Inhoud VII. 1 Algemene problemen... 1 R.O.B. Gans, J.B.L. Hoekstra. 2 Cardiale ziektebeelden P.P. van Geel, R.A. Tio. Literatuur...

Transcriptie

1 VII Inhoud 1 Algemene problemen R.O.B. Gans, J.B.L. Hoekstra 1.1 Lichaamssamenstelling Water- en zouttekort Dorst en polyurie Hypovolemie Gegeneraliseerd oedeem en longoedeem SIADH (syndroom van inappropriate ADH-secretie) Hypernatriëmie en hyponatriëmie Hypernatriëmie Hyponatriëmie Hyperkaliëmie en hypokaliëmie Inleiding Hyperkaliëmie Hypokaliëmie Afwijkingen van het zuur-base-evenwicht Metabole acidose Metabole alkalose Respiratoire acidose Respiratoire alkalose Overgewicht en ondervoeding Adipositas Ondervoeding Literatuur Cardiale ziektebeelden P.P. van Geel, R.A. Tio 2.1 Pijn op de borst; angina pectoris, myocardinfarct, pericarditis Angina pectoris Myocardinfarct Pericarditis Hartkloppingen Hartkloppingen Ritme- en geleidingsstoornissen

2 VIII Inhoud 2.3 Harttonen en -geruisen Harttonen Souffles bij klepafwijkingen Hartfalen Definitie en voorkomen Oorzaken Pathofysiologie en symptomatologie Anamnese Onderzoek Aanvullend onderzoek Literatuur Afwijkingen van het respiratoire systeem G.J. Braunstahl, J.C.C.M. in t Veen, A. Rudolphus 3.1 Dyspnoe Definitie Anamnese Lichamelijk onderzoek Laboratoriumonderzoek Aanvullend onderzoek Hypoxemie en centrale cyanose Definitie Klinische verschijnselen Aanvullend onderzoek Pneumonie Definitie Klinische verschijnselen Risicofactoren Classificatie Aanvullend onderzoek Hemoptoë Definitie Klinische verschijnselen Laboratoriumonderzoek Aanvullend onderzoek Pulmonale massa/noduli Definitie Differentiële diagnose

3 Inhoud IX Klinische verschijnselen Laboratoriumonderzoek Beeldvormend onderzoek Aanvullende diagnostiek Diffuse longafwijkingen Definitie Differentiële diagnose Klinische verschijnselen Laboratoriumonderzoek Beeldvormend onderzoek Aanvullend onderzoek Verbreed mediastinum Definitie Klinische verschijnselen Laboratoriumonderzoek Beeldvormend onderzoek Pleuravocht Definitie Klinische verschijnselen Laboratoriumonderzoek Beeldvormend onderzoek Pleurapunctie Literatuur Shock J.G. van der Hoeven 4.1 Definitie en herkenning Klinische verschijnselen Laboratoriumdiagnostiek Klinische indeling Hypovolemische shock Cardiogene shock Obstructieve shock Longembolie Tamponnade Spanningspneumothorax Distributieve shock Sepsis

4 X Inhoud Anafylaxie Dwarslaesie Klinische aanpak Literatuur Hypertensie J. Deinum 5.1 Inleiding Heeft de patiënt echt hypertensie? Meting van de spreekkamerbloeddruk Automatische bloeddrukmetingen Dreigt er een complicatie op korte termijn? Hypertensieve crisis Is er een eenduidige oorzaak voor de hypertensie? Primaire en secundaire hypertensie Hypertensie en zwangerschap Orgaanschade als gevolg van hypertensie Anamnese en onderzoek Literatuur Aandoeningen van de nieren C.E.H. Siegert 6.1 Pijn uitgaand van de tractus urogenitalis Inleiding Nefrolithiasis Urineweginfectie Hematurie en proteïnurie Proteïnurie Acute en chronische nierinsufficiëntie Inleiding Acute nierinsufficiëntie Chronische nierinsufficiëntie Literatuur Afwijkingen van de koolhydraat- en vetstofwisseling C.J. Tack, M. Castro Cabezas, J.W.F. Elte 7.1 Diabetes mellitus Inleiding

