Jeugdzorg in Gelderland september 2012

Transcriptie

1 Jeugdzorg in Gelderland september 2012 Voor u ligt het derde infoblad In dit infoblad zijn de actuele cijfers over de ontwikkelingen en prestaties in de Gelderse jeugdzorg kort weergegeven. Tevens wordt u geïnformeerd over de voortgang van de Gelderse experimenten jeugdzorg zonder indicatiestelling. In het infoblad worden de cijfers toegelicht en zijn enkele cijfers over het regionale gebruik van jeugdzorg opgenomen. Ontwikkelingen en trends in de Gelderse jeugdzorg In het tweede kwartaal van 2012 is voor bijna jeugdigen een cliënttraject gestart bij Bureau Jeugdzorg; voor het overgrote deel (93%) gaat het om cliënttrajecten in het vrijwillig kader. Het aantal indicatiebesluiten is met ruim fors lager dan in het vorige kwartaal (bijna indicatiebesluiten). Het aantal kinderen dat provinciale jeugdzorg ontvangt is in het tweede kwartaal 2012 ten opzichte van het eerste kwartaal nagenoeg gelijk gebleven (4.842), maar ligt lager dan een jaar geleden (ruim cliënten). Ruim een kwart van de jeugdigen ontvangt momenteel al langer dan twee jaar provinciale jeugdzorg. Dit aandeel is licht gestegen ten opzichte van juli In de afgelopen jaren is een lichte verschuiving in het zorggebruik zichtbaar. Meer jeugdigen krijgen uitsluitend ambulante hulp en verhoudingsgewijs zijn er minder jeugdigen in dagbehandeling of in een residentiële voorziening. Deze trend wordt voortgezet. Het aantal kinderen met een Ondertoezichtstelling (OTS) daalt. In vergelijking met een jaar geleden zijn er 4% minder OTS-pupillen en is tegelijkertijd het aantal voogdij-pupillen met ongeveer 12% gestegen (tabel 1). Wachttijden bij de start van zorg Op 1 juli 2012 staan 87 jeugdigen op de wachtlijst. De netto-wachtlijst voor provinciale jeugdzorg (>9 weken) is in het tweede kwartaal van 2012 licht gestegen ten opzichte van het eerste kwartaal 2012, maar is significant lager in vergelijking met een jaar geleden (tabel 2). Een stijging aan het einde van het tweede kwartaal komt vaker voor door seizoensinvloeden. Bij de landelijk werkende instellingen staan 36 Gelderse kinderen op de wachtlijst. Op 1 juli 2012 is er één wachtende bij het Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) van Bureau Jeugdzorg Gelderland (figuur 4). Ongeveer de helft van de onderzoeken van het AMK Gelderland wordt binnen 10 weken afgerond. In het vorige kwartaal lag dit percentage iets hoger. Voor uitgebreide info over de jeugdzorg: Meer informatie Angelique van Middendorp, E&S/Jeugdzorg T (026) , a.van.middendorp@gelderland.nl Experimenten ambulante jeugdzorg zonder indicatie van Bureau Jeugdzorg De provincie gaat met gemeenten (verder) in gesprek over de experimenten ambulante jeugdzorg zonder indicatie en maakt een Gelderlandbrede uitrol mogelijk. Lopende experimenten (regio Nijmegen en de Noord Veluwe) zijn verbreed en gaan verder op de ingeslagen weg. In de regio Noord Veluwe zoekt men uitbreiding met de Jeugd-GGz en jeugd-lvg. Voor de uitvoering van een gezamenlijk experiment is een aanvraag gedaan bij twee zorgkantoren. Inmiddels is ook de regio Food Valley gestart met indicatievrije trajecten (mei 2012). In de regio s Arnhem, Rivierenland en Achterhoek zijn experimenten ambulante jeugdzorg zonder indicatie in voorbereiding. Naar verwachting zullen deze niet in 2012 starten. In Apeldoorn loopt een andersoortig experiment (CJG4kracht). Op de provinciale website vindt u de relevante documenten over de experimenten.

