Beleidsplan volwasseneneducatie

Transcriptie

1 Beleidsplan volwasseneneducatie Venray participeert door taal De grenzen van mijn taal zijn de grenzen van mijn wereld Filosoof Ludwig Wittgenstein 1

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding Context Waar hebben we het over? Landelijke ontwikkelingen Regionale ontwikkelingen Lokale ontwikkelingen Positionering, afbakening, doelstelling en uitgangspunten Positionering in breder perspectief Afbakening Doelstelling en uitgangspunten Aanpak en planning Financiën en verantwoording Monitoring en evaluatie

3 1 Inleiding Uit recent landelijk onderzoek is gebleken dat tussen de 13 en 16 % van de Venrayse bevolking tussen de 15 en 65 jaar tot de doelgroep laaggeletterden behoort 1. Dit percentage is hoger dan het landelijk gemiddelde van 8-11 %. Venray kent inwoners in de leeftijd van jaar. Het aantal laaggeletterde inwoners komt dan neer op tussen de 3675 en Hiervan is ongeveer 1/3 van allochtone afkomst en 2/3 van autochtone afkomst. Vanuit de visie Iedereen telt mee, doet mee en draagt bij, zien we het als een belangrijke opdracht om laaggeletterdheid aan te pakken. Een goede beheersing van de Nederlandse taal is namelijk een vereiste om te kunnen participeren in onze maatschappij. Door de huidige kennissamenleving kunnen laaggeletterden moeilijk meekomen. Mensen zonder goede taal- en/of rekenvaardigheden zijn vaker werkloos, hebben een lager inkomen, hebben vaker schulden, hebben een slechtere gezondheid en zijn politiek en maatschappelijk minder actief dan mensen die wél reken- en taalvaardig zijn. 2 Laaggeletterdheid omvat zoveel meer dan alleen taal. Een aanvullend probleem is het taboe bij dit thema, zowel bij de laaggeletterde als bij de professional. Ter illustratie: 1 Sorry, ik ben mijn bril vergeten 2 Kunt u dit voor mij invullen? Ik schrijf zo onleesbaar 3 Die bijsluiters zijn zo ingewikkeld 4 Mijn kinderen doen de boodschappen voor me 5 Nee, ik lees nooit, de televisie geeft informatie genoeg 6 Dokter, ik ben mijn leesbril vergeten, kunt u zeggen wat er staat? 7 Dat formulier vul ik thuis wel in 8 Die hoofdpijn gaat maar niet over 9 Oh, ik dacht dat die afspraak morgen was 10 Ik kan niet lezen, omdat ik woordblind Om in te spelen op deze problematiek krijgen gemeenten steeds meer vrijheid om naar eigen inzicht in te zetten op de bestrijding van laaggeletterdheid. Dit beleidsplan gaat daarom in op hoe de gemeente Venray invulling geeft aan de lokale aanpak. We gaan eerst in op de achtergrond en context van volwasseneneducatie en laaggeletterdheid en de landelijke, regionale en lokale ontwikkelingen. Vervolgens richten we ons op wat we met de lokale aanpak willen bereiken en hoe we hier uitvoering aan gaan geven. Tot slot richten we ons op de financiën en monitoring. 2 Context 2.1 Waar hebben we het over? De Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB) is er op gericht volwassenen te scholen op gebied van taal-, reken- en digitale vaardigheden. De WEB is het wettelijk en financieel kader. Voorheen waren gemeenten verplicht om de cursussen in te kopen bij het ROC. Per 1 januari 2015 is dit gewijzigd waardoor gemeenten zelf meer ruimte krijgen om de middelen op andere manieren in te zetten. 1 Zie rapport Regionale spreiding van geletterdheid in Nederland 2 Bron: rapport laaggeletterdheid algemene rekenkamer april eid 3

