Bijgaand zenden wij u een kopie van een brief met bijlagen aan het Inperprovinciaal Overleg Adviescommissie Mobiliteit.

Transcriptie

1 Page 1 f 1 Van: SecretariaatCG-Raad [secretariaat@cg-raad.nl] Verznden:maandag31 januari201113:29 Aan: SecretariaatCG-Raad Aan leden van de Prviciale Staten Geachte heer, mevruw, Bijgaand zenden wij u een kpie van een brief met bijlagen aan het Inperprvinciaal Overleg Adviescmmissie Mbiliteit. Met vriendelijke gret, Ria Sluijs secretaresse aanwezig van maandag t/m dnderdag Vlg ns k via Twitted Chrnisch zieken en Gehandicapten Raad rsluiis@cq-raad,,nl. Churchilllaan 11 Pstbus 169, 3500 AD Utrecht T PROVINCIALSSTATE VANOVERUSSEL Reg.nr. Dat. ntv.: 31 JAN 2011 Ruting Bijl.: ^P^ De CG-Raad maakt zich sterk vr een samenleving waarin mensen met een handicap f chrnische ziekte daadwerkelijk meeden

2 Interprvinciaal Overleg Adviescmmissie Mbiliteit De heer R. van Lunteren, vrzitter Pstbus BC Den Haag Utrecht 27 januari 2011 Kenmerk: b/jl/rs Betreft: OV-chipkaart en mensen met een functiebeperking Inlichtingen bij: Janny Lagendijk (CG-Raad) Tamara Stranders (Platfrm VG) Rland van Grinsven (Viziris) Geachte heer Van Lunteren, Geachte bestuurder van de prvincie, De Chrnisch zieken en Gehandicapten Raad (CG-Raad), het Platfrm VG en Viziris signaleren grte prblemen rndm de tegankelijkheid en bruikbaarheid van de OV-chipkaart vr mensen met een functiebeperking (bijlage 1). Mensen die nu met papieren verversbewijzen zelfstandig kunnen reizen, kunnen dat niet langer wanneer de OV-chipkaart is ingeverd. knelpunten In bijlage 1 vindt u een beschrijving van de knelpunten waar mensen tegenaan lpen. Een enkel vrbeeld: De in- en uitcheckpalen/prtjes cmmuniceren via geschreven tekst en geluidssignalen. Mensen die deze geschreven tekst niet kunnen lezen maken daardr zeer veel futen. Dit betreft mensen met visuele beperkingen (ca mensen), maar k mensen die analfabeet zijn (ca ) en veel mensen met verstandelijke beperkingen (ca mensen). Zij weten niet f ze nu zijn ingecheckt f uitgecheckt, en kunnen een eventuele futbdschap niet lezen. De huidige geluidssignalen helpen hen daar nvldende bij. Snel aanpassen systeem Wij vragen u z snel mgelijk aanpassingen aan het systeem te laten den, zdat reizigers met een beperking wel met de OV-chipkaart kunnen reizen. Dit kunt u bereiken dr erp te te zien, dat de aanbevelingen van studie 065 Tekmstig landschap vr reizigers met een functiebeperking wrden pgevlgd. Ndig is bijvrbeeld dat: De in- en uitcheckpalen p eenvudige wijze en via meerdere zintuigen cmmuniceren met mensen, zwel auditief en visueel:

