Herontwerp Taalhuis Lochem-Zutphen

Transcriptie

1 Herontwerp Taalhuis Lochem-Zutphen 1. Doel Taalhuis Laaggeletterdheid, taalachterstand en het hebben van weinig reken- en digitale vaardigheden komen voor in alle lagen van de bevolking. Om dit effectiever en duurzamer aan te pakken is door publieke en private partijen op 1 september 2016 het bondgenootschap voor geletterdheid Taalhuis Lochem-Zutphen opgericht. Het doel van dit bondgenootschap is om gezamenlijk laaggeletterdheid en taalachterstand in de regio Lochem Zutphen te signaleren en te verminderen. Hierbij is ook aandacht voor en verbinding met preventie. Dit bondgenootschap vormt het Taalhuis Lochem-Zutphen. 2. Doelgroepen Het Taalhuis is er voor alle inwoners van de gemeente Lochem en Zutphen die een vraag hebben op het gebied van taal-, reken- of digitale vaardigheden. Het Taalhuis heeft het aanbod van taalondersteuning in de gemeenten in beeld en kan naar de juiste ondersteuning, zowel formeel als non-formeel, doorverwijzen. Voor de groep laaggeletterden is er daarnaast non-formele ondersteuning mogelijk door het Taalhuis. Voor het bereiken van autochtone laaggeletterden zal een pro actieve benadering nodig zijn en een actieve toeleiding door partners van het Taalhuis. Voor inburgeraars gelden wettelijke verplichtingen tot educatie (NT2) via een formele leerroute. Zij worden doorverwezen naar een formele taalaanbieder die voldoet aan daarvoor gestelde kwalificaties. Om laaggeletterdheid te voorkomen, is het wenselijk om ook te kijken naar de mogelijkheden rondom minderjarigen. Hiervoor wordt al het één en ander georganiseerd (o.a. via programma s van bibliotheken als Boekstart, Bibliotheek op School, Voorleesexpress en VVE activiteiten van bibliotheken en welzijnsorganisaties). Maar het past niet in de financiële middelen die nu beschikbaar zijn in het Taalhuis. In het jaarplan wordt de focus aangebracht van het betreffende jaar. 1

2 3. Taalhuis Het Taalhuis is een bondgenootschap dat fysiek vorm krijgt door laagdrempelige ontmoetingsplekken waar verwijzers deelnemers naartoe kunnen verwijzen, taalvragers terecht kunnen met hun vraag en waar informatie is verzameld rondom basisvaardigheden Locatie, inrichting en openingsuren Het Taalpunt is de fysieke uiting van het Taalhuis in de gemeente Lochem en Zutphen. Deze zijn in ieder geval gevestigd in de Bibliotheek Lochem en de Bibliotheek Zutphen. Het Taalhuis streeft ernaar om ook in verschillende wijken/dorpen een Taalpunt te hebben en hierbij aan te sluiten bij logische vindplaatsen. De verschillende Taalpunten hebben vaste openingstijden waar een Taalpuntvrijwilliger, Taalhuisdocent of Taalcoördinator aanwezig is. De intake van deelnemers wordt beoordeeld door de Taalhuisdocent. Ook het vaststellen van de leerroute voor de deelnemer valt onder de expertise van de docent. Het eerste contact met de taalvrager kan gelegd worden via de Taalpuntvrijwilliger. Op de manier waarop taalvragers ontvangen worden buiten openingstijden worden per Taalpunt afspraken gemaakt. Het faciliteren van een Taalpunt kan de inbreng zijn van een bondgenoot. Elk Taalpunt beschikt over een werkplek en een computer waar taalvragers op kunnen oefenen. De bibliotheek beschikt over de materialenbank en onderhoudt deze. Oefenen en lenen van materialen kan tijdens alle openingsuren van de bibliotheek. In de tabel hieronder is te zien waarvoor burgers bij de verschillende Taalpunten terecht kunnen. Er is een onderscheid gemaakt tussen de punten bij de Bibliotheek en de overige punten. Bibliotheken Overige Taalpunten Advies over passend (digi-) taalaanbod Overzicht van aanbod en lokale initiatieven voor het aanleren van basisvaardigheden Aanmelden als vrijwilliger (met doorverwijzing naar Vrijwilligerscentrale Advies, coaching en begeleiding van taalvrijwilligers Intakegesprekken en het uitzetten van een leerroute (plannen van intakegesprekken) Digi-cursussen (individueel of in groepen) - Oefenen met Nederlandse taal en digivaardigheden op computers (iig 1 computer beschikbaar) Oefenen met collectie NT1 en NT2 - Lenen uit de materialenbank - 2