4 In dit beleidsplan bedoelen we met volwasseneneducatie: educatie voor mensen van 18 jaar en ouder die moeite hebben met de Nederlandse taal en rekenen. 3 Hierbij ligt de nadruk op het aanpakken van laaggeletterdheid zodat meer mensen in staat zijn zich zelfstandig te redden, maatschappelijk te participeren of om betaalde arbeid te behouden of te verkrijgen. Om laaggeletterdheid te kunnen definiëren zijn er niveaus van taal- en rekenvaardigheid ontwikkeld. Er zijn vijf niveaus: instroomniveau, 1F, 2F, 3F en 4F. Iedere inwoner die onder 2F scoort op Nederlandse taal en/of rekenen, wordt laaggeletterd of laaggecijferd genoemd. Vanaf niveau 2F spreekt het Ministerie van OCW van geletterdheid. Figuur 1 biedt een overzicht van de verschillende niveaus voor zowel Nederlandstaligen (NT1) als voor anderstaligen (NT2). In paragraaf 3 gaan we verder in op hoe we de doelgroep met bijbehorende niveaus afbakenen. Figuur 1 Laaggeletterden (definitie volgens ministerie OCW) Geletterden (definitie volgens ministerie OCW) Educatie gericht op alfabetisering Educatie gericht op instroom beroepsonderwijs Educatie gericht op instroom hoger beroepsonderwijs en wetenschappelijk NT 1 Nederlands taligen Instroom niveau Niveau 1F (eind primair onderwijs) Niveau 2 F (eind vmbo en MBO 2 en 3) Niveau 3 F (Eind mbo-4 en havo) Niveau 4 F (Eind VWO) NT 2 Alfabetise- Niveau A2 Anders ring & (Inburgerings Niveau B1 (staatsexamen I) Niveau B2 (Staatsexamen II)) taligen niveau A1 examen) 1F Minimumeis voor mensen met bijstandsuitkering (Wet Taaleis) 2.2 Landelijke ontwikkelingen Landelijk is er veel aandacht voor en ondersteuning bij de aanpak van laaggeletterdheid en de inzet vanuit volwasseneneducatie. De belangrijkste ontwikkelingen zijn als volgt: De invoering van de wetswijziging in de WEB per 1 januari 2015 heeft een aantal gevolgen voor de gemeenten gehad: o De wet voorziet in gemeentelijke samenwerking op regionaal niveau. De contactgemeente (Venlo) heeft een coördinerende rol in het regionale educatiebeleid. 3 We laten de mensen die alsnog een diploma voor het voorgezet onderwijs willen halen (VAVO) buiten beschouwing. 4

5 o De verplichte inkoop bij de Regionale Opleidings Centra (ROC s) wordt stapsgewijs afgebouwd, per 2018 is er geen verplichte inkoop meer; o Gemeenten kunnen zowel formele als non-formele educatietrajecten bieden (zie bijlage 3 voor een toelichting hierop); Per 1 januari 2016 is de Wet Taaleis ingevoerd. De doelgroep laaggeletterden met een bijstandsuitkering hebben de inspanningsverplichting om taalniveau 1F te behalen. Als gemeente willen we ervoor zorgen dat deze personen ook een cursus kunnen volgen om dit taalniveau te behalen. Het landelijke actieprogramma Tel mee met Taal is een initiatief vanuit ministeries SZW, OCW en VWS. Een van de doelstellingen is het verbeteren van taalbeheersing van Nederlanders ten behoeve van maatschappelijke participatie en/of arbeidsparticipatie. De stichting Lezen & Schrijven heeft een belangrijke rol in het actieprogramma Tel mee met Taal. De stichting ondersteunt in het hele land gemeenten, instellingen, bedrijven, docenten en vrijwilligers bij het organiseren van scholing. Een belangrijk landelijk initiatief is het Taalhuis 4. Dit project is opgestart door de Koninklijke Bibliotheek en Stichting Lezen & Schrijven en is onderdeel van het ondersteuningsprogramma Tel mee met Taal. Het concept Taalhuis kan gezien worden als dé plek waar iedereen terecht kan met vragen over taal, rekenen en digitale vaardigheden. Het Taalhuis gaat uit onder andere de volgende bouwstenen: een fysieke en herkenbare plek, een samenwerkingsverband van meerdere lokale organisaties, vanuit het Taalhuis wordt actief gewerkt aan werving en scholing van laaggeletterden, in het Taalhuis zijn vrijwilligers actief, het Taalhuis bewaakt kwaliteit door monitoring. Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar het aantal laaggeletterden in Nederland. Uit een recent het onderzoek van de algemene rekenkamer van april 2016 blijkt dat maar liefst 2,5 miljoen Nederlanders moeite hebben met rekenen, taal of beide. Onderzoek van Stichting Lezen en Schrijven 5 laat de volgende aandachtspunten zien waar nog veel te winnen valt in de aanpak tegen laaggeletterdheid: integraliteit (vooral wijkteams en schulddienstverlening), handelingsverlegenheid bij ambtenaren/uitvoerenden, aandacht voor de autochtone doelgroep, samenwerking met werkgevers. 