Leerverslag. Frank van Deursen. Fontys Hogeschool ICT

Transcriptie

1 Leerverslag Frank van Deursen Fontys Hogeschool ICT Education 2015

2 Inleiding Voor de opleiding ICT & Media Design is het gebruikelijk vanaf de 3e periode / leerjaar 2 een innovatieroute te kiezen. De innovatieroute die ik heb gekozen wordt Education genoemd. Dit leerverslag heeft betrekking tot de - door mij gekozen - innovatieroute, onderverdeeld in verschillende onderdelen (zie inhoudsopgave bladzijde 3) Voor de innovatieroute is het noodzakelijk één dag per week stage te lopen op een vmbo, havo of mbo opleiding. Ik kreeg de mogelijkheid om stage te lopen op mijn oude mbo-opleiding / school, richting mediavormgeving aan het Radius College. Iedere donderdag was ik er de afgelopen schoolperiode aanwezig waarbij ik mijn educatie-talenten tot een hoger niveau wilde tillen. Mijn leerervaringen staat in dit bondige verslag omschreven.

3 Inhoudsopgave Samenvatting logboek o Samenvatting i.c.m STARR-methode Leerervaringen o Leerervaring 1: Voorbereiding o Leerervaring 2: Enthousiasme o Leerervaring 3: Doorvragen is belangrijk o Leerervaring 4: Theorie heeft toegevoegde waarde in de praktijk Persoonlijke verbeterpunten o Verbeterpunt 1: Meer theorie, minder praktijk o Verbeterpunt 2: Enthousiasme o Verbeterpunt 3: Meer herhalen o Verbeterpunt 4: Terugblik: Leerwerkplan o Ontwikkeling: Vakinhoudelijk en vakdidactisch competent o Ontwikkeling: Organisatorisch competent o Ontwikkeling: Competent in de samenwerking met collega s o Ontwikkeling: Competent in de reflectie en de ontwikkeling Afspraken a.d.h.v. gesprek FCD-er Bijlage: - Tussentijdse evaluatie - Leerwerkplan

4 Samenvatting Logboek De afgelopen weken ben ik iedere donderdag actief geweest als docent op het Radius College: opleiding Mediavormgeving. Aan het eind van iedere dag notuleerde ik mijn ondervindingen, leerervaringen en werkwijzen van die dag als een soort blog op de door mij geregistreerde website docentfrank.nl. In dit hoofdstuk wil ik terugblikken naar de afgelopen weken. Het leek mij verstandig deze periode als een samenvatting i.c.m. de STARR-methode te notuleren. Samenvatting i.c.m. STARR-methode Situatie: De afgelopen periode heb ik actief lesgegeven op de mbo-opleiding Mediavormgeving aan het Radius College. Om wat specifieker te zijn: we spreken hier over een periode (half semester) vanaf 10 september 2015 tot en met (). De school is vindbaar op de Terheijdenseweg 348 in Breda. Tijdens mijn stage zal ik begeleid worden door Wiel Keijsers, contact houden met FCD-er Ineke Kempers en docente Education: Ellis Erkens-Jansen. Taak: Tijdens mijn werkzame uren had ik een duidelijk rooster. Een halve dag werkzaam als ondersteuning bij studentenbedrijf Harddruk een grafiekstudio waarbij de studenten het bedrijf zullen runnen en een halve dag VHT s (vaardigheidstrainingen) verzorgen aan eerstejaars studenten. Mijn taken waren duidelijk. Bij de grafiekstudio moest ik een oogje in het zeil houden en ondersteuning bieden daar waar nodig. Wanneer ik werkzaam was bij de vaardigheidstrainingen werd ik daadwerkelijk als een docent beschouwd. De bekende structuur van het Radius College wat betreft verzorging van de lessen hield ik aan, onder te verdelen in 3 stappen: Aansturing, zelfstandig trainen, terugkoppeling. Actie: Om alle dagen in een samenvatting te omschrijven was erg moeilijk. Toch probeer ik hier een enig idee te vestigen over mijn acties op het Radius College. De lessen die ik heb verzorgd liepen qua onderwerp erg uiteen: stencilen, werken met programma s als Illustrator, Photoshop, Muse, etc. Webdesign, maar ook wat theoretischere lessen als brainstormen en het ontwikkelen van mindmaps. Qua opbouw heb ik alle lessen zo goed als hetzelfde aangepakt. Dit om voor duidelijkheid te zorgen, zowel voor student als docent. Tijdens de vaardigheidstrainingen begon ik met een aansturing om de student in te lichten over het onderwerp, het huidig niveau te bepalen en de leerdoelen te bespreken (voornamelijk presenteren was hier van toepassing). Ik zorgde ervoor dat iedere student een document had waarin de opdracht stond omschreven. Vaak wees ik meerdere individuen aan die een voor een de opdracht voor mochten lezen. Inmiddels vroeg ik rond of alles duidelijk was en definieerde ik enkele vaktermen. In sommige VHT s was het nodig enige presentaties te geven waarin de student mee kon oefenen. Vaak bij de computerprogramma s als Photoshop & Illustrator was dit van toepassing. Wanneer de aansturing ten einde kwam gingen de studenten zelfstandig aan de slag met het onderwerp. Ik liep tijdens dit onderdeel van de les rond om ondersteuning te bieden, daar waar nodig. Ook sprak ik soms een willekeurige student aan om een tot een te laten zien hoe de voorderingen gingen. Hierbij kwamen er vaak nog wat vragen los, waarbij ik de student kon ondersteunen. Ik probeerde nooit direct een antwoord te geven slechts de

