ENDOCRIENE URGENTIES. Introductie. E. DHONDT, Med Maj
|
|
- Tessa de Boer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 ENDOCRIENE URGENTIES Introductie E. DHONDT, Med Maj Dienst Urgentiegeneeskunde en Mobiele Urgentiegroep Militair Hospitaal Koningin Astrid, Bruynstraat, B-1120 BRUSSEL Universitaire Ziekenhuizen Leuven - Gasthuisberg, Herestraat 49, B-3000 LEUVEN
2 De acute endocrinologie zoals die zich in de urgentiegeneeskunde presenteert, beperkt zich in essentie tot drie endocriene systemen: het koolhydratenmetabolisme, de bijnier en de schildklier. De specifieke verantwoordelijkheid van de urgentiearts berust evenzeer bij het snel herkennen en snel behandelen van de meest frequente endocriene urgentie, de diabetische ketoacidose, als de kennis te hebben van en alert te zijn voor de diagnose en het beleid bij de zeldzame thyroïdstorm. Beide aandoeningen zijn potentieel levensbedreigend, beide vereisen specifieke therapie en algemene supportieve maatregelen en vooral, voor beide is de kennis van de basispathofysiologie een absolute vereiste voor deskundig management. Patiënten met diabetes mellitus bieden zich in de spoedgevallendienst aan omwille van de complicaties van hun ziekte. Gewoonlijk zijn we in de eerste plaats bedacht op de acute decompensaties zoals de diabetische ketoacidose, het hyperosmolair coma of de hypoglycemie. Meestal worden die op adequate maar ook agressieve wijze behandeld, waarschijnlijk omdat de fysiologie van het glucosemetabolisme en de pathofysiologie van deze aandoeningen goed gekend zijn. De diagnose is gewoonlijk vrij gemakkelijk en de aanvang van de behandeling laat meestal niet op zich wachten, zodat de correctie van de koolhydratenhomeostase al goed op weg is, wanneer de patiënt de spoedgevallendienst verlaat. Dit impliceert niet dat deze aandoeningen niet ernstig moeten genomen worden! De mortaliteit van diabetische ketoacidose bijvoorbeeld blijft schommelen rond 6 à 10 % en deze voor hypersosmolair coma varieert nog tussen 20 en 70% (alnaargelang de reeks) ondanks de nu toch gestandaardiseerde therapeutische schema's die op strikt wetenschappelijke basis voor deze medische urgenties vooropgesteld zijn (rigoureuze hydratatie en substitutietherapie aan de hand van frequente monitoring en het gebruik van flowcharts, en de behandeling van het uitlokkend event). Men zal systematisch aan een hypoglycemie denken bij een gekende behandelde diabeticus, telkens wanneer deze zich onwel voelt, en zeker wanneer het een bejaarde betreft of wanneer de patiënt aan neurologische en/of cardiovasculaire diabetische verwikkelingen lijdt. Nieuwe, intensievere geoptimaliseerde insulineschema's, waarbij gestreefd wordt naar normoglycemie en scherpere controle, verhogen gevoelig de frequentie van ernstige hypoglycemie bij een insulinebehandelde diabetespatiënt. Hypoglycemische aanvallen door sulfonylurea geïnduceerd, kunnen mogelijk hardnekkig zijn en lang aanhouden. Een verlengde observatieperiode op de spoedgevallendienst of analoge dienst voor kritieke zorg dringt zich dan op. Hypoglycemie bij een automobilist kan de aanleiding zijn voor problemen van medisch-juridische aard, bijvoorbeeld na een verkeersongeval. Bij een onbekende zieke (zelfs 2
3 zonder diabetes mellitus) zal men de mogelijkheid van een hypoglycemie steeds overwegen in geval van stoornis van het bewustzijn, of coma, of een onverklaarbaar abnormaal gedrag. Echter we mogen niet uit het oog verliezen dat het de minder spectaculaire laattijdige complicaties zijn die voor de grootste morbiditeit van suikerziekte verantwoordelijk zijn en dat deze in veel belangrijkere mate bijdragen tot de verminderde levensverwachting dan wel de ketoacidose of de hypoglycemie. Ook stoornissen in de bijnier- of schildklierfunctie kunnen verantwoordelijk zijn voor een breed spectrum van ziektetoestanden variërend van een subtiele aspecifieke klacht tot een full-blown metabole urgentie die prompte herkenning en behandeling vergt. Wij kunnen geen overzicht geven van de kliniek van de grote syndromen zoals feochromocytoom of bijnierschorsinsufficiëntie, of hyper- of hypothyroïdie, zoals ze zich zouden kunnen aanbieden op een spoedgevallendienst. Wel zullen we stil staan bij hun extreme klinische presentaties. Het merendeel van de patiënten met feochromocytoom zijn symptomatisch, op basis van de pathofysiologische effecten van een exces aan circulerende catecholamines: hoofdpijn, hartkloppingen, arteriële hypertensie, tachycardie, zweten. Sommige presenteren zich eerder dramatisch met een acute hypertensieve crisis, verwikkeld met longoedeem, nierinsufficiëntie of CVA. Maar occasioneel treft men eens een asymptomatische patiënt aan. De diagnose moet inderdaad zeker overwogen worden bij elke patiënt met de novo hypertensie, zeker wanneer die niet of paradoxaal antwoordt op antihypertensieve behandeling of bij een patiënt met acute paniekaanvallen gekarakteriseerd door angst, hartkloppingen en thoracale pijn. Tenslotte en hoewel zeer zeldzaam, blijft een feochromocytoom een belangrijke klinische entiteit want meestal is het een goed behandelbare vorm van arteriële hypertensie (chirurgie). Urgentieartsen zijn bij uitstek geplaatst om de patiënten met dergelijke tumor (in 90% ter hoogte van de bijnier) te herkennen, de kritiek zieken onder hen onmiddellijk te stabiliseren en deze die nog diagnostiek vergen, correct en zonder dralen door te verwijzen. Behoorlijk wat feochromocytomen (20 à 75%, afhankelijk van de review) worden echter nog steeds postmortem gediagnosticeerd, ondanks de hoge sensitiviteit van de beschikbare biochemische en beeldvormende onderzoekstechnieken. Hetzelfde geldt ongeveer voor de acute bijnierschorsinsufficiëntie (de secundaire vorm is de meest frequente). Deze medische urgentie heeft een zodanig atypische presentatie dat ook hier van de urgentiearts alertheid gevraagd wordt, wanneer hij met ernstig zieke patiënten in 3