2.3 Regionale ontwikkelingen In de regio Noord Limburg is een Regionaal Programma Volwassenen Educatie opgesteld, een wettelijke verplichting vanuit de WEB. In dit programma worden kaders en criteria op hoofdlijnen vastgelegd en afspraken gemaakt over de besteding van de WEB middelen. Dit programma benadrukt vooral de goede samenwerking tussen lokale en regionale (educatieve) partners. In bijlage 1 is het regionaal programma volwassenen educatie bijgevoegd. Op basis van de regionale kaders en afspraken kan iedere gemeente zelf de invulling geven aan volwasseneducatie en de aanpak laaggeletterdheid. Dit beleidsplan is de lokalen invulling hiervan. 4 Zie link voor leaflet Taalhuis 5 Taal als middel, mei

6 2.4 Lokale ontwikkelingen In Venray bieden momenteel een aantal aanbieders taalcursussen aan voor verspillende doelgroepen en op verschillend niveaus. Bijlage 2 geeft weer welke partners actief zijn in Venray. Met deze partners hebben recent twee bijeenkomsten plaatsgevonden. Door alle partners is de noodzaak om laaggeletterdheid terug te dringen benadrukt en de wil om samen te werken bevestigd. Daarnaast is geconstateerd dat er verschillende cursussen zijn op gebied van taal, rekenen en digitale vaardigheden. Echter, het aanbod sluit niet overal goed aan en voor bepaalde niveaus is het aanbod beperkt. Dit geldt bijvoorbeeld voor laaggeletterde autochtone inwoners en arbeidsmigranten. Dit heeft als gevolg dat zodra professionals laaggeletterdheid bij iemand constateren en die persoon zover is om de stap te zetten naar een cursus, het niet altijd mogelijk is om met een geschikte cursus te starten. Bij arbeidsmigranten geldt dat ze vaak op een wachtlijst komen. We willen daarom in overleg met de aanbieders gericht kijken hoe we het aanbod beter kunnen laten aansluiten op de vraag en uit te breiden waar nodig. Aandachtspunt hierin is dat de vraag vaak niet zichtbaar is. Er is dus ook nog winst te behalen in de samenwerking op gebied van het herkennen, doorverwijzen en goed adviseren van laaggeletterden en de bekendheid van de verschillende mogelijke taalcursussen. 3 Positionering, afbakening, doelstelling en uitgangspunten 3.1 Positionering in breder perspectief We richten ons niet sec op de smalle wettelijke opdracht vanuit de WEB maar zien de aanpak laaggeletterdheid vanuit een bredere context. Enerzijds als onderdeel van een doorlopende leerlijn: voor- en vroegschoolse educatie, regulier basis en voorgezet onderwijs, internationale schakelklassen, speciaal onderwijs, praktijkonderwijs en vervolgonderwijs. We zien bijvoorbeeld dat sommige leerlingen van speciaal en praktijkonderwijs een achterstand hebben in taal en rekenvaardigheden. Het is van belang een goede schakel te bieden voor deze doelgroep naar bijvoorbeeld een vervolgopleiding (afstemming met onderwijs) of naar stage, vrijwilligerswerk of werk (afstemming met maatschappelijke partners en werkgevers in combinatie met taalonderwijs vanuit de WEB). Anderzijds zien we een sterke verbinding met het sociaal domein. Het verbeteren van taal- en rekenvaardigheden draagt bij aan vele terreinen, zoals: welzijn (het bevorderen van zelfredzaamheid, meer betrokkenheid in eigen wijk en tegengaan van eenzaamheid), armoede en schulden (voorkomen van schulden en kortere schuldhulpverleningstrajecten), onderwijsachterstandenbeleid (het verminderen van achterstand bij kinderen werkt beter als ook de ouders kunnen lezen, schrijven en rekenen), werk en inkomen (mensen participeren meer en vinden sneller werk) en gemeentelijke dienstverlening/burgerzaken (beter contact met de gemeente en zaken kunnen regelen via digitale portals). We zien ook raakvlakken met vrijwilligerswerkbeleid, laaggeletterden hebben vaak wat meer ondersteuning nodig bij het vinden en behouden van vrijwilligerswerk. De extra inzet vanuit vrijwilligerswerkbeleid is dan ook onder andere bedoeld voor laaggeletterden. 6

