Regionaal Programma volwassenen Educatie 2018

Transcriptie

1 Regionaal Programma volwassenen Educatie 2018 Augustus 2017

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Laaggeletterdheid en educatie 2.1 Afbakening Wet educatie en beroepsonderwijs 2.2 Doelgroep 2.3 Formeel en non-formeel aanbod 2.4 Kwaliteit 3. Regionale samenwerking 3.1 Samenwerkingsovereenkomst 3.2 Besteding budget 4. Uitvoering in Afbouw verplichte winkelnering ROC MN en ROC Landstede 4.2 Besteding niet verplichte deel van het budget 5. Uitvoering in 2018 per gemeente naar doelgroep, activiteiten en partners 5.1 Kaders voor activiteiten, doelgroepen en partners in de uitvoering 5.2 Overzicht per gemeente Amersfoort Leusden Baarn, Bunschoten en Soest Nijkerk Woudenberg 2

3 1. Inleiding Om zelfstandig en actief te kunnen deelnemen in onze samenleving is het nodig om te beschikken over een goede beheersing van de Nederlandse taal en een basisrekenvaardigheid. In Nederland zijn ongeveer 1,3 miljoen mensen tussen de 16 en 65 jaar laaggeletterd. Dat betekent dat zij onvoldoende taalvaardig zijn om zich te kunnen redden in de maatschappij. De Wet educatie en beroepsonderwijs (hierna: WEB) streeft naar een verbetering van taal- en rekenvaardigheid van volwassenen die deze vaardigheden onvoldoende beheersen. Tot 2015 was er op basis van de WEB voor de besteding van het budget voor volwasseneneducatie sprake van een gedwongen winkelnering bij een of meer roc s. Met de wetswijziging per 1 januari 2015 geeft de WEB de mogelijkheid om maatwerk te bieden bij de aanpak van laaggeletterdheid. De verplichte besteding bij roc s is in de jaren volledig afgebouwd. Voor het jaar 2018 ontvangen de gemeenten het budget voor volwasseneneducatie nog wel als specifieke doeluitkering en is ook de regionale samenwerking verplicht, maar er bestaat wel volledige vrijheid in keuze voor doelgroep en activiteiten. Het is vooralsnog onduidelijk of per 2019 het budget volwasseneneducatie wordt overgeheveld naar het gemeentefonds. Het is aan een nieuw kabinet om een definitieve keuze te maken. De eindrapportage van de evaluatie wetwijziging WEB die na de zomer 2017 afgerond moet zijn, zal in dit besluit worden meegewogen. Bij ministeriële regeling zijn verschillende gemeenten als contactgemeente aangewezen die verantwoordelijk zijn voor het opstellen van een regionaal programma, een samenwerkingsovereenkomst en besteding van het regionale budget. De WEB heeft Amersfoort aangewezen als contactgemeente voor de arbeidsmarktregio Amersfoort, waarin de volgende gemeenten zijn opgenomen: Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Leusden, Soest, Nijkerk en Woudenberg. In dit Regionaal Programma volwassenen Educatie 2018 (hierna: RPE 2018) leggen wij de gemeenten in de arbeidsmarktregio Amersfoort vast op welke wijze in 2018 vorm wordt gegeven aan de uitvoering van volwasseneneducatie. 3