4 de spoedgevallendienst te maken heeft. Zeker bij diegenen bij wie een chronische corticotherapie aan het licht komt en bij hen die zich aanmelden met anorexia, gewichtsverlies, dehydratatie verwardheid, lethargie, koorts, nausea, braken, buikpijn ("acute buik"), of soms een hardnekkige hypotensie, weinig responsief op vochttoediening. Eens gediagnosticeerd is de behandeling eigenlijk eenvoudig: adequate vocht- en electrolietenrepletie en corticosteroïdensubstitutietherapie. Daarenboven is het een bijkomende uitdaging de onderliggende uitlokkende ziekte of stresstoestand te onderscheiden van de Addisoncrisis en deze ook te behandelen. Gezien het frequent voorkomen van schildklieraandoeningen, loont het de moeite ook even stil te staan bij de twee levensbedreigende extreme klinische entiteiten van schildklierdecompensatie. Zowel myxoedemateus coma als thyroïdstorm zijn zeldzaam (resp. < 1% van de patiënten met hypothyroïdie, 1 à 2% van deze met hyperthyreose), maar beide hebben een hoge mortaliteit van 80 à 100% indien behandeling uitblijft of nog 15 à 50% mét behandeling. De symptomatologie van beide medische urgenties heeft betrekking op stoornissen van de thermoregulatie (hypo-, hyperthermie), het cardiopulmonair systeem (hartritmestoornissen, hartdecompensatie, dyspnee, pleuravochtuitstorting,...) en het centraal zenuwstelsel (coma, apathie of angst, psychose, tremor,...). De behandeling bestaat in essentie uit intensieve supportieve zorg en correctie van de uitlokkende ziekte, en hetzij schildklierhormoonsubstitutie, hetzij totale onderdrukking van de schildklier (biosynthese, release, perifere effecten). De taak van de urgentiearts, wanneer geconfronteerd met een onverwikkelde ziektetoestand of een eerder banale klacht is: 1. aan de mogelijkheid van een endocriene urgentie denken; 2. desgevallend labo-onderzoek starten; 3. potentiële verwikkelingen voorkomen; 4. eventuele verwikkelingen behandelen en tenslotte, 5. patiënt verwijzen voor verdere investigatie en nauwkeurige follow-up. Ten overstaan van de extreme urgentie daarentegen moet hij prompt de klinische entiteit kunnen herkennen en onmiddellijk managen, aangezien wachten op advies van een specialist in het vak (internist-endocrinoloog) of op bevestiging door het labo voor de patiënt fataal kan zijn. Ons doel is u praktische tips mee te geven voor 'bedside' en 'on the field' diagnose en therapie 4
5 van deze waaier niet zo alledaagse aandoeningen. 5
(On)zin van diabetes behandeling bij ouderen
symposium 11/10/14 (On)zin van diabetes behandeling bij ouderen Dr. K. Mortelmans Endocrinologie RZ HHart Leuven Belang Toenemende prevalentie type 2 diabetes Wijzigende levensgewoonte Vergrijzing Meer
Nadere informatiePre-hospitaal en vroegtijdige opvang-verwijzing. Dr. Frederik Vandereyken Medisch diensthoofd spoedgevallen KLINA
Pre-hospitaal en vroegtijdige opvang-verwijzing Dr. Frederik Vandereyken Medisch diensthoofd spoedgevallen KLINA Chain of (brain)survival Introductie Introductie Wat gebeurd er tussen oproep en aankomst
Nadere informatieSymptomatische behandeling hersenmetastasen. Jeroen van Eijk, neuroloog JBZ 3 e Regionale Symposium Palliatieve Zorg 07-11-2013
Symptomatische behandeling hersenmetastasen Jeroen van Eijk, neuroloog JBZ 3 e Regionale Symposium Palliatieve Zorg 07-11-2013 Zo maar een paar vragen: -Moeten patiënten met HM standaard met dexamethason
Nadere informatieInhoud. 2.5 De comateuze patiënt 22 2.6 Herhalen van receptuur voor bloedglucoseverlagende
Inhoud 1 Inleiding 7 11 Ontregelde diabetes mellitus en de werkwijze op de huisartsenpost 7 12 Contact op de huisartsenpost: verschillende patiënten, verschillende artsen 9 2 Hulpvragen rond diabetes mellitus
Nadere informatieHypo-unawareness. Liliane Kempeneer Diabetesteam UZBrussel Gent 12 november 2012
Hypo-unawareness. Liliane Kempeneer Diabetesteam UZBrussel Gent 12 november 2012 Symptomen hypo s 2 5-12-2012 Hypo-unawareness. Wat? Niet /niet tijdig of minder goed een hypoglycemie voelen (klassieke
Nadere informatieACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015
ACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015 Niet steeds dementie Vraagstelling: 1) Kan elke verwardheid voorkomen worden? 2) Wat kunnen we doen om te voorkomen? 3) Wat kunnen we doen bij acute
Nadere informatiePOSTOPERATIEVE VERWIKKELINGEN. Dr. Ives Hubloue Dienst Intensieve Geneeskunde Academisch Ziekenhuis V.U.B.
