Cijfers Regio Rivierenland 2010

Transcriptie

1 Factsheet Bureau Jeugdzorg Gelderland Cijfers Regio Rivierenland 2010 Bureau Jeugdzorg Gelderland (BJzG) helpt als er sprake is van ernstige en complexe problemen rond opgroeien en opvoeden. Ook als jeugdigen en/of ouders zelf geen hulp kunnen of willen vragen. Met deze factsheet informeert BJzG u over de ontwikkelingen binnen de regio Rivierenland in Om het lokale en regionale jeugdzorgbeleid goed te kunnen onderbouwen, presenteren we de cijfers zo veel mogelijk op gemeentelijk niveau. Daardoor zijn deze cijfers, met het oog op de komende decentralisatie jeugdzorg, een goede basis om alvast na te denken hoe het regionale zorgaanbod in samenhang te brengen is met zwaardere hulp. Jeugdzorg naar gemeenten Om de landelijke groei van de jeugdzorg een halt toe te roepen, heeft het kabinet besloten om de bestuurlijke verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg bij de gemeenten neer te leggen. Daarmee krijgen gemeenten de taak om hulp en zorg aan ouders en jongeren zo veel mogelijk in de eigen omgeving te organiseren. Tijdens de overgangsperiode van enkele jaren krijgen gemeenten de gelegenheid om voldoende expertise en kwaliteit op te bouwen. Nu moeten jongeren voor lichte vormen van ambulante hulp een indicatie hebben van Bureau Jeugdzorg. In het Afsprakenkader tussen Rijk en provincies zijn partijen overeengekomen om met gemeenten afspraken te maken over de inzet van ambulante jeugdzorg zonder indicatie van Bureau Jeugdzorg. De provincie Gelderland heeft er voor gekozen om hiermee in de regio Noordwest-Veluwe en Nijmegen ervaring op te doen. De twee pilots moeten antwoord geven op de vraag hoe zorg op het snijvlak van preventieve hulp en geïndiceerde jeugdzorg beter te organiseren en uit te voeren is. Rol Bureau Jeugdzorg Het verschil met de andere regio s is dat bij de twee experimenten in Noordwest-Veluwe en Nijmegen de toeleiding naar een gedeelte van de ambulante zorg plaatsvindt zonder indicatiestelling en zonder tussenkomst van BJz. Dit betekent dat de informatieverzameling door BJz achterwege blijft en partijen in het

2 gemeentelijk domein met elkaar zoeken naar de meest adequate vorm van ambulante hulp. Het voordeel voor de cliënt is minder bureaucratische rompslomp en een snelle inzet van de hulp. Ondanks het feit dat in de andere regio s de toeleiding naar zorg nog wel via BJz loopt, kijkt men ook hier hoe het proces van indicatiestelling te versnellen is. In de praktijk zien we dat de coördinator van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) of het Zorgadviesteam (ZAT) in samenspraak met BJz, zelf al actief is met het verzamelen van gegevens en het opstellen van een concept-indicatiebesluit. Daarmee bewegen de taken van BJz zich steeds meer naar het gemeentelijk veld, zodat jeugdigen sneller kunnen doorstromen naar verdere behandeling. In de toekomst zal BJz zich meer richten op een afgebakende doelgroep, namelijk kinderen met ernstige opvoed- en opgroeiproblemen waarbij het gezin niet in staat is zelfstandig zorg te zoeken ( niet kunnen ) of zorgmijdend gedrag vertoont ( niet willen ). Het gaat hier om kinderen die ernstig in hun ontwikkeling en veiligheid worden bedreigd. Bureau Jeugdzorg draagt straks zorg voor deze groep in zowel het vrijwillig als het gedwongen kader. Zorgmeldingen Veel mensen hebben in hun beroepspraktijk met jongeren te maken, zoals leraren, politieagenten en huisartsen. Zij komen soms kinderen tegen waar het niet goed mee gaat. In dergelijke situaties kunnen deze beroepskrachten hun signalen en zorgen bespreken met BJz. Ook kan er een melding bij het Advies- & Meldpunt Kindermishandeling (AMK) plaatsvinden als er een vermoeden is van kindermishandeling. Voor alle zorgmeldingen geldt dat verder onderzoek duidelijk moet maken welke hulpverlening nodig is en of de jeugdige of de ouders daartoe gemotiveerd zijn. Vooral bij zorgmijdende situaties kost het tijd om in contact te komen met het gezin en hulp te starten. Wanneer een gezin veel problemen heeft, werkt BJz nauw samen met alle relevante partners om zo te komen tot één gezin, één plan en één hulpverlener, oftewel coördinatie van zorg. Aansluitingstaken Bureau Jeugdzorg werkt nauw samen met gemeentelijke voorzieningen zoals het Centrum voor Jeugd en Gezin, zorgadviesteams, Veiligheidshuizen, leerplichtambtenaren en politie. De rol van Bureau Jeugdzorg is het bieden van consultatie en advies aan eerstelijns hulpverleners om zo problemen bij jeugdigen adequaat op te pakken en expertise beschikbaar te stellen. Een ander voordeel van een goede aansluiting is dat wanneer de problemen bij jeugdigen escaleren, er in een vroeg stadium doorgeschakeld kan worden naar specialistische hulp. Dit laatste geldt zeker voor de Zorgadviesteams. Zij hebben een (vroeg)signalerende functie op de plaatsen waar alle jongeren komen: de school. Het streven is om te komen tot een soepele overgang tussen verschillende hulpverleners, een efficiënte manier van werken en korte doorlooptijden. Regio Rivierenland De jeugdzorgregio Rivierenland bestaat uit negen gemeenten:,,,,,,, en. In alle figuren en tabellen wordt met regio Rivierenland altijd het totaal van deze gemeenten bedoeld, tenzij anders wordt aangegeven. Demografie Provincie Gelderland heeft op 1 januari inwoners, 28% hiervan valt in de leeftijdscategorie van 0 t/m 22 jaar. Figuur 1 Percentage 0 t/m 22-jarigen per gemeente op 1 januari % 30% 25% 20% 15% 10 5% 0% Aantal Jongeren: jaar jaar 4-11 jaar 0-3 jaar In de regio Rivierenland ligt het percentage jongeren net iets boven het Gelders gemiddelde, namelijk op 30%. Het gaat om jongeren van 0 t/m 22 jaar op een inwonersaantal van (zie bijlage tabel I). Uit figuur 1 blijkt dat er verschillen zijn tussen de gemeenten wat betreft het aandeel jongeren. De gemeente Neder- Betuwe heeft met 35% het grootste percentage jongeren. en hebben met 28% het kleinste aandeel inwoners in de leeftijdscategorie 0 t/m 22 jaar. 2 Spectrum Factsheet Cijfers Regio Rivierenland 2010

