Disclosure. Wat steekt u op. Waar denkt u over na. Rode vlaggen en co-morbiditeit bij COPD INLEIDING HET IS ZWARTWIT EN HET LOOPT IN DE WEI

Transcriptie

1 Disclosure Rode vlaggen en co-morbiditeit bij COPD Geen belangenverstrengeling voor deze presentatie Hans Sportel, huisarts Ruurlo Waar denkt u over na Wat steekt u op Dyspnoe en haar DD COPD en co-morbiditeit Valkuilen Rode vlaggen INLEIDING HET IS ZWARTWIT EN HET LOOPT IN DE WEI 1

2 Niet alles wat benauwd is, is COPD Niet alles wat piept, is astma/copd WAT ZIJN ANDERE OORZAKEN VAN DYSPNOE Obstructieve longfunctie Restrictieve longfunctie pulmonaal cardiovasculair cerebraal pulmonaal Bovenste luchtwegen Afsluiting Carcinoom Pneumothorax medicatie gewicht psychogeen Infectie 2

3 Hartfalen (COPD is topsport) Tumor cardiovasculair Ischemische hartziekten cerebraal Infectie Longembolieën Anemie CVA Medicatie met centraal dempende werking: Obesitas medicatie Benzodiazepines Morfine gewicht Restrictie Waar vet zit, zit geen lucht Denk aan medicatie in het algemeen Cachexie (gewichtsverlies treedt op bij 25-43% van de COPD-patiënten) Bètablokkers (de meningen zijn verdeeld) Afname gewicht is afname ademspieren Angst- en paniekstoornis psychogeen Hyperventilatie Sociale problemen (werk en netwerk) Emotionele problemen 3

4 Mevrouw van Utrecht OVER CO-MORBIDITEIT 79 jaar Bij de huisarts bekend met: COPD Osteoporose Artrose Diabetes mellitus type II Hypertensie 12 verschillende medicamenten in 19 doses op 5 tijdstippen op de dag Voedingsadviezen: beperking van de inname van Na, K, Mg, Ca, vet, cholesterol, kcal en alcohol 14 verschillende nietmedicamenteuze adviezen (rust, bewegen, oefeningen, schoeisel, prikkels vermijden) Tenminste 5 doktersbezoeken per jaar HOE PAKT U DAT AAN Drie chronische zorgstraten Co-morbiditeit (1) Aandoening Frequentie van voorkomen Hypertensie 30% Cystitis 23% Eczeem 20% Dermatomycose 19% Hartfalen 18% Slaapproblemen 18% Obstipatie 17% Depressie 10% LINH

5 Co-morbiditeit (2) Mannen 65+ (N = 679) Vrouwen 65+ (N = 567) Hypertensie 30% Hypertensie 45% Cystitis 36% Hartfalen 28% Hartfalen 27% Eczeem 21% Slaapproblemen 26% Obstipatie 20% Obstipatie 25% Angina pectoris 9% Moeheid 22% Dermatomycose 15% Dermatomycose 20% Depressie < 10% Depressie 12% Co-morbiditeit (3) Aandoening Frequentie Aandoening Heart trouble 26% Heart attack 10% Stroke 4% Inflamm. Bowel Heart failure 7% dis. Arrhythmia 12% Frequentie Osteoporosis 13% Diabetes 11% 6% Peptic ulcers 11% Reflux/heartburn 31% Depression (R/) 16% Agusti A, et al, Respir Res 2010 Waaraan sterven COPD-patiënten Eindfase COPD Hart- en vaatziekten Kanker (m.n. longkanker) Andere oorzaken ± 20% ± 25% ± 25% ± 30% Roken gerelateerd COPD komt zelden als enige ziekte voor En de patiënt krijgt dus behalve jouw adviezen vaak nog veel andere goede raad Patiënten met COPD sterven zelden (20%) ten gevolge van COPD WELKE VALKUILEN KENT U IN UW PRAKTIJK 5

6 valkuilen valkuilen Routinematig handelen Te snelle patroon herkenning (oogkleppen) Onduidelijke (hulp) vraag Onduidelijke werkafspraken (wanneer trek je bij elkaar aan de bel) WELKE RODE VLAGGEN KENT U 6

7 Algemeen Psychosociaal Herkent u de rode vlag (1) Koorts Gewichtsverlies Dorst Circulatoir Pijn op de borst Dyspnoe s nachts Orthopnoe Oedeem Nycturie Respiratoir Pijn bij ademhaling Verkleurd sputum Droge hoest Heesheid Haemoptoë MDL Maagzuur Slikproblemen Veranderd defecatie patroon Verandering van eetlust Angst en depressie Familie- en werkomstandighed en Mevrouw v.d. Veen 65 jaar komt ter controle op het COPDspreekuur bij de POH na 2 jaar no-show. Bekend: Matig COPD. Levenslang gerookt. Nu: Sinds enige tijd toegenomen hoesten en dyspnoe. Herkent u de rode vlag (1) Toenemende dyspnoe ondanks therapie Pijn li zijde thorax Bloed bij sputum Afvallen X-thorax: longcarcinoom Herkent u de rode vlag (1) Herkent u de rode vlag (2) Dhr. v.d. Laan bekend met restrictieve en licht obstruktieve stoornis. Gebruikt snachts O 2. Aangevraagde visite i.v.m. progressieve klachten van dyspnoe en hoesten. Bekend met hypertensie en slechte nierfunctie. Uitgebreide lijst van medicatie. Perifeer oedeem Nycturie 3x Hypertensie Herkent u de rode vlag (2) 7

8 Herkent u de rode vlag (2) Slechte nierfunctie Waarbij anemie (Hb = 5) Ten gevolge waarvan hartfalen Mw Fiets, 66 jaar. COPD Gold 4, O2 thuis Toenemende dyspnoe Herkent u de rode vlag (3) Herkent u de rode vlag (3) Geen cardiale- of haematologische voorgeschiedenis. Wel psychiatrische VG. Geen koorts, geen toegenomen slijm. Woont zelfstandig, samen met man. Herkent u de rode vlag (3) Bekend met depressie en angst- en paniekstoornis Man rookt onder de afzuigkap Hartfalen en COPD Bij patiënten met COPD > 70 jaar ongeveer 40% Gemeenschappelijke klachten en verschijnselen 8

9 Tekenen van hartfalen Dyspnoe Verminderd inspanningsvermogen Vermoeidheid Crepiteren en piepen Dezelfde symptomen als van COPD Gewichtstoename > 2 kg in 2 dagen Toename / dikke voeten/benen Vaker plassen s nachts (nycturie) Niet (meer) liggend kunnen slapen (orthopnoe) (VG) hartinfarct(en), hypertensie Hartfalen en COPD kunnen erg op elkaar lijken, zeker qua klachtenpatroon Hartfalen en COPD komen vaak samen voor Naarmate de patiënt ouder is, is de kans op de combinatie COPD en hartfalen groter U heeft duidelijkheid over Werkafspraken binnen de praktijk en in hoeverre deze 9