3 Een eenvudig visueel en auditief nderscheid tussen inchecken en uitchecken (symbl, kleur, twee nderscheiden geluidssignalen). - Uitspreken van de futbdschappen vr mensen die daarm vragen (via een kenmerk p hun kaart). Het pvlgen van de aanbevelingen uit rapprt Tekmstig landschap vr reizigers met een functiebeperking zal vr grte grepen mensen het reizen met de OVchipkaart mgelijk maken en vergemakkelijken. Tijdelijke regeling Wij vragen u -ttdat die aanpassingen zijn aangebracht- een tijdelijke regeling te treffen vr de meest kwetsbare reizigers. Dat zijn de huders van een OVbegeleiderskaart. Zij meten kunnen reizen tegen vast laag tarief, znder verplichting m in- en uit te checken. In bijlage 2 lichten wij dit te. En vr smmige reizigers met zelfs een permanent vangnet beschikbaar zijn. Ttdat die tijdelijke regeling er is, meten reizigers met een handicap zelfstandig kunnen reizen in gebieden waar de papieren kaartjes niet langer geldig zijn. Dit kan vr zelfstandig reizende mensen met visuele beperkingen p vertn van de OVbegeleiderspas met een B erp. Zij kunnen dan tijdelijk gratis reizen. Wij vragen u dit vr alle huders van een OV-begeleiderspas mgelijk te maken die zelfstandig reizen (dus niet alleen vr huders van een OV-begeleiderspas met een B erp). Papieren kaartjes handhaven tt invering tijdelijke regeling Wij vragen u de papieren kaartjes te handhaven ttdat de tijdelijke regeling is ingeverd. Eenzelfde verzek is gedaan aan: -De Minister van Infrastructuur en Milieu, mevruw M.H. Schultz -SKVV, mevruw N.L Baljeu, vrzitter Graag lichten wij het bvenstaande te in een gesprek. Met vriendelijke gret, Ad Pppelaars directeur CG-Raad Wim Drger directeur Platfrm VG Peter Hulsen directeur Viziris Bijlage: 1. Knelpunten vr mensen met beperkingen bij de OV-chipkaart 2. Tijdelijke regeling OV-chipkaart vr mensen met een beperking CC Prvinciale Staten prvincies Cnsumentenrganisaties in verleg met de prvincie (Rcv s)

4 BIJLAGE 1 KNELPUNTEN OV-CHIPKAART VOOR MENSEN MET BEPERKINGEN Inleiding Dit is een psmming van de knelpunten zals die dr de CG-Raad, Viziris en Platfrm VG zijn ingebracht in het verleg met ververders en TLS. Mensen die tt vr krt zelfstandig knden reizen met het OV, kunnen dit niet meer dr de intrductie van de OV-chipkaart. De knelpunten zijn tegelicht in vier paragrafen: 1. In- en uitchecken. 2. Infrmatie ver de OV-chipkaart. 3. Verkrijgen van een OV-chipkaart met prduct en/f sald. 4. Infrmatie ver prijs, sald en gemaakte ritten. Tt slt beschrijft een meder in een casus de situatie van haar autistische zn (5). En vindt u cijfers ver de mvang van grepen die knelpunten ervaren (6). 1. In- en uitchecken Het futls kunnen in- en uitchecken is vrwaarde vr het reizen met de OVchipkaart. Mensen met bepaalde functiebeperkingen ervaren hierbij grte belemmeringen. Dit kmt mdat er prblemen zijn bij: Bdschappen en werking kaarlezers (1.1) Bdschappen en werking van de prtjes (1.1.) Vindbaarheid en herkenbaarheid van kaarlezers en prtje (1.3) Bedienen van kaarlezers en prtjes met de OV-chipkaart (1.4) Omdat het futls kunnen in- en uitchecken z belangrijk is, lichten we de knelpunten daarbij eerst te. 1.1 Bdschappen en werking kaartlezers De bdschappen die dr kaartlezers p palen buiten het vertuig, f kastjes in het vertuig wrden gegeven, kmen niet ver. Hfddelgrep I - Mensen met een visuele en/f auditieve beperking Mensen die dfblind zijn nemen nch de bdschap in geschreven tekst p de schermen van de kaartlezers, nch de geluidssignalen waar. Mensen die blind f slechtziend zijn kunnen de geschreven tekst p de schermen van de kaartlezers niet, respectievelijk niet vldende lezen.

