Dienst / Sector: Samenleving en Economie Hengelo, 4 januari 2007 Registratienummer: Raadsvergadering d.d. 9 januari 2007 D.4.

Transcriptie

1 Dienst / Sector: Samenleving en Economie Hengelo, 4 januari 2007 Registratienummer: Raadsvergadering d.d. 9 januari 2007 Onderwerp: Volwasseneneducatie en het GSB-BDU-SIV Agendanummer: Portefeuillehouder: D.4. OA WIJ STELLEN U VOOR: 1. In te stemmen met het overzicht voor de prestatieafspraken uit het Meerjaren Ontwikkelingsprogramma van gemeente Hengelo ten behoeve van het convenant Grotestedenbeleid De begroting 2007 aan te passen voor een lagere raming rijksmiddelen educatie en kosten educatie via een begrotingswijziging; 3. Het ministerie van BZK met bijgaande brief te vragen in te stemmen met de door de stad geformuleerde prestatieafspraken. OVERWEGINGEN Bij de invoering van de Wet inburgering (WI) in 2007 wordt ook de Wet educatie en beroepsonderwijs aangepast (WEB). Dat heeft gevolgen voor een groot aantal deelnemers dat niet meer op WEB financiering een traject Nederlands als tweede taal (NT2) kan volgen. Dat wordt veroorzaakt door de overheveling van NT2 educatiemiddelen voor de niveaus 1 en 2 (ministerie van OCW) naar inburgering (ministerie van Justitie/V&I). Het macrobudget dat daarmee gemoeid is bedraagt 59,3 miljoen. Door deze overheveling van middelen en het aanpassen van de WEB is het niet langer toegestaan om met educatiemiddelen NT2 trajecten op niveau 1 en 2 aan te bieden aan die deelnemer die onder de WI komt te vallen. Bij invoer van de WI vallen zowel de nieuw- als oudkomer onder deze nieuwe wet en heten dan de inburgeraar. Daarnaast valt bij invoer van de WI de WEB onder het GSB regiem. Voor de periode moet iedere gemeente aangeven wat zij gaan doen met de beschikbare educatiemiddelen, doelgroepen benoemen en een outputindicator vaststellen. Het ministerie BZK verlangt een opgave van een B&W besluit in november 2006 en aansluitend een raadsbesluit over de vaststelling van de GSB kaders. Doelgroepen De gemeente zet in op het wegwerken van deficiënties, het bevorderen van alfabetiseringstrajecten en het stimuleren van aanvullend- en tweedekans onderwijs. Dat betekent dat burgers in staat worden gesteld om via educatie en volwassenenonderwijs te werken aan het verbeteren van de sociale redzaamheid, educatieve redzaamheid en professionele redzaamheid. Hengelo heeft een groot aantal laag opgeleide inwoners. In de beschikking rijksbijdrage educatie 2005 wordt voor Hengelo op een aantal van volwassenen, als laag opgeleide volwassenen opgegeven, dat is 38,8 %. Procentueel ligt dat hoger dan drie van de vier grootste gemeenten. Volgens statistische gegevens 2006 is in Hengelo het aandeel inwoners met een niet-nederlandse etniciteit in Hengelo constant gebleven. Momenteel heeft 20,3 procent van de Hengelose inwoners (81.299) een niet-nederlandse etniciteit ( personen). Ongeveer de helft van hen (10,5%) is afkomstig uit niet westerse landen. Van het aantal inwoners met een niet-nederlandse etniciteit is ongeveer 66,5 % in de leeftijdsgroep 16 tot 65 jaar (11.002).