3 Tabel 1 Aantal (gewogen) jongeren per gemeente op 1 januari 2010 Aantal jongeren Aantal jongeren waarvan Totaal Percentage 0 t/m 22 jaar 0 t/m 17 jaar allochtonen* in één-ouder - gezin** gewogen jongeren gewogen jongeren Totaal Rivierenland Totaal Gelderland * Aantal allochtone jongeren 0 t/m 17 jaar; wegingsfactor 1,395 ** Aantal jongeren 0 t/m 24 jaar in één-ouder-gezin; wegingsfactor 2,69 Volgens het ministerie van Jeugd en Gezin/VWS is het aantal gewogen jeugdigen de parameter die sinds 2005 wordt gebruikt bij de verdeling van extra middelen van de doeluitkering Jeugdzorg over provincies (Bron: Kamerstuk over Wachtlijst provinciale jeugdzorg JZ/GJ ). Deze parameter is gebaseerd op factoren die de vraag naar jeugdzorg beïnvloeden. Op het aantal jongeren (0 t/m 24 jaar) in één-ouder-gezinnen en het aantal jongeren (0 t/m 17 jaar) van allochtone afkomst wordt daarom een weging (toeslag) toegepast. Om te komen tot het aantal gewogen jongeren is het aantal jongeren in de regiogemeenten gepresenteerd. Op het aantal allochtone jongeren en de jongeren in één-ouder-gezinnen is een wegingsfactor toegepast van respectievelijk 1,395 en 2,69. Dit resulteert in een aantal gewogen jongeren. Om de verhoudingen tussen de regiogemeenten te kunnen presenteren, is het aantal jongeren van 0 t/m 17 jaar geïndexeerd op 100%. Het percentage gewogen jongeren geeft daardoor weer in hoeverre de gemeente verhoudingsgewijs met een extra vraag naar jeugdzorg rekening moet houden. Uit tabel 1 is af te lezen dat een mogelijke vraag naar jeugdzorg in de regio Rivierenland met 26% toeneemt als rekening wordt gehouden met de wegingsfactoren ten aanzien van het aantal allochtone jongeren en het aantal jongeren in één-oudergezinnen. Dit percentage ligt iets lager dan de 30% over Gelderland. De gemeente kan mogelijk de grootste vraag (141%) naar jeugdzorg verwachten binnen de populatie jongeren in de regio Rivierenland. Daarmee scoort deze gemeente in de regio Rivierenland ruim 10% hoger dan het Gelders gemiddelde. Spectrum Factsheet Cijfers Regio Rivierenland

