KWARTAALINFORMATIE Jeugdzorg Zuid-Holland e kwartaal versie 13/3/15

Transcriptie

1 KWARTAALINFORMATIE Jeugdzorg Zuid-Holland e kwartaal versie 13/3/15 1 Inleiding Dit is de laatste Kwartaalinformatie jeugdzorg. De Kwartaalinformatie was de monitor van de provinciale jeugdzorg. Op grond van de Wet op de jeugdzorg was de provincie verantwoordelijk voor de planning en financiering van de geïndiceerde jeugdzorg, totdat op 1/1/15 de nieuwe Jeugdwet van kracht werd. Op grond van de Wet op de Jeugdzorg nam Bureau jeugdzorg (BJZ) indicatiebesluiten; een cliënt met een indicatie heeft recht op jeugdzorg. De provincie diende ervoor te zorgen, dat een cliënt met een indicatie zijn aanspraak op jeugdzorg tot gelding kon brengen bij een jeugdzorgaanbieder. Als in een bepaalde periode het aantal te behandelen cliënten groter was dan het aantal behandelde cliënten, dan ontstond er een wachtlijst. De provincie subsidieerde BJZ en de zorgaanbieders in Zuid-Holland excl. de stadsregio's Haaglanden en Rotterdam. Sinds 2011 kon ambulante zorg worden verleend zonder indicatiebesluit. Deze zorg werd geleverd door de provinciale zorgaanbieders en gefinancierd door de provincie. De gegevens over de cliënten ambulante zorg zonder indicatie zijn verwerkt in deze Kwartaalinformatie 2014 Q4. De tabellen met de cijfers en de grafieken, waarnaar in de tekst wordt verwezen, zijn opgenomen in de Bijlage. 2 Kwartaalcijfers In het vierde kwartaal 2014 is het aantal nieuwe cliënten gestegen ten opzichte van het derde kwartaal (tabel 1). Zowel het aantal nieuwe cliënten met indicatie als het aantal nieuwe cliënten zonder indicatie zijn toegenomen in het vierde kwartaal (tabel 1, 2). De instroom van cliënten voor wie de behandeling is gestart, is eveneens gestegen, maar minder sterk dan de toename van het aantal nieuwe cliënten. De toename van de instroom betreft vooral cliënten ambulante zorg zonder indicatie; de instroom van cliënten met indicatie is juist afgenomen. Als gevolg van de toename van het aantal nieuwe cliënten en de achterblijvende instroom is de wachtlijst gestegen. Deze stijging is echter minder groot dan verwacht zou kunnen worden, omdat de toename van het aantal nieuwe cliënten vooral cliënten ambulante zorg zonder indicatie betreft, voor wie geen wachtlijst geldt. Als de cijfers voor het vierde kwartaal 2014 worden vergeleken met de gemiddelde cijfers per kwartaal in 2013 en 2014, dan blijkt dat het aantal nieuwe cliënten in het vierde kwartaal 2014 (793) hoger lag dan het gemiddelde per kwartaal in 2013 (674) en in 2014 (707). De instroom in het vierde kwartaal 2014 (738) lag echter lager dan het gemiddelde per kwartaal in 2013 (765) en 2014 (818). Dit verschil tussen aantallen nieuwe cliënten en instroom heeft niet geleid tot een hogere wachtlijst, omdat het zoals gezegd vooral cliënten ambulante zorg zonder indicatie betrof, voor wie geen wachtlijst geldt. Over het gehele jaar 2014 gezien was er in het eerste kwartaal een piek van het aantal nieuwe cliënten, vervolgens een daling in het tweede en derde kwartaal en tenslotte weer een piek in het vierde kwartaal. Wat betreft de instroom was er een hoge piek in het eerste kwartaal, vervolgens een daling in het tweede en derde kwartaal en tenslotte een geringe toename in het vierde kwartaal. Deze fluctuaties waren het gevolg van veranderingen in de aantallen cliënten ambulante zorg. 3 Jaarcijfers In 2014 bedroeg het totaal aantal nieuwe cliënten 2826 en het totaal aantal te behandelen cliënten 6491 (tabel 3). Dit laatste cijfer is van belang vanwege de taak van de provincie om te voorzien in voldoende zorgaanbod voor cliënten jeugdzorg. In een bepaald kalenderjaar moet er niet alleen voldoende zorg zijn voor de nieuwe cliënten, maar ook voor de cliënten die op 1 januari reeds in zorg zijn en voor de cliënten op de wachtlijst op 1 januari. Bij elkaar opgeteld waren dit voor 2014 dus 6491 cliënten, de "vraag" naar jeugdzorg in dat jaar, waarvoor de provincie verantwoordelijk was. De instroom van nieuwe cliënten, voor wie de behandeling is gestart, bedroeg in cliënten. Het "aanbod" jeugdzorg in een kalenderjaar omvat niet alleen de instroom van nieuwe cliënten als indicatie voor de vrijgekomen plaatsen, maar ook het aantal cliënten in behandeling op 1 januari van 1