2 2 Tot en met 2006 worden twee specifieke doelgroepen bediend, de allochtone- en autochtone doelgroep. De allochtone doelgroep voornamelijk met Nederlands als tweede taal. Na voldoende kennis van de taal en de Nederlandse samenleving stromen deze deelnemers veelvuldig door naar educatieve- en professionele redzaamheid. De autochtone deelnemers worden grotendeels op trajecten geplaatst voor algemene ontwikkeling en voorbereidend op vervolg studie. Hengelo heeft een aanzienlijk deel van de educatiemiddelen ingezet voor het VAVO, waaronder de dispensatieregeling voor 16 en 17 jarigen waardoor zij aan een diploma of startkwalificatie werden geholpen. Ook ter voorkoming van het voortijdig schoolverlaten zijn (jonge) deelnemers op het VAVO geplaatst. Vanaf het schooljaar is die regeling niet meer van toepassing door veranderende rijksregelgeving. Hoewel het aantal kleiner wordt, wordt het VAVO ook gebruikt voor het tweedekans onderwijs. Na schoolcarrière, beroepsopleiding en arbeidsmarkt komen regelmatig deelnemers terug in de schoolbanken om specifiek ontbrekende kennis aan te vullen voor een bredere inzetbaarheid binnen het bedrijf of om tijdens sollicitaties te kunnen voldoen aan de gestelde eisen van de functie. Naast de VO-VAVO regeling (13 deelnemers schooljaar ) wordt in de periode verwacht dat 50 deelnemers per jaar zich zullen aanmelden voor het VAVO. In 2006 werd ingezet voor het VAVO. Voor 2007 is dat begroot op , dat is 25,5% van het jaarbudget. Alfabetiseringstrajecten voor zowel de allochtone als autochtone deelnemer is belangrijk in het voorkomen van sociaal isolement en een aanzet tot sociale redzaamheid en participatie. Breed maatschappelijk functioneren is meer dan aansluiting zoeken bij arbeidparticipatie. Breed maatschappelijk functioneren heeft ook betrekking op het vervullen van vrijwilligerswerk en kennis en ontwikkeling van de Nederlandse samenleving. Breed maatschappelijk functioneren is voornamelijk geïntegreerd in de NT2 trajecten in de vorm van taalwerkstage. Deze deelnemers vallen onder de opgave van de prognose. Worden de trajecten gesplitst, één deelnemer kan meerdere trajecten volgen, dan gaat het om 35 á 40 deelnemers die een BMF traject volgen. Alfabetisering voor de allochtone deelnemer valt onder de opgave NT2, voor de autochtone deelnemer onder sociaal redzaam. Hengelo is in gestart met het ondersteunen van ouderparticipatie. Op een aantal locaties krijgen kinderen in de vroeg- en voorschoolse periode het Piramideproject aangeboden. Ouders krijgen tijdens schooltijd de gelegenheid kennis en ervaring op te doen met het Piramideproject. Daarnaast kunnen zij een beroep doen op taalontwikkeling en taalverbetering. Deze trajecten zijn ontwikkeld met behulp van een extern bureau. De lessen worden verzorgd door docenten van het ROC. Nu volgen 15 ouders deze lessen. De eerste ervaring is zeer positief, zowel van ouders als leerkrachten. Hengelo streeft ernaar om in de komende jaren deze vorm van ouderparticipatie voort te zetten. Voor de periode is de doelstelling dat 45 deelnemers/ouders deze trajecten zullen gaan volgen. Dit aantal is opgenomen in de gemeentelijke prognose sociale redzaamheid. De invoering van de nieuwe Wet Inburgering en aanpassing van de wet WEB is voornamelijk van invloed op de allochtone doelgroep. Door de overheveling van educatiemiddelen naar de inburgering ontvangt de gemeente aanzienlijk minder middelen voor deze doelgroep. Tot op heden is nog niet duidelijk wat de consequenties hiervan zullen zijn. Afgaande op indicatieve rijksbijdrage educatie wordt voorzichtig een schatting gemaakt van de mogelijkheden die de gemeente (nog) heeft. Met de aanpassing van de wet WEB en de Regeling 2007 zal Hengelo de alfabetiseringstrajecten blijven financieren. Het aantal deelnemers aan alfabetiseringstrajecten voor de GSB periode is moeilijk te berekenen. Dat wordt mede veroorzaakt door de financiële overhevelingsactie. De alfabetiseringstrajecten zijn de duurste trajecten van het NT2 onderwijs. Mogelijk dat bijgestuurd moet worden op de intensiteit van de trajecten in relatie met de kosten ten opzichte van het budget. Het benoemen van de nieuwe doelgroep NT2 alfabetisering (amendement Sterk c.s.) is de tweede factor die van invloed is op het aantal deelnemers voor alfabetisering. De doelgroep wordt wel uitgebreid, de middelen niet. Indien een gemeente deze nieuwe doelgroep wil bedienen, waarvoor zij geen middelen ontvangt, betekent dat een extra belasting op de educatiemiddelen. De NT2 trajecten voor zowel niet inburgeringsplichtigen en inburgeringsbehoeftigen als voor deelnemers die het inburgeringsexamen hebben behaald of hebben deelgenomen aan het examen, blijft Hengelo taaltrajecten aanbieden. De gevolgen van de aanpassing van de wet WEB en de regeling 2007 zijn nog niet volledig te overzien. Hengelo kan zich vooraf niet vastleggen op de aantallen deelnemers voor de periode De daadwerkelijke uitwerking van de veranderende wet en regelgeving is nog onvoldoende inzichtelijk te maken. Hengelo zal dan ook zeker gebruik willen maken van de bijstelling van stedelijke ambities in 2008, de midterm review.