4 Cijfers Bureau Jeugdzorg Cliënten Bureau Jeugdzorg Gelderland Cliënten kunnen bij Bureau Jeugdzorg Gelderland (BJzG) bekend zijn voor jeugdhulpverlening (JHV), Jeugdbescherming (JB) en/of Jeugdreclassering (JR). Verder kunnen de cliënten bekend zijn bij het Advies- & Meldpunt Kindermishandeling (AMK). Onder deze drie werksoorten zijn op peildatum 31 december 2010 totaal unieke cliënten, dit is 2% van het aantal gewogen jongeren in Gelderland. In de bijlage (tabel III) staan alle cliënten van Bureau Jeugdzorg Gelderland weergegeven. Figuur 2 Aantal en percentage gewogen cliënten JHV per gemeente op 31 december 2010 bekend bij BJzG ,6% 1,4% 1,2% 1,0% 0,8% 0,6% 0,4% 0,2% 0,0% Aantal cliënten % cliënten JHV op gewogen jongeren Jeugdhulpverlening Op 31 december 2010 waren bij Bureau Jeugdzorg Gelderland in totaal cliënten geregistreerd voor jeugdhulpverlening, inclusief de cliënten waarbij de gemeente van herkomst niet vast te stellen is (Bijlage tabel III). Hiervan is 11% afkomstig uit de regio Rivierenland. Dit zijn 715 cliënten, die 1,1% van het aantal gewogen jongeren in deze regio vormen. De cijfers van de cliënten bekend bij Bureau Jeugdzorg zijn exclusief de cijfers van het AMK. Deze cijfers worden apart vermeld bij het hoofdstuk over het AMK. Uit figuur 2 valt af te lezen dat de gemeente binnen de regio Rivierenland in absolute zin het hoogste aantal jongeren telt dat bekend is bij Bureau Jeugdzorg (staven in figuur). Met de lijn laten we zien hoe de absolute aantallen scoren ten opzichte van het totaal aantal jongeren waarbij rekening is gehouden met de eerder genoemde risicofactoren (gewogen jongeren). In zijn relatief gezien ook de meeste jongeren bekend bij Bureau Jeugdzorg. De gemeente kent verhoudingsgewijs de minste jongeren die bekend zijn bij Bureau Jeugdzorg (0,7% van het aantal gewogen jongeren). De relatieve lijn benadrukt voor gemeenten het belang van vroegsignalering en preventieve opvoedhulp. Jeugdbescherming en jeugdreclassering Soms zijn er gezinssituaties waarbij de ontwikkeling en veiligheid van jeugdigen in gevaar komen. Dit kan zijn omdat ouders zich machteloos voelen en niet meer weten hoe hun kind goed op te voeden, geen tijd hebben, verslaafd zijn of voor behandeling opgenomen zijn in een inrichting. Maar het kan ook zijn dat jeugdigen problemen thuis hebben die niet meer kunnen worden opgelost of met de politie in aanraking zijn gekomen. In zulke gevallen kan de kinderrechter een jeugdbeschermingsmaatregel (JB) opleggen. De meest voorkomende JB is de ondertoezichtstelling (OTS). Een medewerker (gezinsvoogd) van Bureau Jeugdzorg Gelderland houdt dan tijdelijk toezicht op de opvoeding en verzorging van de jeugdige. Een jeugdbeschermingsmaatregel betekent altijd een flinke ingreep in het leven van ouder en jeugdige. In Gelderland bedroeg op 31 december 2010 het aantal jongeren met een JB 3.108, inclusief de cliënten waarbij de gemeente van herkomst niet vast te stellen is (bijlage tabel III). Tegen jongeren tussen de 12 en 18 jaar die een strafbaar feit hebben gepleegd en zijn opgepakt door de politie, kan proces-verbaal worden opgemaakt. Veelal volgt daarna een gesprek met een medewerker van de Raad voor de Kinderbescherming. Op advies van de Raad kan de rechter of de Officier van Justitie besluiten om een jongere te laten begeleiden door de Jeugdreclassering. De Raad voor de Kinderbescherming kan een jongere ook rechtstreeks doorsturen. De Jeugdreclassering gaat dan samen met de jongere kijken hoe een nieuwe misstap te voorkomen is. Op 31 december 2010 was deze begeleidingsmaatregel (JR) aan 777 jongeren opgelegd. Daarnaast hebben 69 cliënten een samenloop van een JB- en JR-maatregel, beide inclusief de cliënten waarbij de gemeente van herkomst niet vast te stellen is (bijlage tabel III). Voor de regio Rivierenland gaat het om 202 cliënten JB en 74 trajecten JR. Daarnaast kenden zes cliënten in de regio Rivierenland een samenloop van JB en JR. In figuur 3 zijn de aantallen en percentages gewogen cliënten JB en JR op 31 december 2010 per gemeente in de regio Rivierenland weergegeven. In een aanzienlijk aantal gevallen (32%) is de gemeente van herkomst op basis van de registratie van de postcode niet vast te stellen en ligt het aantal JB cliënten per gemeente hoger dan in deze figuur 4 Spectrum Factsheet Cijfers Regio Rivierenland 2010

