Bevolkingsonderzoek Limburg. Maastricht, april 2010

Transcriptie

1 Bevolkingsonderzoek Limburg 2010 Maastricht, april 2010

2 Inhoudsopgave Samenvatting 5 Inleiding 11 1 Kenmerken onderzoek Inleiding Representativiteit Achtergrond burgers 14 2 Limburgse samenleving Inleiding Limburggevoel Zorgpunten Gewenste samenleving 19 3 Politieke interesse Inleiding Het volgen van politiek Betrokkenheid Actuele kwesties 25 4 Investeren in Steden en Dorpen Inleiding Eigen woning Woonomgeving 27 5 Investeren in Mensen Inleiding Onderwijs Mogelijkheden voor jongeren 32 6 Bereikbaar en Duurzaam Limburg Inleiding Mobiliteit Duurzaamheidsgedrag 38 7 Investeren in Ruimte Inleiding Ruimtelijke ontwikkeling Leefbaarheid 41 8 Innoveren in Limburg Inleiding Innovatie Limburgse economie Arbeidsmarkt 44 Literatuur 45 4 Bevolkingsonderzoek Limburg 2010

3 Samenvatting Sinds 1997 houdt de Provincie Limburg het Bevolkingsonderzoek Limburg onder haar inwoners. De burger wordt gevraagd naar zijn/haar beleving en opvattingen over een aantal onderwerpen die relevant zijn voor Limburg en het provinciale beleid. De resultaten weergegeven in dit rapport kunnen aanleiding zijn om lopend beleid bij te sturen of nieuwe initiatieven te ondernemen. Kenmerken onderzoek De vragenlijst voor het Bevolkingsonderzoek Limburg 2010 is in december 2009 ingevuld door deel nemers aan een internetpanel en via de provinciale webpagina. Uiteindelijk zijn 2865 geslaagde enquêtes afgenomen voor Nederlands Limburgers via het internetpanel, 127 geslaagde enquêtes voor Nederlands Limburgers via de provinciale webpagina, 406 geslaagde enquêtes voor Belgisch Limburgers en 400 geslaagde enquêtes voor Nederlanders. In dit rapport worden de resultaten voor het Nederlands Limburgse internetpanel als totaal weergegeven. De resultaten voor de drie andere groepen worden alleen dan weergegeven als zij duidelijk afwijken van het Nederlands Limburgse internetpanel. Uitspraken over regioniveau of leeftijdscategorieën worden ook alleen gedaan als deze toegevoegde waarde hebben of er duidelijke verschillen zijn. Alle uitspraken die gedaan worden zijn representatief. Algemeen De resultaten van het Bevolkingsonderzoek Limburg 2010 geven geen aanleiding om grote wijzingen door te voeren in de gekozen provinciale aanpak en doelen. Integendeel de resultaten onderstrepen, net zoals in 2008 en 2009, een aantal zaken. Zo blijkt dat het leven van de burgers in Limburg steeds meer van nature een grensoverschrijdend karakter draagt, waarbij wel aandacht geboden is voor de jongere generaties waarvoor dit minder geldt. Wel is de jeugd opvallend positief over haar eigen toekomst in Limburg. Opvallende regionale verschillen op een aantal terreinen (zorgen over maatschappelijke vraagstukken, overlast in de eigen woonomgeving, leefbaarheidaspecten en de toekomst voor jongeren) onderstrepen de regionale insteek die in het provinciale beleid centraal staat. Daarnaast valt op dat dit jaar burgers minder positief zijn over de arbeidsmarkt (waarschijnlijk ook door de economische crisis). Ook dit onderstreept het belang van de provinciale activiteiten die worden ontplooid op het gebied van arbeidsmarkt, innovatie en ondernemerschap. Limburggevoel Ook dit jaar is het Limburggevoel weer hoog. 89 % van de burgers geeft aan zich wel eens Limburger of Limburgse te voelen ten opzichte van 95 % in Belgisch Limburg. 57 % van de Nederlanders geeft aan zich wel eens inwoner van zijn/haar eigen provincie te voelen. Daarnaast is 92 % van de burgers er trots op om een inwoner van Limburg te zijn, terwijl 81 % van de Nederlanders er trots op is een inwoner van zijn/haar eigen provincie te zijn. Bevolkingsonderzoek Limburg

