[Typ hier] Regionaal Programma volwassenen Educatie 2019

Transcriptie

1 Regionaal Programma volwassenen Educatie 2019 Augustus 2018

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Laaggeletterdheid en educatie 2.1 Afbakening Wet educatie en beroepsonderwijs 2.2 Doelgroep 2.3 Formeel en non-formeel 2.4 Kwaliteit 3. Regionale samenwerking 3.1 Samenwerkingsovereenkomst 3.2 Besteding budget 3.3 Vooruitblik 2020 en verder 4. Uitvoering in Uitvoering in 2019 per gemeente naar doelgroep, activiteiten en partners 5.1 Kaders voor activiteiten, doelgroepen en partners in de uitvoering 5.2 Overzicht per gemeente Amersfoort Leusden Baarn, Bunschoten en Soest Nijkerk Woudenberg

3 1. Inleiding Om zelfstandig en actief te kunnen deelnemen in onze samenleving is het nodig om te beschikken over een goede beheersing van de Nederlandse taal, een basisrekenvaardigheid en digitale vaardigheden. In Nederland zijn ongeveer 1,3 miljoen mensen tussen de 16 en 65 jaar laaggeletterd. Dat betekent dat zij onvoldoende taalvaardig zijn om zich te kunnen redden in de maatschappij. De Wet educatie en beroepsonderwijs (hierna: WEB) streeft naar een verbetering van taal-, reken- en digitale vaardigheid van volwassenen die deze vaardigheden onvoldoende beheersen. Sinds 2015 is gemeente Amersfoort voor volwasseneneducatie door het Rijk aangewezen als contactgemeente voor de regio Amersfoort. Tot 2015 was er op basis van de WEB voor de besteding van het budget voor volwasseneneducatie sprake van een gedwongen winkelnering bij één of meerdere roc s. Met de wetswijziging per 1 januari 2015 is het mogelijk om het geld ook te besteden via maatschappelijke organisaties en instellingen zoals bibliotheken en welzijnsinstellingen. De verplichte besteding bij roc s is in de jaren volledig afgebouwd. Oorspronkelijk wilde het Rijk per 2018 het budget voor volwasseneneducatie overhevelen naar het gemeentefonds. Er is hierover nog geen besluit genomen en de minister geeft aan door te gaan met de huidige werkwijze tot en met Dit betekent dat Amersfoort ook voor 2019 contactgemeente blijft voor de arbeidsmarktregio Amersfoort, hierin zijn de volgende gemeenten opgenomen: Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Leusden, Soest, Nijkerk en Woudenberg. Vanuit deze rol heeft Amersfoort de volgende wettelijke taken: - het opstellen van een samenwerkingsovereenkomst en een regionaal programma volwasseneducatie; - Amersfoort is verantwoordelijke voor een juiste besteding van het regionaal budget. In dit Regionaal Programma volwassenen Educatie 2019 (hierna: RPE 2019) leggen wij de gemeenten in de arbeidsmarktregio Amersfoort vast op welke wijze in 2019 vorm wordt gegeven aan de uitvoering van volwasseneneducatie.