5 is weergegeven (zie bijlage tabel III). In de gemeenten en blijkt het absolute aantal cliënten JB hoog te liggen. De curve van het aantal absolute jongeren JB, afgezet tegen het aantal jongeren met een verhoogd risico (gewogen jongeren) laat echter zien dat de gemeente en veel hoger scoren dan de gemeente. In de gemeente is het absolute aantal jeugdreclasseringmaatregelen het grootst, maar de gemeente scoort relatief het hoogst. Alhoewel we niet kunnen zeggen of het aantal maatregelen in de regio is toegenomen, is er in de afgelopen jaren landelijk wel sprake geweest van een stijging. Om tot betere afstemming te komen tussen ketenpartners, functioneert in de regio het Casus Overleg Doorlopen. Dit is een overleg tussen BJz en de Raad voor de Kinderbescherming en is onderdeel van het programma Beter Beschermd. In Figuur 3 Aantal en percentage gewogen cliënten JB en JR per gemeente op 31 december het casusoverleg wordt gezamenlijk onderzocht en besloten of een beschermingsmaatregel noodzakelijk is om de veiligheid van het kind te waarborgen. Pas als blijkt dat er geen andere mogelijkheid is, dient de Raad een aanvraag 0,50% 0,40% 0,30% 0,20% 0,10% 0,00% Aantal JB Aantal JR in bij de Kinderrechter. De aantallen maatregelen jeugdbescherming in de provincie Gelderland zijn in het jaar 2010 licht gedaald ten opzichte van 2009, namelijk met 24 jeugdigen. % cliënten JB op gewogen jongeren % cliënten JR op gewogen jongeren Aanmeldingen Bureau Jeugdzorg Jongeren en hun ouders kunnen zichzelf aanmelden voor hulp en advies bij Bureau Jeugdzorg. Ook kunnen anderen die zich zorgen maken over het opgroeien van een kind doorverwijzen naar Bureau Jeugdzorg. Belangrijk is dat de aanmelding besproken is met het betrokken gezin. Vervolgens onderzoekt BJz wat er moet gebeuren en nodigt het gezin uit voor een gesprek. Als zij hier niet op reageren, volgt een huisbezoek. Wanneer ouders hun medewerking blijven weigeren, dan beslist BJz of de Raad voor de Kinderbescherming moet worden ingeschakeld. Wanneer er vermoedens zijn van kindermishandeling, dan kan dit direct bij het Advies- & Meldpunt Kindermishandeling, onderdeel van Bureau Jeugdzorg, gemeld worden. In de regio Rivierenland zijn in het vrijwillig kader cliënten aangemeld voor jeugdhulpverlening (JHV) (bijlage tabel IV). In figuur 4 is te zien hoe de leeftijdsverdeling hierbij is. Over Gelderland gezien betreft het aandeel 0 t/m 3-jarigen 13% van het aantal aanmeldingen. In de leeftijd van 4 t/m 11 jaar valt 45% van de aanmeldingen en 40% in de leeftijdscategorie 12 t/m 17 jaar. De leeftijdsverdeling van het aantal aanmeldingen in de gemeente wijkt het meest af van het regionale en Gelders gemiddelde. Het percentage 0 t/m 3-jarigen dat is aangemeld bij Bureau Jeugdzorg is met 19% van het aantal aanmeldingen in die gemeente erg hoog, de groep 4 t/m 11-jarigen is juist erg klein met 34%. In figuur 5 is te zien wie de cliënt bij Bureau Jeugdzorg aanmeldt binnen het vrijwillig kader voor jeugdhulpverlening. Deze aanmeldingen gebeuren met toestemming van de cliënt, met uitzondering van de protocollaire zorg- Figuur 4 Aantal aanmeldingen JHV per gemeente naar leeftijdscategorie in Aantal Jongeren: jaar jaar 4-11 jaar 0-3 jaar Spectrum Factsheet Cijfers Regio Rivierenland

6 meldingen. Dit zijn zorgmeldingen op basis van landelijke convenanten, zoals deze voornamelijk met politie en steunpunten huiselijk geweld zijn afgesloten. Deze aanmeldingen gebeuren zonder instemming van de cliënt. De gepresenteerde aantallen zorgmeldingen betreffen nieuw aangemelde cliënten, die dus nog niet bij Bureau Jeugdzorg bekend zijn. De verwijzers zijn als volgt onderverdeeld: Beschermingsketen: (gezins)voogdij, Raad voor de Kinderbescherming en Vrouwenopvang Cliënt: op eigen initiatief van cliënt, zonder verwijzing Jeugdzorg: een ander, buitenprovinciaal BJz en AMK Justitiële keten: politie (géén zorgmeldingen), justitieel casusoverleg, Jeugdreclassering, Veiligheidshuis Onderwijs: leerplichtambtenaar, onderwijsbegeleidingsdienst, onderwijsvoorziening en Zorgadviesteam Voorliggende (preventieve of algemene) voorziening: Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), AMW, AZC, huisarts, kinderarts, MEE, jeugdgezondheidszorg, GGZ, Meldpunt Bijzondere Zorg, vrij-gevestigden, kinderopvang, Kindertelefoon, Halt en Stop, opvoedbureau, opvoedtelefoon en overige beroepsmatige verwijzers Zorgmelding: meldingen van zorg vanuit politie, steunpunt huiselijk geweld Uit figuur 5 blijkt dat in alle gemeenten in de regio Rivierenland de meeste aanmeldingen gebeuren op initiatief van cliënten zelf. Van alle aanmeldingen in de regio Rivierenland gebeurt 44% door de jongere zelf, of door zijn of haar ouders, gevolgd door de voorliggende voorziening (20%) en zorgmeldingen (20%). Het percentage zorgmeldingen ligt iets hoger dan Gelders het geval is (18%). Deze figuur laat zien dat jongeren en ouders in de regio Rivierenland de weg naar Bureau Jeugdzorg goed weten te vinden. In 2008 en 2009 was er sprake van een lager percentage cliënten dat Figuur 5 Wijze van aanmelding per gemeente in % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Figuur 6 Aantal aanmeldingen en geaccepteerde cliënten JHV per gemeente in zichzelf meldde bij Bureau Jeugdzorg. Dit past ook in het beeld dat het gebruik van jeugdzorg toeneemt en cliënten hier zelf steeds meer het initiatief toe nemen. Dit versterkt ook de zienswijze om provinciale jeugdzorg nog beter te koppelen aan lokale zorg zodat cliënten vanuit een gezamenlijk plan nog vroeger geholpen kunnen worden. Wijze van aanmelding: Zorgmeldingen Voorliggende voorziening Onderwijs Justitiële keten Jeugdzorg Cliënt Beschermingsketen Aanmeldingen Acceptaties In figuur 6 is weergegeven hoeveel cliënten zich hebben aangemeld bij en vervolgens zijn geaccepteerd door BJzG. De meldingen die Bureau Jeugdzorg ontvangt, leiden niet altijd tot een indicatiebesluit omdat het vervolg nog niet duidelijk is of inschakeling van een andere voorziening nodig is 1. 1 Deze figuur is gebaseerd op de landelijke definities van aanmelding en acceptatie en niet meer in overeenstemming met de praktijk. Per 1 januari 2011 is deze definitie aangepast, maar voor de cijfers over 2010 gaan we nog uit van de oude definitie. 6 Spectrum Factsheet Cijfers Regio Rivierenland 2010