4 Grensoverschrijdende interesse De meerderheid van de burgers (75 %) voelt zich soms of vaak verbonden met de ons omringende regio s in Duitsland en België. Over deze verbondenheid denkt de Nederlands Limburgse burger echter divers, zowel per leeftijdcategorie als per regio. Van de generatie 65 jaar en ouder geeft 94 % aan zich (soms of vaak) verbonden te voelen met de ons omringende regio s in Duitsland en België, voor jongeren tot 25 jaar is dit 61 %. Wat de regio s betreft, hoe zuidelijker in Limburg, hoe groter deze verbondenheid is. 73 % van burgers is bereid om naar het aangrenzende buitenland (Duitsland en België) te gaan voor een medische behandeling. Ook gaan burgers naar het aangrenzende buitenland om bijvoorbeeld te recreëren, te winkelen of te tanken. Wat betreft grensoverschrijdend onderwijs onderschrijft 49 % van de jongeren het belang hiervan tegen 62 % van de 65-plussers. Het is opvallend dat jongeren hier negatiever over denken dan ouderen. Genoemde gegevens onderstrepen dat burgers grensoverschrijdend willen denken en handelen, net zoals blijkt uit de rapportage Grenzeloos Limburg 1. Ook ondersteunen ze de grensoverschrijdende ambitie en activiteiten van de Provincie Limburg, die meer wil gaan samenwerken met de grensregio s in België en Duitsland. Opvallend is wel dat steeds minder burgers het geen bezwaar vinden om over de landsgrenzen heen te kijken voor het vinden van een andere baan, en in het aangrenzende buitenland te gaan werken (33 % in 2010, 35 % in 2009 en 40 % in 2008). Ook de verschillende leeftijdscategorieën denken hier negatiever over dan afgelopen jaar. De reden voor dit minder positieve beeld kan zijn dat burgers de economische situatie in andere landen als nog zorgelijker als die in Nederland beoordelen. Misschien is men ook bang dat bij eventueel verlies van de nieuwe baan de WW-uitkering in het buurland minder is dan in Nederland of dat men juist als buitenlander in slechtere tijden meer kans op ontslag heeft. In het algemeen is het zeker zo dat de neiging tot vrijwillige arbeidsmobiliteit in slechtere tijden veel geringer is dan tijdens een periode van hoogconjunctuur. Zorgen en rol Provincie Limburg Inwoners van Limburg maken zich de meeste zorgen over criminaliteit, werkgelegenheid, kwaliteit van het openbaar vervoer en de kwaliteit van de (gezondheids)zorg. Opvallend is dat burgers in Parkstad zich in het algemeen meer zorgen maken dan burgers in de andere regio s. Denk hierbij aan de kloof tussen arm en rijk, de vergrijzing van de bevolking, de kwaliteit van de sociale zekerheid, werkgelegenheid, de concurrentiekracht van het bedrijfsleven, terrorisme en criminaliteit. In Noord-Limburg maken burgers zich meer bezorgd (ten opzichte van de andere regio s) over hoogwater en overstromingen, in Midden-Limburg over het voorzieningenniveau op het platteland en in Maastricht/Heuvelland over de drugsproblematiek, milieukwaliteit, de beschikbaarheid van passende woonruimte en de kwaliteit van het openbaar vervoer. Er is een verschil tussen het verwachtingspatroon van de burger betreffende de taken van de Provincie Limburg en de mogelijkheden die de Provincie heeft om daadwerkelijk iets aan deze zorgpunten te doen. Zo vinden burgers dat belangrijke maatschappelijke vraagstukken zoals criminaliteit, drugsproblematiek en integratie van allochtonen tot de verantwoordelijkheid van de Provincie gerekend moeten worden. Dit spoort niet met de reguliere taken die de Provincie heeft. De goede match (dat wil zeggen aanmerkelijke zorgen bij de burger en belangrijke taak van de Provincie) vinden we bij werkgelegenheid, milieukwaliteit, openbaar vervoer en verkeersveiligheid. 1 Grenzeloos Limburg, een onderzoek onder inwoners van beide Limburgen 6 Bevolkingsonderzoek Limburg 2010

5 Omgekeerd zijn zaken waar de burger wat minder zorgen over heeft en die men minder rekent tot de verantwoordelijkheid van de Provincie, wel in het provinciale beleid herkenbaar. Het gaat dan over vergrijzing van de bevolking, concurrentie van het Limburgs bedrijfsleven, beschikbaarheid van passende woonruimte, voorzieningen op het platteland en het aanbod van culturele voorzieningen. Het lijkt erop dat de burger zich laat leiden door zijn of haar grootste zorgen in plaats van door het onderscheid in bevoegdheden en taken van de verschillende overheidslagen. Dit betekent dat we als Provincie (nog steeds) naar medeoverheden en relevante andere partijen aandacht moeten vragen en houden voor zorgpunten die niet of slechts beperkt tot de verantwoordelijkheid van de Provincie Limburg behoren om zo gezamenlijk te zorgen voor een goed vestigingsklimaat in Limburg. De opvattingen over de kwaliteit van gemeenten bevestigen het beeld dat burgers zich meer laat leiden door zijn of haar grootste zorgen, dan door het onderscheid in bevoegdheden en taken van de verschillende overheidslagen. Een meerderheid van de burgers vindt de zelfstandigheid van gemeenten niet belangrijk als er maar goed bestuurd wordt en de dienstverlening op niveau is. Burgers in de Westelijke Mijnstreek zijn het hier iets meer mee eens dan burgers in de andere regio s. Ook vindt 80 % van de burgers dat de Provincie moet ingrijpen als het lokale bestuur haar gemeente niet goed bestuurt. Politieke interesse en actualiteit 23 % van de burgers volgt de Europese politiek dagelijks of wekelijks. Voor de landelijke politiek ligt dit percentage op 47 %, voor de provinciale politiek op 28 % en voor de gemeentelijke politiek op 35 %. Burgers hebben het meeste vertrouwen in de gemeente (55 %), gevolgd door de Provincie (54 %). In het Rijk hebben 45 % van de burgers voldoende of veel vertrouwen, in de Europese Unie 36 %. Opvallend is dat veel burgers vinden dat politieke bestuurders voldoende ruimte moeten houden om te doen wat in het belang van Limburg is, ondanks alle affaires die afgelopen jaar op politiek gebied gespeeld hebben. Ook vinden veel burgers de grote projecten (beeldbepalende ontwikkelingen) waar de Provincie Limburg zich mee bezig houdt, zoals Floriade, Maasplassen en Euregionaal Openbaar Vervoer een goede ontwikkeling. Investeren in Steden en Dorpen 66 % van de Nederlands Limburgers geeft aan tevreden of zelfs heel tevreden te zijn met zijn/haar woning. Ondanks deze tevredenheid vindt de meerderheid van de Limburgers dat er onvoldoende geschikte woningen voor ouderen en voor jongeren zijn in Limburg. Iets meer dan de helft van de burgers voelt zich meer verbonden met de wijk/buurt waar ze wonen, dan met de gemeente waar ze wonen. In de regio Maastricht/Heuvelland geldt dit voor 42 % van de burgers, in Noord-Limburg voor 45 %, in Midden-Limburg en de Westelijke Mijnstreek voor 48 % en in Parkstad voor 51 % van de burgers. In Nederland voelt 49 % van de burgers zich meer verbonden met de wijk/buurt waar ze wonen. Verder zeggen burgers in de regio Maastricht/Heuvelland meer overlast in hun omgeving te hebben dan burgers van andere regio s, het gaat hierbij dan voornamelijk over overlast op het gebied van lawaai en stank door weg-, spoor- en vliegverkeer, onveilige verkeerssituaties, lawaai door buren, rondhangende personen en onrechtmatigheden in het buitengebied. Bevolkingsonderzoek Limburg