2 dat jaar als indicatie voor het aantal bezette plaatsen bij het begin van het jaar. In 2014 omvatte het totale aanbod 6775 cliënten. Het aanbod was dus 284 cliënten groter dan de vraag ( =284), ofwel 4% ten opzichte van de vraag. Dit is binnen de marge van de provinciale begroting, effectindicator 4.3.b "Maximale procentuele afwijking tussen zorgaanbod en vraag naar jeugdzorg", doelstelling 2014: +/- 5%. Als de gehele periode wordt overzien, dan kan worden geconstateerd dat zowel de vraag als het aanbod zijn toegenomen (tabel 3 en eerste grafiek). Het aanbod was in 2013 en 2014 zelfs groter dan de vraag. Dit moet enigszins worden genuanceerd. Vraag en aanbod betreffen de totale aantallen cliënten voor wie de provincie moest voorzien in voldoende zorgaanbod. Het aantal wachtende cliënten in de berekening is beperkt tot de cliënten die langer dan 9 weken wachten. Als de cliënten die korter dan 9 weken wachten worden meegerekend, dan is de vraag groter en het verschil tussen vraag en aanbod kleiner. De vraag in engere zin, namelijk het aantal nieuwe cliënten per jaar, geeft een iets ander beeld (tabel 3 en tweede grafiek). In de periode vertoont het aantal nieuwe cliënten per jaar een licht dalende tendens. Vanuit maatschappelijk oogpunt is de vraag naar provinciale jeugdzorg (=nieuwe cliënten) in Zuid-Holland dus licht gedaald in de afgelopen jaren. De stijging van het aantal te behandelen cliënten per jaar (nieuwe cliënten plus cliënten in zorg op 1 januari plus wachtende cliënten op 1 januari) is het gevolg van grotere aantallen cliënten in zorg op 1 januari van het jaar. Deze toename hangt samen met de toegenomen instroom van nieuwe cliënten, die weer het gevolg was van bewust provinciaal beleid om de wachtlijsten weg te werken. In de loop van de periode zijn vraag en aanbod in evenwicht gekomen. 4 Ambulante zorg met en zonder indicatie Op grond van het Afsprakenkader jeugdzorg Rijk-IPO en het provinciale Uitvoeringsprogramma jeugdzorg 2014 kon ambulante zorg zonder indicatie (AZI) maar met tussenkomst van BJZ worden verleend, ook bekend als ambulante jeugdzorg op verwijzing (AJOV). Het doel was het gebruik van zware, geïndiceerde zorg te verminderen. De zorg werd gefinancierd uit het provinciale jeugdzorgbudget. Het aantal nieuwe cliënten ambulante zorg zonder indicatie is sinds 2011 toegenomen met een piek in het eerste kwartaal van 2014 (tabellen 4 en 5). Na een daling in het tweede en derde kwartaal van 2014 is het aantal weer gestegen in het vierde kwartaal van In dezelfde periode sinds 2011 vertoont het aantal nieuwe cliënten ambulante zorg met indicatie een dalende tendens, met eveneens een stijging in het vierde kwartaal Zoals in de Kwartaalinformatie voor het tweede en derde kwartaal 2014 reeds was geconstateerd, heeft de mogelijkheid van ambulante zorg zonder indicatie invloed gehad op de aantallen cliënten ambulante zorg met indicatie. In de periode ging de toename van het aantal nieuwe cliënten ambulante zorg zonder indicatie samen met een afname van de aantallen nieuwe cliënten ambulante zorg met indicatie (jaarcijfers: negatieve correlatie r = -0,83 op een schaal van -1,00 tot +1,00). In 2014 lijkt er een evenwicht te zijn ontstaan; in de vier kwartalen van dat jaar gaan de toename en afname van de aantallen cliënten ambulante zorg met en zonder indicatie gelijk op (kwartaalcijfers: positieve correlatie r = 0,77 op een schaal van -1,00 tot +1,00). Er is ook een samenhang tussen de toename van het aantal cliënten ambulante zorg zonder indicatie en de afname van het aantal wachtende cliënten ambulante zorg met indicatie (jaarcijfers: negatieve correlatie r = -0,63 op een schaal van -1,00 tot +1,00). De mogelijkheid van ambulante zorg zonder indicatie heeft dus geleid tot een afname van de ambulante zorg met indicatie, overeenkomstig het doel van het gevoerde beleid. In de gehele periode is het totaal aantal cliënten ambulante zorg toegenomen. Dit hangt samen met de ambulantisering van de zorg; het totaal aantal nieuwe cliënten jeugdzorg is immers licht gedaald sinds De toename van het totaal aantal nieuwe cliënten ambulante zorg in het vierde kwartaal 2014 hangt misschien samen met de transitie van de jeugdzorg per 1/1/15; mogelijk is aan relatief meer cliënten een indicatie of verwijzing voor ambulante zorg verleend met het oog op de onzekere overgangsperiode voor de jeugdhulp na 1/1/15. 2