5 Daarbij zijn de geluidssignalen nvldende (nderscheidend) m de verschillende bdschappen alleen met geluid ver te laten kmen. Vr mensen die slechtziend zijn, zijn de letters te klein en is het (kleur)cntrast bij smmige typen kaartlezers (te) slecht. Ok is de tekst te krt in beeld. Mensen die df f slechthrend zijn, hren de geluidssignalen niet. Als daarnaast een scherm slecht te lezen is (dr lichtinval f dr nvldende (kleur)cntrast), kmt de bdschap van de kaartlezer niet ver. Hfddelgrep III - Mensen die prblemen hebben met lezen, schrijven veranderingen Vr mensen die niet kunnen lezen vanwege een verstandelijke beperking f vanwege analfabetisme f dyslexie geldt hetzelfde als vr mensen die blind f slechtziend zijn: de bdschap in geschreven tekst p het scherm kmt niet vldende ver, is tekrt in beeld en de geluidssignalen geven nvldende infrmatie. Mensen met bepaalde psychische beperkingen (waarnder autisme) kunnen nder tijdsdruk niet meerdere handelingen tegelijk verrichten (lezen hele zinnen, interpreteren geluid, uitstappen). Dit det zich vral vr bij de bdschappen van de kaartlezers p een druk vertuig, maar k als de bdschap te krt in beeld is. Mensen met een verstandelijke beperking begrijpen de bdschappen niet altijd. Z heeft de tekst gede reis een zekere betekenis van afscheid nemen in zich. Er kan dan verwarring ntstaan f is in- f uitgecheckt. 1.2 Bdschappen en werking van de prtjes De werking van de prtjes leidt tt prblemen. Hfddelgrep I - Mensen met een visuele en/f auditieve beperking Mensen die dfblind, blind f slechtziend zijn verzien de situatie bij een drukke, tweezijdig gebruikte prt niet. Als de reizigers aan de andere zijde van de prt geen vrrang geven, weten zij niet wanneer zij hun OV-chipkaart succesvl kunnen aanbieden aan de lezer. Dit brengt nzekerheid met zich mee. Hfddelgrep II - Mensen met een mtrische beperking Mensen die klein zijn en mensen die gebruik maken van een rlstel, zien dr de weerspiegeling in het scherm van het prtje niet welke bdschap de kaartlezer p het scherm weergeeft. Hfddelgrep III - Mensen die prblemen hebben met lezen, schrijven en veranderingen Mensen met een verstandelijke beperking:

6 kunnen de situatie bij een drukke tweezijdige prt wel visueel waarnemen maar al naar gelang de mate van beperking zullen zij niet in staat zijn hier p de juiste wijze mee m te gaan, maken meer futen bij de prtjes dan bij de lsstaande kaartlezers vanwege de nduidelijke bdschap van een prtje dat ng penstaat van de vrige reiziger. 1.3 Vindbaarheid en herkenbaarheid van kaartlezers en prtjes De kaarlezers en prtjes zijn meilijk te vinden en als zdanig te herkennen. Hfddelgrep I - Mensen met een visuele en/f auditieve beperking Mensen die dfblind, blind f slechtziend zijn: zien de kaartlezers en prtjes niet en zijn vlledig aangewezen p delmatig aangebrachte belijning, kunnen de kaartlezers meilijk herkennen, kunnen p een statin niet waarnemen dat er een verstapsituatie is tussen verschillende ververders, kunnen het verschil tussen de kaartlezers en prtjes van de verschillende ververders niet waarnemen mdat vrnamelijk geschreven tekst wrdt tegepast, en -die p een perrn meten verstappen: kunnen geen gebruikmaken van een verstapmeubel mdat de belijning alleen gericht is p het in- en uitgaan van het statin en dus niet p -verstappen, lpen als het verstapmeubel aan de bestaande belijning is geplaatst, mgelijk de verkeerde kant p mdat de belijning niet vrziet in richting aangeven. Mensen die dfblind zijn hebben vaak behefte aan assistentieverlening (AVG). AVG vrziet p dit mment niet in ndersteuning van handelingen met de OV-chipkaart. Hfddelgrep III - Mensen die prblemen hebben met lezen, schrijven en veranderingen Mensen die niet kunnen lezen vanwege een verstandelijke beperking f vanwege analfabetisme f dyslexie: kunnen de kaartlezers meilijk herkennen, kunnen het verschil tussen de kaartlezers en prtjes van de verschillende ververders niet f niet vldende tt zich nemen mdat hiervr hfdzakelijk geschreven tekst wrdt tegepast, kunnen het verschil tussen een kaartlezer (m in- f uit te checken) en een saldlezer (m sald en rithistrie te bekijken) niet f nvldende maken. Vr mensen met een verstandelijke beperking is het niet lgisch dat zij bij een verstap van trein p trein uit en in meten checken (het nderscheid tussen bussen, trams, metr s en treinen nderkennen zij wel).