7 In figuur 7 wordt voor het totaal van de regio Rivierenland inzichtelijk gemaakt wat het vervolg op de aanmelding is geweest als geen sprake is van acceptatie. De aanmeldingen inclusief zorgmeldingen die nog in behandeling zijn en waarvoor nog geen vervolg is bepaald, staan in figuur 7 onder de groep nog geen vervolg bepaald. Dit zijn dus nog lopende aanmeldingstrajecten. In Gelderland wordt 24% van het aantal aanmeldingen niet als acceptatie geregistreerd. In de regio Rivierenland ligt dit percentage met 16% (201 cliënten) aanzienlijk lager dan over heel Gelderland het geval is (bijlage tabel VII). Figuur 7 Vervolg op niet accepteren van de aanmelding in 2010 Afsluiten i.v.m. gezinsindicatie op naam van broer/zus 7 BJZ verwijst naar overigen 5 Inschakelen AMK Inschakelen Raad voor de Kinderbescherming 23 Ouders uitnodigen voor zorgmeldingsgesprek Verwijzen naar voorliggende voorziening met 116 schriftelijk advies Verwijzen naar voorliggende voorziening Voldoende hulp geboden Nog geen vervolg bepaaald In figuur 7 is te zien dat 14% van het aantal niet-geaccepteerde cliënten terugverwezen is naar voorliggende voorzieningen, 5 van de 28 cliënten die dit betreft, hebben hierbij schriftelijk advies meegekregen. De groep cliënten die wordt terugverwezen naar een voorliggende voorziening kan bij nader inzien voor hulpaanbod terecht bij het Centrum voor Jeugd en Gezin. De inzet van Bureau Jeugdzorg is bij nader inzien niet nodig. Tot slot is er nog een groep die op basis van een aantal gesprekken met BJz voldoende hulp heeft gekregen, dit betreft in Rivierenland 116 cliënten (58%). Nieuw geaccepteerde cliënten Jeugdhulpverlening Het aantal nieuw geaccepteerde cliënten jeugdhulpverlening bij BJzG in de regio Rivierenland in 2010 staat weergegeven in figuur 8. De lijn in deze figuur beschrijft het percentage nieuw geaccepteerde cliënten op het aantal gewogen jongeren in de betreffende gemeente. Gewogen jongeren zijn het totaal aantal 0 t/m 17-jarigen, inclusief de wegingsfactor allochtoon en één-ouder-gezin. De in Gelderland nieuw geaccepteerde cliënten vormen 1,5% van het totaal aantal gewogen Gelderse jongeren. Daarnaast is voor 538 cliënten nog geen vervolg bepaald. In de regio Rivierenland ligt dit percentage met nieuw geaccepteerde cliënten iets hoger, namelijk op 1,6% (bijlage tabel VI). Een groot deel van de zorgmeldingen die bij Bureau Jeugdzorg binnenkomen, vallen niet onder de landelijke definitie Figuur 8 Aantal en percentage gewogen nieuw geaccepteerde cliënten JHV per gemeente in van acceptatie, namelijk de zorgmeldingen die niet leiden tot een indicatiebesluit of een verzoek tot onderzoek bij de Raad voor de Kinderbescherming. In werkelijkheid is het aantal geaccepteerde cliënten dus hoger. 2,50% Geaccepteerde nieuwe cliënten 2,00% JHV 1,50% % nieuw 1,00% 0,50% 0,00% geaccepteerde cliënten JHV op gewogen jongeren Figuur 8 laat zien dat het aantal nieuw geaccepteerde cliënten in de gemeente en het hoogst is in de regio (staven in figuur). Als we de absolute aantallen afzetten tegen het totaal aantal jongeren met een verhoogd Spectrum Factsheet Cijfers Regio Rivierenland

8 risico (gewogen jongeren), dan scoren en (lijn in figuur) ook hoog. In de gemeente ligt het percentage iets onder dat van, maar kent in absoute zin echter weinig cliënten. Dit wil zeggen dat het aantal nieuw geaccepteerde cliënten in in verhouding hoog ligt, ook al lijkt dit op basis van de absolute aantallen anders. Indicatiebesluiten Jeugdhulpverlening In het indicatiebesluit stelt Bureau Jeugdzorg vast wat het probleem is, op welke zorg de jongere recht heeft en wat het doel is van deze zorg. Het besluit geeft ook aan wie de zorg verleent en hoe lang dit gaat duren. Het indicatiebesluit geeft de cliënt recht op zorg. De doorlooptijd van aanmelding voor jeugdhulpverlening tot het eerste indicatiebesluit wordt sterk beïnvloed door beschikbare informatie van verwijzers en diagnostiek. Figuur 9 Aantal genomen indicatiebesluiten naar wet per gemeente in In Gelderland zijn in cliënten aangemeld. Hiervan zijn er geaccepteerd (73%) en is voor 538 cliënten nog geen vervolg bepaald. Van deze geaccepteerde cliënten heeft 68% een indicatiebesluit (5.907) gekregen (zie bijlage tabel VI). Dit is inclusief de indicatiestelling voor het Persoons Gebonden Budget (PGB). AWBZ WJZ ZVW Het aantal eerste indicatiebesluiten in de regio Rivierenland is in De doorlooptijd van 95% van de eerste indicaties is voor heel Gelderland 48 dagen, in de regio Rivierenland ligt dit op 45 dagen (zie bijlage tabel VIII). Van de eerste indicatiebesluiten in de regio Rivierenland hebben er 339 een doorlooptijd van minder dan vijf weken (48%). 8 Spectrum Factsheet Cijfers Regio Rivierenland 2010