5 informatie die de student nodig had om zelf tot een oplossing te komen. Na het zelfstandig trainen gingen we klassikaal terugblikken op de les. Ik gebruikte vaak terugkomende vragen om nog eens extra op in te zoomen. Verder stelde ik de student vragen als: Hoe is het gegaan?, Was het makkelijk of moeilijk? en als belangrijkste Hebben we onze leerdoelen behaald? Ook riep ik enkele studenten naar voren om hun eindresultaten te presenteren en te verdedigen. Resultaat: Het resultaat kon erg uiteen lopen per week, vaak afhankelijk van het onderwerp. Wanneer ik les mocht geven over Illustrator (het computer programma waar ik mijzelf als professioneel in beschouw), waren de studenten ook enthousiaster en werden de leerdoelen eerder behaald. In tegenstelling tot Illustrator had ik nog nooit met het programma Muse gewerkt. Deze les verliep dan ook veel stroever. Dit was terug te zien in de resultaten en reacties van de studenten. Met name het geven van de aansturing was in deze gevallen veel ingewikkelder. Toch zijn de studenten doormiddel van mijn lessen gegroeid in kennis en leveren ze producten op met hogere vormgevings-kwaliteiten. De resultaten bij Harddruk de grafiekstudio zijn tot op heden van hoog niveau. Met name de studenten nemen goed de leiding en proberen mij dan ook alleen te betrekken in uiterste nood. Mijn handelingen bij het studentenbedrijf hebben gezorgd voor duidelijkheid en motivatie. Ik heb van zowel de eerstejaars studenten als de studenten van Harddruk positieve reacties gekregen wat betreft mijn handelingen. Hier was ik erg blij mee. De verbeterpunten waarmee ze kwamen notuleer ik graag onder het kopje Reflectie! Reflectie: Na een semester bezig te zijn geweest kan ik zeggen qua education-niveau te zijn gegroeid. Ik heb meerdere leerdoelen behaald, maar ook weer toegevoegd. Mijn kijk op het docentschap is enorm veranderd. Regelmatig heb ik gevraagd voor feedback. Deze probeerde ik dan aan te passen, of mee te nemen als toekomstige ontwikkelpunten. Meer hierover is te lezen in het hoofdstuk: Leerervaringen. Al met al ben ik tevreden over mijn handelingen en wil ik mezelf nog meer gaan focussen op mijn persoonlijke verbeterpunten / leerdoelen.