2 Ontwikkelingen en trends in de Gelderse jeugdzorg Aantal jeugdigen in zorg Gedurende een langere periode schommelde in Gelderland het aantal kinderen dat provinciale jeugdzorg ontvangt rond de ruim kinderen. Vanaf het laatste kwartaal 2011 is het aantal cliënten met provinciale jeugdzorg gedaald naar ongeveer Momenteel zijn er kinderen in zorg (figuur 1). Ongeveer de helft ontvangt ambulante jeugdzorg als zwaarste zorg en bijna een derde pleegzorg. De rest krijgt dagbehandeling (9%) of verblijft in een residentiële setting (15%). Figuur 1 Beroep op de zorg, periode Beroep op zorg (in zorg + wachtlijst) Jeugdigen in zorg juli jan juli jan juli jan juli Ruim een kwart van de jeugdigen ontvangt momenteel al langer dan twee jaar provinciale jeugdzorg. Ten opzichte van een jaar geleden is dit aandeel licht toegenomen (was 25%). De langdurige plaatsingen zijn vooral zichtbaar bij pleegzorg; bijna tweederde van de (voltijd)pleegzorgcliënten verblijft momenteel langer dan twee jaar in een pleeggezin. Dit aandeel is in de afgelopen 12 maanden licht gegroeid (van ca 60% naar 62%). In- en uitstroom provinciale jeugdzorg In het tweede kwartaal van 2012 zijn bijna 800 cliënten met zorg gestart. Driekwart van de cliënten doet voor het eerst een beroep op jeugdzorg. De rest heeft eerder (maar voor het overgrote deel langer dan een half jaar geleden) provinciale jeugdzorg ontvangen. Voor 810 cliënten is de zorg afgesloten. Ongeveer tweederde van de jeugdigen die zijn uitgestroomd, heeft uitsluitend ambulante hulp ontvangen. In figuur 2 zijn de in- en uitstroomcijfers per kwartaal weergegeven. Seizoensinvloeden worden zichtbaar. Per saldo is de instroom van cliënten in de eerste helft van 2012 met 4% gedaald in vergelijking tot dezelfde periode in 2011; tegelijkertijd is de uitstroom met 8% gedaald. Enkele instellingen ondervinden knelpunten bij de doorstroming van jeugdigen naar vervolgvormen van zorg. Door geringere doorstroming is er minder ruimte voor instroom van nieuwe cliënten Figuur 2 in- en uitstroom van de jeugdigen per kwartaal, periode instroom uitstroom juli jan juli jan juli jan juli

3 De gemiddelde hulpduur van de cliënttrajecten bij de zorgaanbieders bedraagt ongeveer 15 maanden. Het gaat dan om alle typen zorgaanbod: van een kort ambulant traject tot een plaatsing in een gezinshuis die meerdere jaren duurt. De gemiddelde hulpduur voor jeugdhulp thuis individueel bedraagt ongeveer 11 maanden; een pleegzorgplaatsing (24 uur) gemiddeld ruim 29 maanden. De gemiddelde doorlooptijd van een residentieel traject is de afgelopen periode gemiddeld nagenoeg gelijk gebleven (12 maanden). Diverse instellingen constateren dat het aandeel kinderen dat een langer durende vorm van zorg ontvangt (pleegzorg, gezinshuizen) is gegroeid. De cijfers over het aandeel