat is DNA? DeoxyriboNucleic Acid (Desoxyribonucleïnezuur)

Nadere informatie

Gebruik van planten voor de aanmaak van waardevolle producten

Gebruik van planten voor de aanmaak van waardevolle producten Gebruik van planten voor de aanmaak van waardevolle producten Waarom planten? Tal van geneesmiddelen worden al geproduceerd door transgene organismen. Eenvoudige eiwitten zoals insuline worden, bijvoorbeeld,

Nadere informatie

DE IMPACT VAN SAMENWERKING

DE IMPACT VAN SAMENWERKING DE IMPACT VAN SAMENWERKING Ir. Marcel Kloosterman 16 mei 2017 Programma Ontwikkelingen Voorbeelden van samenwerking IXA Polifysiek Amsterdam Data Science Playgrounds Projectaanvraag Smart Culture Leerpunten

Nadere informatie

Inflammatory biomarker genomics Prins, Bram Peter

Inflammatory biomarker genomics Prins, Bram Peter Inflammatory biomarker genomics Prins, Bram Peter IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below.

Nadere informatie

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf Format samenvatting aanvraag Opmerking vooraf Mocht u de voorkeur geven aan openbaarmaking van de gehele aanvraag in plaats van uitsluitend onderstaande samenvatting dan kunt u dat kenbaar maken bij het

Nadere informatie

Biobased praktijkgericht onderzoek bij BML. Docentendag

Biobased praktijkgericht onderzoek bij BML. Docentendag Biobased praktijkgericht onderzoek bij BML Docentendag Barbara Schrammeijer, 29 september 2017 Biobased praktijkgericht onderzoek bij Hogeschool Rotterdam Biobased projectonderzoek aan planteninhoudstoffen

Nadere informatie

Welkom bij jezelf. Powered by

Welkom bij jezelf. Powered by Welkom bij jezelf. Powered by 2 Commercieel excelleren. Het is onze filosofie dat commerciële professionals alleen duurzaam succesvol kunnen zijn als ze hun biologische talenten inzetten in een rol die

Nadere informatie

Wageningen University anno 2013 Verleden, heden en toekomst

Wageningen University anno 2013 Verleden, heden en toekomst Wageningen University anno 2013 Verleden, heden en toekomst 25 ste jaars 2 november 2013 Martin Kropff, rector magnificus www.wageningenur.nl Ons domein: gezonde voeding en leefomgeving health, lifestyle

Nadere informatie

Bio NL. Een unieke collectie plantenstoffen: de brug tussen telers en nieuwe markten. Leon A. Mur Managing director

Bio NL. Een unieke collectie plantenstoffen: de brug tussen telers en nieuwe markten. Leon A. Mur Managing director Bio NL Een unieke collectie plantenstoffen: de brug tussen telers en nieuwe markten. Leon A. Mur Managing director Doelstelling Kenniscentrum Een doorbraak creëren voor de toepassing van plantenstoffen

Nadere informatie

Wat is je leeftijd (bv. 17)? Typ leeftijd over (enkel cijfers) jaar. In welke mate ga je akkoord met volgende stellingen?

Wat is je leeftijd (bv. 17)? Typ leeftijd over (enkel cijfers) jaar. In welke mate ga je akkoord met volgende stellingen? Groepsnummer: Nummer respondent: Beste leerling, Hieronder vind je een aantal vragen. Lees de opdrachten aandachtig en probeer zo nauwkeurig mogelijk te antwoorden. Laat geen vragen open. Als je iets niet

Nadere informatie

Waar staan we 10 jaar na het Menselijk Genoom project?

Waar staan we 10 jaar na het Menselijk Genoom project? Lessen voor de XXI-ste eeuw, 19/11/2012 Waar staan we 10 jaar na het Menselijk Genoom project? Het voorbeeld van multiple sclerose. An Goris Laboratorium voor Neuroimmunologie Green et al. Nature 2011

Nadere informatie

Onderzoek doen met de wortels in de praktijk en ondernemen met kennis op topniveau. Innovatiemotor Greenport Aalsmeer TUINBOUW EN UITGANGSMATERIALEN

Onderzoek doen met de wortels in de praktijk en ondernemen met kennis op topniveau. Innovatiemotor Greenport Aalsmeer TUINBOUW EN UITGANGSMATERIALEN TUINBOUW EN UITGANGSMATERIALEN Innovatiemotor Greenport Aalsmeer Onderzoek doen met de wortels in de praktijk en ondernemen met kennis op topniveau Duizenden Nederlandse ondernemers kweken en verhandelen

Nadere informatie

Agriculture and biodiversity

Agriculture and biodiversity Agriculture and biodiversity Meeting the challenge: producing while preserving Maarten Hens Agricultural biodiversity Biodiversity is the basis of agriculture 1. Species and genetic variation of crops

