Nota van B&W. onderwerp Volwasseneneducatie en ontwikkeling Taaihuis. Portefeuilehouder John Nederstigt

Transcriptie

1 gemeente Haarlemmermeer Nota van B&W onderwerp Portefeuilehouder John Nederstigt Collegevergadering 5jUÜ2016 inlichtingen Caroline van de Vijver-Guldenmund ( ) Registratienummer Samenvatting Haarlemmermeer grijpt de wijzigingen van de Wet Educatie Beroepsonderwijs (WEB) aan om in te zetten op een effectieve netwerkorganisatie in de aanpak tegen laaggeletterdheid. Dit houdt in dat we inzetten op een combinatie van formeel- (diploma gericht) en non-formeel (niveau verhogend, maar niet diploma-gericht) educatief aanbod. Dit willen we doen door de ontwikkeling van een "Taaihuis voor Haarlemmermeer". Dit doen we in samenwerking met het Nova College, het ROC van Amsterdam, de Bibliotheek, Meerwaarde (het P-punt en de vrijwilligerscentrale) en Vluchtelingenwerk. De ambitie is om voor het eind van het jaar het Taaihuis te kunnen openen. Inleiding Sinds 2015 is de WEB gewijzigd. Als gevolg van deze wijziging werken de gemeenten in de arbeidsmarktregio Groot-Amsterdam samen (met Amsterdam als coördinerende gemeente) op het gebied van volwasseneneducatie en vervalt de gedwongen winkelnering bij de ROC's. Door de verruiming van de wet kan er een breder aanbod educatie worden georganiseerd, waarbij zowel professionele als informele educatieve aanbieders kunnen worden gecontracteerd of gesubsidieerd. Het is dus zoeken naar de balans waardoor zo veel mogelijk mensen een aanbod kunnen volgen dat hen past. Een gezamenlijke openbare aanbesteding (met het ROC van Amsterdam als winnende partij) en kader voor subsidieverstrekking (de koppelfinanciering) zijn de eerste resultaten van de regionale samenwerking. Daarnaast zijn er onderlinge afspraken gemaakt over de screening van deelnemers. Context Nederland telt 1,3 miljoen laaggeletterde volwassenen (16-65). Dat is ongeveer 12% van de beroepsbevolking. Uit een recent onderzoek van de Algemene Rekenkamer bleek dit percentage feitelijk nog veel hoger ligt. Als ook 65+ers worden meegerekend, en ook wordt gelet op digitale en rekenvaardigheden, telt Nederland maar liefst 2,5 miljoen laaggeletterden. Volgens de meest recente cijfers gaat het in Haarlemmermeer om 8-11% van de beroepsbevolking. (Bron: Regionale spreiding van laaggeletterdheid, 2016) Het absolute aantal laaggeletterden tussen 15 en 65 jaar in Haarlemmermeer ligt tussen de en inwoners. Het gaat om personen die de Nederlandse taal (lezen en schrijven) onvoldoende beheersen om volwaardig te kunnen participeren in de samenleving. Binnen deze groep bestaan er aanzienlijke verschillen in taalvaardigheid en de groep zelf is ook divers 1. 1 Regionale spreiding van laaggeletterdheid, 2016

2 onderwerp Volgvel 2 Probleemstelling Door een effectieve netwerksamenwerking willen we in Haarlemmermeer dit probleem van laaggeletterdheid aanpakken. We hebben een inventarisatie van het aanbod gedaan (2014). In Haarlemmermeer zijn de Bibliotheek, het P-punt, de vrijwilligerscentrale, het ROC van Amsterdam, het NOVA-college en Vluchtelingenwerk actief op het gebied van volwasseneducatie en de bestrijding van laaggeletterdheid. Tijdens de gesprekken met de verschillende partijen en vanuit de inventarisatie vanuit de gemeente werd duidelijk dat er een aantal punten zijn die verbeterd kunnen worden: Het huidige aanbod is nog te veel versnipperd; Partijen zijn nog niet voldoende op de hoogte van eikaars aanbod; Er wordt daarom nog niet veel naar elkaar doorverwezen, daarnaast mist er een warme overdracht; Er mist één centrale plek waar informatie over het aanbod te vinden is en vanwaar mensen naar passend aanbod verwezen kunnen worden. Nu is het vaak nog een zoektocht voor mensen. Want er is geen zicht op al het taalaanbod in de gemeente; o Dat mensen makkelijk toegang moeten hebben tot het verschillende taalaanbod is extra van belang door de wet Taaleis en de komst van statushouders naar Haarlemmermeer. Ook moet er meer gebruik gemaakt worden van de verschillende "vindplaatsen" binnen het Sociaal Domein om laaggeletterden te kunnen signaleren en vervolgens te kunnen helpen. Denk aan de voedselbank, de WE, het Leer Werk Loket etc; Alle partijen geven aan dat het moeilijk is om de doelgroep laaggeletterden te bereiken. En dan niet de anderstaligen, maar de autochtone Nederlanders die de taal niet voldoende machtig zijn. Maar hier bijvoorbeeld door schaamte niet voor uit durven komen; Ook wordt aangegeven dat vanuit het taalaanbod de aansluiting naar werk (afstemming met werkgevers) nog onvoldoende is; Verder is er behoefte aan een goede intake, monitoring, materiaal en ondersteuning door vrijwilligers om het huidige aanbod te kunnen versterken. Doelstelling Vervolgens is besloten om een Taaihuis voor Haarlemmermeer te ontwikkelen. Hierin worden we ondersteund door Stichting Lezen & Schrijven. Landelijk zijn er grote verschillen in opzet en invulling tussen verschillende Taaihuizen; het Taaihuis voor Haarlemmermeer krijgt vorm langs de volgende lijnen: Een effectieve netwerksamenwerking van inzet en aanbod (formeel en non - formeel) voor alle niveaus van laaggeletterdheid, met als doel om laaggeletterdheid terug te kunnen dringen. Zodat zij beter in de maatschappij kunnen participeren en betere kansen op de arbeidsmarkt hebben. En een laagdrempelige, herkenbare, openbare en fysieke plek waar mensen terecht kunnen die beter Nederlands willen leren lezen, schrijven en spreken en vanuit waar mensen doorverwezen kunnen worden naar passend aanbod in Haarlemmermeer. Oplossing Gezamenlijk met de verschillende partijen kwamen we tot de volgende houtskoolschets voor een Taaihuis voor Haarlemmermeer:

3 onderwerp Volgvel 3 De partijen vormen samen een kerngroep, met de gemeente als voorzitter. Hier zal de voortgang van het Taaihuis worden besproken en ieders rol hierin; Het fysieke Taaihuis zal plaatsvinden in de Bibliotheek in het Cultuurgebouw. Gezien de rol die de Bibliotheek inneemt binnen het Sociaal Domein is dit een logische plek. Daarnaast kan het Taaihuis zo relatief gemakkelijk worden uitgebreid met taalpunten in de andere vestigingen van de Bibliotheek; Ook de coördinatie van het Taaihuis zal bij de Bibliotheek belegd worden; Er zal door de coördinator in afstemming met de kerngroep een projectplan en meerjarenplan opgesteld moeten worden voor het Taaihuis, met daarin ook concrete resultaat indicatoren; Daarnaast komt er een professionele intaker in het Taaihuis om de intakes te verzorgen, waardoor mensen naar passend aanbod verwezen kunnen worden; De intaker zal ondersteund worden door vrijwilligers. Deze kunnen worden geworven via de vrijwilligerscentrale (de website Haarlemmermeer voor elkaar), P- punt, het taaikoppel project van Vluchtelingenwerk, via de Bibliotheek of Stichting Lezen & Schrijven; Stichting Lezen & Schrijven zorgt waar nodig voor materiaal, professionalisering van de intake en ondersteuning bij het monitoren, en training van de vrijwilligers. De ondersteuning vanuit Stichting Lezen & Schrijven is er altijd op gericht de organisatie zo toe te rusten dat deze de werkzaamheden uiteindelijk zelfstandig kan voortzetten; De gemeente zal in samenwerking met de kerngroep in gesprek gaan met de verschillende "vindplaatsen" om laaggeletterdheid beter te kunnen signaleren en te zorgen voor toeleiding naar het Taaihuis; Een blijvend aandachtspunt zal zijn of er voldoende aanbod is en of er sprake is van goede verdeling tussen formeel en non - formeel aanbod. Zorjmjtülhnj/! huisarts / ziekenhuis SOV 1 (Taaleisf IBV Netwerksamenwerking Fysieke piek: Bibliotheek Gebruik materialen en digitale ondersteuning Intake t doorverwijzing naar aanbod I Roc's: Nova College, fioc van Amsterdam Taaiaanbieder Formeel / non formeel P-Punt Vluchtelingenwerk Taal op maat Juridische aspecten Sinds de wijzigingen van de WEB gaan de middelen niet langer rechtstreeks naar de gemeenten, maar gaat dit via de centrumgemeenten van de arbeidsmarktregio's. In ons geval is dit Amsterdam. De afspraken tussen Amsterdam en Haarlemmermeer zijn vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst (zie ook nota regionale samenwerking