9 Om de groeiende instroom van jeugdigen in de jeugdzorg verder in te perken, hebben Rijk en provincies afgesproken dat zorgaanbieders ambulante zorg zonder indicatiebesluit kunnen aanbieden. Er is afgesproken om hiervoor experimenteerruimte te organiseren zodat ambulante jeugdzorg in samenhang gebracht kan worden met lichtere vormen van pedagogische begeleiding zoals deze in het kader van de Wmo al worden aangeboden. Hiermee ontstaat nieuwe en intersectorale hulp die er uiteindelijk voor moet zorgen dat de druk op de provinciale jeugdzorg en onnodige bureaucratie afnemen. Tot eind 2011 loopt in de regio Noordwest-Veluwe en Nijmegen een dergelijk experiment. Indicatiebesluiten per wet Naast de indicaties die Bureau Jeugdzorg stelt in het kader van de Wet op de Jeugdzorg (WJZ), neemt Bureau Jeugdzorg ook indicatiebesluiten in het kader van de Zorgverzekeringswet (Geestelijke Gezondheid Zorg voor jeugdigen) en in het kader van de AWBZ (Persoonsgebonden Budget voor jeugdigen met psychiatrische problematiek en verblijf langer dan twee jaar in de kinder- en jeugdpsychiatrie). In figuur 9 wordt getoond op welke manier de indicatiebesluiten per wet zijn verdeeld. In alle gemeenten komen de indicatiebesluiten op basis van de WJZ het meest voor. In de gemeente zijn de aantallen indicaties voor AWBZ en WJZ bijna gelijk (respectievelijk vijf en zeven indicaties), maar liggen deze ook erg laag. AMK Figuur 10 Aantal onderzoeken naar leeftijdscategorie van het betrokken kind bij het AMK per gemeente in 2010 Het Advies- & Meldpunt Kindermishandeling (AMK) maakt onderdeel uit van Bureau Jeugdzorg. Bij het AMK zijn in 2010 in totaal aanmeldingen geregistreerd. Dit is 1,4% van het aantal gewogen jongeren (Bijlage tabel X). Een melding staat gelijk aan het starten van een onderzoek. Als er geen onderzoek start, spreekt het AMK over adviezen en consulten. Het totaal aantal aanmeldingen is dus het totaal van meldingen, adviezen plus consulten. Hier zitten veelal dubbeltellingen bij waardoor niet gesproken kan worden van unieke jeugdigen. Een advies betreft een eenmalige vraag rond een situatie van (vermoedelijke) kindermishandeling. Cliëntgegevens zijn dan niet bekend. Een consult betreft meerdere vragen rond een situatie van (vermoedelijke) kindermishandeling, ook hier zijn naam en toenaam van betrokkenen niet bekend. Bij een onderzoek wordt wel de situatie rond een specifieke cliënt gemeld. Hierbij vindt onderzoek naar de vermoedens van de kindermishandeling plaats door de medewerkers van het AMK In de regio Rivierenland heeft het AMK 125 onderzoeken naar gezinnen uitgevoerd, waarbij 196 kinderen tussen de 0 en 18 jaar betrokken zijn (Bijlage tabel XI). In figuur 10 wordt de leeftijdsverdeling van de betrokken kinderen gepresenteerd naar gemeente. De meeste onderzoeken vinden plaats in, gevolgd door de gemeente. De betrokken kinderen in de regio Rivierenland zijn gemiddeld iets ouder dan Gelders het geval is. In Rivierenland is 21% van de kinderen waarvoor een onderzoek is ingesteld in de leeftijdscategorie van 0 t/m 3 jaar. 12 t/m 17 jaar 4 t/m 11 jaar 0 t/m 3 jaar Gelders betreft dit 24% van de kinderen. In de gemeente is de leeftijdsverdeling praktisch gelijk aan die van de regio. Bij het AMK mogen geen wachtlijsten bestaan. Er zijn wel gezinnen bekend bij het AMK waarnaar een onderzoek naar de vermoedens van kindermishandeling nog begonnen moet worden. Het gemiddelde percentage van onderzoeken naar kindermishandeling in de Gelderse regio s ligt op 0,23% van de gewogen jongeren, terwijl dit in Rivierenland 0,19% bedraagt. Spectrum Factsheet Cijfers Regio Rivierenland