7 Vr mensen met dementie is het niet meer te leren dat zij bij een verstap van trein p trein meten uit- en inchecken. 1.4 Bedienen van kaartlezers en prtje met de OV-chipkaart Het bedienen van de kaarlezers en prtjes levert prblemen p. Hfddelgrep I - Mensen met een visuele en/f auditieve beperking Mensen die dfblind, blind f slechtziend zijn: kunnen de OV-chipkaart niet nderscheiden van andere kaarten van hetzelfde frmaat zdat zij znder hulpmiddelen (speciaal hesje, sticker, innaaien in kleding, e.d.) de kaart niet kunnen vinden m de kaartlezer f het prtje te bedienen, kunnen bij een string van de kaartlezer waarbij deze geen enkele bdschap meer geeft, meilijk f niet een andere kaartlezer vinden. Alle delgrepen Gebruik van de OV-chipkaart is ptentieel minder veilig, mdat de reiziger deze k met gebruiken in een mgeving znder cntrlerend persneel van de ververder. Dit draagt vr reizigers met een functiebeperking bij aan het gevel van nzekerheid. De extra handelingen van in- en uitchecken, vereisen al snel meer tijd waardr de kans p het missen van een aansluiting teneemt Behalve bij NS, is er geen mgelijkheid m de hfdbdschap te herhalen als er bij reiziger met een functiebeperking nzekerheid bestaat f de hfdbdschap de crrecte was. 2. Infrmatie ver de OV-chipkaart De infrmatie die ververders en TLS verstrekken ver de OV-chipkaart, kunnen mensen meilijk tt zich nemen. Hfddelgrep I - Mensen met een visuele en/f auditieve beperking Vr mensen die dfblind, blind f slechtziend zijn, zijn het internet, brieven en brchures niet f niet gemakkelijk te gebruiken. Hfddelgrep III - Mensen die prblemen hebben met lezen, schrijven en veranderingen Vr mensen met een verstandelijke beperking, zijn het internet, brieven en brchures vaak niet f niet gemakkelijk te gebruiken.

8 Verkrijgen van een OV-chipkaart met prduct en/f sald Het verkrijgen van een OV-chipkaart en het erp zetten van prducten en/f sald levert prblemen p. Hfddelgrep I - Mensen met een visuele en/f auditieve beperking Vr mensen die dfblind, blind f slechtziend zijn: is internet niet f niet gemakkelijk te gebruiken, zijn de apparaten van het distributienetwerk van de OV-chipkaart niet f niet -gemakkelijk: -te vinden, -te gebruiken znder vldende gezichtsvermgen, aan te leren en te gebruiken mdat ze nderling verschillen. is geen alternatief vr handen mdat balies van ververders waar assistentie via persneel beschikbaar is maar p beperkte schaal aanwezig zijn. Hfddelgrep III - Mensen die prblemen hebben met lezen, schrijven en veranderingen Vr mensen met een verstandelijke beperking: is internet vaak niet f niet gemakkelijk te gebruiken, zijn de apparaten van het distributienetwerk van de OV-chipkaart: - niet f niet gemakkelijk te vinden, - teveel gericht p het vermgen m begrijpend te kunnen waarnemen, mgaan met taal en denken, - niet f niet gemakkelijk aan te leren en te gebruiken mdat ze nderling verschillen, is geen reëel alternatief vr handen mdat balies van ververders waar assistentie via persneel beschikbaar is maar p beperkte schaal aanwezig zijn. 4. Infrmatie ver prijs, sald en gemaakte ritten Het verkrijgen van infrmatie ver prijs, sald en gemaakte ritten is meilijk. Hfddelgrep I - Mensen met een visuele en/f auditieve beperking Vr mensen die dfblind, blind f slechtziend zijn: is internet vaak niet f niet gemakkelijk te gebruiken, zijn de apparaten van het distributienetwerk van de OV-chipkaart niet f niet gemakkelijk: - te vinden, - te gebruiken, - aan te leren en te gebruiken mdat ze nderling verschillen,

9 is cntrle achteraf van de ritprijs, de crrecte (autmatische) afschrijving en het resterende sald p de OV-chipkaart meilijk znder hulp. Het niet (kunnen) uitveren van deze cntrle verhgt de financiële risic s die deze mensen lpen dr nbedeld en/f nbewust gemaakte verkeerde handelingen e.d. Hfddelgrep III - Mensen die prblemen hebben met lezen, schrijven en veranderingen Vr mensen met een verstandelijke beperking: is internet vaak niet f niet gemakkelijk te gebruiken, zijn de apparaten van het distributienetwerk van de OV-chipkaart: - niet f niet gemakkelijk te vinden, - teveel gericht p het vermgen m begrijpend te kunnen waarnemen, mgaan met taal en denken, - niet f niet gemakkelijk aan te leren en te gebruiken mdat ze nderling verschillen. Vr mensen met een verstandelijke beperking f mensen met autisme: is cntrle achteraf van de ritprijs, de crrecte (autmatische) afschrijving en van het resterende sald p de OV-chipkaart teveel rmpslmp znder het inrepen van hulp daarbij; het dientengevlge niet (kunnen) uitveren van deze cntrle verhgt de financiële risic s die deze mensen lpen dr nbedeld en/f nbewust gemaakte verkeerde handelingen e.d. bij in- f uitchecken.