3 5 Wachtlijsten wegens capaciteitsgebrek Tijdens het bestuurlijk overleg PZH-PSJ op 6/12/13 was afgesproken, dat de zorgaanbieders ervoor zouden zorgen dat er per 1/7/14 geen cliënten ambulante zorg, deeltijdzorg en pleegzorg zouden zijn die langer dan 9 weken wachten wegens capaciteitsgebrek. Op 1/7/14 was de wachtlijst ambulante zorg wegens capaciteitsgebrek gereduceerd tot 2 cliënten en was de wachtlijst wegens capaciteitsgebrek voor deeltijdzorg en pleegzorg verdwenen. In het vierde kwartaal 2014 (1/1/15) is de wachtlijst voor ambulante zorg wegens capaciteitsgebrek gestegen iets gestegen tot 27 cliënten (tabel 6). De wachtlijst voor deeltijdzorg wegens capaciteitsgebrek is eveneens enigszins gestegen tot 6 cliënten en de wachtlijst voor pleegzorg is iets gestegen tot 11 cliënten. 6 Wachtlijsten bruto-netto In het Afsprakenkader jeugdzorg Rijk-IPO , gericht op het verminderen van de wachtlijsten, werd onderscheid gemaakt tussen bruto-wachtenden, die wachten op uitvoering van de hoofdaanspraak van het indicatiebesluit, en netto-wachtenden, voor wie nog geen enkele zorgaanspraak wordt uitgevoerd. De wachtlijstcijfers waren opgenomen in het Landelijk Rapportageformat 2011, waarmee de provincies ieder kwartaal beleidsinformatie leverden aan de ministeries van VWS en VenJ. Eén keer per jaar werden de cijfers wachtenden bruto/ netto geleverd, met peildatum 1 juli. Op 1/1/15 omvatte de wachtlijst > 9 wkn 101 bruto wachtenden en is gedaald ten opzichte van het voorgaande kwartaal (was 107 op 1/10/14) (tabel 6). De wachtlijst netto wachtenden > 9 wkn bestond op 1/1/15 uit 68 wachtenden en is iets gestegen ten opzichte van het vorige kwartaal (was 64 op 1/10/14). 7 Doorlooptijd indicatiestelling In de provinciale begroting 2014 waren twee prestatie-indicatoren opgenomen voor de doorlooptijd van de indicatiestelling: : "Percentage waarbij indicatiestelling binnen 77 dagen plaatsvindt"; norm 2014: 90% : "Gemiddeld aantal dagen doorlooptijd van aanmelding naar indicatiestelling"; norm 2014: 60 dagen. In het vierde kwartaal van 2014 is 84% van de indicatiebesluiten genomen binnen de termijn van 77 dagen (tabel 8). Dit percentage ligt hoger dan de gemiddelde percentages voor 2012 (75%) en 2013 (78%). Bovendien ligt het gemiddelde percentage voor alle kwartalen van 2014 (81%) hoger dan het gemiddelde percentage voor 2012 en Zelfs het percentage van 84% voor het vierde kwartaal van 2014 ligt nog onder de norm van 90%, maar mogelijk was deze norm niet geheel realistisch. In het vierde kwartaal 2014 bedroeg de gemiddelde doorlooptijd van de indicatiestelling 40 dagen (tabel 8). Deze doorlooptijd is lager dan de gemiddelde doorlooptijd in 2012 (53) en 2013 (47). Ook de gemiddelde doorlooptijd voor alle kwartalen van 2014 (44) is lager dan de gemiddelde doorlooptijd in 2012 en De doorlooptijd voor indicatiestelling lag de afgelopen jaren dus ruim beneden de norm van 60 dagen en is zelfs afgenomen. 8 Financiën In het Uitvoeringprogramma jeugdzorg 2014 en de provinciale Begroting 2014 was opgenomen dat de provincie streeft naar een verschil tussen vraag en aanbod (te behandelen resp. behandelde cliënten per kalenderjaar) van max. 5%. Uit de cijfers blijkt dat aan de norm is voldaan. 3