6 Leerervaringen *Hieronder omschrijf ik een aantal punten waaraan gewerkt is en hun resultaat: Leerervaring 1: Voorbereiding Een van de eerste leerervaringen die al vrij snel tot stand kwam was op gebied van voorbereiding. Voorbereiding is uitermate belangrijk. De eerste lessen ging ik nietof slecht voorbereid te werk en dit was dan ook te merken aan het eindresultaat. Leerlingen kwamen met mindere eindresultaten en begrijpen de stof niet goed. Na deze ondervindingen hield ik mezelf in de avonden voor de lessen bezig met het voorbereiden van de lessen. Deze lessen verliepen vele maten beter. Leerervaring 2: Enthousiasme Mijn enthousiasme is in sommige gevallen zo nadrukkelijk aanwezig dat het negatief uitpakt voor de studenten. Wanneer ik een les kan doen over een onderwerp als Illustrator (een grafische teken/ontwerpprogramma) ben ik zo enthousiast dat ik het niveau van de studenten vergeet. Handelingen die voor mij als vanzelfsprekend worden beschouwd vergeet ik goed uit te leggen. Verder ga ik te snel door de stof heen. Dit gebeurd onbewust, maar is enorm storend voor de studenten. In de laatste weken van deze periode ben ik me bewust bezig gaan houden met dit onderwerp. Ik verzon voor mezelf een methode waardoor ik het overzicht kon bewaren. Ik verdeelde de uitleg in kleine stapjes en vroeg na iedere stap of het gelukt was bij de studenten. Zo ja: verder naar de volgende stap en wanneer niet: Extra uitleg. Deze methode werkte uitstekend, zowel voor mijn eigen ontwikkeling als voor de studenten. Toch wil ik mezelf nog beter gaan ontwikkelen op dit punten. Vandaar dat deze leerervaring ook nog staat omschreven bij mijn leerwerkplan. Leerervaring 3: Doorvragen is belangrijk Het eerste negatieve puntje waar een docent mij op wees was dat ik te snel tevreden was met een uitleg van een student. Ik laat standaard enkele, willekeurige studenten aan het eind van de les presenteren. Tijdens deze presentaties stel ik verschillende vragen. Om enige voorbeelden te geven: Hoe heb je dit probleem aangepakt?, Zijn er andere manieren?, Wat vind je zelf van het eindresultaat?. Wanneer een student hierop antwoorde vergat ik door te vragen. Na een gesprek met een docent/collega gingen we hier beter op letten. De studenten vonden het hierna dan ook moeilijker om antwoord te geven, aangezien ze meer na moesten denken. Dit is positief. Leerervaring 4: Theorie heeft toegevoegde waarde in de praktijk Wanneer mensen praten over docentschap ben ik van mening dat hierbij gevoelsmatigheid veel belangrijker is dan theorie. Je moet naar mijn mening dingen aanvoelen en niet alles volgens de regels doen. Hierdoor kreeg ik een soort afkeer tegen theorie. Echter ben ik er achter gekomen dat theorie vaak een ondersteuning is in de praktijk! Met behulp van de kennis die was opgedaan door het boek Handboek voor Leraren en de lessen van het Fontys op vrijdag kon ik problemen oplossen die ik elders niet had kunnen oplossen. Dit is een enorm belangrijke leerervaring voor mij geweest.