5 Inhoud XI Diagnose Bewusteloosheid bij diabetes mellitus Hypoglykemie Ernstige hyperglykemische ontregelingen Hyperosmolaire hyperglykemische ontregeling Melkzuuracidose Hypoglykemie bij mensen zonder diabetes Langetermijncomplicaties van diabetes mellitus Afwijkingen van de vetstofwisseling Inleiding Primaire of erfelijke hyperlipidemieën Primaire hypercholesterolemie Primaire hypertriglyceridemie Primaire gecombineerde hyperlipidemie Secundaire hyperlipidemie Andere oorzaken van secundaire hyperlipidemie Literatuur Endocrinologie J.W.F. Elte, M.O. van Aken 8.1 Afwijkingen van de schildklier Inleiding Vormafwijkingen/struma Schildklierfunctiestoornissen Interpretatie van schildklierfunctieonderzoek Afwijkingen van de calciumstofwisseling Inleiding Hypercalciëmie Hypocalciëmie en hypomagnesiëmie Overige stoornissen: fosfaatmetabolisme, hypermagnesiëmie Metabole botziekten Aandoeningen van de hypofyse Hypofysetumoren Prolactinoom Acromegalie Ziekte en syndroom van Cushing Hypofyse-insufficiëntie

6 XII Inhoud 8.4 Afwijkingen in samenhang met de bijnieren Tumoren van de bijnier Bijnierschorsinsufficiëntie Congenitale bijnierschorshyperplasie Groei en seksuele rijping Groeistoornissen Vertraagde puberteit Pubertas praecox Hypogonadisme bij de man Infertiliteit bij de man Erectiele disfunctie Gynaecomastie Amenorroe Hirsutisme Literatuur Ziekten van de tractus digestivus D.R. de Vries, P.D. Siersema 9.1 Inleiding Anamnese Lichamelijk onderzoek Misselijkheid en braken Inleiding Lichamelijk onderzoek Aanvullend onderzoek Zuurbranden en pijn op de borst Inleiding Lichamelijk onderzoek Aanvullend onderzoek Passageklachten Inleiding Lichamelijk onderzoek Aanvullend onderzoek Hikken en boeren Inleiding Aanvullend onderzoek Bloedbraken en melena Inleiding

7 Inhoud XIII Lichamelijk onderzoek Aanvullend onderzoek Rectaal bloedverlies Inleiding Aanvullend onderzoek Obstipatie Inleiding Lichamelijk onderzoek Aanvullend onderzoek Diarree Inleiding Aanvullend onderzoek Buikpijn Inleiding Lichamelijk onderzoek Aanvullend onderzoek Anale klachten Inleiding Lichamelijk onderzoek Aanvullend onderzoek Acute buik Literatuur Leverziekten R.A. de Man 10.1 Icterus en gestoorde serumleverenzymwaarden Hyperbilirubinemie Diagnostiek De gele patiënt Anamnese Lichamelijk onderzoek Laboratoriumonderzoek Verdere diagnostiek Acute hepatitis Chronische hepatitis Levercirrose Een ruimte-innemend proces in de lever Vochtophoping in de peritoneale holte Literatuur

8 XIV Inhoud 11 Hematologische aandoeningen M.H.H. Kramer 11.1 Bleek, moe en anemie Inleiding Anamnese en lichamelijk onderzoek Lymfadenopathie Inleiding Anamnese en onderzoek Splenomegalie Inleiding Anamnese en onderzoek Afwijkingen van de witte bloedcellen, myelodysplasie en leukemie Inleiding Anamnese en onderzoek Polycytemia, polyglobulie en trombocytose Polycytemie en polyglobulie Trombocytose Ziekten die gepaard gaan met abnormale bloedeiwitten Inleiding Anamnese en onderzoek Lymfoplasmocytair lymfoom (ziekte van Waldenström) Multipel myeloom Amyloïdose Literatuur Hemostase en trombose V.E.A. Gerdes 12.1 De pathologische bloeding Verlengde protrombinetijd (PTT) en verlengde geactiveerde partiële tromboplastinetijd (APTT) Verlengde geactiveerde partiële tromboplastinetijd Verlengde protrombinetijd Bloedingsneiging bij normale APTT en PTT Verlengde bloedingstijd en platelet function analysis (PFA) Diffuse intravasale stolling Trombosebeen Longembolie Literatuur

9 Inhoud XV 13 Gemetastaseerde maligniteit bij onbekende primaire tumor K.P.M. Suijkerbuijk, E. van der Wall 13.1 Definitie en epidemiologie Definitie Incidentie Prognose Diagnostiek Anamnese en lichamelijk onderzoek Laboratoriumonderzoek Radiologisch onderzoek Endoscopisch onderzoek Pathologie Moleculaire markers Behandeling Targeted therapy Literatuur Infectieziekten J.T. van Dissel, D. Overbosch 14.1 Inleiding: micro-organisme, gastheer en omgeving Infectie, ontsteking en koorts Koorts en koude rillingen als diagnosticum Verklikkertekenen bij anamnese en lichamelijk onderzoek Bijzondere gastheer omstandigheden Febris e causa ignota: speuren naar sporen Koorts bij cardiale aandoeningen Aanvullend onderzoek Koorts bij hiv-geïnfecteerde patiënten Koorts bij een patiënt met, of verdacht van een hiv-infectie Literatuur Importziekten D. Overbosch, P.J.J. van Genderen 15.1 Benadering van een patiënt uit de tropen Impact Activiteiten Reiziger