4 BIJLAGE: tabellen en grafieken Tabel 1 Nieuwe cliënten, wachtenden, instroom en uitstroom , per kwartaal, incl. AZI Nwe cliënten Wachtenden Instroom Uitstroom Nieuwe cliënten: ontvangen eerste indicaties + verwijzingen ambulant zonder indicatie (AZI) Wachtenden: cliënten met indicatie, langer dan 9 weken wachtend op start uitvoering eerste zorgaanspraak Instroom/uitstroom AZI 2011 en 2012 geschat ogv. instroom AZI 2013 dmv. procentuele verhouding verwijzingen AZI 2011, 2012 tov Instroom/uitstroom per kwartaal: jaarcijfer / Nieuwe cliënten, wachtenden en instroom , per kwartaal Nwe cliënten Wachtenden Instroom 0 Tabel 2 Nieuwe cliënten, wachtenden, instroom en uitstroom , per kwartaal, excl. AZI Nwe cliënten Wachtenden Instroom Uitstroom Nieuwe cliënten: ontvangen eerste indicaties Wachtenden: cliënten met indicatie, langer dan 9 weken wachtend op start uitvoering eerste zorgaanspraak AZI: ambulante zorg zonder indicatie 4

5 Nieuwe cliënten, wachtenden en instroom , per kwartaal, excl. AZI Nwe cliënten Wachtenden Instroom Tabel 3 Vraag en aanbod jeugdzorg Cl. in zorg 1/ Wachtenden 1/ Nwe. cliënten Vraag Cl. in zorg 1/ Instroom Aanbod Verschil abs Verschil % -8,5-1,8 2,2-0,5 0,7 3,9 4,4 Vraag: te behandelen cliënten per kalenderjaar Aanbod: behandelde cliënten per kalenderjaar Wachtenden: cliënten wachtend > 9 wkn, netto Nieuwe cliënten: ontvangen eerste indicaties + verwijzingen ambulant zonder indicatie Cliënten in zorg 1/1, incl. AZI: 2014 = 170, 2013: 43% =73, 2012: 18% = 31 Wachtenden 1/1: excl. AZI Nieuwe cliënten, incl. AZI: 2013: 311 (=100%), 2012: 135 (=43%), 2011: 56 (=18%) Instroom, incl. AZI: 2013: 302, 2012: 43% = 130, 2011: 18% = Vraag en aanbod jeugdzorg Vraag Aanbod

6 Nieuwe cliënten en instroom Nwe. cliënten Instroom Tabel 4 Nieuwe cliënten, instroom en wachtenden ambulante zorg , per kwartaal Nwe cliënten IB Nwe cliënten AZI Nwe cliënten IB+AZI Instroom IB Instroom AZI Instroom IB+AZI Wachtenden IB: cliënten met indicatiebesluit AZI: cliënten ambulante zorg zonder indicatie, maar met tussenkomst van BJZ Wachtenden: cliënten met indicatie, langer dan 9 weken wachtend op start uitvoering eerste zorgaanspraak Instroom AZI 2011 en 2012 geschat ogv. instroom AZI 2013 dmv. procentuele verhouding verwijzingen AZI 2011, 2012 tov Nieuwe cliënten/instroom per kwartaal: schatting: jaarcijfer / 4 Nieuwe cliënten AZI 2014 = instroom AZI 2014 Nieuwe cliënten ambulante zorg met en zonder indicatie , per kwartaal Nwe cliënten IB Nwe cliënten AZI Nwe cliënten IB+AZI 6

7 Tabel 5 Nieuwe cliënten, instroom en wachtenden ambulante zorg Nwe cliënten IB Nwe cliënten AZI Nwe cliënten IB+AZI Instroom IB Instroom AZI Instroom IB+AZI Wachtenden Wachtenden: op 31/ Nieuwe cliënten ambulante zorg met en zonder indicatie Nwe cliënten IB Nwe cliënten AZI Nwe cliënten IB+AZI Tabel 6 Wachtende cliënten per zorgvorm per reden 2014 Q1 Q2 Q3 Q4 Cap CSR Totaal Cap CSR Totaal Cap CSR Totaal Cap CSR Totaal Ambulant Deeltijd Residentieel Pleegzorg Totaal Excl. wachtenden bij landelijk werkende instellingen Cap: wachtend wegens capaciteitsgebrek CSR: wachtend wegens cliëntspecifieke redenen (op eigen verzoek, of onmogelijk zorg te verzilveren op peildatum) Tabel 7 Wachtenden > 9 wkn jeugdzorg 31/12/14 ZA LWI Totaal Bruto Netto ZA: regionale zorgaanbieders LWI: landelijk werkende instellingen Bruto: cliënten wachtend op uitvoering van hoofdzorgaanspraak Netto: cliënten wachtend op uitvoering van enige zorgaanspraak NB. excl. cliënten ambulante zorg zonder indicatie 7

8 Tabel 8 Doorlooptijd aanmelding-indicatie jeugdzorg , per kwartaal Gem Gem Gem % <77 dgn Gem. dgn % 77 dgn: percentage eerste indicaties met doorlooptijd < 77 dgn Gem. dgn.: gemiddelde doorlooptijd aanmelding - eerste indicatie in kalenderdagen 8