6 Investeren in Mensen Burgers zijn vrij kritisch als het de mogelijkheden voor jongeren betreft. 28 % van de burgers vindt dat de toekomst voor de jongeren er goed uitziet, terwijl 38 % het daar niet mee eens is. 34 % heeft geen mening. Opvallend is dat de jongeren tot 25 jaar het meest positief zijn, 40 % vindt dat de toekomst er goed uitziet ten opzichte van 20 % in de leeftijdscategorie van 45 tot 65 jaar. Ook per regio zijn er verschillen. In de regio Parkstad is 21 % het er mee eens ten opzichte van 37 % in de regio Noord-Limburg. In Nederland vindt 43 % van de burgers dat de toekomst voor jongeren er in hun provincie goed uitziet, in Belgisch Limburg is dit 44 %. 53 % van de respondenten vindt Limburg aantrekkelijk genoeg voor jongeren om er zich te vestigen. Dit is iets minder dan de afgelopen twee jaren. 45 % van de jongeren tot 25 jaar is het hier mee eens ten opzichte van 58 % van de burgers van 65 jaar en ouder. 82 % van de Belgisch Limburgers en 65 % van de Nederlanders vindt hun provincie aantrekkelijk genoeg voor jongeren om zich er te vestigen. De inspanningen om jongeren aan Limburg te binden en te boeien (bijvoorbeeld door het faciliteren van sport, cultuur en onderwijs) moeten met kracht doorgezet worden. Opvallend is dat op het gebied van jongeren Belgisch Limburgers en Nederlanders bij alle vragen positiever zijn dan Nederlands Limburgers. Bereikbaar en Duurzaam Limburg 40 % van de burgers maakt wel eens gebruik van het openbaar vervoer. Van deze burgers blijft 58 % binnen Limburg, 42 % maakt ook gebruik van het grensoverschrijdend openbaar vervoer. 45 % van de burgers heeft woon-werkverkeer en 30 % heeft afgelopen jaar een vliegreis ondernomen. Burgers hebben energiezuinig wonen hoog in het vaandel staan. Zo zegt 71 % een huis te hebben dat grotendeels geïsoleerd is (dak, dubbel glas, muren). 66 % zegt een HR ketel te hebben, 51 % groene stroom en 70 % zegt meer dan 4 spaarlampen in de woning te hebben. Weinig burgers hebben echter een zonneboiler en/of zonnepanelen. Wat de aanschaf hiervan betreft, geeft 27 % van de burgers aan hierin te willen investeren als de energieleverancier of de overheid zodanig in de kosten bijdraagt dat de investering binnen vijf jaar terug wordt verdiend. In het algemeen geldt dat hoe ouder de burger is, hoe milieubewuster hij/ zij zich zegt te gedragen. Alleen voor het hebben van een zonneboiler/zonnepanelen is het net andersom. Ten opzichte van Nederland is Limburg iets milieubewuster. Wel zegt de Nederlandse burger milieubewuster te zijn dan in Investeren in Ruimte 22 % van de burgers vindt dat de Provincie haar aandacht moet richten op een beperkt aantal grote ruimtelijke ontwikkelingen, 24 % van de burgers vindt dat de Provincie meer kleine projecten moet ondersteunen. 34 % van de burgers antwoord neutraal en 20 % heeft geen mening. 59 % van de burgers vindt dat de burger altijd inzicht moet hebben in de voortgang van grote ruimtelijke ontwikkelingen in de eigen omgeving. Hoe ouder men wordt, hoe meer men het hier mee eens is. Voor de leefbaarheid in de eigen omgeving vindt de burger veiligheid (48 %) het belangrijkste. Cultuuraanbod en speelruimte (beide 4 %) zijn nauwelijks belangrijk. Regionaal zijn er verschillen te zien hoe binnen de verschillende regio s over bepaalde leefbaarheidaspecten gedacht wordt. 8 Bevolkingsonderzoek Limburg 2010