jeugdigen dat langer dan twee jaar zorg ontvangt voor deze hulpvormen, onderschrijven deze trend. Er komen meer cliënten met complexere problematiek, waardoor de hulpduur licht toeneemt. Aantal kinderen met een jeugdbeschermingsmaatregel Het aantal kinderen met een Ondertoezichtstelling (OTS) is met 1% gedaald ten opzichte van het vorige kwartaal. In vergelijking met een jaar geleden zijn er 4% minder OTS-pupillen en is het aantal voogdij-pupillen met ongeveer 12% gestegen. De gemiddelde duur van de OTS maatregel is momenteel ruim dagen. Ten opzichte van het vorige kwartaal is de gemiddelde duur van de beëindigde OTS-maatregelen licht gedaald (was dagen). Tabel 1 Aantal kinderen met een Jeugdbeschermingsmaatregel, stand per kwartaaleinde Aantal OTS-pupillen Voogdij-pupillen apart van OTS Wachttijden bij start van de zorg Ontwikkeling wachtlijsten provinciale jeugdzorg De netto-wachtlijst voor provinciale jeugdzorg (> 9 weken) is in het tweede kwartaal 2012 iets toegenomen ten opzichte van het eerste kwartaal Op 1 juli staan 87 jeugdigen op de wachtlijst. Een stijging van de wachtlijst op het einde van het tweede kwartaal komt jaarlijks vaker voor als gevolg van seizoensinvloeden. In vergelijking met een jaar geleden is de wachtlijst, conform afspraken, significant gedaald. Iets meer dan de helft (56%) van de jongeren op de netto-wachtlijst wacht op ambulante hulp; 20% wacht op een plek in een residentiële setting en 6% wacht op dagbehandeling. 18% wacht op plaatsing in een pleeggezin. Tabel 2 Overzicht aantal wachtenden > 9 weken provinciaal zorgaanbod (exclusief wachtenden LWI s) 1 juli 1 juli 1 juli 1 jan 2 1 apr 1 juli Jeugdigen die > 9 weken wachten (brutowachtlijsten) Jeugdigen die al vorm jeugdzorg ontvangen Jeugdigen die > 9 wkn moeten wachten tot eerste hulp begint (nettowachtlijsten) Landelijk is de norm voor wachten gesteld op maximaal 9 weken. De inzet is dat Gelderse cliënten zoveel mogelijk binnen 6 weken starten met de zorgtrajecten. Momenteel geldt dit voor 61% van de cliënten. In vergelijking tot het vorige kwartaal is dat iets minder gunstig (was 67%). Ongeveer de helft van de wachtenden start binnen vier weken met zorg. Dit percentage is toegenomen in vergelijking met juli 2011 (figuur 3). Er zijn 29 kinderen die langer dan een half jaar op de wachtlijst staan en op 1 juli 2012 nog geen vorm van geïndiceerde jeugdzorg ontvangen. Deze groep kinderen staan bij verschillende zorgaanbieders op de wachtlijst. Uit de beschikbare cijfers is niet te achterhalen of deze jeugdigen elders in zorg zijn of hulp ontvangen, bijvoorbeeld in een behandelgroep van de GGz of in een besloten behandelsetting. Uitgangspunt is en blijft dat bij spoedeisende zaken en in gevallen waar de veiligheid van jeugdigen in het geding is met prioriteit zorg wordt geboden.