4 2. Laaggeletterdheid en volwasseneneducatie In onze maatschappij zijn een goede beheersing van de Nederlandse taal, het hebben van basis rekenvaardigheid en het hebben van digitale vaardigheden nodig om zelfstandig en actief te kunnen deelnemen in de samenleving. In Nederland zijn ongeveer 1,3 miljoen mensen tussen de 16 en 65 jaar die moeite hebben met taal en rekenen. Het komt erop neer dat 1 op de 9 Nederlanders in deze leeftijdscategorie laaggeletterd is. De Rijksoverheid stelt geld beschikbaar voor projecten die laaggeletterdheid tegengaan en taalachterstanden voorkomen. Eén van de maatregelen tegen laaggeletterdheid is het landelijke actieprogramma Tel mee met Taal. Dit programma is in 2016 gestart en is gericht op het terugdringen en voorkomen van laaggeletterdheid in samenwerking met gemeenten, werkgevers, bibliotheken, scholen, cursusaanbieders en vrijwilligersorganisaties. Begin 2018 heeft het Rijk besloten om Tel mee met Taal in 2019 voort te zetten en 2019 als transitiejaar te gebruiken om samen met gemeenten de aanpak van laaggeletterdheid voor de komende jaren te ontwikkelen. In dit traject wordt ook de toekomst van het stelsel voor volwasseneneducatie betrokken. Wat is laaggeletterdheid? Laaggeletterden zijn mensen die moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen. Vaak hebben zij ook moeite met omgaan met een computer. Zij beheersen het minimale niveau om volwaardig in de Nederlandse maatschappij te kunnen functioneren niet. Dat niveau is door de overheid vastgesteld op eindniveau VMBO of niveau mbo-2/3 (niveau 2F binnen de Standaarden en eindtermen volwassenen educatie). Een goede beheersing van de Nederlandse taal is een basisvoorwaarde om mee te kunnen doen in de samenleving. Wie Nederlands kan spreken en schrijven, kan zich beter redden in werk, in de opvoeding en in sociale of formele contacten. Gemeenten krijgen op grond van de WEB budget om taal- en rekencursussen en cursussen digitale vaardigheden aan hun laaggeletterde inwoners aan te bieden. 2.1 Afbakening Wet educatie en beroepsonderwijs De WEB streeft naar een verbetering van taal- en rekenvaardigheid en digitale vaardigheid van volwassenen die deze vaardigheden onvoldoende beheersen. Het accent ligt daarbij op taal en de aanpak van analfabetisme en laaggeletterdheid. De WEB gaat over verschillende vormen van beroepsonderwijs en (volwassenen)educatie. In de WEB komen opleidingen voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo) en opleidingen gericht op de Nederlandse taal en rekenen aan bod. De middelen die de gemeente ontvangt in het kader van volwasseneneducatie betreft de zogenoemde overige educatie en heeft daardoor betrekking op de opleidingen gericht op de Nederlandse taal en rekenen (bedoeld in artikel 7.3.1, eerste lid, onder b tot en met f, van de WEB). Sinds 2018 zijn ook opleidingen digitale vaardigheden bij ministeriele regeling toegevoegd aan de WEB. Dit document heeft alleen betrekking op deze overige educatie en wordt verder met de term volwasseneneducatie benoemd. 2.2 Doelgroep Binnen de volwasseneneducatie bestaat een tweedeling tussen onderwijs aan volwassenen met Nederlands als moedertaal (NT1) en educatie aan anderstaligen (NT2). NT1 ers beheersen mondeling de Nederlandse taal (redelijk) goed, maar hebben onvoldoende vaardigheden ontwikkeld om de lees- en schrijftaken in het dagelijks leven aan te kunnen. NT2 richt zich op anderstaligen die weinig Nederlands beheersen en er vooral behoefte is aan het ontwikkelen van taalvaardigheid. Van belang is dat de anderstaligen niet (meer) inburgeringsplichtig zijn, deze groep valt onder de Wet Inburgering. Hiernaast wordt ook de aanduidingen ANT1 en ANT2 gebruikt. ANT ziet op inwoners die in aanmerking komen voor alfabetiseringscursussen gericht op de Nederlandse taal. Deze categorie kan verder onderverdeeld worden in ANT1 voor mensen waarvoor Nederlands de moedertaal is en mensen waarvoor Nederlands een tweede taal is, dus ANT2. In dit RPE 2019 wordt gebruikt gemaakt van de aanduidingen NT1, NT2, ANT1 en ANT2.

5 Voor alle doelgroepen geldt dat het moet gaan om inwoners van de gemeente van 18 jaar of ouder, die niet inburgeringsplichtig zijn. Binnen deze beperking behoren tot de doelgroepen: - analfabeten; - laaggeletterden, die hun vaardigheden Nederlandse taal en rekenen willen verbeteren, gericht op het bereiken van het ingangsniveau voor het beroepsonderwijs, zoals vastgesteld met de Wet referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen, teneinde eventueel aan een beroepsopleidend traject te kunnen deelnemen; - vrijwillige inburgeraars die hun Nederlandse taalvaardigheden beogen te verbeteren door deelname aan een opleiding Nederlands als tweede taal en/of het afleggen van het staatsexamen. 2.3 Formeel en non-formeel De WEB-middelen mogen worden besteed aan opleidingen bij aanbieders die een erkend diploma of certificaat afgeven formeel en bij aanbieders die geen diploma s afgeven: non-formeel. Zowel het formele als het non-formele zijn gebaseerd op vastgestelde standaarden en eindtermen die de leerdoelen en het niveau van het educatie beschrijven. De mogelijkheid om zowel formeel als non-formeel in te mogen zetten zorgt ervoor dat goed aangesloten kan worden bij de behoeften van de doelgroepen. De doelgroepen van volwasseneneducatie zijn zeer divers waardoor behoefte bestaat aan beide soorten onderwijs. Binnen het non-formele nemen Taalhuizen een steeds grotere rol in. Een taalhuis is bedoeld als een soort huiskamer van een stad of dorp voor laaggeletterde volwassenen, volwassenen die zijn ingeburgerd en mensen die weinig digitale vaardigheden hebben. Verschillende partners werken met elkaar samen om tot een gezamenlijke aanpak te komen waarbij het non-formele van basisvaardigheden wordt verbeterd en uitgebreid met als doel het aantal laaggeletterden te verkleinen. 2.4 Kwaliteit De activiteiten die bekostigd worden vanuit de WEB worden beoordeeld en getoetst op de methodiek Standaarden en Eindtermen VE en de Eindtermen digitale vaardigheden VE 1. De standaarden en eindtermen beschrijven de diverse niveaus voor de vaardigheden taal, rekenen en digitale vaardigheden. De standaarden en eindtermen vormen een landelijke kwaliteitswaarborg voor educatie. Ook voor nonformele trajecten geldt dat er sprake moet zijn van verbetering van de taalvaardigheid. De standaarden en eindtermen VE en digitale vaardigheden VE zijn te vinden op de website van het Steunpunt Basisvaardigheden, onder regelingen. 1 Voor de opleidingen digitale vaardigheden is in de zomer van 2017 het advies eindtermen digitale vaardigheden opgeleverd.