POSTOPERATIEVE VERWIKKELINGEN Dr. Ives Hubloue Dienst Intensieve Geneeskunde Academisch Ziekenhuis V.U.B. POSTOPERATIEVE VERWIKKELINGEN Pulmonale verwikkelingen Cardiovasculaire verwikkelingen Renale
Nadere informatieDUIZELIGHEID Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND
DUIZELIGHEID Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Iedereen is wel eens duizelig geweest. Toch is het moeilijk om het begrip duizeligheid duidelijk te omschrijven. Er kan van alles
Nadere informatieHersenmetastasen. Jeroen van Eijk Neuroloog JBZ 2 oktober 2014 Symposium Palliatieve Zorg
Hersenmetastasen Jeroen van Eijk Neuroloog JBZ 2 oktober 2014 Symposium Palliatieve Zorg Hersenmetastasen (HM) + Introductie + Enkele cijfers. + Wanneer denken we aan HM? + Behandeling van HM (Landelijke
Nadere informatieInformatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 13 ALGEMENE ASPECTEN DEEL II SECUNDAIRE HYPERTENSIE
Inhoud Voorwoord 13 DEEL I ALGEMENE ASPECTEN Hoofdstuk 1 Ambachtelijke en geautomatiseerde methoden van bloeddrukmeting 17 Inleiding 17 1 Conventionele sfygmomanometrie 18 2 Ambulante niet-invasieve automatische
Nadere informatieACUUT CORONAIR SYNDROOM
ACUUT CORONAIR SYNDROOM Doelen ACS pathofysiologie begrijpen Risicofactoren voor ACS kunnen herkennen Diagnostische stappen kunnen volgen 12 februari 2015 Esther de Haan, verpleegkundig specialist cardiologie
Nadere informatieInhoud Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3
INHOUD I Inhoud Hoofdstuk 1 Klinische aspecten van hypertensie 1 1. Voorkomen en definitie 1 2. Over risico en risicoreductie 3 3. Klinische manifestaties 9 4. De bloeddrukmeting 10 A. De bloeddrukmeting
Nadere informatieOpvang van beroerte op de spoedgevallen Status praesens 2016
Opvang van beroerte op de spoedgevallen Status praesens 2016 Voortgezette opleiding Urgentiegeneeskunde Ann De Smedt Neurologie, UZ Brussel Overzicht 1. Inleiding 2. Time = brain 3. Competence = brain
Nadere informatieLast, but not least. De geriatrische patiënt op de SEH. Yvonne Schoon. Klinisch geriater Radboudumc Nijmegen
Last, but not least De geriatrische patiënt op de SEH Yvonne Schoon Klinisch geriater Radboudumc Nijmegen Epidemiologie Groeiende zorgconsumptie ouderen Prognose zorgconsumptie in regio Nijmegen Multimorbiditeit
Nadere informatieSplenomegaliebij een Eritrese vluchteling. Isaie Reuling 17 Januari 2017
Splenomegaliebij een Eritrese vluchteling Isaie Reuling 17 Januari 2017 Introductie Toename vluchtelingen in NL Toename acute tropische infectieziekten 1 Ook toename chronische tropische infectieziekten!
Nadere informatieTabel: Overzicht van de studieresultaten.
1 Educatieve interventies om de therapietrouw bij diabetes mellitus type 2 te verbeteren Subanalyse van een systematische review van gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken Tabel: Overzicht van de studieresultaten.
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. Xylometazoline EG bevat 1 mg xylometazolinehydrochloride per ml.