7 Persoonlijke verbeterpunten In dit hoofdstuk notuleer ik verbeterpunten waar ik de komende tijd aan wil gaan werken. Veel van deze punten kwamen vanuit collega s of studenten: Verbeterpunt 1: Meer theorie, minder praktijk Ik moet me meer bezig gaan houden met de theorie en minder in de praktijk. Aangezien praktijk mij veel meer aanspreekt dan theorie is het moeilijk om hier afstand van te nemen. Theoretisch leren ligt mij totaal niet, maar is wel noodzakelijk voor deze opleiding. Vandaar dat dit mijn belangrijkste verbeterpunt is. Ook mag ik me meer bezig gaan houden met de verslagen. Verbeterpunt 2: Enthousiasme Enthousiasme blijft een struikelpunt bij mij. Wanneer ik presenteer over een onderwerp waar ik persoonlijk veel kennis van beschik, presenteer ik op een zodanige enthousiaste manier waardoor het niveau van de student uit zicht raakt. Ik ga er in dit geval te snel doorheen met als resultaat een te hoog tempo voor de onervaren studenten. Ik moet meer het niveau van mijn doelgroep in de gaten houden en stap voor stap de les doorlopen. Verbeterpunt 3: Meer herhalen Meer herhalen. Dit verbeterpunt sluit aan op verbeterpunt 1, alleen dan meer op gebied van kennis overbrengen. Soms ga ik er te snel van uit dat de studenten het begrijpen. Doormiddel van herhalen zal er meer kennis blijven hangen.

8 Terugblik: Leerwerkplan Het leerwerkplan, een plan waarin de student uitlegt waaraan hij de komende tijd/semester wilt gaan werken. In dit hoofdstuk blikken we terug op de plannen die ik heb gemaakt en hier de uitvoering van. Het leerwerkplan waar we hier over praten is terug te vinden in de bijlage van dit verslag. Ik moet eerlijk toegeven dat ik vaker moet gaan kijken naar het leerwerkplan en hier notulen voor zal ontwikkelen. Ik ben wel bewust bezig met het leerwerkplan, maar maak te laat notulen waardoor het verhaal wat ik wil schrijven al een beetje verwaterd is. Om een korte samenvatting te geven: Ik heb mezelf veel ontwikkeld de afgelopen periode, alleen niet zo strikt volgens mijn planning in mijn leerwerkplan. Ontwikkeling: Vakinhoudelijk en vakdidactisch competent Bij de vakinhoudelijk en vakdidactisch competentie stelde ik mezelf het volgende leerdoel: Hoe pas ik mijn lesstof zodanig aan dat deze qua niveau te behappen is voor de vmbo / mbo student en zijn of haar leerjaar? Toen ik een les mocht ontwikkelen voor vmbo-studenten kreeg ik antwoord op het leerdoel. De vmbostudenten mochten een dag meelopen op het onderwijs. Hiervoor moest nog een les ontwikkeld worden waarbij de potentiele -studenten een goed beeld kregen van de opleiding. Ik ontwikkelde een les in Photoshop (een grafisch computerprogramma waar op de opleiding veel mee gewerkt wordt). Online ging ik op zoek naar lessen die door de ontwikkelaars van het programma werden aangeboden. Hierin kon je duidelijk zien wat als beginnend niveau werd beschouwd en als gevorderd. Daardoor kreeg ik een duidelijk beeld en ideeën voor de door mij te ontwikkelen les. De les die uiteindelijk ontwikkeld is werd door de studenten zelf dan ook als aangenaam ervaren. Tenslotte kwam ik na enkele lessen al op een nieuw verbeterpunt op dit gebied. Ik wilde werken aan het aanpassen van mijn enthousiasme tijdens het presenteren in de klas. Bij mij is het bekend dat ik te enthousiast presenteer wanneer ik het onderwerp boeiend vind. Hierdoor loop ik te snel door de lesstof heen en wordt het lastig voor de studenten om alle informatie te verwerken. Bewust hiermee omgaan tijdens de lessen was het enige wat ik aan hoefde te passen. Constant na enkele stappen die ik presenteerde/voordeed in de lessen stelde ik de controlerende vraag of ieder individu het begreep en/of het gelukt was in de praktijk. Daardoor werd het makkelijker het overzicht te bewaren en rust te creëren.