7 3.2 Afbakening De doelgroep zoals vanuit de WEB geformuleerd is als volgt: analfabeten, laaggeletterden en vrijwillige inburgeraars ouder dan 18 jaar. 6 Als we ons alleen richten op doelgroep laaggeletterden (volgens de formele definitie) zou dit betekenen dat we ons alleen richten op de niveaus instroom en 1F. Wij zijn echter van mening dat dit een te smalle insteek is. Sommige mensen met niveau 1F/2F zullen hun weg voldoende kunnen vinden maar anderen kunnen met dit niveau wel moeite hebben om bijvoorbeeld een vervolgopleiding succesvol af te ronden of om werk te vinden en te behouden. We denken hierbij bijvoorbeeld aan ISK (internationale schakelklas) leerlingen die het vaak moeilijk vinden om de aansluiting te vinden in een MBO opleiding in verband met hun taalniveau. Vanuit de aanpak voortijdig schoolverlaten zijn er al afspraken met Gilde opleidingen over een aanvullend programma voor deze doelgroep voor het verbeteren van het taalniveau op 2F. Maar ook andere kwetsbare leerlingen die als extra ondersteuning krijgen binnen hun MBO opleiding denk aan leerlingen in het wijkleerbedrijf en horecaleerwerkbedrijf - hebben 2F niveau maar kunnen in hun taalontwikkeling nog wat extra hulp nodig hebben. Daarnaast zijn veel allochtone inwoners die hun inburgeringsexamen behaald hebben maar daarmee vaak nog moeite hebben om mee te komen en actief te participeren. Ook zij zijn gebaat bij extra taalondersteuning tot niveau 2F. Tot slot blijken er oudere inwoners dit geletterd zijn regelmatig in het dagelijks leven tegen zaken aan te kopen, meestal in combinatie met een gebrek aan digitale vaardigheden. Samenvattend, onze aanpak richt zich op analfabeten, laaggeletterden en vrijwillige inburgeraars ouder dan 18 jaar die een niveau hebben van instroomniveau tot 2F (NT1) of alfabetisering tot B2 (NT2). Bij niveau 2F richten we ons specifiek op: Kwetsbare studenten van 18 jaar of ouder die extra taalondersteuning nodig hebben om hun MBO opleiding succesvol te kunnen afronden Allochtone inwoners die hun inburgeringsexamen hebben behaald op A2 Oudere autochtone inwoners die weliswaar geletterd zijn (1F) maar vaak in dagelijks leven tegen zaken aanlopen, meestal in combinatie met digitale vaardigheden. We noemen dit bij elkaar de doelgroep laaggeletterden plus. Binnen de doelgroep laaggeletterden plus is het van belang om extra aandacht te schenken aan de autochtone inwoners. Uit de cijfers blijkt dat ongeveer 2/3 van de laaggeletterden autochtoon is. Dit vergt aandacht bij de ontwikkeling van geschikte cursussen maar het betekent vooral speciale aandacht voor het vinden, herkennen en doorverwijzen van deze mensen. Paragraaf 4 gaat hier verder op in. 6 Verplichte inburgeraars (waaronder asielmigranten en huwelijksmigranten buiten de EU) vallen onder de Wet inburgering. Uitvoering en financiering loopt via Duo. Verplichte inburgeraars vallen dus niet binnen de doelgroep van dit beleidsplan. 7

8 3.3 Doelstelling en uitgangspunten We hebben de volgende doelstelling: een lokaal netwerk van partners die - door middel van actieve benadering, doorverwijzing, scholing en begeleiding - bijdragen aan het verbeteren van de taal- reken- en digitale vaardigheden van laaggeletterden plus met als doel meer zelfredzame inwoners en meer maatschappelijke participatie en/of arbeidsparticipatie De volgende uitgangspunten bieden het raamwerk op basis waarvan de lokale aanpak (paragraaf 4) wordt ingevuld: Het educatieaanbod sluit aan bij de vraag en behoeftes van de doelgroep. Dit betekent