6 3. Regionale samenwerking De WEB geeft elke gemeente de opdracht om een educatie te verzorgen waarmee voldoende aandacht wordt gegeven aan alle doelgroepen. Hiernaast voorziet de WEB in gemeentelijke samenwerking op regionaal niveau volgens de indeling in arbeidsmarktregio s. Amersfoort is de contactgemeenten voor de arbeidsmarktregio Amersfoort. De gemeenten in de regio hebben zelf de verantwoordelijkheid om te zorgen voor inzicht in de vraag naar taal- en rekenonderwijs onder hun inwoners. Verder zijn gemeenten zelf verantwoordelijk voor: - onderzoek of er voldoende lokale of bovenlokale aanbieders zijn voor het gewenste ; - het leveren van verantwoordingsinformatie die de contactgemeente nodig heeft voor de verantwoording aan het ministerie; - bepalen of zij al dan niet een eigen financiële bijdrage van deelnemers vragen. Uitgangspunt voor het RPE 2019 is dat iedere regiogemeente als eerste verantwoordelijk is voor het eigen deel van het regionale budget. Als het gemeenschappelijk (laten) uitvoeren van activiteiten een meerwaarde oplevert zal dat uiteraard ook worden gedaan, maar de meerwaarde is leidend, niet het principe dat samenwerking moet. De afstemming over de regionale samenwerking heeft plaats gevonden op ambtelijk niveau in het regionaal overleg Volwasseneneducatie. Dit overleg komt ten minste een keer per kwartaal bij elkaar om de uitvoering van het lopende RPE te bespreken en plannen voor te bereiden voor het komende jaar. Vanuit de rol van contactgemeente heeft Amersfoort de volgende wettelijke taken: het opstellen van een samenwerkingsovereenkomst en een regionaal programma. Hiernaast is Amersfoort verantwoordelijk voor een juiste besteding van het regionaal budget. Zowel dit RPE 2019 als de subsidieregeling Volwassenen Educatie 2019 moeten door het college van Amersfoort als contactgemeente van de arbeidsmarktregio worden vastgesteld. 3.1 Samenwerkingsovereenkomst Begin 2016 hebben de gemeenten uit de arbeidsmarktregio een samenwerkingsovereenkomst vastgesteld. In eerste instantie had deze overeenkomst een werkingsduur tot en met Vanwege het besluit van de minister om de doeluitkering en verplichte regionale samenwerking met in elk geval één jaar te verlengen, is de looptijd van de overeenkomst in 2018 verlengd met een jaar. De samenwerkingsovereenkomst zal ook voor 2019 worden verlengd. 3.2 Besteding budget De afgelopen jaren zijn we bij het opstellen van de subsidieregeling steeds uitgegaan van het beschikbare budget van het voorliggende jaar. Dit omdat we de beschikking voor volwasseneneducatie vanuit het Rijk pas laat in het jaar ontvangen. Voor het jaar 2019 kiezen we ervoor om vooruit te lopen op de indexatie, dit betekent dat we uit gaan van een beschikbaar budget van euro. 2 Mocht de indexatie lager uitpakken dan kunnen we het tekort dekken uit de reserve. De afgelopen jaren is met name door de indexatie en onderbesteding een reserve opgebouwd. In het najaar van 2018 vindt een regionaal ambtelijk overleg plaats over de inzet van deze (incidentele) middelen. De prognose van de stand van de reserve per is ,-. Deze stand is nog niet definitief omdat de verantwoordingen van de beschikkingen 2017 nog niet zijn vastgesteld. Bij de verdeling van het regionaal budget gaan we uit van de budgetten per gemeente. Iedere gemeente heeft een trekkingsrecht op haar aandeel in het totale regionale budget. De gemeenten Baarn, Bunschoten en Soest werken zo veel mogelijk samen in de uitvoering van de volwassenen educatie en hebben hun budget gebundeld. 2 Hierbij is uitgegaan van een indexatie van 3,8%