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Xylometazoline EG 100 mg/100 ml neusspray, oplossing 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Xylometazoline EG bevat 1 mg xylometazolinehydrochloride
Nadere informatieVERKORTE DOCUMENTATIEFICHE EBOLA
Li / documentatiefiche VERKORTE DOCUMENTATIEFICHE EBOLA Verkorte versie van de operationele procedure van 7 oktober 2014 van de Risk Management Group Belgium over ebola voor gezondheidswerkers/ 10.10.2014
Nadere informatieInFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieInhoud. 10 Voorwoord 10
Inhoud 10 Voorwoord 10 1 11 Algemene inleiding 11 1.1 11 Inleiding 11 1.2 12 De huisarts in historisch perspectief 12 1.2.1 12 De huisarts 12 1.2.2 15 De doktersassistent 15 1.3 16 NHG-standaarden 16 1.4
Nadere informatieHart- en vaatziekten bij vrouwen: meer aandacht gewenst
Hart- en vaatziekten bij vrouwen: meer aandacht gewenst Vrouwenstudies Medische Wetenschappen Prof.dr. Toine Lagro-Janssen Opzet Stellingen Aanleiding aparte aandacht m/v Profiel m/v coronaire hartziekten
Nadere informatieOrganisatie van de zorg voor patiënten met aandoeningen van het axiaal skelet op de spoedgevallendienst. Bart Depreitere
Organisatie van de zorg voor patiënten met aandoeningen van het axiaal skelet op de spoedgevallendienst Bart Depreitere Noodzaak tot verandering Status praesens Geen gecoördineerde aanpak op de SPGV-dienst
Nadere informatieVOORKAMERFIBRILLATIE WAT U MOET WETEN. - Patiëntinformatie -
VOORKAMERFIBRILLATIE WAT U MOET WETEN - Patiëntinformatie - 1 Voorkamerfibrillatie (vkf) of boezemfladderen, zoals onze noorderburen het zo mooi zeggen, is een veel voorkomende aandoening, die 1 op de
Nadere informatieKetoacidose: caveats en pitfalls
Ketoacidose: caveats en pitfalls Katelijn Decochez, Karlien Francois, Brigitte velkeniers 3 december 2010 Definitie Hyperketonemie + Metabole acidose + Hyperglycemie Epidemiologie Mortaliteit 5 à 10% in
Nadere informatieDe Carotis (halsvaat OK) WJ Schuiling Anja van Schelven
De Carotis (halsvaat OK) WJ Schuiling Anja van Schelven Oorzaken van het herseninfarct 1. artherosclerose grote vaten 2. aantasting kleine bloedvaten (lacunes) 3. cardiaal embool 4. niet-atherosclerotische
Nadere informatieB. Hals (weke delen) Voor cervicale wervelkolom, zie rubrieken C en K. Inhoudsopgave 01 B 02 B 03 B 04 B 05 B 06 B 07 B 08 B 09 B 10 B 11 B 12 B 13 B
B. Hals (weke delen) Voor cervicale wervelkolom, zie rubrieken C en K Inhoudsopgave 1 B 2 B 3 B 4 B 5 B 6 B 7 B 8 B 9 B 1 B 11 B 12 B 13 B Palpabele schildkliernoduli en euthyreotische struma... 1 Lange
Nadere informatieSchildklierfunctie en disfunctie bij ouderen
Schildklierfunctie en disfunctie bij ouderen Brigitte Decallonne Dienst Endocrinologie UZ Leuven FYSIOLOGIE Verandert de schildklierfysiologie en (hoe) moet men rekening houden met de effecten van comorbiditeit
Nadere informatieDe delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid
De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid Marja Jellesma-Eggenkamp Klinische geriatrie Alysis 25 mei 2010 symposium Zevenaar 1 Kwetsbare ouderen inleiding >25% opgenomen patiënten 70+ 10-40%
Nadere informatieVoeding: een onderdeel bij de oncologische behandeling. Paulien Voogt Verpleegkundig specialist intensieve zorg voedingszorg
Voeding: een onderdeel bij de oncologische behandeling Paulien Voogt Verpleegkundig specialist intensieve zorg voedingszorg Onderwerpen Kort voorstel Waarom voeding een onderdeel is van je oncologische
Nadere informatieCase-report: Een vrouw met een onbegrepen coma...
Case-report: Een vrouw met een onbegrepen coma... H.J.Jansen, E.S. Louwerse, C.P.C. de Jager Intensive Care, Jeroen Bosch Ziekenhuis, lokatie: Groot Ziekengasthuis Nieuwstraat 34, 5211 NL, s-hertogenbosch
Nadere informatiePassantenprijslijst Amphia Ziekenhuis voor zorgproducten uitgevoerd vanaf 1 januari 2014 tot en met 31 mei 2014 Declaratie code.
Passantenprijslijst Amphia Ziekenhuis voor zorgproducten uitgevoerd vanaf 1 januari 2014 tot en met 31 mei 2014 Declaratie 14B167 972804003 Operatie bij Verminderde vruchtbaarheid 2.365,34 603,80 2.969,14
Nadere informatieDuizeligheid. Havenziekenhuis
Duizeligheid In deze folder leest u wat duizeligheid precies inhoudt. De oorzaken van duizeligheid worden beschreven. En u kunt lezen hoe duizeligheid in het ziekenhuis wordt onderzocht. Tenslotte wordt
Nadere informatieHypertensie. Presentatie door G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist
Hypertensie Presentatie door G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist Hypertensie Primaire of essentiële (95%) Secundaire (5%) G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist, jan. 2012 2 Bloeddruk
Nadere informatieRechtstreekse melding aan de gezondheidszorgbeoefenaars
Een Direct Healthcare Professional Communication (DHPC) is een schrijven dat naar de gezondheidszorgbeoefenaars wordt gezonden door de farmaceutische firma s, om hen te informeren over mogelijke risico
Nadere informatiePostoperatieve complicaties. Dr.Dewinter UZ Leuven