7 Zo vinden burgers in Maastricht/Heuvelland milieu en bereikbaarheid belangrijker voor de leefbaarheid in hun eigen omgeving dan burgers in de andere regio s. Voor burgers in Parkstad geldt dit voor veiligheid, voor burgers in de Westelijke Minstreek voor werkgelegenheid en voor burgers in Noord-Limburg voor sociale contacten in de buurt. Ouderen vinden natuur en landschap belangrijker dan de andere leeftijdscategorieën. Voor jongeren geldt dit voor werkgelegenheid en recreatiemogelijkheden, voor de leeftijdscategorie van 25 tot en met 44 jaar voor het voorzieningenniveau en de speelruimte. Innoveren in Limburg Ongeveer een derde van de burgers vindt innovatie belangrijk voor het voortbestaan van de eigen organisatie, 33 % heeft daar geen mening over en 30 % antwoord neutraal. 20 % van de burgers vindt dat er voldoende innovatie in het Limburgse midden- en kleinbedrijf is om de concurrentie met andere regio s aan te kunnen, 15 % is het hier niet mee eens en 36 % antwoord neutraal. Volgens 44 % van de burgers kan Limburg onvoldoende zorgen voor een gezonde economie zonder samenwerking met de ons omringende buitenlandse regio s. Wat betreft het aantrekken van buitenlandse medewerkers om de Limburgse economie te versterken is daar 17 % (ten opzichte van 23 % in 2009) van de burgers voor en 33 % tegen. Een derde van de burgers vindt dat de Provincie Limburg in de huidige crisis bedrijven moet ondersteunen door rechtstreeks geld te geven (te investeren), 14 % is het hier niet mee eens en 36 % antwoord neutraal. Burgers denken minder positief over de arbeidsmarkt dan in 2008 en % (ten opzichte van 56 % in 2009 en 62 % in 2008) van de burgers vindt dat zijn/haar opleidingsniveau hoog genoeg is om aan het werk te blijven. Als ze nu echter op zoek naar een andere baan moeten, verwacht 38 % (ten opzichte van 45 % in 2009) binnen een half jaar een andere baan te hebben. Belgische Limburgers en Nederlanders zijn hierbij wel positiever dan Nederlands Limburgers. Concluderend: wat verbindt ons? Naast onderscheid zijn er ook een aantal dingen die burgers verbinden. In het algemeen geldt dat er geen echt uitgesproken meningen zijn, we vinden het allemaal wel goed zoals het gaat. Ook zijn er nauwelijks verschillen waar te nemen ten opzichte van afgelopen twee jaren. Op het gebied van maatschappelijke vraagstukken maken burgers in Nederlands Limburg, Belgisch Limburg en Nederland zich over dezelfde dingen bezorgd (criminaliteit) en minder bezorgd (aanbod van culturele voorzieningen (musea, theater) en terrorisme). Ook over de eigen woning, de woonomgeving en omgevingsaspecten denkt men hetzelfde. Concluderend: wat onderscheidt ons? Op verschillende gebieden is er een onderscheid waar te nemen tussen de verschillende groepen burgers. Regionale verschillen zijn er vooral betreffende het verbonden voelen met de ons omringende regio en de eigen wijk/buurt, zorgen over maatschappelijke vraagstukken, overlast in de eigen woonomgeving, leefbaarheidaspecten en de toekomst voor jongeren. Het verschil tussen jongeren tot 25 jaar en burgers vanaf 65 jaar is op een aantal gebieden duidelijk aanwezig. Hierbij geldt in het algemeen dat hoe ouder men wordt, hoe positiever men op de vraagstelling reageert. Dit zien we onder andere terug bij de verbondenheid met de omringende regio s, het samenwerken met de ons omringende buitenlandse regio s, het belang van grensoverschrijdend onderwijs en milieubewustheid. Bevolkingsonderzoek Limburg

8 Alleen de toekomst voor jongeren zien jongeren positiever in dan burgers van 65 jaar en ouder. Ouderen vinden natuur en landschap belangrijker dan de andere leeftijdscategorieën in hun eigen omgeving, terwijl dit voor jongeren voor werkgelegenheid en recreatiemogelijkheden geldt. Daarnaast is er ook een verschil te zien tussen Nederlands Limburgers, Belgisch Limburgers en Nederlanders. Nederlandse Limburgers en Belgisch Limburgers voelen zich meer inwoner van hun eigen provincie dan Nederlanders, net zoals ze trotser zijn op hun eigen provincie. Belgische Limburgers vinden dat burgers zich socialer in de samenleving moeten opstellen ten opzichte van de mening van Nederlanders. De mening van Nederlands Limburgers bevindt zich hier tussenin. Op het gebied van jongeren zijn Belgisch Limburgers en Nederlanders positiever dan Nederlands Limburgers. Op het gebied van innovatie en arbeidsmarkt zijn Belgisch Limburgers positiever dan Nederlands Limburgers. Opvallend hierbij is dat Nederlanders en Belgisch Limburgers over de arbeidsmarkt hetzelfde denken als afgelopen jaar, terwijl Nederlands Limburgers negatiever denken. Deze verschillen onderstrepen in elk geval de regionale insteek die in het provinciale beleid centraal staat, net zoals de grensoverschrijdende ambities. 10 Bevolkingsonderzoek Limburg 2010