10 Casus dr meder van jngen met autisme in Amsterdam Mijn zn van 16 jaar is meilijk lerend en heeft een autisme spectrum strnis. Hij reisde alleen met penbaar verver. Hij leidt een gewn leven met zijn beperking znder dat die te belemmerend hefde te zijn. Hij kn k ged zelfstandig reizen. Ttdat de OV-chipkaart werd ingeverd. Hij is afhankelijk van structuur, verzicht en het vlgen van duidelijke richtlijnen. Wij werden peens gecnfrnteerd met een veelvud aan apparaten; NS en GVB prten, lezen van bericht p in- en uitcheckapparaten, plaadapparaten, saldapparaten, verstapapparaten. Daarbij een hele lijst aan uitznderingen: apparaten waar tijd tussen met zitten alvrens het apparaat weer registreert, futieve apparaten, nzichtbare sald s. Er zijn zveel uitznderingssituaties en instructies dat het mij niet lukt m hem dit uit te leggen. De eerste bete was al snel binnen. Het was niet rendabel m een abnnement te kpen mdat hij maar een paar keer per week hefde te reizen. Ik ks vr autmatisch pladen m paniek bij hem te vrkmen in geval van een 'min' sald. Dit kstte mij in 8 maanden tijd wel 600 eur. Dr een fut in het registratiesysteem p internet kn ik zijn transacties niet inzien. Ondanks een bericht van klantenservice waarmee duidelijk werd dat zij de heveelheid verkeerde transacties wel kunnen inzien, mest ik zijn kaart meenemen en extra naar een statin reizen m de transacties per 10 reizen uit te draaien. Vervlgens mest ik per transactie 2 pagina's invullen (waarvr ik speciaal naar een GVB kantr mest reizen m die p te halen). Dit is te ingewikkeld m k ng aan mijn zn uit te leggen. Resultaat: OV-chipkaart werd een baan en een kstenpst vr mij. De OVchipkaart ntnam zelfvertruwen en zelfredzaamheid van mijn zn. Wij zijn gedwngen m een abnnement te nemen; deze hge ksten die resulteren uit het OV-chipkaart- labyrint kan ik niet betalen. Hij heeft een auti-pas, een indicatie vr begeleiding en een vr aanvullend penbaar verver. Er zijn specifieke begeleidingstrajecten ingezet m met de OV-chipkaart m te leren gaan. Het aanleren is tt nu te niet gelukt. Als ik mij bedenk heveel indirecte ksten dit vr de verheid met zich meebrengt dan begrijp ik niet he het pweegt tegen het intrduceren van gebruiksvriendelijke alternatieven vr mensen met psychische beperkingen. Ls daarvan, jammer dat een enkel systeem z de handicap van mijn zn benadrukt en tt zveel nzekerheid heeft geleid, terwijl hij z ged zelfstandig kn reizen.

11 Aantallen mensen die knelpunten ervaren Hfddelgrep I - Mensen met een visuele en/f auditieve beperking Mensen die dfblind zijn (ca mensen). Mensen die slechthrend f df zijn (ca mensen). Mensen die slechtziend f blind zijn (ca mensen). Hfddelgrep II - Mensen met een mtrische beperking Mensen die klein zijn (ca ) Mensen die gebruik maken van een rlstel (ca ) Hfddelgrep III - Mensen die prblemen hebben met lezen, schrijven en veranderingen Mensen die analfabeet zijn (ca mensen). Mensen met bepaalde psychische beperkingen, inclusief autisme (ca mensen) en dementie (ca mensen). Mensen met dyslexie ( mensen). Mensen met een verstandelijke beperking (ca mensen). Mildere en/f gerelateerde functiebeperkingen Als de knelpunten wrden pgelst zal dit k mensen met mildere en/f gerelateerde functiebeperkingen helpen. Denk hierbij aan: mensen met een IQ tussen de 70 en 85 die niet tt de mensen met een verstandelijke beperking wrden gerekend (ca. 14% van de bevlking fwel ca mensen), laaggeletterden (mensen die niet snel kunnen lezen; ca mensen), uderen, mensen die de Nederlandse taal niet spreken en/f lezen (teristen, allchtnen, etc.), kleurenblinden (ca mensen).