3 3.2. Inrichting Taalhuis Het Taalhuis beschikt over een Taalhuiscoördinator, een Taalhuisdocent, Taalpuntvrijwilligers en vrijwilligers die begeleiding bieden aan de taalvragers Gezamenlijke verantwoordelijkheid Taalhuiscoördinator en Taalhuisdocent De Taalhuiscoördinator en de Taalhuisdocent zijn een goed samenwerkend koppel met gedeelde verantwoordelijkheid voor het functioneren van het Taalhuis. Beide functionarissen hebben specifieke verantwoordelijkheden, maar stemmen dit in de dagelijkse praktijk op elkaar af en zoeken hierin elkaars commitment. In totaal is er voor beide functies 48 uur nodig. De gezamenlijke verantwoordelijkheid ligt in onderstaande punten. Onderling kan afgesproken worden wie welke rol hierin pakt: - Zijn de trekker en de aanjager van het Taalhuis. - Stellen jaarlijks een plan van aanpak op, ter vaststelling in de stuurgroep. - Signaleren ontwikkelingen en kansen en doen voorstellen voor innovatie en doorontwikkeling aan de stuurgroep. - Brengen lacunes en gebrek aan capaciteit in het taalaanbod in beeld - Realiseren oplossingen op korte termijn van lacunes en capaciteitsproblemen door het Taalhuis zelf aanbod met getrainde vrijwilligers te laten ontwikkelen. - Informeren en adviseren de stuurgroep en klankbordgroep. - Bemensen op vastgestelde tijden enkele Taalpunten Specifieke verantwoordelijkheid van de Taalhuiscoördinator: - Maakt samenwerkingsafspraken met de bondgenoten en externe partners, b.v. over cursussen, Taalpunt. - Ontwikkelt een PR- en communicatieplan en voert deze uit. - Verbindt formele en non-formele aanbieders en zorgt voor goede afstemming en aansluiting in beider aanbod. - Bespreekt met taalpartners de lacunes en capaciteitsproblemen in het aanbod. - Is verantwoordelijk voor gebruik en afstemming meetinstrumenten en registratie bij Taalhuis en bondgenoten met aanbod. - Werft in samenwerking met vrijwilligersvacaturebank taalvrijwilligers. - Is aanspreekpunt voor de Taalpuntvrijwilligers. - Verzorgt voorlichtingsbijeenkomsten. - Signaleert kansen bij organisaties / bedrijven om laaggeletterden te vinden en te helpen. Maakt ook afspraken over samenwerking met deze partijen, i.o.m. de docent. - Registreert het aantal deelnemers en vrijwilligers verbonden aan het Taalhuis. Stelt deze informatie ter beschikking aan de samenwerking en levert deze informatie per kwartaal aan bij Stichting Lezen & Schrijven. 3

4 Specifieke verantwoordelijkheid van de Taalhuisdocent - Adviseert taalvragers op basis van een intake over een passend taalaanbod, leerroute en gebruik lesmaterialen. - Geeft taalvragers advies i.k.v. wet Taaleis en verwijst naar formele leertrajecten. - Zorgt voor het laten toetsen van taalvragers i.k.v. wet Taaleis - Zorgt voor matching taalvrager met één van de bondgenoten of bij Taalhuis zelf - Verzorgt inhoudelijke ondersteuning aan de coördinatoren van de taalvrijwilligers van alle bondgenoten met een taalaanbod. - Verzorgt de training en inhoudelijke bijscholing van de Taalpuntvrijwilligers. - Verzorgt de basistraining voor alle taalvrijwilligers van de bondgenoten met taalaanbod. - Verzorgt signaleringstrainingen. - Stelt taalprogramma