4 2. Laaggeletterdheid en volwasseneneducatie In onze maatschappij is een goede beheersing van de Nederlandse taal en het hebben van basis rekenvaardigheid nodig om zelfstandig en actief te kunnen deelnemen in de samenleving. In Nederland zijn ongeveer 1,3 miljoen mensen tussen de 16 en 65 jaar die moeite hebben met taal en rekenen. Het komt erop neer dat 1 op de 9 Nederlanders in deze leeftijdscategorie laaggeletterd is. De Rijksoverheid stelt geld beschikbaar voor projecten die laaggeletterdheid tegengaan en taalachterstanden voorkomen. Eén van de maatregelen tegen laaggeletterdheid is het landelijke actieprogramma Tel mee met Taal. Doelstelling van het actieprogramma is om ten minste nieuwe deelnemers te laten beginnen aan een taaltraject in de periode van 2016 t/m Hiernaast wordt er door de Rijksoverheid geïnvesteerd in projecten als Taal voor het Leven en Educatie voor Vrouwen met Ambitie (EVA). Stichting Lezen & Schrijven voert deze twee projecten uit. De stichting ontwikkelt ook lesmateriaal voor cursisten en taalvrijwilligers. Gemeenten krijgen op grond van de WEB budget om taal- en rekencursussen aan hun laaggeletterde inwoners aan te bieden. Wat is laaggeletterdheid? Laaggeletterden zijn mensen die moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen. Vaak hebben zij ook moeite met omgaan met een computer. Zij beheersen het minimale niveau om volwaardig in de Nederlandse maatschappij te kunnen functioneren niet. Dat niveau is door de overheid vastgesteld op eindniveau VMBO of niveau mbo-2/3 (niveau 2F binnen de Standaarden en eindtermen volwassenen educatie). Een goede beheersing van de Nederlandse taal is een basisvoorwaarde om mee te kunnen doen in de samenleving. Wie Nederlands kan spreken en schrijven, kan zich beter redden in werk, in de opvoeding en in sociale of formele contacten. 2.1 Afbakening Wet educatie en beroepsonderwijs De WEB streeft naar een verbetering van taal- en rekenvaardigheid van volwassenen die deze vaardigheden onvoldoende beheersen. Het accent ligt daarbij op taal en de aanpak van analfabetisme en laaggeletterdheid. De WEB gaat over verschillende vormen van beroepsonderwijs en (volwassenen)educatie. In de WEB komen opleidingen voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo) en opleidingen gericht op de Nederlandse taal en rekenen aan bod. De middelen die de gemeente ontvangt in het kader van volwasseneneducatie betreft de zogenoemde overige educatie en heeft daardoor betrekking op de opleidingen gericht op de Nederlandse taal en rekenen (bedoeld in artikel 7.3.1, eerste lid, onder b tot en met f, van de WEB). Dit document heeft alleen betrekking op deze overige educatie en wordt verder met de term volwasseneneducatie benoemd. 2.2 Doelgroep Binnen de volwasseneneducatie bestaat een tweedeling tussen onderwijs aan volwassenen met Nederlands als moedertaal (NT1) en educatie aan anderstaligen (NT2). NT1 ers beheersen mondeling de Nederlandse taal (redelijk) goed, maar hebben onvoldoende vaardigheden ontwikkeld om de lees- en schrijftaken in het dagelijks leven aan te kunnen. NT2 richt zich op anderstaligen die weinig Nederlands beheersen en er vooral behoefte is aan het ontwikkelen van taalvaardigheid. Van belang is dat de anderstaligen niet (meer) inburgeringsplichtig zijn, deze groep valt onder de Wet Inburgering. Hiernaast wordt ook de aanduidingen ANT1 en ANT2 gebruikt. ANT ziet op inwoners die in aanmerking komen voor alfabetiseringscursussen gericht op de Nederlandse taal. Deze categorie kan verder onderverdeeld worden in ANT1 voor mensen waarvoor Nederlands de moedertaal is en mensen waarvoor Nederlands een tweede taal is, dus ANT2. In dit RPE 2018 wordt gebruikt gemaakt van de aanduidingen NT1, NT2, ANT1 en ANT2. 4

5 Voor alle doelgroepen geldt dat het moet gaan om inwoners van de gemeente van 18 jaar of ouder, die niet inburgeringsplichtig zijn. Binnen deze beperking behoren tot de doelgroepen: - analfabeten; - laaggeletterden, die hun vaardigheden Nederlandse taal en rekenen willen verbeteren, gericht op het bereiken van het ingangsniveau voor het beroepsonderwijs, zoals vastgesteld met de Wet referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen, teneinde eventueel aan een beroepsopleidend traject te kunnen deelnemen; - vrijwillige inburgeraars die hun Nederlandse taalvaardigheden beogen te verbeteren door deelname aan een opleiding Nederlands als tweede taal en/of het afleggen van het staatsexamen. 2.3 Formeel en non-formeel aanbod De WEB-middelen mogen worden besteed aan opleidingen bij aanbieders die een erkend diploma of certificaat afgeven formeel aanbod en bij aanbieders die geen diploma s afgeven: non-formeel aanbod. Zowel het formele als het non-formele aanbod zijn gebaseerd op vastgestelde standaarden en eindtermen die de leerdoelen en het niveau van het educatieaanbod beschrijven. De mogelijkheid om zowel formeel als non-formeel aanbod in te mogen zetten zorgt ervoor dat goed aangesloten kan worden bij de behoeften van de doelgroepen. De doelgroepen van volwasseneneducatie zijn zeer divers waardoor behoefte bestaat aan beide soorten onderwijs. Binnen het non-formele aanbod doet zich een landelijke ontwikkeling voor, namelijk de opkomst van Taalhuizen. Een taalhuis is bedoeld als een soort huiskamer van een stad of dorp voor laaggeletterde volwassenen, volwassenen die zijn ingeburgerd en mensen die weinig digitale vaardigheden hebben. Verschillende partners werken met elkaar samen om tot een gezamenlijke aanpak te komen waarbij het informele aanbod van basisvaardigheden wordt verbeterd en uitgebreid met als doel het aantal laaggeletterden te verkleinen. 2.4 Kwaliteit De activiteiten die bekostigd worden vanuit de WEB worden beoordeeld en getoetst op de methodiek Standaarden en Eindtermen VE. De standaarden en eindtermen beschrijven de diverse niveaus voor de vaardigheden taal, rekenen en digitale vaardigheden. De standaarden en eindtermen vormen een landelijke kwaliteitswaarborg voor educatie. Ook voor non-formele trajecten geldt dat er sprake moet zijn van toetsbare verbetering van de taalvaardigheid. De methodiek is te vinden op de website van het Steunpunt Basisvaardigheden. 5