7 Onderstaande tabel geeft het budget per gemeente weer. Gemeente Beschikbaar budget Per cluster Amersfoort Baarn Bunschoten Soest Leusden Nijkerk Woudenberg Totaal De afgelopen jaren verliep de besteding van het regionaal budget via een subsidieregeling. Voor 2019 is ook gekozen om een subsidieregeling op te stellen. Het RPE 2019 geldt als inhoudelijke basis voor de subsidieregeling Volwassenen Educatie De verantwoording over besteding van de middelen vindt plaats in het kader van de algemene verantwoording over specifieke uitkeringen (SISA verantwoordingen). Inhoudelijk moeten de activiteiten beoordeeld en getoetst worden met de methodiek Standaarden en Eindtermen VE Vooruitblik 2020 en verder De regiogemeenten zijn voornemens om in 2018 en 2019 te onderzoeken of de huidige vorm van samenwerking nog de gewenste vorm is. Hierbij zal bekeken worden of een intensievere samenwerking meerwaarde heeft. Het streven is om te komen tot een meerjarig regionaal programma educatie, waarbij wordt gestreefd naar een duurzame inzet van middelen. Daarbij wordt de mogelijkheid onderzocht om gebruik te maken van meerjarige subsidies.

8 4. Uitvoering in 2018 In 2018 was er in totaal een bedrag van ,- beschikbaar voor de regio, het gehele bedrag was vrij besteedbaar. Via de subsidieregeling Volwasseneneducatie 2018 zijn er subsidies aan verschillende organisaties toegekend. In onderstaande tabel is weergegeven welke organisaties subsidie hebben ontvangen en wat voor soort zij bieden. Omdat wij de beschikking vanuit het Rijk te laat ontvingen om de indexatie voor 2018 mee te kunnen nemen in de subsidieregeling, is er minder budget toekend dan beschikbaar was. Elke gemeente heeft een keuze gemaakt voor welk soort zij budget beschikbaar wilden stellen. Dit is opgenomen in het RPE Zo koos Amersfoort voor een verdeling van 70 procent voor het formeel en 30 procent voor non-formeel. Woudenberg besteedde al het budget aan nonformeel. In alle regiogemeenten zijn taalhuizen aanwezig of nog in ontwikkeling. Gemeente / cluster Partner Subsidiebedrag NL Educatie ,00 MBO Amersfoort ,00 Amersfoort Bibliotheek Eemland ,00 MBO Amersfoort ,00 Leusden Bibliotheek Eemland ,00 NL Educatie ,00 Danner en Danner ,00 Taalplaats ,00 St. Welzijn Baarn ,00 Bibliotheek Eemland 7.460,00 De Boei ,00 BBS IDEA ,00 Nijkerk Bibliotheek Nijkerk ,00 Woudenberg Bibliotheek Eemland ,00 Totaal ,00

9 5. Uitvoering in 2019 per gemeente naar doelgroep, activiteiten en partners 5.1 Kaders voor activiteiten, doelgroepen en partners in de uitvoering Voor toetsing van de activiteiten per gemeente of in boven lokale samenwerking gelden in ieder geval de volgende twee criteria: 1. De activiteiten moeten beschreven, beoordeeld en getoetst worden aan de hand van de standaarden en eindtermen als genoemd onder paragraaf Per gemeente is een budget beschikbaar; zie paragraaf 3.2 De kosten die per gemeente worden gemaakt moeten (ongeveer) passen in dat budget. 5.2 Overzicht per gemeente De inventarisatie in dit hoofdstuk is per gemeente en geldt voor Amersfoort De afgelopen jaren heeft Amersfoort ervoor gekozen om 70 procent van het beschikbaar budget beschikbaar te stellen voor het bieden van formeel, de overige 30 procent is beschikbaar voor non-formeel. Voor het jaar 2019 houdt Amersfoort vast aan deze verdeling. Uitvoering van de formele educatie gericht op arbeidsintegratie vindt onder andere plaats binnen opleidingscentra voor jongvolwassenen. Uitvoering van de trajecten gericht op maatschappelijke participatie vindt plaats via het Taalhuis gecoördineerd door de bibliotheek. Activiteit Doelgroep Partner(s) Budget beslag NT1 en NT2; 0-2F Formeel NT2; 1F-2F Formeel ANT2; 0-1F NT1 en NT2; 0-2F Laaggeletterde Nederlanders en niet Nederlands afkomstig en niet inburgeringsplichtig Jong volwassenen ( nieuwkomers ) met afstand tot de arbeidsmarkt Niet Nederlands afkomstig en niet inburgeringsplichtig Laaggeletterde Nederlanders Professionele aanbieder(s), in samenwerking met Taalhuis / bibliotheek Roc( s) Via Taalhuis / bibliotheek: partners die intensief samenwerken met vrijwilligers Totaalbudget