s Taalhuis op bij gebleken lacunes in aanbod en capaciteitsproblemen en verzorgt de scholing van eigen taalvrijwilligers Taalhuis. - Verzorgt nascholing en intervisie voor alle taalvrijwilligers. - Verantwoordelijk voor de kwaliteit van de materialen in de materialenbank. - Is bevoegd taaldocent en heeft ervaring met lesgeven aan autochtone en allochtone laaggeletterde volwassenen De Taalpuntvrijwilligers - Zijn als het eerste aanspreekpunt op een Taalpunt. Taalpuntvrijwilligers geven geen advies. Dit wordt gedaan door de Taalhuisdocent. Wel kunnen de taalpuntvrijwilligers een intakegesprek doen op basis waarvan de Taalhuisdocent een vervolgafspraak kan hebben en advies kan geven. Zij geven bezoekers het eerste advies, maken vervolgafspraak met Taalhuisdocent. - Beheren de materialenbank en verzorgen de uitlening en registratie van materialen aan taalvragers en vrijwilligers (alleen geldend voor de Taalpuntvrijwilligers op de Bibliotheken) - Hebben de training van Stichting Lezen & Schrijven gevolgd en worden regelmatig bijgeschoold op actuele ontwikkelingen De vrijwilligers aanbod Taalhuis - Begeleiden taalvragers bij hun individuele leertrajecten als taalcoach i.k.v. het aanbod dat Taalhuis zelf ontwikkelt of ontwikkelt bij gebleken lacunes.. - Hebben de training van Stichting Lezen & Schrijven gevolgd en worden regelmatig bijgeschoold op actuele ontwikkelingen Ambitie De bondgenoten van het Taalhuis willen ondersteuning bieden aan taalvragers, zodat zij beter mee kunnen doen in de samenleving. Hiervoor is inspanning nodig van alle bondgenoten. Het Taalhuis brengt de bereikte aantallen op onderstaande punten in beeld, waarbij de ambitie in getallen voor 2018 nog bepaald moet worden. Bereik uitgevoerd via Taalhuis - Aantal taalvragers die verwezen zijn via het Taalhuis, waarvan in beeld is wat o Het procentuele bereik van autochtone taalvragers is. o Het procentuele bereik van taalvragers die een traject zijn gaan volgen - Aantal non-formele taaltrajecten die het Taalhuis heeft - Aantal trainingen 4

5 o Aan vrijwilligers o Aan verwijzers (signaleringstrainingen en vervolgafspraken over vervolg - Aantal Taalhuisvrijwilligers Resultaat samenwerking met bondgenoten - Aantal taaltrajecten per bondgenoot (zowel formeel als non-formeel) - Aantal mensen die ondersteund worden naar aanleiding van de Taaleis uitgevoerd bij Het Plein - Aantal taalvragers per verwijzer die zijn doorverwezen naar het Taalhuis 3.4. Activiteiten bondgenoten met een (digi)taalaanbod De bondgenoten leveren in samenwerking binnen het Taalhuis een actieve bijdrage aan het (digi)taalaanbod door het faciliteren, organiseren en doorontwikkelen van hun taalaanbod. In overleg met de Taalhuiscoördinator en in afstemming met de Taalhuisdocent wordt het aanbod op elkaar afgestemd. Lacunes worden gesignaleerd en besproken en in samenhang wordt naar oplossingen gezocht. Dat geldt ook voor capaciteitsproblemen bij bondgenoten bij toenemende vraag en verruiming van de gewenste plaatsing door de Taalhuisdocent. De Taalhuiscoördinator en -docent kunnen besluiten dat bij het niet kunnen oplossen van lacunes en capaciteitsproblemen dat het Taalhuis naast het aanbod van non-formele taaltrajecten, extra aanbod ontwikkelt en daartoe gekwalificeerde vrijwilligers opleidt. Hierdoor wordt concurrentie voorkomen en gezorgd voor maximale betrokkenheid van bondgenoten bij het zoeken naar oplossingen. De oplossingen moeten financieel inpasbaar zijn binnen de reguliere begroting van het Taalhuis of er moeten aanvullende middelen gevonden worden. Vanzelfsprekend blijft het aanbod van de bondgenoten op eigen locaties