6 3. Regionale samenwerking De WEB geeft elke gemeente de opdracht om een educatieaanbod te verzorgen waarmee voldoende aandacht wordt gegeven aan alle doelgroepen. Hiernaast voorziet de WEB in gemeentelijke samenwerking op regionaal niveau volgens de indeling in arbeidsmarktregio s. Amersfoort is de contactgemeenten voor de arbeidsmarktregio Amersfoort. De gemeenten in de regio hebben zelf de verantwoordelijkheid om te zorgen voor inzicht in de vraag naar taal- en rekenonderwijs onder hun inwoners. Verder zijn gemeenten zelf verantwoordelijk voor: - onderzoek of er voldoende lokale of bovenlokale aanbieders zijn voor het gewenste aanbod; - het leveren van verantwoordingsinformatie die de contactgemeente nodig heeft voor de verantwoording aan het ministerie; - bepalen of zij al dan niet een eigen financiële bijdrage van deelnemers vragen. Uitgangspunt voor het RPE 2018 is dat iedere regiogemeente als eerste verantwoordelijk is voor het eigen deel van het regionale budget. Als het gemeenschappelijk (laten) uitvoeren van activiteiten een meerwaarde oplevert zal dat uiteraard ook worden gedaan, maar de meerwaarde is leidend, niet het principe dat samenwerking moet. De afstemming over de regionale samenwerking heeft plaats gevonden op ambtelijk niveau in het regionaal overleg Volwasseneneducatie. Dit overleg komt ten minste een keer per kwartaal bij elkaar om de uitvoering van het lopende RPE te bespreken en plannen voor te bereiden voor het komende jaar. Vanuit de rol van contactgemeente heeft Amersfoort de volgende wettelijke taken: het opstellen van een samenwerkingsovereenkomst en een regionaal programma. Hiernaast is Amersfoort verantwoordelijk voor een juiste besteding van het regionaal budget. Zowel dit RPE 2018 als de subsidieregeling Volwassenen Educatie 2018 moeten door het college van Amersfoort als contactgemeente van de arbeidsmarktregio worden vastgesteld. 3.1 Samenwerkingsovereenkomst Begin 2016 hebben de gemeenten uit de arbeidsmarktregio een samenwerkingsovereenkomst vastgesteld. In eerste instantie had deze overeenkomst een werkingsduur tot en met Vanwege het besluit van de minister om de doeluitkering en verplichte regionale samenwerking met in elk geval één jaar te verlengen, is de looptijd van de overeenkomst verlengd met een jaar. 3.2 Besteding budget Op het moment van schrijven is het totale budget voor 2018 nog niet bekend. Daarom wordt uitgegaan van het in 2017 in totaal beschikbare budget namelijk ,00. Dit bedrag is de optelsom van budgetten die door het Rijk zijn toegekend aan de zeven gemeenten in de arbeidsmarktregio Amersfoort. Bij de verdeling van het regionaal budget gaan we uit van de budgetten per gemeente. Iedere gemeente heeft een trekkingsrecht op haar aandeel in het totale regionale budget. De gemeenten Baarn, Bunschoten en Soest werken zo veel mogelijk samen in de uitvoering van de volwassenen educatie en hebben hun budget gebundeld. 6