Postoperatieve complicaties Dr.Dewinter UZ Leuven Overzicht 1. Postoperatieve pijn 2. Cardiovaculaire complicaties 3. Respiratoire complicaties 4. Renale complicaties 5. Metabole complicacties 6. andere
Nadere informatieGeschreven door Diernet Team dinsdag, 23 augustus 2011 13:31 - Laatst aangepast donderdag, 15 september 2011 22:17
Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose Omschrijving Hyperthyreoïdie is een ziekte die wordt veroorzaakt door een overmatige hoeveelheid schildklierhormonen. Schildklierhormonen
Nadere informatieEigen spreekuur en chronische ziekten
M.C.A.P.J. van Abeelen Eigen spreekuur en chronische ziekten Tweede druk Houten 2013 V Voorwoord Het werk van de doktersassistent is de afgelopen jaren uitgebreid. In dit AG-katern komt een aantal chronische
Nadere informatieJaap T. van Dissel Afdeling Infectieziekten. Neuraminidaseremmers bij pandemie door Mexicaanse Griep Influenza A(H1N1)
Jaap T. van Dissel Afdeling Infectieziekten Neuraminidaseremmers bij pandemie door Mexicaanse Griep ofwel Nieuwe ofwel Pandemische Influenza A(H1N1) griep (H1N1) 2009 Influenza Mexicaanse griep Wat is
Nadere informatieDoelstellingen basisstage neurologie
Doelstellingen basisstage neurologie Zoals voor elke basisstage wordt het accent gelegd op vaak voorkomende problemen en op urgente problemen waarbij het van belang is ze tijdig te herkennen. Het is de
Nadere informatievertigo beoordeling op de SEH Bart van der Worp
vertigo beoordeling op de SEH Bart van der Worp disclaimer geen duizeligheidsexpert geen belangenverstrengeling oorzaken duizeligheid vestibulair centraal cardiovasculair intoxicatie metabool BPPD neuritis
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 11. 1. Verschillende soorten hoofdpijn 13. 2. Epidemiologie 19
VGV OVER HOOFDPIJN-MIGRAINE_BSL_148 x 210 2-2 14-12-11 09:38 Pagina 5 Inhoud Voorwoord 11 1. Verschillende soorten hoofdpijn 13 Hoe kan de patiënt met chronische hoofdpijn het beste worden benaderd? 13
Nadere informatieChronische Atypische Neutrofiele Dermatose met Lipodystrofie en Verhoogde temperatuur (CANDLE)
www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Chronische Atypische Neutrofiele Dermatose met Lipodystrofie en Verhoogde temperatuur (CANDLE) Versie 2016 1. WAT IS CANDLE 1.1 Wat is het? Chronische Atypische
Nadere informatieBIJSLUITER (Ref. 10.04.2009)
BIJSLUITER (Ref. 10.04.2009) BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Effortil 7,5 mg/1 ml druppels voor oraal gebruik, oplossing (etilefrine hydrochloride) Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door,
Nadere informatiePeriodieke Koorts Met Afteuze Faryngitis En Adenitis (PFAPA)
www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Periodieke Koorts Met Afteuze Faryngitis En Adenitis (PFAPA) Versie 2016 1. WAT IS PFAPA 1.1 Wat is het? PFAPA staat voor Periodic Fever Adenitis Pharyngitis
Nadere informatieF. Thorax. Inhoudsopgave 01 F 02 F 03 F 04 F 05 F 06 F 07 F 08 F 09 F 10 F 11 F 12 F 13 F 14 F 15 F 16 F
F. Thorax nhoudsopgave 01 F 02 F 03 F 04 F 05 F 06 F 07 F 08 F 09 F 10 F 11 F 12 F 13 F 14 F 15 F 16 F Aspecifieke thoracale pijn... 1 Minder belangrijk thoraxtrauma... 1 Medische controle voor indiensttreding
Nadere informatieVreemde voorwerpen in slokdarm en/of maagdarmstelsel bij honden en katten
Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose Omschrijving Vreemde voorwerpen in slokdarm of maagdarmstelsel zijn niet eetbare en onverteerbare dingen die zich in de slokdarm, maag of
Nadere informatieBij de behandeling en begeleiding van CVRM neemt de diëtist als zorgaanbieder binnen de zorgketen de dieetadvisering 1 op zich.
Bijlage 1: samenwerkingsafspraken diëtisten binnen DBC CVRM GHC Uitgangspunten Cardio Vasculair Risico Management (CVRM) staat voor de diagnostiek, behandeling en follow-up van risicofactoren voor hart-
Nadere informatieDit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring
De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel Bavencio. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie
Nadere informatieElektroconvulsie therapie. Een behandeling bij ernstige psychiatrische aandoeningen. Informatie voor verwijzers
Elektroconvulsie therapie Een behandeling bij ernstige psychiatrische aandoeningen Informatie voor verwijzers Effectieve behandelmethode Elektroconvulsie therapie (ECT) passen we toe bij mensen met specifieke
Nadere informatieBIJNIER. Dr. Frank Nobels Apr. Biol. Lieve Van Hoovels. OLVZiekenhuis Aalst-Asse-Ninove
BIJNIER Dr. Frank Nobels Apr. Biol. Lieve Van Hoovels OLVZiekenhuis Aalst-Asse-Ninove INLEIDING CASUS man, 54 jaar Kliniek: reumapatiënt Therapie: langdurig medrol, geleidelijk afbouwen Laboratorium: onder
Nadere informatieMAPROTILINE HCl 25-50 - 75 PCH tabletten. MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 29 februari 2008 1.3.3 : Bijsluiter Bladzijde : 1
1.3.3 : Bijsluiter Bladzijde : 1 Pharmachemie B.V. Swensweg 5 Postbus 552 2003 RN Haarlem INFORMATIE VOOR DE PATIËNT SAMENSTELLING Per tablet: respectievelijk 25 mg, 50 mg en 75 mg maprotilinehydrochloride.