gehandhaafd en wordt het waar nodig uitgebouwd in afstemming met de Taalhuiscoördinator. De bondgenoten blijven verantwoordelijk voor het taalaanbod en gekwalificeerde vrijwilligers en/of professionals die de eigen activiteiten coördineren, uitvoeren en/of begeleiden. In de jaarlijkse update van de convenantafspraken wordt dit vastgelegd. De bondgenoten verzorgen hun aanbod met gekwalificeerde vrijwilligers die daartoe de basistraining van het Taalhuis hebben gevolgd. De basistraining wordt minimaal 2x per jaar voor nieuwe vrijwilligers aangeboden door het Taalhuis. Voor deelnemende vrijwilligers en voor de bondgenoten zijn hieraan geen kosten verbonden. Het Taalhuis verplicht zich regelmatig bijscholing en intervisie te verzorgen. Bondgenoten kunnen ook maatwerk-trainingen vragen aan het Taalhuis. Hiervoor zal het Taalhuis een offerte uitbrengen tegen kostprijs. 4. Samenwerkende bondgenoten De basis voor een succesvol Taalhuis Lochem-Zutphen is een goede samenwerking met alle bondgenoten, huidige en (potentiële) toekomstige bondgenoten. Om tot een werkbare organisatie te komen is er een stuurgroep, een klankbordgroep en zijn er alliantiepartners. De stuurgroep bestaat uit de werkgever (van taaldocent en coördinator en tevens contactpersoon van gemeente en Arbeidsmarktregio) en uit de drie bondgenoten die het dichtst betrokken zijn bij het vinden van de doelgroepen van het Taalhuis (vindplaatsen). De stuurgroep stuurt aan en stelt het beleid vast. De stuurgroep is opdrachtnemer van de gemeente Lochem en Zutphen. 5

6 In de klankbordgroep zitten de bondgenoten die o.a. vanuit hun rol/taak als aanbieder en vindplaats voor laaggeletterden van essentieel belang zijn voor het slagen van het Taalhuis. De klankbordgroep ondersteunt in de uitvoering van het beleid en de plannen. Zij doet voorstellen voor beleid en keuzes aan de stuurgroep. Er vindt een jaarlijkse update plaats van de gemaakte afspraken per organisatie als bijlage van het convenant. De alliantiepartners bestaan uit de overige organisaties die het Taalhuis belangrijk vinden en dit ook willen uitdragen waar mogelijk, maar geen actieve rol hebben bij de klankbord- of stuurgroep. De rol van de gemeente Lochem en Zutphen is: regie nemen, ruimte geven en financieel mede verantwoordelijk zijn. De gemeente Lochem en Zutphen financieren het Taalhuis met minimaal 50 % van de WEB-middelen. Zij realiseert dit door dit vast te stellen iom Centrumgemeente Apeldoorn en de gemeenten in de AMR i.k.v. bestemming WEB-gelden. Mogelijk komen deze gelden per 2019 rechtstreeks in het gemeentefonds. De gemeenten zorgen voor verbinding van het Taalhuis met andere beleidsterreinen en zorgt voor goede deskundigheid bij klantmedewerkers mbt het herkennen van laaggeletterdheid. Mocht financiering van 50 % WEB-gelden niet lukken, dan wordt in overleg met portefeuillehouders ingezet op extra middelen via de Voorjaarsnota Lochem en Zutphen. Alle bondgenoten worden minimaal 1x per jaar uitgenodigd voor een gezamenlijke bijeenkomst, tussendoor wordt informatie gedeeld via de communicatiemiddelen die worden ingezet Kernpartners als stuurgroep. De stuurgroepleden zijn: - Graafschap bibliotheken - Perspectief Zutphen (ic sociale wijkteams) - Stichting Welzijn Lochem/of gebiedsteams - Het Plein De leden van de stuurgroep zijn direct betrokkenen met mandaat om te handelen als stuurgroeplid. Namens Stichting Lezen & Schrijven is, indien de onderwerpen op de agenda hiertoe aanleiding geven, de projectleider aanwezig. De stuurgroep komt 4x per jaar bij elkaar, waarbij de Taalhuiscoördinator en -docent een informerende rol hebben. Daarnaast kan