3 3 Overleg met het ROC van Twente Met het ROC van Twente moet de invulling van het contract 2007 nog besproken worden. Dan wordt ook gesproken over de soorten producten, het aantal trajecten en deelnemers en de financiering hiervan. Het ROC is geïnformeerd over de veranderingen per 1 januari Gezien de goede relatie met dit ROC, en de tot nu getoonde eigen verantwoordelijkheid van deze instelling, worden geen noemenswaardige verschuivingen verwacht in de aantallen die genoemd worden in de gemeentelijke prognose. Financiële inzet Hengelo beoogt een zo breed mogelijke inzet van educatiemiddelen en gaat daarbij uit van een 100% besteding en financiering bij het ROC van Twente voor de inkoop van de verschillende trajecten. Het indicatieve budget 2007 bedraagt Voor de GSB-BDU periode bedraagt de inzet (3 x ) Hengelo past geen verdeelsleutel toe op de inzet van de rijksmiddelen educatie. Wel is het zo dat, door de jaren heen, een duidelijk beeld is ontstaan aan de behoefte van Voortgezet algemeen volwassenenonderwijs, Basiseducatie en Nederlands als tweede taal. Per kwartaal worden gesprekken gevoerd met het ROC om de inzet van de middelen, inkoop en uitvoering van de trajecten, daar waar nodig aan te passen of bij te sturen. In voorgaande jaren zijn educatiemiddelen ingezet voor de inburgering. Vanaf 2006 wordt dat niet meer gedaan. Belangrijkste reden is dat het aantal deelnemers voor de inburgering minder werden en de inburgeringstrajecten met de daarvoor beschikbare middelen gefinancierd konden worden. Bij het in werking treden van de WI en de aanpassing van de WEB is het ook niet meer toegestaan de middelen onderling in te zetten. Er wordt echter een uitzondering gemaakt voor de inburgeraar die eerst moet alfabetiseren. Het rijk zal met aanvullende regelgeving komen, zodat inburgeraars die eerst gealfabetiseerd moeten worden deze trajecten kunnen volgen bij het ROC met financiering uit de WEB middelen. Het rijk stelt hiervoor echter geen (extra) middelen beschikbaar, zodat deze deelnemers ingepast moeten worden in de productovereenkomst met het ROC. Met de invoer van de WI wordt voor het jaar 2007 een overgangsregeling gecreëerd. Het rijk geeft met de Regeling 2007 gemeenten de mogelijkheid om deelnemers die nu bij het ROC op een WEB NT2 traject niveau 1 en 2 zitten en bij invoer van de WI onder deze wet vallen, deze trajecten in 2007 af te ronden (bij het ROC) met financiering uit de WI middelen. Hoewel het gebruik van deze regeling voor de deelnemer vrijblijvend is, is de deelnemer wel verplicht om deel te nemen aan het inburgeringsexamen conform de WI. De deelnemer op een WEB NT2 traject niveau 3 of hoger kan met WEB middelen ook het traject afmaken, maar zal toegeleid worden naar het Staatsexamen. Bij de invoer van de WI is de gedwongen winkelnering bij een ROC losgelaten. Het rijk zet in op marktwerking en be(t)oogt dat marktwerking tot lagere trajecttarieven zal leiden. Voor de inzet van de WEB middelen geldt nog wel een gedwongen winkelnering bij een ROC Tot nu toe heeft Hengelo een 100% financiering van het (volledige) educatiebudget bij het ROC. 2005; 2006; Nederlands als tweede taal Nederlands als tweede taal Financiering inburgering Basiseducatie Basiseducatie VAVO VAVO Reservering extra trajecten Reservering voor extra trajecten Totaal Totaal In verband met de invoering van de Wet inburgering en de eerder genoemde overheveling van educatiemiddelen naar de inburgering, ontstaat voor 2007 een geheel nieuwe situatie. De wet WEB is aangepast voor doorgeleiding en financiering van VO deelnemers naar het VAVO. De instroom van deelnemers in het nieuwe schooljaar laat zien dat veel jongeren gebruik maken van de VO VAVO regeling, terwijl het aantal deelnemers via de gemeentelijke financiering niet noemenswaardig afneemt. Het is nog te vroeg om daar nu al conclusies aan te verbinden, maar het lijkt erop dat met deze VO VAVO regeling voorkomen wordt dat een aantal jongeren voortijdig de school verlaten. Het kan ook betekenen dat meer jongeren via deze regeling nu wel en diploma/certificaat halen terwijl zij voorheen naar bijvoorbeeld het MBO waren gegaan.

