GEKOMEN 2 3 %&#T 2 2 MRT Onderwerp Rapportage wachtlijsten en vraag-aanbod jeugdzorg Zuid-Holland 2010 vierde kwartaal

Transcriptie

1 provincie ZUID HOLLAND GEKOMEN 2 3 %&#T 5 -minuten versie voor Provinciale Staten 2011 Directie DLB Afdeling Samenleving en Economie Registratienummer PZH (DOS O ) Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum Geheim 15 maart MRT 2011 Portefeuillehouder Paraaf Provinciesecretaris Termijn Vondervoort, AGM, van de )Yvb~d 11 mei Nee Onderwerp Rapportage wachtlijsten en vraag-aanbod jeugdzorg Zuid-Holland 2010 vierde kwartaal Bijlagen Voorstel van GS aan PS: kennisnemen van bijgaande stukken De Rapportages wachtlijsten en vraag-aanbod jeugdzorg Zuid-Holland zijn de monitor voor de uitvoering van het provinciaal beleid jeugdzorg. 1. Onderwerp in kort bestek De Rapportage wachtlijsten en vraag-aanbod jeugdzorg Zuid-Holland 2010 vierde kwartaal bevat een overzicht van de ontwikkelingen in de provinciale, geïndiceerde jeugdzorg in Zuid- Holland tot en met het vierde kwartaal De Rapportages zijn bedoeld als monitor voor de uitvoering van het jeugdzorgbeleid van de Provincie Zuid-Holland; de gegevens worden gebruikt om (de uitvoering van) het beleid zonodig bij te sturen. De belangrijkste ontwikkelingen zijn: 1) de vraag naar jeugdzorg (aantal ontvangen eerste indicaties) is gedaald in het derde en vierde kwartaal 2010 en was in 2010 lager dan in De vraag naar jeugdzorg is de laatste jaren stabiel. 2) de instroom van nieuwe cliënten die starten met behandeling, is gestegen in het vierde kwartaal 2010 en was in 2010 hoger dan in ) het aantal wachtenden is enigszins gestegen in de loop van 2010, maar is eind sterk gedaald. 4) de capaciteit van de zorgaanbieders, zoals berekend aan het begin van het jaar, bleek min of meer voldoende te zijn om te voldoen aan de vraag naar jeugdzorg in ) de Provincie heeft in het vierde kwartaal 2010 extra subsidie toegekend aan de zorgaanbieders voor extra plaatsen om de wachtlijst > 7 wkn weg te werken; de wachtlijst > 7 weken was op 31/12/10 vrijwel verdwenen. 2. Afbakening van (wettelijk) kader en partijen a. Europeeslnationaallprovinciaal wettelijk en beleidskader

2

3 provincie HOLLAND Wet op de jeugdzorg Landelijk beleidskader jeugdzorg Provinciaal beleidskader jeugdzorg Provinciaal uitvoeringsprogramma jeugdzorg 2010 Afsprakenkader jeugdzorg Rijk-IPO b. Relatie andere interne beleidsterreinen c. Relatie externe partijen De Provincie Zuid-Holland werkt nauw samen met andere relevante partijen zoals het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, het Inter Provinciaal Overleg en Jeugdzorg Nederland (voorheen MO-Groep). 3. Procesbeschrijving en rol Staten a. Voorgeschiedenis b. Waar staan we nu? De fase van beleidsmonitoring en - evaluatie In de Rapportage wordt aangegeven dat vraag en aanbod in de geïndiceerde jeugdzorg stabiel en in evenwicht zijn en dat de wachtlijsten zijn weggewerkt. Op basis van de gegevens uit de monitoring van de afgelopen jaren kan de planning en financiering door de provincie worden verbeterd. c. Vervolgprocedure Volgend kwartaal zal weer een Rapportage wachtlijsten en vraag-aanbod jeugdzorg worden samengesteld en ter kennisneming worden aangeboden aan Provinciale Staten. 4. Financiële aspecten (dekking en risico's) Technische & proces vragen en informatie bij Ambtenaar M.W.M. Hekker Telefoon Kamer