9 Inleiding Sinds 1997 houdt de Provincie Limburg het Bevolkingsonderzoek Limburg onder haar inwoners. Dit onderzoek wordt sinds 2004 jaarlijks uitgevoerd. De burger wordt gevraagd naar zijn/haar beleving en opvattingen over een aantal onderwerpen die relevant zijn voor Limburg en het provinciale beleid. Naar de burger luisteren, past helemaal in de filosofie van de andere overheid en het van buiten naar binnen denken. Het Bevolkingsonderzoek Limburg stelt de Provincie Limburg in staat om te toetsen hoe burgers aankijken tegen uitgevoerd beleid en kan richting geven aan nieuw beleid of bijsturing van beleid. Het Bevolkingsonderzoek Limburg biedt daarom ook aan Provinciale Staten de gelegenheid om onderwerpen die in de Limburgse samenleving van belang blijken te zijn, te agenderen. Vragenlijst Het Bevolkingsonderzoek Limburg peilt hoe burgers denken over de Limburgse samenleving en de betrokkenheid en het vertrouwen in de politiek. Specifiek voor het coalitieakkoord worden vragen gesteld over elk van de vijf programma s, namelijk: Investeren in Steden en Dorpen; Investeren in Mensen; Bereikbaar en Duurzaam Limburg; Investeren in Ruimte; Innoveren in Limburg. De vragenlijst voor het Bevolkingsonderzoek Limburg 2010 is ten opzichte van vorig jaar op enkele kleine punten aangepast. Bij een aantal vragen is een antwoorditem toegevoegd of aangepast. Een aantal vragen betreffende de Limburgse samenleving wordt, net als afgelopen twee jaren, vergeleken met het 21minuten.nl onderzoek 2007 en 2009, een online Nederlands opinieonderzoek 2. In het onderzoek van 2009 zijn niet dezelfde vragen opgenomen als in 2007, dus niet voor alle vragen kunnen de meeste recente antwoorden gegeven worden. Ook worden, net zoals afgelopen twee jaren, voor een aantal vragen uitspraken gedaan op regioniveau en voor leeftijdscategorieën. Op regioniveau worden uitspraken gedaan voor de volgende regio s: Westelijke Mijnstreek; Maastricht/Heuvelland; Parkstad; Midden-Limburg; Noord-Limburg. 2 en Bevolkingsonderzoek Limburg

10 Daarnaast doen we ook uitspraken voor verschillende leeftijdscategorieën, namelijk 15 tot 24 jaar, 25 tot 44 jaar, 45 tot 64 jaar en 65 jaar en ouder. Net zoals afgelopen jaar is een groot aantal vragen uit het Bevolkingsonderzoek Limburg 2010 voorgelegd zijn aan Belgisch Limburgers en aan Nederlanders om zo een beeld te krijgen of Nederlands Limburgers andere dingen belangrijk vinden dan Nederlanders en Belgisch Limburgers. In dit rapport worden de resultaten voor het Nederlands Limburgse internetpanel als totaal weergegeven. Uitspraken over regioniveau, leeftijdscategorieën, de open enquête via de provinciale website, Belgisch Limburg of Nederland worden alleen gedaan als deze toegevoegde waarde hebben en er duidelijke verschillen tussen de regio s, leeftijdscategorieën, de open enquête, Belgisch Limburg en/of Nederland zijn. Hierbij moet worden opgemerkt dat de resultaten voor de open enquête via de provinciale webpagina geen representatieve resultaten zijn. Deze resultaten worden echter wel meegenomen, aangezien de Provincie Limburg het belangrijk vindt dat alle burgers hun mening kunnen geven. Met de resultaten van het Bevolkingsonderzoek Limburg wordt het provinciale beleid verder versterkt en ontwikkeld. 12 Bevolkingsonderzoek Limburg 2010