Nadere informatieProgramma. Pijn op de borst Hartkloppingen AF en Nieuwe behandelmethodes
Acute cardiologie Lodewijk Wagenaar, cardioloog Jurren van Opstal, cardioloog Cees Doelman, klinisch chemicus Anja van Kempen, huisarts Mirella Nijmeijer, huisarts Programma Pijn op de borst Hartkloppingen
Nadere informatieProtocol Ontregelde Diabetes Mellitus Patiënt
Doel: Het op verantwoorde wijze telefonisch heldere afspraken maken over het bijreguleren van diabetespatiënten met een hyperglycemische of hypoglycemische ontregeling. Hyperglycemie: Een episode van een
Nadere informatieDEEL 2 Klinische aspecten
DEEL 2 Klinische aspecten Hoofdstuk 1 Urgenties Urgenties 153 Urgenties in de geriatrie C. Melon Toestand van plotseling verlies van het - fysisch - psychisch of - sociaal evenwicht Statistische gegevens
Nadere informatieSomatische comorbiditeit bij affectieve stoornissen
Somatische comorbiditeit bij affectieve stoornissen Monica Pop, Marleen van Beek & Aart Schene Afdeling Psychiatrie, Radboudumc NijCare Symposium, Nijmegen, 14 juni 2018 Hippocratische geschriften - vijfde
Nadere informatieZorgprogramma Lijf & Leven. Beter in je lijf, beter in je hoofd Herstel van psychiatrische aandoeningen door een betere lichamelijke gezondheid.
Zorgprogramma Lijf & Leven Beter in je lijf, beter in je hoofd Herstel van psychiatrische aandoeningen door een betere lichamelijke gezondheid. Levensverwachting met tot wel 20 jaar verkort 85% van patienten
Nadere informatiePlasklachten bij mannen
Plasklachten bij mannen Plasklachten komen frequent voor. Ze worden ook wel aangeduid met de verzamelnaam mictieklachten. Dit complex van klachten omvat de volgende symptomen: klachten bij het urineren,
Nadere informatieDe geriatrische patiënt op de SEH. SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie
De geriatrische patiënt op de SEH SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie Relevante onderwerpen Delier Symptoomverarming Medicatie op de SEH Duur aanwezigheid patiënt op de SEH Delier
Nadere informatieGericht labo-onderzoek bij verdenking op schildklierlijden
Gericht labo-onderzoek bij verdenking op schildklierlijden Handleiding voor LOK-groepen Domus Medica vzw Overzicht programma Inleiding Casus 1 en 2 Plenaire bespreking Casus 3, 4, 5 en 6 Plenaire bespreking
Nadere informatieBelangrijke veiligheidsinformatie over dapagliflozine alleen voor diabetes type 1
Belangrijke veiligheidsinformatie over dapagliflozine alleen voor diabetes type 1 Let op bij het gebruik van dapagliflozine. Dapagliflozine is het werkzame bestanddeel in het medicijn. Uw medicijn kan
Nadere informatieInfo spot. Diabetes en depressie. Inleiding. Oktober - november - december 2011
Oktober - november - december 2011 Info spot Diabetes en depressie Inleiding Diabetes mellitus, ofwel suikerziekte, is een chronische stofwisselingsziekte die gekenmerkt wordt door een te hoog glucosegehalte
Nadere informatieNASASINUTAB 0,1 % neusspray, oplossing. Xylometazoline
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS NASASINUTAB 0,1 % neusspray, oplossing Xylometazoline Lees goed de hele bijsluiter, want deze bevat belangrijke informatie Dit geneesmiddel kunt u zonder recept krijgen.
Nadere informatieSubklinische schildklierafwijkingen: wanneer is er meer aan de hand? Dr C. Van Winghem 29 november 2012
Subklinische schildklierafwijkingen: wanneer is er meer aan de hand? Dr C. Van Winghem 29 november 2012 TSH= verhoogd/ FT3 en FT4=normaal Subklinische hypothyreose -labodiagnose/ +/- vage symptomen -geen
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS. Efedrinechoorhydraat
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS EPHEDRINE HCl STEROP 10mg/ml EPHEDRINE HCl STEROP 50mg/ml Oplossing voor injectie Efedrinechoorhydraat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat
Nadere informatieDiabeteszorg aan het eind van het leven.geen Standaard. Casuïstiek Nr. 1. Vervolg. Casuïstiek Nr. 2. Vervolg 14-6-2013
Diabeteszorg aan het eind van het leven.geen Standaard Drie patiënten, driemaal onzekerheid 1 2 Casuïstiek Nr. 1 Man, 85 jr, BMI: 28, Duur DM2:15jr Medicatie: 2dd 850 mg metformine HbA1c: 48 mmol/mol (6
Nadere informatieWilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Duizeligheid
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Duizeligheid z Deze brochure geeft u informatie over duizeligheid en de daarbij behorende klachten. 1 Wat is duizeligheid? Iedereen
Nadere informatieZeldzame Juveniele Primaire Systemische Vasculitis
www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Zeldzame Juveniele Primaire Systemische Vasculitis Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Wat voor types vasculitis zijn er? Hoe wordt vasculitis geclassificeerd?