10 Aansluitingstaken Een belangrijke taak van BJz is het geven van advies aan en het bijdragen aan deskundigheidsbevordering en het onderhouden van contacten met gemeentelijke voorzieningen voor jeugdigen, zoals het CJG en het onderwijs. Doel hiervan is om deze voorzieningen te versterken en het vroegtijdig signaleren van problemen te bevorderen. Voor het uitvoeren van deze taak heeft BJz afspraken gemaakt met de lokale netwerken zoals weergegeven in tabel 2. Het gaat hierbij om het aantal netwerken. In de tabel zijn de aansluitingsafspraken onderverdeeld naar Zorgadviesteams (ZAT) voor primair en voortgezet onderwijs. De leeftijdsgebonden netwerken betreffen netwerken voor bijvoorbeeld 0-4 jaar, 12- of 12+. Daarnaast worden het CJG, de veiligheidshuizen en/of Advies en Steunpunten Huiselijk Geweld (ASHG), het sociaal vangnetoverleg voor de OGGz en Maatschappelijke Opvang en overige netwerken, gepresenteerd. De Zorgadviesteams op scholen hebben een (vroeg)signalerende functie met als doel om bijtijds de juiste hulp te organiseren. De samenwerking met BJz is gericht op: bijtijds signaleren van risico s en problemen, screening, organiseren aanvullende licht ambulante jeugdzorg, versnellen indicatieproces en het efficiënt doorverwijzen naar gespecialiseerde jeugdzorg. In de regio Rivierenland heeft Bureau Tabel 2 Overzicht gemeentelijke en regionale aansluitingsafspraken in 2010 ZAT-PO ZAT-VO Jeugdzorg aansluitingsafspraken gemaakt met leeftijdsgebonden netwerken, zoals een ZAT, jeugdpreventienetwerk of Multi Disciplinaire Team voor 12- of 12+. netwerk Het Centrum voor Jeugd en Gezin wordt de spil van alle hulp en zorg voor de jeugd. Dit centrum geeft antwoord op opvoedvragen en voorziet in lichte hulp. Belangrijk uitgangspunt is het versterken van eigen kracht van gezinnen. Voor zwaardere zorg schakelt het centrum specialisten in. BJz is in de regio Rivierenland in alle gemeenten betrokken bij het CJG. In de gemeente heeft het CJG ook de CJG ASHG Sociaal Leeftijdgebonden Veiligheidshuis/ Vangnetoverleg Overig Regionaal 2 invulling van een gebouw waarin alle kernpartners werkzaam zijn en casuïstiekoverleg hebben. In de regio Rivierenland betreffen de regionale aansluitingstaken onder de rubriek overig het Justitieel casus overleg, zorgoverleg over risicojongeren, loverboys en een periodiek overleg met een jeugdaandachtsfunctionaris van de politie. In gaat het om het Zuur (netwerkoverleg over overlastgevende multiprobleemhuishoudens), in gaat de aansluitingstaak in de rubriek overig om een bovenschoolsplatform. 10 Spectrum Factsheet Cijfers Regio Rivierenland 2010

11 Bijlage Basiscijfers Bureau Jeugdzorg Gelderland In deze bijlage treft u de basiscijfers aan van Bureau Jeugdzorg Gelderland. In elf tabellen wordt ingegaan op: aantal inwoners naar jeugdzorgregio s; aantal gewogen jongeren naar Gelderse jeugdzorgregio; aantal cliënten van Bureau Jeugdzorg Gelderland; aantal aanmeldingen voor jeugdhulpverlening; wijze van aanmelding; aantal cliënten en verloop tussen aanmelding en eerste indicatie; vervolg op niet accepteren van de aanmelding; doorlooptijd van aanmelding tot eerste indicatiebesluit; aantal genomen indicatiebesluiten per wet; beroep op het AMK door gezinnen; aantal onderzoeken AMK per gemeente naar leeftijd van het betreffende kind. De gegevens die in deze factsheet gepresenteerd worden, zijn ook digitaal beschikbaar in het Sociaal Informatiesysteem Gelderland. Voor bijna alle onderwerpen is daarbij een verdieping tot op wijken buurtniveau en een vergelijking tussen de jaren mogelijk gemaakt. Tabel I Aantal inwoners naar jeugdzorgregio op 1 januari 2010 Aantal inwoners Totaal bevolking 0 t/m 22 jaar 23 jaar Achterhoek Arnhem Midden-IJssel Nijmegen Noordwest-Veluwe Oost-Veluwe Rivierenland West-Veluwe Totaal Gelderland Tabel II Aantal (gewogen) jongeren per Gelderse jeugdzorgregio op 1 januari 2010 Aantal jongeren Aantal jongeren waarvan Totaal Percentage 0 t/m 22 jaar 0 t/m 17 jaar allochtonen* in één-oudergezin** gewogen jongeren gewogen jongeren Achterhoek Arnhem Midden-IJssel Nijmegen Noordwest-Veluwe Oost-Veluwe Rivierenland West-Veluwe Totaal Gelderland * Aantal allochtone jongeren 0 t/m 17 jaar; wegingsfactor 1,395 ** Aantal jongeren 0 t/m 24 jaar in één-ouder-gezin; wegingsfactor 2,69 Spectrum Factsheet Cijfers Regio Rivierenland

12 Tabel III Aantal cliënten BJZ Gelderland op peildatum 31 december 2010 JHV JB JR JB + JR Totaal Achterhoek Arnhem Midden-IJssel Nijmegen Noordwest-Veluwe Oost-Veluwe Rivierenland West-Veluwe Totaal Gelderland Overlap hulpverlening Geheim Eénmalige, niet afgesloten contacten Niet ingevuld Buiten Gelders Eindtotaal Tabel IV: Aantal aanmeldingen voor jeugdhulpverlening per regio naar leeftijdscategorie 0 t/m 3 jaar 3 t/m 11 jaar 12 t/m 17 jaar 18 jaar en ouder Totaal Achterhoek Arnhem Midden-IJssel Nijmegen Noordwest-Veluwe Oost-Veluwe Rivierenland West-Veluwe Totaal Gelderland Geheim Eénmalige, niet afgesloten contacten Buiten Gelders Eindtotaal Spectrum Factsheet Cijfers Regio Rivierenland 2010