11 1 Kenmerken onderzoek 1.1 Inleiding Door de keuze voor een nieuwe vragenlijst in 2008, en een andere manier van vragen stellen, kunnen resultaten nauwelijks meer vergeleken worden met onderzoeken van jaren voor Waar dat wel nog mogelijk is, zal dat in dit rapport gedaan worden. Wel zullen, daar waar dat relevant is, de verschillen van dit jaar ten opzichte van 2008 en 2009 worden aangegeven. Deze verschillen moeten dan wel toegevoegde waarde hebben. Een aantal vragen betreffende de Limburgse samenleving wordt vergeleken met het 21minuten.nl onderzoek 2007 en 2009, een online Nederlands opinieonderzoek 3. In het onderzoek van 2009 zijn niet dezelfde vragen opgenomen als in 2007, dus niet voor alle vragen kunnen de meeste recente antwoorden gegeven worden. Er is wel een verschil tussen de mening van Nederlanders en de mening van Nederlanders in het 21minuten.nl onderzoek. Dit kan door verschillende oorzaken komen. Zo zijn er twee verschillende panels gebruikt en is het onderzoek door twee verschillende bureaus uitgevoerd. Ook het grote verschil in steekproef en de verstreken tijd kan een belangrijke rol spelen. Het 21minuten.nl onderzoek heeft namelijk meer dan Nederlanders niet aselectief bevraagd, waarna via weging de steekproef representatief is gemaakt, terwijl in het Bevolkingsonderzoek Limburg 400 Nederlanders wel aselect bevraagd zijn. Daarnaast zijn Nederlanders voor het 21minuten.nl onderzoek op een ander tijdstip bevraagd dan Nederlanders voor het Bevolkingsonderzoek Limburg. 1.2 Representativiteit De vragenlijst voor het Bevolkingsonderzoek Limburg 2010 is in december 2009 ingevuld door deelnemers aan een internetpanel en via de provinciale webpagina. Uiteindelijk zijn 2865 geslaagde enquêtes afgenomen voor Nederlands Limburgers via het internetpanel, 127 geslaagde enquêtes voor Nederlands Limburgers via de provinciale webpagina, 404 geslaagde enquêtes voor Belgisch Limburgers en 400 geslaagde enquêtes voor Nederlanders. Alle resultaten die in dit rapport gegeven worden zijn representatief, behalve de resultaten voor de open enquête die burgers via de provinciale website hebben ingevuld. Deze groep burgers vormt geen representatieve afspiegeling van de Limburgse bevolking. Wat betreft de resultaten op het niveau van geheel Limburg voor het internetpanel, weten we met meer dan 95 % zekerheid dat het gevonden percentage in het onderzoek in werkelijkheid niet meer dan 2 % afwijkt. Wat betreft de leeftijdscategorieën 15 tot 24 jaar en 25 tot 44 jaar, weten we met 95 % zekerheid dat het gevonden percentage in het onderzoek in werkelijkheid niet meer dan 4 % afwijkt. Voor de leeftijdscategorie 45 tot 64 jaar wijkt het gevonden percentage in het onderzoek in werkelijkheid niet meer dan 3 % af en voor de leeftijdscategorie 65+ is dit 5%. Voor de vijf regio s weten we met 95 % zekerheid dat het gevonden percentage in het onderzoek in werkelijkheid niet meer dan 4 % afwijkt, met uitzondering van de Westelijke Mijnstreek waar dit percentage 5 % is. 3 en Bevolkingsonderzoek Limburg

12 Wat betreft de resultaten op het niveau van geheel Belgisch Limburg, weten we met meer dan 95 % zekerheid dat het gevonden percentage in het onderzoek in werkelijkheid niet meer dan 5 % afwijkt. Voor de resultaten op het niveau van geheel Nederland, weten we met meer dan 95 % zekerheid dat het gevonden percentage in het onderzoek in werkelijkheid niet meer dan 5 % afwijkt. Op sommige vragen hebben veel burgers geantwoord dat ze geen mening hebben. Waar dit het geval is, zal dit in het rapport vermeld worden. Er kunnen hier verschillende oorzaken voor zijn. Zo kan een onderwerp waar een vraag over gaat ver van burgers afstaan, willen burgers hun mening over een bepaald onderwerp niet geven of hebben ze gewoon geen mening. 1.3 Achtergrond burgers Van de Nederlands Limburgse burgers die meegedaan hebben aan het Bevolkingsonderzoek Limburg 2010 zijn verschillende achtergrondkenmerken in beeld gebracht, zo is 51 % vrouw en 49 % man. 75 % is in Limburg geboren en 25 % niet. Wat betreft de hoogst voltooide opleiding, heeft 27 % middelbaar beroepsonderwijs voltooid, 22 % hoger beroepsonderwijs, 16 % mavo/mulo/3-jarige hbs/vmbo-tl, 15 % havo/mms/ hbs/vwo, 12 % lager beroepsonderwijs/vmbo 1-3, 5 % universiteit en 3 % lagere school/basisschool. 40 % van de burgers heeft een baan in loondienst en 18 % is student/scholier/stagiair. 15 % van de burgers is gepensioneerd, huisvrouw/huisman en arbeidsongeschikt/invalide zonder baan is elk 8 % van de burgers. Daarnaast is 4 % zelfstandige, 4 % werkloos en heeft 3 % overig als hoofdbezigheid. Wat betreft de leeftijdscategorieën is 26 % tussen de 15 en 24 jaar, 24 % tussen de 25 en 44 jaar, 36 % tussen de 45 en 64 jaar en 14 % 65 jaar en ouder. Uit de regio Noord-Limburg komen 24 % van de respondenten, 22 % uit Parkstad, 21 % komt uit Midden-Limburg, 20 % uit Maastricht/Heuvelland en 13 % uit de Westelijke Mijnstreek. 14 Bevolkingsonderzoek Limburg 2010