4

5 RAPPORTAGE Wachtlijsten en vraaglaanbod jeugdzorg Zuid-Holland e kwartaal versie Inleiding De Provincie is verantwoordelijk voor de planning en financiering van de gei'ndiceerde jeugdzorg; op grond van de Wet op de jeugdzorg dragen Gedeputeerde Staten ervoor zorg dat cliënten hun aanspraak op zorg tot gelding kunnen brengen (WJZ art. 3). Deze rapportage is bedoeld als (kwantitatieve) monitor van de uitvoering van het Provinciale beleid gei'ndiceerde jeugdzorg en wordt ieder kwartaal samengesteld. De rapportage bevat een overzicht van de ontwikkelingen in de provinciaal gefinancierde, geïndiceerde jeugdzorg in Zuid-Holland, exclusief de stadsregio's Haaglanden en Rotterdam. De gegevens zijn afkomstig uit de kwartaalrapportages die Bureau Jeugdzorg Zuid-Holland (BJZ) en de provinciale zorgaanbieders jeugdzorg indienen bij de Provincie. De gegevens zijn verwerkt tot en met het vierde kwartaal Gegevens over Zuidhollandse cliënten bij landelijk werkende instellingen zijn niet opgenomen in deze rapportage, omdat deze niet beschikbaar zijn, uitgezonderd de wachtlijstcijfers voor Zuidhollandse cliënten bij deze landelijk werkende instellingen. 2 Vraaglaanbodanalyse In deze rapportage worden de ontwikkelingen in de geïndiceerde jeugdzorg in Zuid-Holland beschouwd vanuit het perspectief van vraag en aanbod: Vraag De vraag is het aantal cliënten dat jeugdzorg behoeft. Dit wordt gemeten aan de hand van het aantal ontvangen eerste indicaties bij de zorgaanbieders jeugdzorg; dit is het aantal nieuwe cliënten dat werkelijk aangemeld wordt bij de zorgaanbieders voor behandeling. Aanbod Het aanbod is de beschikbare capaciteit bij de zorgaanbieders. Dit wordt afgeleid uit de instroom van nieuwe cliënten voor wie de behandeling is gestart bij een zorgaanbieder. Als de vraag groter is dan het aanbod ontstaat een wachtlijst. Ook wachtende cliënten maken deel uit van de vraag naar jeugdzorg; het zijn immers cliënten met een indicatie, voor wie de behandeling echter nog niet gestart is. Uitgaande van de beschikbare gegevens tot en met het vierde kwartaal 2010 zijn de volgende ontwikkelingen zichtbaar (zie Tabel 1 en grafiek).