dat er voldoende cursussen zijn voor mensen die Nederlands als eerste taal hebben (NT1) en voor mensen die Nederlands als tweede taal hebben (NT2). Maar ook dat er voldoende aandacht is voor rekenen en digitale vaardigheden. En dit alles op verschillende niveaus. Naast de inzet van professionele krachten voor de cursussen, leggen we de nadruk op de inzet van vrijwilligers. We vinden het van belang dat de vrijwilligers voldoende begeleiding en scholing krijgen. Hierin zijn veel mogelijkheden vanuit Stichting Lezen en Schrijven in het kader van deskundigheidsbevordering. Ook zoeken we de verbinding met Match (vrijwilligerscollege). We sturen op goede (individuele) monitoring van het educatieaanbod. Het is van belang om goed in beeld te hebben hoe deelnemers gedurende een cursus voortgang boeken. Met name om deelnemers ook te kunnen begeleiden of te adviseren over wat ze na de cursus kunnen doen om hun taal verder te versterken. Maar ook mensen die hun plafond hebben bereikt moeten we tijdig in beeld hebben zodat we kunnen kijken naar alternatieve mogelijkheden. We zetten in op goede onderlinge samenwerking tussen gemeente, maatschappelijke partners en aanbieders van taalcursussen waarbij: o een netwerkorganisatie tot stand komt; o er gerichte acties ontwikkeld worden om het herkennen en doorverwijzen van laaggeletterden breed onder de aandacht te brengen o een Taalhuis opgezet wordt voor alle taalvragen van inwoners en verwijzers; o passend advies wordt gegeven op basis van de behoefte van de klant; o er voldoende aanbod van cursussen is BiblioNu heeft de intentie uitgesproken om een belangrijke rol te vervullen bij de ontwikkeling van het Taalhuis. Stichting Lezen en Schrijven biedt hierbij een sparrende en ondersteunende rol. Ook voor de andere aanbieders van Taalcursussen en diverse maatschappelijke partners en werkgevers zien we een belangrijke rol weggelegd in deze ontwikkeling. We zoeken de verbinding met andere beleidsterreinen binnen het sociaal domein. We denken bijvoorbeeld aan de ontwikkeling van pilots waarbij taalcursussen gecombineerd of onderdeel worden van andere lokale trajecten en initiatieven op het gebied van bijvoorbeeld eenzaamheid, zelfredzaamheid, participatie en re-integratie. In paragraaf 4 gaan we hier verder op in. 8

9 4 Aanpak en planning De aanpak richt zich op drie sporen. Figuur 2 geeft visueel de drie sporen weer. Spoor 1 Educatie aanbod Spoor 1 richt zich op het organiseren van voldoende en afwisselend aanbod van cursussen in taal, rekenen, en digitale vaardigheden. Om dit goed te organiseren gaan we actief met betrokken aanbieders in gesprek om dit te realiseren. Ook gaan we in gesprek met laaggeletterden over hun behoeftes ten aanzien van taalcursussen. Aan de hand van vooraf vastgestelde criteria (zie bijlage 4) maken we met de afzonderlijke partijen aanvullende afspraken naast of ter aanvulling van hun bestaande aanbod. Een belangrijk aandachtspunt in dit traject is dat organisaties die trajecten aanbieden momenteel ook via andere geldstromen worden gesubsidieerd (Synthese, BiblioNu en EVA vrouwencentrum). Er zal onderzocht worden of binnen het reguliere takenpakket inzet voor volwasseneducatie en het bieden van (vernieuwend) educatie aanbod mogelijk is. Andere partijen als Cursus Venray en Kusters zijn commerciële partijen. Hier moet goed bekeken worden of en op welke wijze inkoopafspraken gemaakt moeten worden. Gilde opleidingen betreft tot slot ook een apart traject gezien de afbouw van de verplichte inkoop. De verwachting is dat in regionaal verband hierover afspraken gemaakt worden. Aan spoor 1 zijn de volgende acties verbonden: o We gaan met betrokken aanbieders individueel in gesprek om hun huidig educatieaanbod te bespreken en mogelijkheden tot aanvullend of vernieuwend aanbod. o We