een vertegenwoordiger van de klankbordgroep aansluiten om de informatie vanuit de klankbordgroep over te brengen/ toe te lichten. Rol en taak van stuurgroep: - beleid: plan van aanpak vaststellen en jaarlijks bijstellen in actieplan - keuze voor prioritering in doelgroepen - proces- en procedureafspraken vaststellen met formele taalaanbieders (ROC/TopTaal) (WEB-gelden, AMR en Wet Taaleis. Hierover zal afstemming met de gemeenten plaats vinden.) - financieel beleid/subsidies verwerven - gesprekspartner met gemeente over regie, ruimte, resultaat en rekenschap - werkgeverschap (gedelegeerd aan Graafschap bibliotheken) - vrijwilligersbeleid 6

7 Rollen en taken van de kernpartners in de Stuurgroep - Graafschap bibliotheken Faciliteert het Taalhuis en haar activiteiten (ruimte, computers e.d.) Werkgeverschap Taalhuiscoördinator en Taalhuisdocent Financiële verantwoordelijkheid (begroting, administratie, jaarrekening) Zorgt voor actuele taalhuiscollectie ism Taalpunt (NT1 en NT2 materialen) Biedt relevante digitale content Voert programma s uit ikv eigen beleid en aansluitend bij Taalhuis Overlegt namens Taalhuis met Arbeidsmarktregio Registreert aantallen cursisten volgens door Taalhuis opgestelde formats en richtlijnen - Perspectief Zutphen (ic sociale wijkteams) Sociale Wijkteams zijn zodanig geïnformeerd en betrokken dat zij als goede vindplaatsen fungeren en doorverwijzen naar het Taalhuis. Faciliteert werving van taalhuisvrijwilligers dmv vrijwilligersvacaturebank Faciliteert werving van taalvrijwilligers voor de non-formele taalaanbieders dmv vrijwilligersvacaturebank Biedt haar kanalen aan om de doelgroep te bereiken Stelt faciliteiten en ruimtes beschikbaar voor activiteiten Taalhuis en/of het netwerk. - Stichting Welzijn Lochem/of Gebiedsteams Gebiedsteams zijn zodanig geïnformeerd en betrokken dat zij als goede vindplaatsen fungeren en doorverwijzen naar het Taalhuis. Faciliteert werving van taalhuisvrijwilligers dmv vrijwilligersvacaturebank Faciliteert werving van taalvrijwilligers voor de non-formele taalaanbieders dmv vrijwilligersvacaturebank Biedt haar kanalen aan om de doelgroep te bereiken Stelt faciliteiten en ruimtes beschikbaar voor activiteiten Taalhuis en/of het netwerk. - Het Plein Is verantwoordelijk voor uitvoering wet Taaleis en heeft de uitvoering van de Taaltoets belegd bij het Taalhuis. Consulenten zijn zodanig geïnformeerd en betrokken dat het Plein fungeert als goede vindplaats. Zij verwijzen gericht door naar taalhuis. Biedt haar kanalen aan om de doelgroep te bereiken Stelt faciliteiten en ruimtes beschikbaar voor activiteiten Taalhuis en/of het netwerk 4.2. Klankbordgroep De klankbordgroep komt 4x per jaar bij elkaar. Hierin zitten medewerkers vanuit de bondgenoten die op werkniveau te maken hebben met de doelgroep. De klankbordgroep kiest zelf een voorzitter uit hun midden en bepaalt op basis waarvan ze de klankbordgroep jaarlijks willen evalueren. Jaarlijks worden ook de afspraken in het convenant vernieuwd. Bondgenoten participeren bij activiteiten in het Taalhuis als bv Week van de Alfabetisering, bieden hun kanalen aan om de doelgroep te bereiken. 7