6

7 Tabel 1 Ontvangen eerste indicaties, wachtenden, instroom en uitstroom Ontv. eerste indicaties Wachtenden netto > O -- 2 t s fpfi û4 wkn w gpi? Wachtenden netto > 7 wkn R?& Instroom W Uitstroom Wachtenden netto: wachtend op uitvoering eerste aanspraak; "netto-wachtlijst" volgens definitie min d&g Cursief: schatting 1000 d C 800 :Q) U O 'O a- c O -d Y.-- Ontv. eerste indicaties, wachtenden en instroom.- ->-"L- * ' l 2 3, 4 I jaarlkwartaal indicaties - Wachtenden netto > 7 w kn Instroom Indicaties Het aantal ontvangen eerste indicaties is in 2010 gedaald in het derde en vierde kwartaal. Het totaal aantal ontvangen eerste indicaties in bedroeg 2843 en was lager dan in 2009 (2882), hoewel het hoger is dan in 2008 (2637). Niettemin kan worden geconstateerd dat de vraag naar geïndiceerde jeugdzorg in Zuid-Holland stabiel is. Instroom De instroom van nieuwe cliënten voor wie de behandeling is gestart, is ook in het vierde kwartaal 2010 weer gestegen, mede dankzij extra subsidie van de Provincie aan de zorgaanbieders voor extra capaciteit. De totale instroom in 2010 bedroeg 3053 cliënten tegenover 3105 in 2009 en 2897 in Als de invloed van de extra middelen in 2010 en 2009 niet wordt meegerekend zou de instroom in 2010 echter ook hoger zijn (2956) dan de instroom in 2009 (2720) en 2008 (2897). Wachtenden Het aantal wachtenden is na een sterke daling eind 2009 weer gestegen in 201 0, hoewel het aantal wachtenden in 2010 ver onder het niveau van 2009 is gebleven. De stijging vond vooral plaats in het eerste en tweede kwartaal; in het derde kwartaal nam de stijging af en in het vierde kwartaal daalde het aantal wachtenden sterk. Dit laatste was het gevolg van extra subsidie van de Provincie aan de zorgaanbieders voor uitbreiding van capaciteit. Landelijk werkende instellingen In het vierde kwartaal 2010 wachtten 19 Zuidhollandse cliënten langer dan 9 weken bij de landelijk werkende instellingen. Dit is iets hoger dan in de vorige kwartalen, namelijk 10, 15 en 16 in het eerste, tweede en derde kwartaal Er zit dus een stijgende lijn in het aantal wachtenden > 9 wkn, maar het betreft nog steeds kleine aantallen.

8

9 0% ;7jm In 2010 was het "aanbod", dwz. de instroom van nieuwe cliënten (3053) beduidend hoger dan de "vraag", dwz. het aantal ontvangen eerste indicaties (2843), mede als gevolg van extra investeringen in de capaciteit. Hierdoor is de wachtlijst, die eind 2009 al sterk was gedaald, na een kleine stijging in 2010 blijvend afgenomen. 3 Zorgvormen De vraag naar jeugdzorg is niet gelijk verdeeld over de vier zorgvormen ambulant, deeltijd, residentieel en pleegzorg, gemeten naar de aantallen eerste indicaties (zie Tabel 2 en grafiek). Tabel 2 Ontvangen eerste indicaties per zorgvorm ( abs % abs % abs % Ambulant Deeltijd Residentieel Pleegzorg totaal Pleegzorg 2008: schatting: = % 80% %ontvangen eerste indicaties per zorgvorm 60% O Residentieel 40% 20% m Ambulant uvv 201 O Verreweg de meeste cliënten jeugdzorg zijn geïndiceerd voor ambulante zorg als hoofdaanspraak. Sinds 2008 is het aandeel ambulante zorg toegenomen en het aandeel deeltijd zorg afgenomen. Het aandeel residentiële zorg is iets gezakt en het aandeel pleegzorg is vrijwel gelijk gebleven. Waarschijnlijk hangt dit samen met de extra investeringen in de capaciteit van de zorgaanbieders in 2009 en De extra subsidie is voornamelijk ge'investeerd in ambulante zorg, omdat daar sneller extra plaatsen zijn te realiseren dan bij de overige vormen van zorg. Tevens lijkt dit te wijzen op een verschuiving van deeltijd naar ambulant. 4 Prognoses en Eind 2009 was een prognose voor vraag en aanbod in gemaakt met het oog op de planning en financiering van de capaciteit van de zorgaanbieders. In deze prognose was ook rekening gehouden met het aantal beschikbare plaatsen, de bezetting en de doorlooptijd bij de zorgaanbieders. Nu de gegevens tot en met het vierde kwartaal beschikbaar zijn, kan worden nagegaan in hoeverre deze prognose realistisch was (zie Tabel 3).