10 XVI Inhoud 15.2 Importziekten met koorts Malaria Koorts bij een negatief dikkedruppelpreparaat Koorts en leukocytose Koorts zonder leukocytose Chronische koortsende importziekten Importziekten met diarree Acute diarree Chronische diarree Dunnedarmdiarree en malabsorptie Dikkedarmdiarree Niet-infectieuze oorzaken van dikkedarmdiarree Importziekten met jeuk en/of ulceratie Jeuk Ulceraties Gelokaliseerde jeuk Gegeneraliseerde jeuk Belangrijke aandoeningen zonder jeuk Ulceraties Tot slot Literatuur Ziekten die gepaard gaan met gewrichtsklachten en vaatafwijkingen P.J. Barendregt 16.1 Artralgie Monoartritis Anamnese en lichamelijk onderzoek Aanvullend onderzoek Polyartritis Anamnese en lichamelijk onderzoek Aanvullend onderzoek Lage rugpijn Anamnese en lichamelijk onderzoek Laboratorium- en aanvullend onderzoek Vasculitis Anamnese en lichamelijk onderzoek Laboratorium- en aanvullend onderzoek

11 Inhoud XVII 16.6 Het fenomeen van Raynaud Anamnese en lichamelijk onderzoek Laboratorium- en aanvullend onderzoek Amyloïdose Anamnese en lichamelijk onderzoek Laboratorium- en aanvullend onderzoek Cryoglobulinemie Anamnese en lichamelijk onderzoek Laboratorium- en aanvullend onderzoek Classificatiecriteria Reumatoïde artritis Systemische lupus erythematosus (SLE) Axiale spondylartropathie (spondylitis ankylopoetica) Ziekte van Still Polymyalgia rheumatica Arteriitis temporalis Literatuur Huidverschijnselen R.I.F. van der Waal, J.J.E. van Everdingen 17.1 Erythemateuze huidaandoeningen Inleiding Erythema palmare Erythema perstans Erythema nodosum Erythema migrans Erythema (exsudativum) multiforme Anamnese en onderzoek Geneesmiddelenexantheem Klinisch beeld en etiologie Anamnese en onderzoek Urticaria Klinisch beeld en etiologie Anamnese en onderzoek Pruritus Etiologie Anamnese en onderzoek Literatuur

12 XVIII Inhoud 18 Inflammatoire aandoeningen van het oog P.M. van Hagen, K. van Bilsen, G.S. Baarsma 18.1 Wat is uveïtis? Klinische presentatie van uveïtis Onderzoek van de patiënt met uveïtis Diagnostiek bij uveïtis Onderzoek naar frequente oorzaken van uveïtis Infectieuze oorzaken Endogene uveïtis Systeemaandoeningen Specifieke vormen van uveïtis zonder systeemaandoening Maskeradesyndroom Tot slot Literatuur Neurologische afwijkingen S.E. Hoogers, S.F.T.M. de Bruijn 19.1 Hoofdpijn Secundaire hoofdpijn Primaire hoofdpijn Duizeligheid Wegrakingen Epileptische insulten Syncope Verlaagd bewustzijn en coma Bewustzijnsstoornissen met primair cerebrale oorzaak Bewustzijnsstoornissen met een extracerebrale oorzaak Spierzwakte Perifere zenuwen Spieren Literatuur Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) J.H. Bolk 20.1 Inleiding

13 Inhoud XIX 20.2 Zijn er kenmerken van de patiënt, de setting, de klacht of het klachtenpatroon en/of de presentatie die voorspellen of de klacht onvoldoende lichamelijk verklaard blijft? Analyse van de klachten Veel voorkomende klachten en syndromen Het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) Fibromyalgie Prikkelbaredarmsyndroom Chronische buikpijn bij vrouwen Chemical sensitivity syndroom Chronisch whiplashsyndroom RSI: repetitive strain-injury Posttraumatische stressstoornis (PTSS) Burn-out Hyperventilatie Pathofysiologie van SOLK-syndromen De aanpak en behandeling van patiënten met SOLK en somatoforme stoornissen Literatuur Bijlagen Afkortingenlijst Register

14