organiseren een kleinschalige bijeenkomst met laaggeletterden om hun ervaringen en behoeftes met ons te delen. Of anonieme enquête? o Lokale aanbieders krijgen de mogelijkheid om een voorstel in te dienen t.a.v. hun (vernieuwd of aanvullend) educatieaanbod. Deze wordt getoetst aan de vastgestelde criteria. Op basis hiervan wordt subsidie verleend of worden inkoopafspraken gemaakt. o We hebben periodiek voortgangsgesprek met de aanbieders (individueel en in gezamenlijkheid) Spoor 2 Netwerkontwikkeling / Taalhuis Dit spoor betreft de ontwikkeling van een netwerk van samenwerkende partners: van het signaleren van laaggeletterdheid tot het bieden van een passende cursus educatie aanbod. Op een aantal thema s gaan we de verdieping zoeken. Thema s die we voor ogen hebben zijn: o doelgroep (en behoeftes) in kaart o signalering en doorverwijzing van laaggeletterden o ontwikkeling van Taalhuis De uitkomsten van deze verdieping zullen leiden tot samenwerkingsafspraken (convenant) en een plan van aanpak waarin concrete activiteiten worden opgenomen om het netwerk /taalhuis verder vorm te geven. Met concrete acties denken we bijvoorbeeld aan: o Breed in gesprek met diverse partners die een verwijzende rol hebben (netwerkbijeenkomsten) o Herkennen van taal/reken problemen inrichten in het werkproces van medewerkers van gemeente (wmo consulenten, participatiecoaches, consulenten schulddienstverlening wijkteam, 9

10 o o o o o gezinscoaches etc.) en maatschappelijke partners (Synthese, Wonen Limburg, zorginstellingen etc.) Het betreft dus medewerkers die veel klantcontact hebben het organiseren van trainingen laaggeletterdheid aan medewerkers die veel klant contact hebben. Hiervoor kan Stichting lezen en Schrijven worden gezet lokale communicatiecampagne Uitwerken ontwerp en voorstel Taalhuis (doel, wie welke rol, kosten etc.) We gaan kijken in hoeverre laaggeletterdheid een (grotere) plek krijgt binnen de reguliere subsidieafspraken van een aantal partners. Implementatie van het Taalhuis Spoor 3 Verbinding sociaal domein Dit spoor is vooral gericht op de bredere verbinding met sociaal domein. We gaan binnen spoor 1 al in gesprek met aanbieders over hoe ze hun cursussen meer kunnen verbinden aan thema s als zelfredzaamheid, eenzaamheid en actief zijn in de wijk. We denken verder aan de ontwikkeling van pilots waarbij taalcursussen onderdeel worden van andere lokale trajecten en initiatieven op het gebied van bijvoorbeeld eenzaamheid, zelfredzaamheid, participatie en re-integratie. Maar ook de verbinding met terreinen als gezondheid, sport en onderwijs is van belang. Ter illustratie: als we een campagne opzetten met o.a. flyers over het belang van gezond eten en sporten maar mensen kunnen het vervolgens niet goed lezen dan bereiken we bepaalde mensen niet. De betekent vooral bewustwording en het betrekken van meer maatschappelijke partners in de problematiek van laaggeletterdheid. Een ander aandachtspunt zijn inwoners die hun plafond hebben bereikt en een taalcursus dus niet het geschikte middel is om hun taal, reken- en digitale vaardigheden verder te ontwikkelen. Denk bijvoorbeeld aan sommige jongeren uit het praktijkonderwijs of mensen met een verstandelijke beperking. Voor deze doelgroepen wordt vaak begeleiding geboden vanuit zorg en welzijn. Hoe kunnen we taal en rekenen hier ook een plek in geven om hun zelfredzaamheid te vergroten? Dit soort vraagstukken willen we binnen spoor 3 verder uitdenken. In bijlage 5 is de planning van de drie sporen visueel in beeld gebracht. Voor de komende jaren hebben we de volgende mijlpalen voor ogen: Jaar Mijlpalen 2017 Voldoende lokaal educatie aanbod dat op elkaar is afgestemd Oriëntatie, onderzoek en plan ten aanzien van netwerk / taalhuis afgerond en vastgesteld. Betrokken partners kennen elkaar, weten elkaar te vinden en committeren zich aan het netwerk aanpak volwasseneducatie / Taalhuis in Venray (middels een samenwerkingsconvenant) 2018 Educatie aanbod verder doorontwikkeld (veel meer in verbinding en / of in aansluiting met ander aanbod in sociaal domein) Plan Taalhuis geïmplementeerd Oriëntatie, onderzoek verbinding sociaal domein afgerond en voorstel pilots uitgewerkt 2019 Taalhuis doorontwikkeld Uitvoering pilots verbinding sociaal domein Borging binnen sociaal domein 10