7 Onderstaande tabel geeft het budget per gemeente weer. Gemeente: Budget Per cluster: Amersfoort Leusden Baarn Bunschoten Soest Nijkerk Woudenberg Totaal De afgelopen twee jaar verliep de besteding van het regionaal budget via een subsidieregeling. Voor 2018 is ook gekozen om een subsidieregeling op te stellen. Het RPE 2018 geldt als inhoudelijke basis voor de subsidieregeling Volwassenen Educatie De verantwoording over besteding van de middelen vindt plaats in het kader van de algemene verantwoording over specifieke uitkeringen (SISA verantwoordingen). Inhoudelijk moeten de activiteiten beoordeeld en getoetst worden met de methodiek Standaarden en Eindtermen VE. 7

8 4. Uitvoering in 2017 Voor het jaar 2017 was er in totaal een bedrag van ,- beschikbaar. Hiervan is ,- verplicht bij roc s besteedt. De overige ,- is via de subsidieregeling Volwassenen Educatie 2017 aan verschillende organisaties toegekend. In de volgende twee paragrafen wordt aan de hand van deze tweedeling weergegeven hoe de middelen in 2017 zijn verdeeld. In augustus 2017 is de subsidieverlening voor het jaar 2017 gewijzigd, het beschikbare bedrag is bijgesteld. Er is een extra bedrag aan het totale budget toegevoegd van ,- De intentie is om dit bedrag aan het budget voor 2018 toe te voegen. 4.1 Afbouw verplichte winkelnering ROC MN en ROC Landstede In de afgelopen drie jaar is de verplichte besteding van het budget bij de roc s volledig afgebouwd. In 2016 en 2017 was de gemeente Amersfoort opdrachtgever voor ROC Midden Nederland en ROC Landstede. ROC MN verzorgde cursussen Nederlands en rekenen op grond van de verplichte besteding voor de gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Leusden, Soest en Woudenberg. ROC Landstede verzorgde deze cursussen voor de gemeente Nijkerk. Verplichte winkelnering bij roc s in 2017 ROC MN ,00 ROC Landstede ,00 Totaal , Besteding niet verplichte deel van het budget Elke gemeente heeft een keuze gemaakt voor welk soort aanbod zij budget beschikbaar wilden stellen. Dit is opgenomen in het RPE Zo koos Amersfoort voor een verdeling van 70% voor het formeel aanbod en 30% voor non-formeel aanbod. Woudenberg besteedde al het budget aan nonformeel aanbod. In alle regiogemeenten zijn taalhuizen in ontwikkeling. Op basis van de subsidieregeling Volwassenen Educatie 2017 zijn voor een bedrag van aan subsidies aan onderstaande organisaties toegekend. Partners 2017 Formeel aanbod MBO Amersfoort Amersfoort / Leusden ROC MN Baarn, Bunschoten, Soest NL educatie Baarn, Bunschoten, Soest De taalplaats (voormalig Mirabilis) Baarn, Bunschoten, Soest Totaal formeel Non-formeel aanbod Stichting Welzijn Baarn Baarn De Boei Bunschoten Regio Cultuur Centrum Idea Soest Taalbureau Eemland Bunschoten / Soest Stichting Bibliotheken Nijkerk Amersfoort Bibliotheek Eemland Leusden Bunschoten Woudenberg Totaal non-formeel

9 5. Uitvoering in 2018 per gemeente naar doelgroep, activiteiten en partners 5.1 Kaders voor activiteiten, doelgroepen en partners in de uitvoering Voor toetsing van de activiteiten per gemeente of in boven lokale samenwerking gelden in ieder geval de volgende twee criteria: 1. De activiteiten moeten beschreven, beoordeeld en getoetst worden aan de hand van de standaarden en eindtermen als genoemd onder paragraaf Per gemeente is een budget beschikbaar; zie paragraaf 3.2 De kosten die per gemeente worden gemaakt moeten (ongeveer) passen in dat budget. 5.2 Overzicht per gemeente De inventarisatie in dit hoofdstuk is per gemeente en geldt voor Amersfoort In 2016 en 2017 is in Amersfoort gekozen om van het vrij besteedbare budget 70% beschikbaar te stellen voor formeel aanbod en 30% voor non-formeel aanbod. Voor het jaar 2018 houdt Amersfoort vast aan deze verdeling voor het gehele budget. Uitvoering van de formele educatie gericht op arbeidsintegratie vindt onder andere plaats binnen opleidingscentra voor jongvolwassenen. Uitvoering van de trajecten gericht op maatschappelijke participatie vindt plaats via het Taalhuis gecoördineerd door de bibliotheek. Activiteit Doelgroep Partner(s) Budget beslag NT1; 0-1F Laaggeletterde Nederlanders Professionele aanbieder(s), in samenwerking met Taalhuis / bibliotheek NT2; 1F-2F Jong volwassenen ( nieuwkomers ) met afstand tot de arbeidsmarkt Roc( s) ANT2; 0-1F NT1 en NT2; 0-2F Niet Nederlands afkomstig en niet inburgeringsplichtig Laaggeletterde Nederlanders Via Taalhuis / bibliotheek: partners die intensief samenwerken met vrijwilligers Totaalbudget Leusden Activiteit Doelgroep Partner(s) Budget beslag NT2; 1F-2F Jong volwassenen ( nieuwkomers ) met afstand tot de arbeidsmarkt Roc( s)