13 2 Limburgse samenleving 2.1 Inleiding Het Bevolkingsonderzoek Limburg gaat in op de vraag hoe de burger tegen de huidige samenleving in Limburg aankijkt en waar men zich wel of geen zorgen over maakt. Ook geeft de burger aan hoe volgens hem/haar de gewenste samenleving er uit zou moeten zien. 2.2 Limburggevoel Afgelopen jaren is het Limburggevoel jaarlijks gestegen. Dit jaar is het Limburggevoel iets (1 %) gezakt. 89% van de burgers geeft aan zich wel eens Limburger of Limburgse te voelen, al verschilt dit per leeftijdscategorie en regio. 83 % van de jongeren tot 25 jaar voelt zich wel eens Limburger of Limburgse oplopend tot 94 % voor de burgers van 65 jaar en ouder. In de Westelijke Mijnstreek ligt dit percentage op 93 %, in Noord-Limburg op 85 % (zie Figuur 1). Figuur 1: Het percentage van de burgers per regio dat aangeeft zich wel eens Limburger te voelen Bevolkingsonderzoek Limburg

14 Voor Belgisch Limburg is dit percentage 95 % en voor de open enquête 86 % (ten opzichte van 95 % in 2009). 57 % van de Nederlanders geeft aan zich wel eens inwoner van zijn/haar eigen provincie te voelen. Daarnaast is 92 % van de burgers er trots op om een inwoner van Limburg te zijn, terwijl 81 % van de Nederlanders er trots op is een inwoner van zijn/haar eigen provincie te zijn en 96 % van de Belgisch Limburgers. Er zijn daarnaast in Nederlands Limburg wel regionale verschillen te onderscheiden. In Noord- Limburg is men er minder trots op een Limburger te zijn dan in de Westelijke Mijnstreek. Daarnaast zijn ook voor de leeftijdscategorieën verschillen te ontdekken. Hoe ouder men wordt, hoe meer men er trots op is een Limburger te zijn. 88 % van de jongeren tot 25 jaar is er trots op een Limburger te zijn ten opzichte van 97 % van de burgers van 65 jaar en ouder. Burgers die in Limburg geboren zijn, voelen zich meer Limburger en zijn er trotser op om inwoner van Limburg te zijn. Burgers voelen zich dus thuis in Limburg en identificeren zich met Limburg. Monumenten spelen hierin een belangrijke rol. 74 % is van mening dat monumenten bijdragen aan de Limburgse identiteit (ten opzichte van 57 % in Nederland) en 80 % (ten opzichte van 74 % afgelopen jaar) vindt dat monumenten in hun oorspronkelijke staat moeten worden bewaard. Dat burgers zich hier thuis voelen, blijkt ook uit het feit dat ze veel redenen aangeven waarom ze graag in Limburg wonen en maar weinig redenen aangeven waarom ze Limburg willen verlaten. Redenen om in Limburg te blijven zijn de Limburgse afkomst, het landschap, de woonomgeving, de sociale banden die burgers in Limburg hebben en de Limburgse eigenheid. Opvallend hierbij is dat burgers van 65 jaar en ouder vooral het landschap als reden aangeven, terwijl jongeren tot 25 jaar vooral de sociale banden noemen. 57 % van de burgers geeft aan geen reden te hebben om Limburg te willen verlaten. Alleen de kansen op de arbeidsmarkt zijn een reden om Limburg te verlaten (28 %). Dit is hetzelfde als afgelopen twee jaren en komt ook overeen met de resultaten van het onderzoek Grenzeloos Limburg 4 dat in januari 2009 verschenen is. Nederlanders noemen de woonomgeving als belangrijkste reden om in hun eigen provincie te blijven, maar ook om hun eigen provincie te verlaten. Belgische Limburgers noemen de Limburgse afkomst als belangrijkste reden om in hun eigen provincie te blijven en de kansen op de arbeidsmarkt als belangrijkste reden om hun eigen provincie te verlaten. Voor Limburg is het omringende buitenland van grote betekenis. 75 % van de burgers voelt zich soms of vaak verbonden met de ons omringende regio s in Duitsland en België. Over deze verbondenheid denkt de burger echter divers, zowel per leeftijdcategorie als per regio. Van de generatie 65 jaar en ouder geeft 94 % aan zich (soms of vaak) verbonden te voelen met het ons omringende buitenland, voor jongeren tot 25 jaar is dit 61 %. De activiteiten die Limburgers in het aangrenzende buitenland beoefenen onderstrepen deze uitkomsten. Het doen van boodschappen, tanken en sportief recreëren (wandelen en fietsen) zijn de meest populaire activiteiten om naar Duitsland en België te gaan. Ook het onderzoek Grenzeloos Limburg 5 bevestigt deze resultaten. Ouderen ondernemen dit soort activiteiten vaker dan jongeren. Belgische Limburgers gaan vooral de grens over naar Nederland en Duitsland om boodschappen te doen, sportief te recreëren (wandelen en fietsen) en familie of vrienden te bezoeken. 4 Grenzeloos Limburg, een onderzoek onder inwoners van beide Limburgen 5 Grenzeloos Limburg, een onderzoek onder inwoners van beide Limburgen 16 Bevolkingsonderzoek Limburg 2010