Nadere informatieDiabe&sche ketoacidose. Diana Jansen, ANIOS IC 6 maart 2015
Diabe&sche ketoacidose Diana Jansen, ANIOS IC 6 maart 2015 Casus 38- jarige man VG: blanco Buiten bewustzijn aangetroffen, onduidelijk of hij voordien klachten had Bij verdenking hypoglycemie in ambulance
Nadere informatieGender differences in heart disease. Dr Danny Schoors
Gender differences in heart disease Dr Danny Schoors Women are meant to be loved, not to be understood Oscar Wilde (1854-1900) 2 05/01/16 Inleiding Cardiovasculaire ziekte 7 tot 10 jaar later dan bij mannen
Nadere informatieEndocriene aandoeningen en hart- en vaatziekten
Endocriene aandoeningen en hart- en vaatziekten Dr. A.M.H. (Menno) Vergeer 16 september 2014 Hoe vaak kom je het tegen? zelden af en toe vaak Moet je van gehoord hebben Moet je bestuderen Leer je vanzelf
Nadere informatieGeschreven door Diernet Team zondag, 25 september :00 - Laatst aangepast zondag, 25 september :20
Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose Omschrijving Ataxie/ Incoördinatie is een signaal dat er problemen zijn met het zenuwstelsel. Ataxie kan ongecoördineerde bewegingen geven
Nadere informatieZiekte van von Hippel Lindau
Ziekte van von Hippel Lindau Kenmerken De ziekte van von Hippel Lindau (VHL) is een zeldzame erfelijke aandoening die wordt gekenmerkt door goed- of kwaadaardige gezwellen (tumoren) op verschillende plaatsen
Nadere informatieDuizeligheid. Afdeling KNO
Duizeligheid Afdeling KNO Deze pagina heeft tot doel u informatie te geven over duizeligheid en daarbij behorende klachten. Als u recent voor deze klacht bij een keel-, neus- en oorarts (kno-arts) bent
Nadere informatieEndocrinologie Diabetologie
Endocrinologie Diabetologie INFORMATIEFOLDER VOOR PATIËNTEN Endocrinologie is de leer van de endocriene ziekten, die zich bezig houdt met de klieren in het lichaam die hormonen direct aan de bloedbaan
Nadere informatieChronische nierschade. Nierschade volgens de richtlijn? Chronische nierschade volgens de richtlijn?
Chronische nierschade Wanneer verwijzen en wanneer telenefrologie En natuurlijk: wat zelf doen. Michiel Bleeker, internist-nefroloog Bernhoven Ellen van Ommen, internist-nefroloog Bernhoven Wim de Grauw,
Nadere informatieDeze folder geeft u informatie over duizeligheid en daarbij behorende klachten. Deze folder is opgesteld door de KNO arts.
Duizeligheid Deze folder geeft u informatie over duizeligheid en daarbij behorende klachten. Deze folder is opgesteld door de KNO arts. Wat is duizeligheid Iedereen is wel eens duizelig geweest. Toch is
Nadere informatieDiabetes Mellitus rondom een operatie: wat moeten we ermee?
Diabetes Mellitus rondom een operatie: wat moeten we ermee? Maarten Visscher Resident in Anaesthesiology PhD Candidate Casus Patient, mw. D, 63 jr, lapchol VG: 1x HNP OK 1990 MI 1996 DM Med: PCM, gliclazide,
Nadere informatieKanker: klinisch beeld,
Kanker: klinisch beeld, epidemiologie, biologie en pathofysiologie Prof. Patrick Schöffski, M.D., M.P.H. Dienst Algemene Medische Oncologie Universitair Ziekenhuis Gasthuisberg Leuvens Kanker Instituut
Nadere informatieBloeddrukregeling: hoger? lager?
www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw Bloeddrukregeling: hoger? lager? Dr. L. Nestor Geriater www.hhzhlier.be 2 To fall or not to fall HYPERTENSIE BIJ BEJAARDEN: How to treat? That s the question! Bloeddrukregeling
Nadere informatiePalliatieve zorg aan kwetsbare ouderen
Palliatieve zorg aan kwetsbare ouderen Interactieve workshop over kaders van palliatieve zorg aan kwetsbare ouderen. Niek Olde Bijvank Specialist ouderengeneeskunde, tevens kaderarts Palliatieve Zorg,
Nadere informatieHandleiding voor zorgprofessionals. Gebruik van LEMTRADA (alemtuzumab) bij patiënten met actieve relapsing remitting multiple sclerose (RRMS)
Handleiding voor zorgprofessionals Gebruik van LEMTRADA (alemtuzumab) bij patiënten met actieve relapsing remitting multiple sclerose (RRMS) Inhoudsopgave 1> LEMTRADA 03 2> Mogelijke risico s bij het gebruik
Nadere informatieOverbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand
Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling Is de NHG-Standaard nog up-to-date? MONITORING VAN ONDERBEHANDELING! Simon Verhoeven en Daniel Tavenier MAAR HOE ZIT HET MET OVERBEHANDELING? Sterfte
Nadere informatieHypoglycemie bij kinderen en adolescenten met diabetes mellitus
Hypoglycemie bij kinderen en adolescenten met diabetes mellitus Dr. G. Massa in samenwerking met de Kinder- en Jeugddiabetesteam Jessa Ziekenhuis Hasselt Hypoglycemie Definitie en voorkomen Oorzaken Symptomen
Nadere informatieElkerliek Ziekenhuis Standaard prijslijst DBC DOT / Overige Producten (OVP) 2014 Prijzen geldig voor zorgproducten geopend vanaf 1 januari 2014
Elkerliek Ziekenhuis Standaard prijslijst DBC DOT / Overige Producten (OVP) 2014 Prijzen geldig voor zorgproducten geopend vanaf 1 januari 2014 Declaratie 14B167 972804003 Operatie bij Verminderde vruchtbaarheid
Nadere informatieWijzigingen triage-criteria TriageWijzer, update 2014.