12 BIJLAGE 2 TIJDELIJKE REGELING OV-CHIPKAART VOOR MENSEN MET EEN BEPERKING 22 nvember 2010 Samenvatting Aan de landelijke en decentrale verheden en aan de ververders wrdt gevaagd, m het mgelijk te maken, dat mensen met een handicap tijdelijk kunnen reizen p een speciale OV-chipkaart (Handikaart). De reden is, dat mensen met en handicap die tt vr krt wel zelfstandig met het OV knden reizen, met de OV-chipkaart niet futls meer kunnen reizen. Dit wrdt verrzaakt drdat mensen de in- en uitcheckpalen niet kunnen vinden, de bdschappen die erp staan niet tt zich kunnen nemen en de handelingen te cmplex zijn gewrden. Dit prbleem met p termijn structureel pgelst wrden. Op krte termijn is een tijdelijke plssing ndig. De tijdelijke plssing bestaat uit een speciale OV-chipkaart (Handikaart) waarmee men tegen een vaste vergeding in een bepaalde peride nbeperkt kan reizen. Hierdr kunnen geen futen meer gemaakt wrden. De kaart bestaat al vr blinden en slechtzienden in de regi s Amsterdam en Rtterdam (Viziriskaart). Deze Viziriskaart wrdt p dit mment uitgebreid vr andere gebieden van het stads- en streekverver. De Viziriskaart met k vr mensen met andere dan visuele beperkingen gaan gelden. Met name mensen met verstandelijke beperkingen en mensen met een psychische beperking (waarnder autisme) hebben deze kaart k ndig m futls te kunnen reizen. Er kan geen aparte indicatiestelling p krte termijn pgetuigd wrden m deze grep te traceren. Daarm wrdt vrgesteld m de speciale OV-chipkaart pen te stellen vr alle mensen die geïndiceerd zijn vr de OV-Begeleiderskaart.

13 Knelpunt In eindbeeldstudie 65 Tekmstig landschap vr mensen met een functiebeperking zal beschreven wrden welke knelpunten mensen met beperkingen tegenkmen bij het reizen met de OV-chipkaart. Mensen die tt vr krt ng zelfstandig knden reizen, maar bij de OV-chipkaart niet meer. Vruitlpend p deze studie, kan gemeld wrden dat de grtste prblemen ntstaan drdat mensen de in- en uitcheckpalen niet vinden en de bdschappen die p die palen staan niet tt zich kunnen nemen. Het vinden van de palen: - Mensen met een visuele beperking zien de palen niet staan en zien geen nderscheid tussen verschillende palen, met verschillede functies en/f van verschillende ververders. - Mensen met een verstandelijke beperking zien de palen wel, maar begrijpen het nderscheid tussen de verschillende palen nvldende. Het tt zich nemen van bdschappen p de palen: - Mensen met visuele beperkingen kunnen de beeldschermen niet lezen. De geluidsignalen zijn nvldende nderscheidend m de verschillende bdschappen te kunnen begrijpen. - Mensen met verstandelijke beperkingen en mensen met autisme hebben sms een leeshandicap. Ok zij kunnen dan de bdschappen p de schermen niet lezen. Een ander grt prbleem is, dat mensen met psychische beperkingen (waarnder autisme) en mensen met verstandelijke beperkingen prblemen hebben met de vlgrde van de handelingen en het feit dat in een drukke mgeving (fut)bdschappen snel gelezen en begrepen meten wrden. Dit leidt tt zeer veel futen. Er met dus een plssing gevnden wrden vr mensen met een visuele beperking, mensen met en verstandelijke beperking en mensen met een psychische beperking. 2. Structurele plssing In de eindbeeldstudie 65 wrden de structurele plssing vr genemde delgrepen nauwgezet beschreven. Het realiseren van de aanpassingen zal geruime tijd duren.