8 4.3. Alliantiepartners De alliantiepartners bestaan uit de overige organisaties die het Taalhuis belangrijk vinden en dit ook willen uitdragen waar mogelijk, maar geen actieve rol hebben bij de klankbord- of stuurgroep. Minimaal 1x keer per jaar wordt een bijeenkomst georganiseerd waarin alle partners bijgepraat worden over de activiteiten van het Taalhuis, gekoppeld aan een thema Gemeente Lochem en Zutphen Wethouders participatie van de gemeente Lochem en Zutphen zijn gesprekspartner voor stuurgroep en daarvan afgeleid de betrokken beleidsambtenaren. Tweemaal per jaar heeft voorzitter Stuurgroep, ondersteund door Taalhuiscoördinator overleg over beleid, resultaten en financieel perspectief met wethouders. Tweemaal per jaar is er afstemmingsoverleg met betrokken beleidsambtenaren. De wethouders zijn verantwoordelijk voor het financieel fundament onder het Taalhuis. Zij zijn bovendien betrokken bij het overleg in de Arbeidsmarktregio over de WEBmiddelen zolang deze belegd zijn bij Centrumgemeente Apeldoorn. Gemeenten stimuleren vanuit hun regierol de netwerkgedachte van het Taalhuis. Gemeenten stimuleren maatschappelijke organisaties om hun verantwoordelijkheid te nemen om taalachterstanden aan te pakken Ondersteuning door Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven ondersteunt iedereen die beter wil kunnen lezen, schrijven, rekenen en omgaan met een computer. Daarom bieden we ondersteuning aan aan Taalhuis Lochem-Zutphen, haar bondgenoten en haar alliantiepartners in de vorm van: - toegang tot het netwerk van de Stichting en advies op maat; - communicatie- en promotiemateriaal; - toegang tot screeningsinstrumenten om snel en eenvoudig mensen te kunnen screenen op mogelijke laaggeletterdheid; - trainingsmateriaal waarmee vrijwilligers handvatten krijgen voor de begeleiding van deelnemers; - lesmateriaal waarmee docenten en vrijwilligers deelnemers kunnen begeleiden; - ondersteuning van de docent en coördinator van Taalhuis Lochem-Zutphen; - meedenken over de verbinding met het sociaal domein (zorg, welzijn, onderwijs, gezondheidszorg, opvoeding, sociale activering) en arbeidsparticipatie. 5. Begroting en beschikbare budgetten Inkomsten Taalhuis: Totaal benodigd Ter info: budget 2017 is nog geen Minimaal 50 % van de WEB middelen, circa 1 tonvia voortzetting gezamenlijke aanvraag door de betrokken bibliotheekdirecteuren uit de AMR. - Bijdragen voor 3 jaar van de gemeente Lochem en Zutphen, naar rato inwoners per jaar samen 1 ton. Vraag ligt bij beide gemeenten i.k.v. opstellen Voorjaarsnota/Kadernota.. - Subsidies uit regelingen Tel mee met Taal en andere projectsubsidies. - Bijdragen van bondgenoten middels beschikbaar stellen van faciliteiten. - Bijdragen van werkgevers bij gericht aanbod voor werknemers. 8

9 Kosten Taalhuis: splitsing maken in inhoudelijke kosten Taalhuis en kosten voor coördinatie. De inhoudelijke kosten zijn subsidiabel via de WEBgelden. Dit zijn alle kosten die betrekking hebben op de Taaldocent en faciliteiten voor de Taaldocent (inclusief huisvestingskosten, locaties, trainen vrijwilligers). De coördinerende taken zijn de taken uit te voeren door de Taalhuiscoördinator. Zolang de WEBgelden via de Centrumgemeente Apeldoorn verdeeld moeten worden, lijken de kosten voor coördinatie niet of nauwelijks inpasbaar bij de voorwaarden die aan besteding van de WEBgelden worden gesteld. In ieder geval voor 2018 is dit het geval. Begrotingsposten die geheel of gedeeltelijk toebedeeld moeten worden aan inhoudelijke en aan coördinerende kosten: - Betaalde formatie incl. opslag, risico s voor werkgever, overhead, kantoorplekken e.d.. - Onkosten vrijwilligers (incl. secundaire voorwaarden) - Trainingen aan taalvrijwilligers, bijscholing, taalcafé, intervisie - PR en communicatie, presentatie mogelijkheden - Materialenbank inrichten en bijhouden, vernieuwen - Week van de alfabetisering - Gratis lidmaatschap Bibliotheek voor 1 jaar voor taalvrager. Optie: ook voor taalvrijwilliger? - Monitoring en registratiesysteem - Voeren financiële administratie - Kosten toeleiding naar formele trajecten ikv WEB/Wet Taaleis 9