Nadere informatie

Docentenhandleiding. Afsluitende module. Op zoek naar een gen in een databank

Docentenhandleiding. Afsluitende module. Op zoek naar een gen in een databank Docentenhandleiding Afsluitende module Op zoek naar een gen in een databank Ontwikkeld door het Cancer Genomics Centre in samenwerking met het Freudenthal Instituut voor Didactiek van Wiskunde en Natuurwetenschappen

Nadere informatie

HERKANSINGSTENTAMEN Moleculaire Biologie deel 2, 5 Jan 2007

HERKANSINGSTENTAMEN Moleculaire Biologie deel 2, 5 Jan 2007 HERKANSINGSTENTAMEN Moleculaire Biologie deel 2, 5 Jan 2007 NAAM: STUDENTNUMMER: CONTROLEER OF DIT TENTAMEN 14 PAGINA S BEVAT. Veel succes! o Je mag de achterkant van het papier ook zo nodig gebruiken,

Nadere informatie

Biologie in het lab van de toekomst

Biologie in het lab van de toekomst Biologie in het lab van de toekomst Frank Schuren TNO Microbiologie Conventionele microbiologie met state of the art genomics technologie en viability assays Conventional Microbiology Genomics technologies

Nadere informatie

Brochure Een igene Paspoort: iets voor mij? Leer meer over jouw eigen genen

Brochure Een igene Paspoort: iets voor mij? Leer meer over jouw eigen genen Brochure Een igene Paspoort: iets voor mij? Leer meer over jouw eigen genen Een igene Paspoort: iets voor mij? De belangrijkste overwegingen en achtergronden op een rijtje Bij igene zijn we gefascineerd

Nadere informatie

Biotechnologie deel II

Biotechnologie deel II Biotechnologie deel II Hand-out bij de tweede oefen- en zelftoetsmodule van Biotechnologie & maatschappij behorende bij hoofdstuk 6, 7, 8 en 11 van Introduction to Biotechnology, Thieman & Palladino, 3

Nadere informatie

Plantenwetenschappen en zie

Plantenwetenschappen en zie Plantenwetenschappen Een bloeiende loopbaan? Check in dit boekje de carrière van oudstudenten Plantenwetenschappen en zie welke richtingen je allemaal op kan! 1 Arbeidsmarktsituatie afgestudeerden Master

Nadere informatie

Bacteriën in water, bodem en substraat

Bacteriën in water, bodem en substraat Bacteriële ziekten in diverse gewassen onder glas Marta Streminska, Ineke Stijger PlantgezondheidEvent 23 maart 2017 Bacteriën in water, bodem en substraat Aantal bacteriën: per 1 ml oppervlaktewater:

Nadere informatie

Van RTK GPS naar Smart Breeding! Marco Rijstenbil RijkZwaan Breeding B.V.

Van RTK GPS naar Smart Breeding! Marco Rijstenbil RijkZwaan Breeding B.V. Van RTK GPS naar Smart Breeding! Marco Rijstenbil RijkZwaan Breeding B.V. RijkZwaan = Groente Een assortiment met meer dan 20 groenten en meer dan 800 rassen Voor de professionele tuinbouw; volle grond

Nadere informatie

Hybride aardappel, versnelling van veredeling en vermeerdering

Hybride aardappel, versnelling van veredeling en vermeerdering Hybride aardappel, versnelling van veredeling en vermeerdering Pim Lindhout Jaarcongres Nederlandse Akkerbouw Vakbond De Schakel, Nijkerk 28 februari 2018 Solynta oprichters Theo Schotte, veredeling Hein

Nadere informatie

Next Generation Sequencing voor moleculaire diagnostiek. Aniek O. de Graaf, PhD, EurClinChem Laboratory Hematology

Next Generation Sequencing voor moleculaire diagnostiek. Aniek O. de Graaf, PhD, EurClinChem Laboratory Hematology Next Generation Sequencing voor moleculaire diagnostiek EQA voor NGS? Aniek O. de Graaf, PhD, EurClinChem Laboratory Hematology Sequentie analyse Old school Sanger sequentie analyse (Sanger, 1977) Sequencing-by-synthesis

Nadere informatie

Kwantitatieve toets voor Agrobacterium rhizogenes

Kwantitatieve toets voor Agrobacterium rhizogenes Kwantitatieve toets voor Agrobacterium rhizogenes 20 juli 2012 Kwantitatieve toets voor Agrobacterium rhizogenes Opdrachtgever: Looptijd project: september 2011 maart 2012 COLOFON: Contactpersoon: Adriaan

Nadere informatie

Leerlingenhandleiding

Leerlingenhandleiding Leerlingenhandleiding Niveau: basis Prenataal onderzoek bij planten Ontwikkeld door het Centre for BioSystems Genomics in samenwerking met Wageningen University Tekst Arjen Schots, Sven van den Elsen e.a.

Nadere informatie

Standard Material Transfer Agreement (SMTA)

Standard Material Transfer Agreement (SMTA) Standard Material Transfer Agreement (SMTA) Martin Brink, CGN 2 mei 2017 ABS landschap Convention on Biological Diversity (CBD, 1993) Nagoya Protocol (2014) International Treaty on Plant Genetic Resources

Nadere informatie