14 Tijdelijke plssing Zlang deze structurele plssing niet gerealiseerd is, met vr genemde delgrepen een tijdelijke plssing gevnden wrden. De tijdelijke plssing bestaat uit een speciale OV-chipkaart (Handikaart) die vr een bepaalde tijd, tegen een vast tarief vrij reizen in een bepaald gebied mgelijk maakt. De speciale OV-chipkaart (Handikaart) biedt te- en uitgang bij afgeslten gebieden en geeft reisrecht. Deze kaart wrdt al ingeverd vr mensen met een visuele beperking (Viziriskaart). De rganisaties van mensen met een handicap vragen aan de verheden en ververders een dergelijke kaart k in te veren vr mensen met verstandelijke, en psychische beperkingen. Nadrukkelijk geven de gehandicaptenrganisaties aan, dat zij deze tijdelijke plssing k echt zien als een tijdelijke plssing. Mensen met beperkingen willen net als alle reizigers tegen nrmaal tarief kunnen reizen. 4. Traceren delgrep Indicatiestelling is de gangbare manier, m te bepalen wie vr een dergelijk prduct in aanmerking kmt. Omdat dit m een tijdelijke maatregel gaat, is het nwenselijk m een speciale indicatiestelling hiervr p te tuigen. Gebruik maken van bestaande indicaties is dan een eenvudige weg. Meerdere bestaande indicaties kunnen gebruikt wrden m de genemde delgrep te traceren. De OV-Begeleiderskaart vrmt daarbij de belangrijkste. Een telichting: De OV Begeleiderskaart is ingesteld vr mensen die niet znder begeleiding kunnen reizen. De criteria vr de OV-Begeleiders kaart zijn de vlgende: a. De aanvrager met minstens 12 jaar ud zijn. b. Aanvrager met wnachtig zijn in Nederland. c. De aanvrager met dr zijn handicap (blijvende invaliditeit ten gevlge van (een cmbinatie van) lichamelijke en/f verstandelijke afwijkingen/aandening(en) niet in staat zijn zelfstandig met de trein te reizen (de reiziger kan niet znder hulp in de trein kmen en/ f heeft tijdens de reis hulp ndig); Vrbeeld: Visueel gehandicapten met vr beide gen een gezichtsvermgen van minder dan 25%. Het vergrte deel van de huders van een OV-Begeleiderskaart bestaat dus uit mensen die helemaal niet zelfstandig reizen. De kaart wrdt echter k tegekend, als men sms wel (p vaste trajecten) en sms niet (p nieuwe trajecten) zelfstandig kan reizen. Met de OV- Begeleiderskaart is daarmee een deel van de grep van persnen met een

15 handicap te traceren die tt nu te wel (deels) zelfstandig met het OV kunnen reizen, maar dr de invering van de OV-chipkaart dit niet langer kunnen. Slechts een beperkt aantal mensen van de geïndiceerden vr de OV- Begeleiderskaart zal dus een speciale OV-chipkaartpas (Handikaart) aanvragen m zelfstandig te reizen. Dit mdat het vergrte deel van deze grep nit zelfstandig reist. Hiernder vlgt een telichting per delgrep. Aangeven wrdt waarm vr een belangrijk deel van deze delgrep de indicatie vr de OV-Begeleiderskaart gebruikt kan wrden m mensen te traceren die recht hebben p de speciale OVchipkaart (Handikaart). 4.1 mensen met visuele beperkingen Het traceren van de delgrep mensen met visuele beperkingen is relatief eenvudig. De OV-Begeleiderskaart kent de aanduiding B vr blinden en slechtzienden. Er zijn huders van een OV-Begeleiderskaart. Van hen hebben een visuele beperking en de hebben dus de aanduiding B p de OV-Begeleiderskaart. Niet alle mensen met een visuele beperking hebben een OV- Begeleiderskaart. Dit mdat zij tt nu te zelfstandig (znder begeleiding) reizen. Een lichte tename van het aanvragen van de OV-Begeleiderskaart zal mgelijk het gevlg zijn van het tekennen van de Handikaart aan huders van een OV- Begeleiderskaart. 4.2 mensen met een verstandelijke beperking Veel mensen met en verstandelijke beperking hebben een OV-begeleiderskaart, mdat zij net als mensen met een visuele beperking p smmige trajecten wel zelfstandig kunnen reizen, maar p andere -nieuwe- trajecten een begeleider ndig hebben. De OV-begeleiderskaart kent echter geen aanduiding verstandelijke beperking. Onduidelijk is heveel van de ( minus ) mensen een verstandelijke beperking hebben. Vanwege deze nduidelijkheid is het gewenst, dat aan alle huders van een OV-begeleiderskaart de speciale OVchipkaart (Handikaart) wrdt verstrekt. 4.3 mensen met een ernstige lichamelijke beperking Er zullen k mensen bij de bezitters van de OV-Begleiderspas zitten, die een ernstige lichamelijke beperking hebben en mgelijk wel deels zelfstandig kunnen reizen. Zij zuden eigenlijk geen recht hebben p de speciale OVchipkaart, mdat zij wel de palen kunnen vinden en kunnen lezen wat p de schermen staat. Hiervr werd echter al aangegeven, dat de OV-Begeleiderskaart in principe is bestemd vr mensen die niet zelfstandig kunnen reizen. De behefte aan een speciale OV-chipkaart m zelfstandig te reizen zal dus niet grt zijn bij deze grep. Daarbij is het reizen met de OV-chipkaart vr mensen met ernstige mtrische beperkingen en een slechte handfunctie k een grt prbleem. Wat dr tekenning van de Handikaart dan tevens tijdelijk pgelst wrdt.