10

11 1 Tabel 3 Prognose en realisatie 2010 Vraag Aanbod Saldo 1 wacht' enden cl. in zorg I 3ntv. eerst cl. in zorg instroom Aanbod! por 1/1/10 pf ir 1/1/10 Indicatie s totaa I per 1/1/10 totaal Prognose O Prognose N, Realisatie j -26 Prognose N: prognose netto, zonder marges (= 100 extra ontv. eerste indicaties; 100 minder instroom). NB. extra cliënten eind 2009 niet meegerekend : schatting: gemiddelde In de provinciale prognose voor 2010 was uit voorzichtigheid rekening gehouden met een marge van 100 ontvangen eerste indicaties ("vraag") meer en 100 ingestroomde nieuwe cliënten ("aanbod") minder dan verwacht (Tabel 3: "Prognose"). Deze marge kan buiten beschouwing worden gelaten evenals de extra instroom als gevolg van de extra subsidie eind 2009 (Tabel 3: "Prognose N") voor een zuiverder vergelijking met de realisatie (Tabel 3: "Realisatie"). De prognose blijkt dan niet wezenlijk te verschillen van de realisatie in 2010, namelijk een verschil van 98 cliënten (124-26) ofwel 1,7% (981( )*100). Vraag en aanbod waren min of meer in evenwicht in 2010 en de beschikbare capaciteit was in grote lijnen voldoende. De prognose bevatte geen uitsplitsing per zorgaanbieder. In werkelijkheid heffen tekorten en overschotten bij verschillende zorgaanbieders elkaar op, zodat de werkelijke overschotten en tekorten bij de afzonderlijke zorgaanbieders groter zijn dan het totaal-tekort. Voor is weer een prognose van vraag en aanbod gemaakt. De vraag naar jeugdzorg in Zuid- Holland gemeten aan de hand van het aantal ontvangen eerste indicaties, is de laatste jaren stabiel. Er is rekening gehouden met demografie en risicofactoren. Het aantal 0-17 jarigen in Zuid-Holland is de afgelopen jaren enigszins afgenomen en de aantallen jongeren in risicovolle omstandigheden zoals éénoudergezinnen, achterstandswijken, uitkeringsgezinnen en allochtone herkomst, is stabiel. Voor de prognose wordt dus uitgegaan van een stabiele vraag, vergelijkbaar met de voorgaande jaren (zie Tabel 4). Tabel 4 Voorlopige prognose 2011 Vraag Aan bod Saldo I wachtenden cl. In zorg ontv. eei rste Vraag cl. in zorg instroom Aanbod, per 1MI17 per fl1111 Indicatios totaal per 1/1/11 totaal I Prognose Prognose N I NB. cijfers zijn afgerond NB. voorlopige prognose; wordt zonodig aangepast na ontvangst van alle gegevens over realisatie 2010 (realisatie kosten en bekostigingseenheden). Prognose N: prognose netto, zonder marges (= 100 extra ontv. eerste indicaties; 100 minder instroom). Wachtenden per l/iml: wachtenden > 5 wkn Instroom:: gem. trend doorgetrokken Als de aannames juist zijn en zich geen onverwachte ontwikkelingen voordoen, dan zou de beschikbare capaciteit van de zorgaanbieders voldoende moeten zijn. Ook deze prognose bevat geen uitsplitsing per zorgaanbieder; de tekortenloverschotten bij de afzonderlijke zorgaanbieders kunnen dus groter uitvallen.