4 4 Daarnaast is op het laatste moment bekend gemaakt dat ter voorbereiding op de inburgering, allochtone analfabeten wel gebruik kunnen maken van de educatieve trajecten. Al deze maatregelen zijn van directe invloed op de hoogte van de educatiemiddelen per gemeente en inzet van deze middelen. Omdat op dit moment nog geen definitieve financiering voor de educatie bekend is gemaakt, kan nu geen objectief beeld gegeven worden waaraan de middelen voor de komende jaren besteed worden. De opgave van aantallen deelnemers in relatie met de rijksmiddelen educatie zijn dan ook onder een strikt voorbehoud. Het zal daarom noodzakelijk zijn om bij de midterm review in 2007 en 2008 opnieuw naar de aantallen deelnemers te kijken. Prognose van aantallen deelnemers Totaal Nederlands als tweede taal: Alfabetisering Niveau A1/A Niveau B1/B Sub-totaal Basiseducatie VAVO Totaal Het kiezen van een VE prestatie-indicator Bij de invoering van de educatiemiddelen onder het GSB regiem, verlangt het rijk een afrekensystematiek gebaseerd op outputindicatoren. Gemeenten kunnen uit de vier voorgestelde outputindicatoren zelf een indicator kiezen. De vier mogelijkheden zijn: - Aantal ingekochte trajecten 1 of - Aantal gestarte deelnemers 2 òf - Aantal succesvol afgeronde trajecten 3 òf -. (stadsspecifieke indicator 4 ) Voorgesteld wordt dat Hengelo kiest voor de aantallen deelnemers die gestart zijn met een traject, als prestatie-indicator. Alle gestarte deelnemers worden geteld, dus ook zij die voortijdig het traject verlaten, om welke reden dan ook. De gemeente maakt afspraken met het ROC over de aantallen deelnemers en soorten trajecten die gevolgd worden. Die trajecten die gestart zijn moeten gefinancierd worden. Hierdoor ontstaat een objectieve benadering van kosten in relatie met aantallen deelnemers. De andere indicatoren vergen een extra administratieve last, het succesvol afronden van een opleiding kan leiden tot interpretatieverschillen en het kiezen voor een eigen gemeentelijke indicator is niet te realiseren binnen de gestelde tijd voor het aanleveren van de GSB indicator. De financiering op basis van indicatieve bedragen In het ambtelijk overleg van de G31, VNG en de drie betrokken ministeries (OCW, Justitie/V&I en BZK) is aangegeven dat de WEB middelen jaarlijks geïndiceerd worden. OCW heeft in het overleg aangegeven dat in principe de indexatie gehandhaafd blijft. In onderstaande opgave is daarmee geen rekening gehouden. 1. Eén traject betreft een door het ROC opgesteld onderwijstraject dat opgebouwd kan worden uit (deel)opleidingen VAVO, Breed Maatschappelijk Functioneren, Sociale Redzaamheid, en Staatsexamen NT2 voor nietinburgeringsplichtigen. Bij uitval kan er een nieuwe deelnemer op het traject worden geplaatst; in dat geval blijft er sprake van één traject. 2. De gemeente geeft aan hoeveel deelnemers gebruik hebben gemaakt van een educatief aanbod. Eén deelnemer kan gebruik maken van meerdere trajecten. Deze indicator sluit aan bij de systematiek van de oudkomersregeling/landelijke Monitor Oudkomers. 3. De gemeenten geeft aan hoeveel deelnemers een opleiding succesvol hebben afgerond in de vorm van een getuigschrift. Hierbij dient de gemeente duidelijk aan te geven wat er precies onder een succesvol afgerond traject wordt verstaan: bijvoorbeeld is elk deelcertificaat een succesvol afgerond traject of alleen een volledig diploma. 4. De gemeente kiest een eigen SMART-I geformuleerde prestatie-indicator. Deze indicator is bij voorkeur gebaseerd op leerresultaten.

5 Totaal GSB periode Nederlands als tweede taal: Voorbereiding alfabetisering op WI Alfabetisering regulier Deelnemers na WI examen Overige deelnemers Subtotaal Basiseducatie VAVO Reservering Totaal Begrotingswijziging Door de lagere rijksmiddelen educatie 2007 is een begrotingswijziging noodzakelijk. Het rijk geeft tot nu toe (slechts) indicatieve bedragen. Zekerheid wordt pas gegeven bij het afgeven van de beschikking door het rijk. Voor 2007 is begroot aan rijksmiddelen educatie. Het indicatieve budget voor 2007 bedraagt Voor 2007 zal een lagere raming opgenomen moeten worden. Burgemeester en wethouders van Hengelo, de secretaris, de burgemeester, Ir. Wimjoost Licht Drs. Frank A.M. Kerckhaert