Wijzigingen triage-criteria TriageWijzer, update 2014. Alle ingangsklachten: Apathisch wordt: AVPU niet A; Vaatletsel wordt: Ischemie; Hoog letselrisico wordt: Hoog energetisch trauma Kleinere tekstcorrecties
Nadere informatieChronische nierschade A. van Tellingen. Smeerolie voor de poli 2015
Chronische nierschade A. van Tellingen Smeerolie voor de poli 2015 Wie dient verwezen te worden? 52-jarige vrouw met diabetische nefropathie: MDRD 62 ml/min/1.73m 2 en albuminurie 28 mg/l? 68-jarige man:
Nadere informatie24-6-2015. Opbouw van de opleiding tot internist. Landelijke opleidingsplan Interne Geneeskunde 2011
Opbouw van de opleiding tot internist Landelijk opleidingsplan regionaal opleiden Waar leg je wat vast? Prof. Dr. Jacqueline de Graaf, internist Opleider Interne Geneeskunde Opleidingsdirecteur Vervolgopleidingen
Nadere informatieDuizeligheid. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Duizeligheid U heeft last van duizeligheid. De meeste mensen klagen bij duizeligheid over draaierigheid, een licht gevoel in het hoofd, het gevoel alsof de wereld om hen heen draait of dat zijzelf rondtollen.
Nadere informatiePatiënteninformatie over ernstige primaire IGF-1-deficiëntie en hoe Increlex daarbij kan helpen
Ipsen Endocrinologie Increlex (injectie met mecasermine [rdna-herkomst]) Patiënteninformatie over ernstige primaire IGF-1-deficiëntie en hoe Increlex daarbij kan helpen Voorlichtingsfolder zoals beschreven
Nadere informatieMaatschap Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Duizeligheid
Maatschap Keel-, Neus- en Oorheelkunde Algemeen Deze folder geeft u informatie over duizeligheid en de daarbij behorende klachten en behandeling. Iedereen is wel eens duizelig geweest. Toch is het moeilijk
Nadere informatieInformatie verstrekt onder het gezag van het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten
Een Direct Healthcare Professional Communication (DHPC) is een schrijven dat naar de gezondheidszorgbeoefenaars wordt gezonden door de farmaceutische firma s, om hen te informeren over mogelijke risico
Nadere informatieDe Oudere Patiënt op de SEH. Dr. Y. Schoon Geriater en Afdelingshoofd SEH AZO-scholingsavond Ouderen en Acute Zorg 9 maart 2016
De Oudere Patiënt op de SEH Dr. Y. Schoon Geriater en Afdelingshoofd SEH AZO-scholingsavond Ouderen en Acute Zorg 9 maart 2016 Agenda Epidemiologie/ dubbele vergrijzing SEH Radboudumc Huidige problematiek
Nadere informatieAntipsychotica en monitoren van bijwerkingen
Antipsychotica en monitoren van bijwerkingen Symptomatische behandeling bij psychosen Effectiviteit: 70 a 90% Indicaties Schizofrenie Manie Depressie met psychot. kenm. Waanstoornis Psychose NAO Psycho-org.
Nadere informatie24 september 2015. Van harte welkom!
24 september 2015 Van harte welkom! Programma 20.00: Welkom Wendy de Valk, verpleegkundig specialist cardiologie 20.10: Het vrouwenhart. Is er verschil tussen mannen en vrouwen? Mw. A. Lubbert-Verberkmoes,
Nadere informatieBACHELOR NA BACHELOR INTENSIEVE ZORGEN en SPOEDGEVALLENZORG
BACHELOR NA BACHELOR INTENSIEVE ZORGEN en SPOEDGEVALLENZORG Academiejaar 2014-2015 Informatie over de verschillende modules KHLeuven Departement Gezondheidszorg en Technologie Herestraat 49, 3000 Leuven
Nadere informatiewww.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro CANDLE Versie 2016 1. WAT IS CANDLE 1.1 Wat is het? Chronische atypische neutrofiele dermatose met lipodystrofie en verhoogde temperatuur (CANDLE) is een
Nadere informatiePassantentarieven Medisch Centrum de Veluwe Tarieven per 1 januari 2013
019999003 Meerdere dagbehandelingen bij Een infectieziekte 15B928 3.343,25 3.060,85 282,40 019999004 Maximaal 5 verpleegligdagen bij Een infectieziekte 15B929 3.816,23 3.540,83 275,40 019999005 Onderzoek
Nadere informatieGRIEPVACCINATIE VOOR ZORGVERLENERS Hoe kan griep voorkomen worden?
GRIEPVACCINATIE VOOR ZORGVERLENERS Hoe kan griep voorkomen worden? WAT IS SEIZOENSGRIEP? WAT IS SEIZOENSGRIEP? > Een acute luchtweginfectie: Plots begin met koorts en rillingen Hoofdpijn Spierpijn Keelpijn
Nadere informatiecijfers en feiten Hart- en vaatziekten bij vrouwen en mannen Uitgave van de Nederlandse Hartstichting februari 2011
cijfers en feiten Hart- en vaatziekten bij vrouwen en mannen Uitgave van de Nederlandse Hartstichting februari 211 Sterfte bij vrouwen en mannen Hart- en vaatziekten zijn een belangrijke oorzaak van overlijden
Nadere informatie