11 Figuur 2 Spoor 2 Netwerkontwikkeling Spoor 3 - Verbinding sociaal domein - Zelfredzaamheid Signalering (voorlichting, herkennen laaggeletterdheid, doorverwijzing) Taalhuis (informatie, advies, matching) Lokaal educatie aanbod - Actief in de wijk - Participatie - Werk - Armoede / Schulden - Onderwijs Verbinding met aanbod uit sociaal domein, zoals: - deelname wijkinitiatieven - (arbeidsmatige)dagbesteding - maatjesprojecten - vrijwilligerswerk - sollicitatietraining - beschut / gesubsidieerd werk Spoor 1 sluitend aanbod 5 Financiën en verantwoording Het uitgangspunt is om deze aanpak grotendeels te bekostigen uit de WEB middelen die lokaal worden toegewezen aan Venray, volgens de afspraken die in regio zijn gemaakt. Vanuit de WEB is er voor 2017 voor Venray een budget beschikbaar van Hiervan dient 25% nog verplicht te worden ingekocht bij Gilde Opleidingen. Het resterend 75% kan dus ingezet worden voor het lokale educatieaanbod. Verder is er nog 25% over van het budget van 2016 dat meegenomen mag worden naar Dit betreft een bedrag van ongeveer ,00 (het precieze bedrag zal pas na afrekening in regionaal verband bekend zijn). Dit betekent dat we ,00 beschikbaar hebben voor het lokale educatieaanbod en de doorontwikkeling hiervan voor Overigens is het echter wel mogelijk om regionaal meer bij Gilde in te kopen dan de verplichte 25% van het budget. Indien hier behoefte aan is kunnen er aanvullende afspraken gemaakt worden. Over het educatie budget voor 2018 en verder is nog onduidelijkheid. Er zijn vier mogelijke varianten 1) Er verandert niets aan de huidige wetgeving. 2) Het gehele educatiebudget gaat zonder restricties over in het gemeentefonds 3) Het educatiebudget wordt een decentralisatie-uitkering. Dit is budget dat met een specifiek doel verstrekt wordt binnen het gemeentefonds. Het is een soort tussenvorm tussen een specifieke uitkering en het gemeentefonds. 11

12 4) Het educatiebudget blijft een specifieke uitkering maar de bestedingsmogelijkheden worden waar mogelijk nog iets verder verruimd binnen de mogelijkheden voor een specifieke uitkering. Ongeacht welke variant het wordt, deze middelen willen we middelen verbinden aan de doelstellingen en aanpak van dit beleidsplan. De verantwoordingseisen van de WEB middelen zijn streng. Zo moet het daadwerkelijk gaan om de bekostiging van cursussen en niet sec de kosten van de ontwikkeling van het Taalhuis. Wel kunnen hierin slimme verbindingen gemaakt worden, bijvoorbeeld de inzet en financiering van een taalprofessional die gekoppeld wordt aan het Taalhuis. Dit kan wel bekostigd worden uit de WEB. Voor spoor 2 (Taalhuis) en 3 (verbinding sociaal domein) zal nog een verdere uitwerking plaatsvinden. Hierin zullen o.a. de kosten en de daaraan gekoppelde financiering worden meegenomen. Deels kan dit dus uit de WEB maar we onderzoeken ook andere financieringsbronnen. Vanuit het rijk zijn er subsidiemogelijkheden (subsidieregeling Tel mee met Taal) om bijvoorbeeld de ontwikkeling van het Taalhuis te bekostigen. De provincie biedt ook subsidiemogelijkheden (nadere subsidieregels Bibliotheek en Maatschappij). Hiermee worden bibliotheken uitgedaagd om op een innovatieve manier laaggeletterdheid te voorkomen en tegen te gaan. De regeling is bedoeld voor Limburgse bibliotheken en gemeenten en euro is