4 Figuur 3 Opbouw wachttijden van de totale netto-wachtlijst op 1 juli 2010 (n=439), 1 juli 2011 (n=425) en 1 juli 2012 (n=357) 60% 50% 40% 30% juli-10 juli-11 juli-12 20% 10% 0% 0-4 wkn >4-5 wkn >5-6 wkn >6-7 wkn >7-8 wkn >8-9 wkn >9-26 wkn >26 wkn Wachttijden worden niet alleen veroorzaakt door capaciteitsproblemen. Soms duurt de start van de zorg langer vanwege afstemmingsvraagstukken en/of motivatieproblemen; soms wil een gezin, op eigen verzoek, wachten of is er meer tijd nodig om een geschikt pleeggezin te vinden. Wanneer duidelijk is dat de geïndiceerde zorg niet tijdig beschikbaar zal zijn, kunnen cliënten in Gelderland indien gewenst gebruikmaken van een alternatief aanbod, veelal in de vorm van ambulante begeleiding. Bij de drie grote zorgaanbieders is het aantal (bruto-)wachtenden toegenomen ten opzichte van het vorige kwartaal. Enkele instellingen benoemen het wachten voor gespecialiseerde ambulante modules en wachttijden voor weekend/vakantieplaatsingen. Ook wordt gewacht op groepstrainingen of voor de hulpvorm dagbehandeling (start in het nieuwe schooljaar). Daarnaast wordt het knelpunt van intern wachten zichtbaar bij enkele instellingen. Het gaat hier bijvoorbeeld om jongeren die vanuit een verblijfsgroep wachten op doorstroming naar een fase/kamertraining. Tabel 3 Aantal cliënten in zorg en het wachtenden (bruto en netto) per zorgaanbieder naar zorgvorm, > 9 weken peildatum Zorgaanbieder Aantal Wachtlijst per zorgvorm Wachtlijst totaal jeugdigen Ambulant Pleegzorg Daghulp Residentieel Totaal in zorg Bruto Netto Bruto Netto Bruto Netto Bruto Netto Bruto Netto Leger des Heils Entréa Joozt Lindenhout Lijn5 Nové Pactum Trajectum Gelderland totaal* * De som van het aantal wachtenden per instelling is hoger dan het totaalcijfer voor Gelderland. In het Gelderland totaalcijfer gaat het om unieke cliënten. Dubbeltellingen zijn eruit gehaald. Bij bijvoorbeeld Joozt ontvangt een deel van de kinderen op de netto-wachtlijst wel zorg van een andere instelling in afwachting van de start van de zorg bij Joozt. Gelderse kinderen op de wachtlijst bij landelijk werkende instellingen (LWI s) Bij de landelijk werkende instellingen staan op 1 juli 36 Gelderse kinderen op de netto-wachtlijst. Op 1 juli 2011 waren dat 28 kinderen. Met de beschikbare gegevens is niet te herleiden of deze kinderen elders in zorg zijn. Aannemelijk is dat de meeste wachtenden vanuit deze landelijk werkende instellingen in zorg zijn bij een andere zorgaanbieder (in de reguliere jeugdzorg, gesloten jeugdzorg of de Jeugd-GGZ of AWBZ-zorg).

5 Wachtlijst bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Op 1 juli 2012 is er één wachtende bij het Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) van Bureau Jeugdzorg Gelderland. Ongeveer de helft van de onderzoeken start in het tweede kwartaal 2012 binnen vijf dagen na aanmelding. Dit is vergelijkbaar met het vorige kwartaal. Figuur 4 Wachtlijst AMK Gelderland (per kwartaaleinde) juli juli jul-2009 okt-2009 jan-2010 apr-2010 jul-2010 okt-2010 jan-2011 apr-2011 jul-2011 okt-2011 jan-2012 apr-2012 Wachtlijst (aantal gezinnen) Gemiddelde wachttijd tussen melding en start onderzoek (in werkdagen) jul-2012 Doorlooptijd onderzoeken bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling De norm van de gemiddelde doorlooptijd bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling van de start tot het einde van het onderzoek is in 2009 teruggebracht van dertien tot tien weken. Samen met de vijf dagen die staan voor het besluit tot onderzoek komt de maximale doorlooptijd uit op 75 dagen. In de afgelopen jaren voldeed het AMK Gelderland voor het overgrote deel aan de landelijke norm. Vanwege de invoering van het nieuwe Landelijke Rapportageformat Jeugdzorg is de gemiddelde doorlooptijd niet voorhanden. Uit de beschikbare cijfers blijkt dat in Gelderland ongeveer de helft van de onderzoeken binnen 10 weken is afgerond in het tweede kwartaal van In het vorige kwartaal lag dit percentage iets hoger (54%). Volgens Bureau Jeugdzorg Gelderland heeft het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling te maken met steeds complexere problemen en meer eisen aan de kwaliteit van het onderzoek (risico-taxaties, meer terugkoppeling naar ketenpartners). Voor het tijdig kunnen starten van een onderzoek is Bureau Jeugdzorg ook afhankelijk van derden (extra overleg met de melder, tijdig toesturen van schriftelijke informatie om onderzoek te starten). Daardoor staat er druk op de normtijd voor een onderzoek.