12

13 5 Jeugdoffensief Onderdeel van het Collegewerkprogramma van het college van gedeputeerden was het Jeugdoffensief dat onder meer was gericht op het terugdringen van de wachttijd voor gei'ndiceerde jeugdzorg naar max. 7 weken in 2010 en max. 5 weken in In 2010 is het aantal wachtenden > 7 wkn sterk afgenomen tot 82 cliënten op (zie Tabel 5 en grafiek). Tabel 5 Wachtenden netto > 7 wkn l Wachtenden netto > 7 wkn Wachtenden netto: wachtend op uitvoering eerste aanspraak; "netto-wachtlijst" volgens definitie min. J&G Cursief schatting Wachtenden netto > 7 wkn e Wachtenden :g netto > 7 w kn o - jaarlkwartaal In het vierde kwartaal 2010 is extra subsidie toegekend aan de zorgaanbieders voor uitbreiding van hun capaciteit, zodat de wachtlijst > 7 weken eind zou zijn weggewerkt. Het aantal wachtenden > 7 wkn is inderdaad sterk gedaald in het vierde kwartaal 2010 maar de wachtlijst is dus nog niet geheel verdwenen. De meeste cliënten wachten echter niet zozeer wegens capaciteitsgebrek maar wegens cliëntspecifieke redenen, zoals verblijf in een GGZ-instelling of JJI-instelling, op eigen verzoek, om administratieve redenen of wegens een zeer specialistische behandeling. Afgezien hiervan zal een zekere wachtlijst als gevolg van enige frictie tussen vraag en aanbod blijven bestaan. De rijksoverheid hanteert sinds als criterium "verantwoordlonverantwoord" wachten. Het wachten van de Zuidhollandse cliënten is verantwoord naar het oordeel van Bureau Jeugdzorg Zuid- Holland (BJZ). Als wachten onverantwoord is, dan is er sprake van een crisis en wordt binnen 24 uur een crisisplaatsing geregeld. 6 Afsprakenkader Jeugdzorg Rijk-IPO In 2009 hebben de toenmalige minister voor Jeugd en Gezin en het Inter Provinciaal Overleg (IPO) overeenstemming bereikt over het Afsprakenkader Jeugdzorg Rijk-IPO Het doel is de vraag naar geïndiceerde jeugdzorg te verminderen door het lokale preventieve jeugdbeleid in gemeenten te bevorderen. De exacte effecten van de uitvoering van het Afsprakenkader kunnen nog niet worden gemeten omdat de uitvoering in de loop van 2010 is gestart en er nog onvoldoende gegevens beschikbaar zijn. Niettemin kunnen de aantallen cliënten jeugdzorg en jeugdbeleid in de afgelopen jaren worden vergeleken (zie Tabel 6 en grafiek).

14

15 Tabel 6 Cliënten jeugdzorg en jeugdbeleid Cliënten jeugdzorg Cliënten jeugdbeleid Cliënten jeugdzorg: behandelde cliënten; cliënten in behandeling per instroom nieuwe cliënten. NB. Zuidhollandse cliënten bij landelijk werkende instellingen zijn niet meegerekend wegens gebrek aan gegevens. Cliënten jeugdbeleid: gebruikers van lichtpedagogisch hulpaanbod in gemeenten Cliënten jeugdzorg en jeugdbeleid Cliënten jeugdbeleid Cliënten jeugdzorg jaar l De aantallen cliënten jeugdbeleid zijn zeer sterk gestegen sinds Waarschijnlijk is dit het gevolg van de investeringen van de Provincie in lokaal jeugdbeleid, sinds 2008 via de Regionale Agenda's Samenwerking (RAS). De aantallen cliënten geïndiceerde jeugdzorg zijn gestegen tussen 2005 en 2007, maar zijn daarna stabiel gebleven. Een causaal verband is niet volledig aantoonbaar, maar uit beide ontwikkelingen kan mogelijk worden geconcludeerd dat de toename van het jeugdbeleid de vraag naar geïndiceerde jeugdzorg heeft beïnvloed; mogelijk zou de vraag naar geïndiceerde jeugdzorg groter zijn geweest als er minder was geïnvesteerd in het jeugdbeleid en de toename van het jeugdbeleid geringer was geweest. In Zuid-Holland zou dan al vóór de uitvoering van het Afsprakenkader de vraag naar jeugdzorg zijn verminderd door te investeren in lokaal jeugdbeleid. 7 Financiën In het vierde kwartaal 2010 is extra subsidie toegekend aan de zorgaanbieders voor uitbreiding van de capaciteit om de wachtlijst > 7 wkn eind 2010 weg te werken. Er was rekening gehouden met deze extra subsidie en de financiële gevolgen zijn opgevangen binnen het beschikbare budget conform het Uitvoeringsprogramma Jeugd 2010.

16