4 onderwerp Volgvel 4 volwasseneneducatie ). De overeenkomst is aangegaan voor de periode van 1 jaar, te beginnen op 1 januari Na verloop van deze periode wordt de overeenkomst telkens met 1 jaar stilzwijgend verlengd, tenzij de WEB op het punt van de regionale samenwerking en regionaal budget wordt aangepast of ingetrokken. Voor de overeenkomst met het ROC van Amsterdam is een gezamenlijke regionale Productovereenkomst Educatie opgesteld, daar alle regiogemeenten gebruik maken van het ROC van Amsterdam. Met het NOVA College heeft Haarlemmermeer een aparte overeenkomst en deze wordt zowel door de gemeente Amsterdam als door Haarlemmermeer ondertekend (omdat Amsterdam vanuit de coördinerende rol verantwoordelijk is voor de rechtmatigheid van de afspraken). De afbouw van de gedwongen winkelnering bij de ROC's en de inkoop en subsidiering van diverse vormen van volwasseneneducatie wordt geregeld in het regionale programma dat de regiogemeenten gezamenlijk opstellen. Dit programma beperkt zich tot de uitgaven die gemeenten doen vanuit de WEB-financiering. De gemeenten in de arbeidsmarktregio Groot- Amsterdam hebben de voor het jaar 2016 geplande educatieve activiteiten gebundeld in dit regionaal programma. Het programma volgt op het regionaal programma Middelen Voor 2016 is er in totaal ,- voor Haarlemmermeer beschikbaar. Hiervan is 50% nog verplicht te besteden bij de ROC's: Haarlemmermeer zet 91.5% van het WEB-budget in op formeel aanbod en 8.5% op nonformeel aanbod. Binnen de inzet op formeel aanbod (de trajecten van het ROC van Amsterdam) wordt echter de aanhaking met non-formele vormen van educatie (werken met vrijwilligers en aanhaking lokale non - formele aanbod) gewaarborgd. Verplichte inkoop ROC's WEB ROCvA: NOVA: Trajecten bij het ROC van Amsterdam (aanhaking met het lokale non-formele aanbod is gewaarborgd) en intaker Taaihuis WEB ,- Taaimaatjes Coördinator Taaihuis WEB subsidieaanvraag koppelfinanciering Beleidsintensivering Sociaal Domein , ,- Totaal WEB Totaal eigen bijdrage gemeente , ,-

5 onderwerp Volgvel 5 Het WEB-budget en de Taaleis De doelgroep uitkeringsgerechtigden hebben een prioritaire positie en kunnen in overleg gebruik maken van de trajecten zoals deze zijn ingekocht vanuit het WEB-budget. Het budget wordt op basis van de feitelijke vraag aangewend. Of iemand, door ons betaald, kan deelnemen aan een traject bij het ROC of op een andere wijze de taal moet leren is maatwerk en wordt per geval bekeken. Motivatie en de vraag of taal daadwerkelijk bij iemand bijdraagt aan een betaalde baan zijn hierbij leidend. Beleidsintensivering Sociaal Domein De coördinator van het Taaihuis wordt op projectbasis voor twee jaar betaald vanuit het budget voor beleidsactivering Sociaal Domein: ,- (Programma Zorg en werk: product 670, Wmo beleidsintensivering). Onze ambitie is dat in de sociale basisinfrastructuur, alle inwoners samen met hun eigen netwerk en gebruik makend van de algemene voorzieningen, prettig en zelfstandig kunnen leven en actief bijdragen aan hun directe (leef)omgeving. Binnen deze context is ook de Bibliotheek zich aan het ontwikkelen in haar nieuwe sociaal- maatschappelijke rol. De rol die ze gaan innemen binnen het Taaihuis sluit goed aan bij deze ontwikkeling. Statushouders Statushouders moeten zelf zorgen voor hun inburgering. De inburgeraar kan hiervoor maximaal ,- lenen via de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Voorwaarde is dat de lening uitsluitend bestemd is voor een cursus die opleidt tot het inburgeringsexamen of het staatsexamen NT2 en de examenkosten. Statushouders vallen niet onder de doelgroep van de WEB 2 (want inburgeringsplichtig). Wel kunnen ze gebruik maken van de faciliteiten van het Taaihuis en doorverwezen worden naar passend aanbod zoals bij het P-punt en Vluchtelingenwerk. De kosten voor een taalmaatjestraject voor deze doelgroep worden gedekt uit de middelen die het rijk via het COA beschikbaar stelt voor maatschappelijke begeleiding van asielgerechtigde inburgeringsplichtigen en hun nareizende familieleden. Het gaat in 2016 om 67 statushouders voor 350 euro per traject, met een totaal van ,- Communicatie De coördinator van het Taaihuis zal zorgdragen voor de communicatie en de PR om het Taaihuis bekendheid te geven. Ook brengt de coördinator het brede taalaanbod in Haarlemmermeer in beeld, o.a. door taaiaanbieder bijeenkomsten te organiseren. Verder zullen alle betrokken partijen breed binnen hun netwerk communiceren en mensen actief naar het Taaihuis doorverwijzen. De gemeente zal, in samenwerking met de kerngroep, zorgen voor de communicatie en afstemming met de verschillende vindplaatsen zodat er meer gebruik gemaakt kan worden van deze plekken om laaggeletterdheid te signaleren en mensen vanuit deze plekken effectief door te verwijzen naar het Taaihuis. Daarnaast kan Lezen&Schrijven het Taaihuis adviseren bij de algehele communicatie. Hierbij wordt gebruik gemaakt van good practices van andere Taaihuizen in het land. 2 Doelgroep WEB: 18 jaar en ouder, woonachtig in Haarlemmermeer, niet inburgeringsplichtig

6 Onderwerp Volgvel 6 Planning De ambitie is om voor het eind van het jaar (2016) het Taaihuis te kunnen openen. Besluit Op grond van het voorgaande hebben wij besloten om: 1. een Taaihuis voor Haarlemmermeer te realiseren; 2. deze nota ter informatie te zenden aan de raad. Burgemeester en wethouders van de gemeente Haarlemmermeer, John Nedenstigt