6 Regionale cijfers Gelderse jeugdzorg (excl. LWI s), kwartaal Instroom cliënten in provinciale jeugdzorg, uitgesplitst naar leeftijdscategorie en regio, kwartaal Regio Instroom 0-11 jaar jaar > =16 jaar Achterhoek % 32% 24% Arnhem % 22% 20% Midden-Ijssel 36 36% 36% 28% Nijmegen % 24% 15% Noordwest-Veluwe 58 59% 27% 14% Oost-Veluwe 68 60% 32% 7% Rivierenland 99 57% 23% 20% West-Veluwe 92 59% 23% 18% Totaal (inclusief overig ) % 25% 19% Toelichting: U ziet het aantal jeugdigen (onderverdeeld naar regio) dat in het tweede kwartaal 2012 is ingestroomd, uitgesplitst naar drie leeftijdscategorieën. Het is niet mogelijk om aan te geven in welke zorgvorm de jeugdigen instromen. Deze instroomcijfers hebben een indicatieve waarde. Aantal jeugdigen in provinciale jeugdzorg (totaalcijfer), waarvan aantal jeugdigen met ambulante zorg als zwaarste zorg per regio, op peildatum 1 juli 2012 Regio aantal jeugdigen in aantal jeugdigen met ambulante zorg provinciale jeugdzorg als zwaarste zorgvorm in abs. aantallen in procenten op totaal Achterhoek % Arnhem % Midden-Ijssel % Nijmegen % Noordwest-Veluwe % Oost-Veluwe % Rivierenland % West-Veluwe % Totaal (inclusief overig ) % Toelichting: U ziet het aantal jeugdigen (uitgesplitst naar regio) dat op 1 juli 2012 provinciale jeugdzorg ontvangt van één van de Gelderse zorgaanbieders. In de middelste kolom is het aantal jeugdigen opgenomen dat momenteel alleen ambulante zorg (als zwaarste zorgvorm) ontvangt. Aantal jeugdigen die uitstromen uit de provinciale jeugdzorg (totaalcijfer), kwartaal Regio aantal uitgestroomde 16 jaar en ouder jeugdigen in abs. aantallen in procenten op totaal Achterhoek % Arnhem % Midden-Ijssel % Nijmegen % Noordwest-Veluwe % Oost-Veluwe % Rivierenland % West-Veluwe % Totaal (incl. categorie onbekend ) % Toelichting: U ziet het aantal jeugdigen (onderverdeeld naar regio) dat in het tweede kwartaal 2012 is uitgestroomd. Dat wil zeggen: voor deze jeugdigen is de zorg beëindigd en zij staan ook niet meer op de wachtlijst voor een ander traject. In de middelste kolom is aangegeven hoeveel van de uitgestroomde jeugdigen 16 jaar of ouder is. Een deel van de jeugdigen heeft na afsluiting van de jeugdzorg nog begeleiding en ondersteuning vanuit het gemeentelijk voorveld nodig. Deze uitstroomcijfers hebben een mogelijke beperkte afwijking. De in- en uitstroomcijfers naar herkomst gemeente zijn voor een groot deel gebaseerd op cliëntinformatie van het registratiesysteem van BJz (IJ); het GBA adres jeugdige. De cijfers over jeugdigen in zorg zijn gebaseerd op het laatste adres van de jeugdige in de registratiesystemen van de zorgaanbieders.