10 5.2.2 Leusden Activiteit Doelgroep Partner(s) Budget beslag NT2; Jong volwassenen 1F-2F ( nieuwkomers ) met Formeel afstand tot de Roc( s) arbeidsmarkt ANT2 0-1F Formeel en non-formeel niet Nederlands afkomstig en niet inburgeringsplichtig Samenwerkende maatschappelijke organisatie gesitueerd in Leusden, bij voorkeur in de samenstelling van een bibliotheek en welzijnsorganisaties. NT1 Laaggeletterde Samenwerkende maatschappelijke F Formeel en non-formeel Nederlanders organisatie gesitueerd in Leusden, bij voorkeur in de samenstelling van een bibliotheek en welzijnsorganisaties. Totaalbudget Baarn, Bunschoten en Soest Activiteit Doelgroep Partner(s) Budget beslag NT1; 0-1F Formeel NT2; 1F-2F Formeel NT1 en (A)NT2: 0-1F NT1 en (A)NT2: 0-1F NT1 en (A)NT2: 0-1F Laaggeletterde inwoners van de gemeenten Baarn, Bunschoten of Soest die niet inburgeringsplichtig zijn Laaggeletterde inwoners van de gemeenten Baarn, Bunschoten of Soest met een grote afstand tot de arbeidsmarkt die niet inburgeringsplichtig zijn Laaggeletterde inwoners van Baarn Laaggeletterde inwoners van Bunschoten Laaggeletterde inwoners van Soest Gemeenschappelijke regeling van de gemeenten Baarn, Bunschoten en Soest met ervaring met de doelgroep Gemeenschappelijke regeling van de gemeenten Baarn, Bunschoten en Soest met ervaring met de doelgroep Welzijnsorganisatie of bibliotheek in Baarn die intensief werkt met vrijwilligers Welzijnsorganisatie of bibliotheek in Bunschoten die intensief werkt met vrijwilligers Welzijnsorganisatie of bibliotheek in Soest die intensief werkt met vrijwilligers Totaalbudget

11 5.2.4 Nijkerk Activiteit Doelgroep Partner(s) Budget beslag NT1 en NT2 Laaggeletterden Professionele aanbieder 0-2F Formeel ANT, NT1 en - Volwassenen die niet Samenwerkende maatschappelijke NT2 0-1F kunnen lezen en schrijven, zowel Nederlanders als statushouder; - Laaggeletterde volwassenen met afstand tot arbeidsmarkt en samenleving, niet Nederlands afkomstig en niet inburgeringsplichtig organisaties gesitueerd in de gemeente Nijkerk, bij voorkeur in de samenstelling van een bibliotheek, een onderwijsinstelling en welzijnsorganisaties. Totaalbudget Woudenberg In Woudenberg wordt het volledige budget ingezet voor het non-formele. Het budget is te beperkt om ook een formeel te kunnen bieden. Met het non-formele kan een grotere groep worden bereikt. Uitvoering van het informele traject wordt gecoördineerd door de bibliotheek en wordt uitgevoerd door een groep vrijwilligers en een docent. Woudenberg Activiteit Doelgroep Partner(s) Budget beslag NT1 0-2F NT2 ANT Geen vaste cursussen maar een laagdrempelig inloop Studiecentrum/ Taalhuis Inwoners die laagopgeleid en/of laaggeletterd zijn en voor inwoners niet afkomstig uit Nederland. Het inloop Studiecentrum is uitdrukkelijk bedoeld voor alle inwoners (jongeren, (niet)werkenden en ouderen) van Woudenberg die moeite hebben met de taal, rekenen en digitale vaardigheden. Bibliotheek/ Partners die intensief werken met vrijwilligers van het Studiecentrum/Taalhuis Totaalbudget