16 mensen met een psychische beperking (waarnder autisme) Mensen met psychische beperkingen, waarnder autisme, hebben lang niet altijd OV-Begeleiderskaart. Deze grep wrdt niettemin stevig getrffen dr de invering van de OV-chipkaart. Vrgesteld wrdt m deze grep te traceren dr gebruik te maken van de indicatie vr Begeleiding dr CIZ 1 en Bureau Jeugdzrg, en van de indicatie vr cluster 4: Kinderen met gedragsstrnissen, ntwikkelingstrnissen en psychiatrische prblematiek dr CVI 2. Indien men in het bezit is van een deze indicaties kan men de Handikaart aanschaffen. Het is ndenlijk m ververders aan het lket te laten berdelen f een verlegde CIZ-, Bureau Jeugdzrg- f CVI-indicatie de gede is. Daarm wrdt vrgesteld m het lket van de OV-Begeleiderskaart te laten indiceren vr de Handikaart vr de delgrep van mensen met psychische beperkingen. Het lket vr de OV-Begeleiderskaart is al gewend m gebruik te maken van bestaande medische indicaties van het CIZ. De keuze is dan, m deze mensen een indicatie te geven vr een OV- Begeleiderskaart (en daamee het recht m de Handikaart aan te vragen), f m hen een specifieke indicatie alleen vr de Handikaart te geven. Dit zal leiden tt een tename van aanvragen bij het lket van de OV- Begeleiderskaart. 4.5 tekmst van de OV-Begeleiderskaart De OV-Begeleiderskaart wrdt p dit mment uitgegeven dr NS. Dit is wettelijk z geregeld. Dr de intrductie van de OV-chipkaart blijkt er een behefte m de indicatie vr de OV-Begeleiderskaart te differentiëren vr recht p: - het meenemen van een gratis begeleider (bestaand). - het recht p uitstel van betaling, cq kpen van een kaartje in de trein (bestaand) - een speciale OV-chipkaart (Handikaart) (nieuw, maar tijdelijk). 5. Plitiek maatschappelijk draagvlak Overheden en ververders zijn verantwrdelijk vr de invering van de OVchipkaart en daarmee vr de intrductie van een tijdelijke OV-chipkaart vr mensen met beperkingen (Handikaart). Vr blinden en slechtzienden is de Viziriskaart al ingeverd in Rtterdam en Amsterdam. Dit mede p aandrang van de Tweede Kamer en minister. Overlegd wrdt nu ver een kaart vr blinden en slechtzienden vr het verige stads- en streekverver en vr NS. 1 CIZ, Centrum Indicatiestelling Zrg 2 CVI, Cmmissie vr indicatiestelling (speciaal nderwijs)

17 De CG-Raad heeft in het LCO gevraagd, de tijdelijke kaart k vr mensen met andere type beperkingen beschikbaar te stellen. Gevraagd is m een ntitie. Deze ntitie is daar een antwrd p. Deze ntitie wrdt ingebracht dr twee kepels van gehandicaptenrganisaties: - CG-Raad (mensen met lichamelijke en zintuiglijke beperkingen) - Platfrm VG (mensen met verstandelijke beperkingen) De CG-Raad en Platfrm VG hebben de Kamer en minister eerder gevraagd te stimuleren dat deze tijdelijke regeling wrdt uitgebreid. Minister Eurlings heeft in zijn laatste algemeen verleg met de Kamer (6 ktber 2010) tegezegd de wens van de CG-Raad en Platfrm VG met kracht nder de aandacht te zullen brengen van verheden en ververders. Genemde gehandicaptenrganisaties hpen p een snelle intrductie van de tijdelijke speciale OV-chipkaart vr mensen met een beperking (de Handikaart).