9 Ontwikkeling: Organisatorisch competent Voor de organisatorische competentie wilde ik werken aan het positief beïnvloeden van werkruimtes. Mijn leervraag luidde als volgt: Hoe kan ik een werkruimte zodanig beïnvloeden dat deze niet alleen als veilig en verantwoord wordt beschouwd, maar ook aangenaam is voor de studenten en docenten? Tijdens een van de eerste lessen waarbij ik de leiding kreeg moest de student aan de slag met spuitverf. Er was een goed ventilerende ruimte nodig die na de hand ook opgeruimd moest worden. Voordat ik begon met de les veranderde ik in het rooster van lokaal. We verplaatste naar een oud laboratorium lokaal waar meerdere afzuigers aanwezig waren. Deze stelde ik in en ik deed de ramen open. Verder plaatste ik oud karton op de grond, wat ervoor zorgde dat de studenten na afloop niet schoon hoefde te maken, maar echter het karton op konden ruimen. Ontwikkeling: Competent in de samenwerking met collega's Tijdens mijn studie op de mbo school wist ik dat er een soort handboek voor leraren was. Een map waarin de werkwijze van de school omschreven stond. Echter had ik deze nog nooit ingezien. Voor deze competentie omschreef ik het volgende leerdoel: Hoe kan ik zo veel mogelijk te weten komen wat betreft de werkwijze van de school en hoe pas ik mijn gedrag hierop aan? Ik begon met de gehele map door te nemen. Hierdoor kreeg ik een goed beeld van de werkwijze van VHT s, PGO s, projecten etc. Ik nam het stramien wat voor de vaardigheidstrainingen wordt gebruikt goed door, aangezien ik dit soort lessen mocht gaan uitvoeren. Ik bekeek het standaard stramien en paste hierop mijn werkwijze en houding aan. Ontwikkeling: Competent in de reflectie en ontwikkeling De laatste competentie (maar zeker niet de minste) die ik in dit leerverslag wil omschrijven is op gebied van reflectie en ontwikkeling. Ik weet van mezelf dat ik hier regelmatig nog wat steekjes in laat vallen. Ik zal toe moeten geven dat notuleren en terugblikken nou niet mijn favoriete aspecten zijn, maar dit is geen rede om ze niet uit te voeren. Vandaar dat ik deze competentie op mijn eigen manier aan wilde pakken, zodat ik voor mezelf de motivatie erin kon houden. Dit deed ik door de competentie te combineren met iets wat ik leuk vind, namelijk mediadesign. Ik ontwikkelde de website docentfrank.nl, waarop ik wekelijks mijn ervaringen op educatie gebied i.c.m. het Radius College kon delen. Na een semester wil ik een goed gevulde, heldere looplijn hebben afgelegd waarin duidelijk is waar ik in de toekomst aan verder kan gaan werken. Tot op heden is dit plan redelijk gelukt! Ik wil graag mezelf blijven ontwikkelen. Een goede reflectie is hierbij noodzakelijk.

10 Afspraken a.d.h.v. gesprek FCD-er Op 10 december 2015 kwam Ineke Kempers namens Fontys Hogeschool langs bij het Radius College om mijn manier van lesgeven te beoordelen. Nadat zij enige tijd had geobserveerd kreeg ik feedback. Zij vertelde mij sterke en zwakkere punten, welke zijn opgenomen in de tussentijdse evaluatie, vindbaar in de bijlage. Ook zijn er afspraken gemaakt voor de komende periode. Deze notuleer ik hieronder: - Ik ga proberen mezelf iets rustiger op te stellen tegenover de klas. Ineke gaf mij als verbeterpunt aan dat ik soms iets te gehaast door de stof ga waardoor het voor de student lastig wordt. Ook zij gaf als rede dat ik vrij enthousiast ben. - Ik moet vaker gebruik gaan maken van herhaling. Herhaling zodat de student beter leert en het voor mij duidelijk is over de studenten de lesstof begrijpen. Verder gaf Ineke i.c.m. mijn begeleider op het Radius College mij ook een aantal goede punten. Deze notuleer ik hieronder: - Ik heb een sterke houding en kom duidelijk over. De studenten weten wat ze van mij verwachten. Dit is terug te merken in de klas. Door mijn lichaamshouding en stem kan ik duidelijk maken wat de klas wilt. - Ik ben erg flexibel. Het is duidelijk dat ik goed kan improviseren - Ik heb veel zelfvertrouwen.