10 ANT2 0-1F NT1 0-1F niet Nederlands afkomstig en niet inburgeringsplichtig Laaggeletterde Nederlanders Samenwerkende maatschappelijke organisatie gesitueerd in Leusden, bij voorkeur in de samenstelling van een bibliotheek en welzijnsorganisaties. Samenwerkende maatschappelijke organisatie gesitueerd in Leusden, bij voorkeur in de samenstelling van een bibliotheek en welzijnsorganisaties Totaalbudget Baarn, Bunschoten en Soest Activiteit Doelgroep Partner(s) Budget beslag Laaggeletterde* inwoners van de NT1; 0-1F gemeenten Baarn, Bunschoten of Soest die niet inburgeringsplichtig zijn Professionele aanbieder(s), in samenwerking met Uitvoeringsorganisatie BBS NT2; 1F-2F Laaggeletterde inwoners van de gemeenten Baarn, Bunschoten of Soest met een grote afstand tot de arbeidsmarkt die niet inburgeringsplichtig zijn Professionele aanbieder(s), in samenwerking met Uitvoeringsorganisatie BBS NT1 en (A)NT2: 0-1F Laaggeletterde inwoners van Baarn Welzijnorganisatie of bibliotheek in Baarn die intensief werkt met vrijwilligers NT1 en (A)NT2: 0-1F Laaggeletterde inwoners van Bunschoten Welzijnorganisatie of bibliotheek in Bunschoten die intensief werkt met vrijwilligers NT1 en (A)NT2: 0-1F Laaggeletterde inwoners van Soest Welzijnorganisatie of bibliotheek in Soest die intensief werkt met vrijwilligers Totaalbudget

11 5.2.4 Nijkerk Activiteit Doelgroep Partner(s) Budget beslag NT1 en NT2 Laaggeletterden Professionele aanbieder 0-2F ANT, NT1 en NT2 - Volwassenen die niet kunnen lezen en Samenwerkende maatschappelijke organisaties gesitueerd in de F schrijven, zowel Nederlanders als statushouder; - Laaggeletterde volwassenen met afstand tot arbeidsmarkt en samenleving, niet Nederlands afkomstig en niet inburgeringsplichtig gemeente Nijkerk, bij voorkeur in de samenstelling van een bibliotheek, een onderwijsinstelling en welzijnsorganisaties. Totaalbudget Woudenberg In Woudenberg wordt het volledige budget ingezet voor het informele aanbod. Het budget is te beperkt om ook een formeel aanbod te kunnen bieden. Met het informele aanbod kan een grotere groep worden bereikt. Uitvoering van het informele traject wordt gecoördineerd door de bibliotheek en wordt uitgevoerd door een groep vrijwilligers en een docent. Woudenberg Activiteit Doelgroep Partner(s) Budget beslag NT1 0-2F NT2 ANT Geen vaste cursussen maar een laagdrempelig inloop Studiecentrum/ Taalhuis Inwoners die laagopgeleid en/of laaggeletterd zijn en voor inwoners niet afkomstig uit Nederland. Het inloop Studiecentrum is uitdrukkelijk bedoeld voor alle inwoners (jongeren, (niet)werkenden en ouderen) van Woudenberg die moeite hebben met de taal, rekenen en digitale vaardigheden. Bibliotheek/ Partners die intensief werken met vrijwilligers van het Studiecentrum/Taalhuis Totaalbudget