beschikbaar. Onderstaand schema geeft een globale indruk van de financiering. Spoor Aard kosten Financiering Spoor 1 Educatieaanbod Spoor 2 Netwerk / Taalhuis Spoor 3 Verbinding Sociaal domein - Aanvullend educatieaanbod (middels subsidie/inkoop) - Communicatie - Deskundigheidsbevordering vrijwilligers die een rol hebben bij de cursussen. - Infrastructuur Taalhuis opzetten - Samenwerkingsafspraken - Communicatie / bewustwording /training laaggeletterdheid bij medewerkers gemeente en maatschappelijke partners die veel klantcontact hebben - WEB middelen - Ondersteuning en beschikbaar stellen lesmateriaal via Stichting Lezen en Schrijven - Ondersteuning aanbieders t.a.v. begeleiding vrijwilligers via Stichting Lezen en Schrijven (trainingen) - Waar mogelijk binnen reguliere subsidieafspraken met betrokken maatschappelijke partijen - Onderzoek naar subsidie rijk en provincie - Trainingen en workshops voor zowel professionals als vrijwilligers worden aangeboden door Stichting Lezen en Schrijven - Uitvoering pilots - Onderzoek binnen bestaande middelen sociaal domein 6 Monitoring en evaluatie De doelstelling zoals geformuleerd in paragraaf 3 omvat twee meer abstracte doelstellingen namelijk het bevorderen van zelfredzaamheid en participatie. Om te kunnen bepalen of we deze doelen daadwerkelijk bereiken, is het van belang om de effecten van de aanpak volwasseneneducatie periodiek te meten. 12

13 Doel Beoogde effecten Bevorderen van zelfredzaamheid Meer mensen binnen de doelgroep laaggeletterden plus : o hebben verbeterde taal-, reken- en digitale vaardigden volgens de landelijk vastgesteld standaarden en normen o hebben meer zelfvertrouwen gekregen om zich buiten de eigen vertrouwde leefwereld beter staande te houden o hebben een groter netwerk waarin zij de taal/reken/digitale vaardigheden kunnen toepassen o zijn mondiger en beter in staat om contact te leggen met maatschappelijke en professionele organisaties Doel Beoogde effecten Bevorderen van participatie Meer mensen binnen de doelgroep laaggeletterden plus : o zijn actiever in het Venrayse (lid van een vereniging, vrijwilliger etc) o kunnen een vervolgopleiding succesvol afronden waardoor ze hun kansen op de arbeidsmarkt verbeteren o kunnen beter deelnemen aan andere trajecten van de gemeente omdat hun taal is verbeterd (denk aan cursus omgaan met geld, arbeidsmatige dagbesteding, sollicitatietraining) Het meten van de effecten is complex en kan op diverse wijzen. We zien dit als ontwikkeltraject en beogen het volgende: 1. Individueel niveau we ontwikkelen samen met de aanbieders één monitoring format dat per individueel deelnemer wordt gebruikt om de voortgang te volgen. De verbetering van taal en rekenvaardigheden is goed meetbaar op basis van de landelijke vastgestelde standaarden en eindtermen. Ook het verhogen van zelfvertrouwen en vergroting netwerk kan gemeten worden door dit te bespreken bij intake gesprek, tussentijdse evaluaties en eindgesprek met de cursist. 2. Niveau aanbieder we ontwikkelen samen met de aanbieders één monitoring werkwijze waarbij het educatieaanbod en de ontwikkeling hiervan per aanbieder kan worden gemonitord. Hierbij richten we ons vooral op de methodiek die zij toepassen en in welke mate ze bijvoorbeeld echt praktijkelementen inbouwen zoals bezoek aan of lessen bij een wijkcentrum of vereniging. 3. Beleidsinformatie voor college/raad De informatie die we ophalen uit de eerste twee niveaus kunnen we vertalen naar gerichte beleidsinformatie en verbinden aan de doelen van zelfredzaamheid en participatie. Met betrekking tot evaluatie gaan we periodiek in gesprek met de aanbieders om de voortgang te evalueren. Ook zullen we enkele tussenevaluaties organiseren ten aanzien van de ontwikkeling van het Taalhuis. Medio 2018 zal een bredere evaluatie plaatsvinden. 13