13 Tabel V: Wijze van aanmelding Beschermingsketen Justitiële Voorliggende Client Jeugdzorg keten Onderwijs voorziening Zorgmeldingen Totaal* Achterhoek Arnhem Midden-IJssel Nijmegen Noordwest-Veluwe Oost-Veluwe Rivierenland West-Veluwe Totaal Gelderland Geheim Eénmalige, niet afgesloten contacten Buiten Gelders Eindtotaal * De regiototalen wijken enigszins af van die in Tabel VI, aangezien de wijze van aanmelding of het vervolg op aanmelding niet altijd naar gemeente gespecificeerd is. Tabel VI Aantal cliënten en verloop tussen aanmelding en eerste indicatie Percentage aanmeldingen* acceptaties Aantal indicaties acceptaties tov aanmeldingen indicaties tov aanmeldingen indicaties tov acceptaties Achterhoek Arnhem Midden-IJssel Nijmegen Noordwest-Veluwe Oost-Veluwe Rivierenland West-Veluwe Totaal Gelderland Geheim Eénmalige, niet afgesloten contacten 384 Buiten Gelders Eindtotaal ** * De regiototalen wijken enigszins af van die in Tabel V, aangezien de wijze van aanmelding of het vervolg op aanmelding niet altijd naar gemeente gespecificeerd is. * * 538 cliënten waarbij nog geen vervolg is bepaald, zie Tabel VII Spectrum Factsheet Cijfers Regio Rivierenland

14 Tabel VII Vervolg op niet accepteren van de aanmelding Afsluiten i.v.m. gezinsindicatie op naam van broer/zus BJz verwijst naar overigen Inschakelen AMK Inschakelen Raad voor de Kinderbescherming Ouders uitnodigen voor zorgmeldingsgesprek Verwijzen naar voorliggende voorziening met schriftelijk advies Verwijzen naar voorliggende Voldoende Nog geen vervolg voorziening hulp geboden bepaald Totaal Achterhoek Arnhem Midden-IJssel Nijmegen Noordwest-Veluwe Oost-Veluwe Rivierenland West-Veluwe Totaal Gelderland Geheim Eénmalige, niet afgesloten contacten Buiten Gelders Eindtotaal Tabel VIII Doorlooptijd van aanmelding tot eerste indicatiebesluit Aantal Doorlooptijd 1e indicatiebesluiten Doorlooptijd < 5 weken Doorlooptijd 5-12 weken Doorlooptijd > 12 weken totaal (Kalenderdagen)* Achterhoek Arnhem Midden-IJssel Nijmegen Noordwest-Veluwe Oost-Veluwe Rivierenland West-Veluwe Totaal Gelderland *Doorlooptijd van 95% van het aantal eerste indicaties 14 Spectrum Factsheet Cijfers Regio Rivierenland 2010

15 Tabel IX Aantal genomen indicatiebesluiten per wet AWBZ WJZ ZVW Achterhoek Arnhem Midden-IJssel Nijmegen Noordwest-Veluwe Oost-Veluwe Rivierenland West-Veluwe Totaal Gelderland Geheim 63 6 Buiten Gelders Eenmalige, niet afgesloten contracten Eindtotaal Tabel X: Beroep op het AMK door gezinnen in 2010 Aantal % op gewogen jongeren Adviezen Consulten Onderzoeken Adviezen Consulten Onderzoeken Achterhoek ,46 0,13 0,20 Arnhem ,88 0,20 0,27 Midden-IJssel ,27 0,27 0,31 Nijmegen ,61 0,18 0,22 Noordwest-Veluwe ,78 0,21 0,23 Oost-Veluwe ,66 0,14 0,19 Rivierenland ,61 0,18 0,19 West-Veluwe ,43 0,11 0,21 Totaal Gelderland ,67 0,17 0,22 Onbekend Landelijk Totaal beroep op AMK ,96 0,20 0,23 Spectrum Factsheet Cijfers Regio Rivierenland

16 Tabel XI Aantal onderzoeken AMK per gemeente naar leeftijd van het betreffende kind in t/m 3 jaar 4 t/m 11 jaar 12 t/m 17 jaar Totaal Achterhoek Arnhem Midden-IJssel Nijmegen Noordwest-Veluwe Oost-Veluwe Rivierenland West-Veluwe Totaal Gelderland Geen vaste verblijfplaats Buiten Gelders Eindtotaal Colofon Spectrum CMO Gelderland Postbus CA Velp T (026) E info@spectrum-gelderland.nl Bureau Jeugdzorg Gelderland Velperweg HH Arnhem T (026) E contact@bjzgelderland.nl Regio Rivierenland Stationsstraat CE T (0344) Tekst Vera van Dam, Jaap Terpstra en Elise Roelofse (Spectrum) Jos van Kouterik (BJzG Regio West-Veluwe) Rob Boon (BJzG Regio Rivierenland) Eindredactie Marcia Veenhuis (Spectrum) Fotografie Per Sonare Novy Print Ontwerp en lay-out van arendonk ontwerpers en Jacqueline de Maertelaere (Spectrum) Druk Druk&Zo September 2011 Er is geen verband tussen de jongeren op de foto en de inhoud van deze factsheet. 16 Spectrum Factsheet Cijfers Regio Rivierenland 2010