15 73 % van de burgers is bereid om naar het aangrenzende buitenland (Duitsland en België) te gaan voor een medische behandeling. In 2009 was dit 89 %, in %. 52 % van de burgers geeft aan dat het ook gemakkelijk gaat om naar het aangrenzende buitenland te gaan voor een medische behandeling als ze dat willen. Wat de regio s betreft, hoe zuidelijker in Limburg, hoe groter de verbondenheid met het aangrenzende buitenland. In de Westelijke Mijnstreek ligt dit percentage op 82 %, terwijl het in Noord-Limburg 66 % is. Waarschijnlijk komt dit door de geografische ligging van Zuid-Limburg, geheel omgeven door Duitsland en België. 2.3 Zorgpunten Burgers maken zich, in meer of mindere mate, zorgen over alle maatschappelijke vraagstukken in Limburg. De minste zorgen maakt men zich over terrorisme, het aanbod van culturele voorzieningen (musea, theater), hoogwater en overstromingen en het voorzieningenniveau op het platteland (zie Tabel 1). Maar dit is wel relatief, over terrorisme maakt toch nog 40 % van de burgers zich zorgen, al laat dit een sterke daling zien ten opzichte van afgelopen jaar. De belangrijkste zorgpunten zijn criminaliteit, werkgelegenheid, kwaliteit van het openbaar vervoer en de kwaliteit van de (gezondheids)zorg (zie Tabel 2). Ook maakt 27 % van de burgers zich zorgen over de ongezonde levensstijl van jongeren. Jongeren maken zich veel minder zorgen dan ouderen, hoe ouder men wordt, hoe meer zorgen men zich maakt. Over terrorisme maakt bijvoorbeeld 27 % van de jongeren tot 25 jaar zich zorgen ten opzichte van 56 % van burgers van 65 jaar en ouder. Voor het voorzieningenniveau op het platteland is dit respectievelijk 42 % en 69 %. Maatschappelijk vraagstuk (%) Wel zorgen in 2010 Wel zorgen in 2009 Wel zorgen in 2008 Aanbod van culturele voorzieningen (musea, theater) Terrorisme Voorzieningenniveau op het platteland Hoogwater en overstromingen Tabel 1: Maatschappelijke vraagstukken waar burgers zich het minste zorgen over maken Maatschappelijk vraagstuk (%) Wel zorgen in 2010 Wel zorgen in 2009 Wel zorgen in 2008 Criminaliteit Werkgelegenheid Kwaliteit van het openbaar vervoer Kwaliteit van de (gezondheids)zorg Tabel 2: Maatschappelijke vraagstukken waar burgers zich het meeste zorgen over maken Ook op regioniveau zijn er verschillen. Opvallend is dat burgers in Parkstad zich in het algemeen meer zorgen maken dan burgers in de andere regio s. Denk hierbij aan de kloof tussen arm en rijk, de vergrijzing van de bevolking, de kwaliteit van de sociale zekerheid, werkgelegenheid, de concurrentiekracht van het bedrijfsleven, terrorisme en criminaliteit. 6 Bevolkingsonderzoek Limburg

16 In Noord-Limburg maken burgers zich meer bezorgd (ten opzichte van de andere regio s) over hoogwater en overstromingen, in Midden-Limburg over het voorzieningenniveau op het platteland en in Maastricht/ Heuvelland over de drugsproblematiek, milieukwaliteit, de beschikbaarheid van passende woonruimte en de kwaliteit van het openbaar vervoer. In Nederland maken burgers zich vooral zorgen over criminaliteit, de integratie van allochtonen en de kwaliteit van natuur en landschap. Dit blijkt ook uit het 21minuten.nl onderzoek De minste zorgen maakt men zich over terrorisme, het aanbod van culturele voorzieningen (musea, theater) en hoog water en overstromingen. In België maken burgers zich vooral zorgen over de werkgelegenheid, de integratie van allochtonen en criminaliteit. De minste zorgen maakt men zich over terrorisme, het aanbod van culturele voorzieningen (musea, theater) en het voorzieningenniveau op het platteland. In de open enquête maken burgers zich vooral zorgen over de kwaliteit van het openbaar vervoer, milieukwaliteit en criminaliteit. Over terrorisme, het aanbod van culturele voorzieningen (musea, theater), de beschikbaarheid van passende woonruimte en hoog water en overstromingen maken deze burgers zich het minste zorgen. Concluderend maken burgers zich over dezelfde dingen bezorgd (criminaliteit) en minder bezorgd (aanbod van culturele voorzieningen (musea, theater) en terrorisme). Volgens de burger is de Provincie Limburg vooral verantwoordelijk voor de kwaliteit van de infrastructuur (wegen, vliegvelden) (54 % ten opzichte van 47 % in 2008), verkeersveiligheid (51 % ten opzichte van 40 % in 2008), de kwaliteit van het openbaar vervoer (50 % ten opzichte van 45 % in 2008) en hoogwater en overstromingen (48 %). De Provincie Limburg is volgens de burger minder verantwoordelijk voor klimaatverandering (16 %), de vergrijzing van de bevolking (21 %) en het aanbod van culturele voorzieningen (musea, theater) (23 %). Dit is hetzelfde als in 2008 en Over het algemeen geldt dat hoe ouder men wordt, hoe meer men vindt dat de Provincie Limburg voor een maatschappelijk vraagstuk verantwoordelijk is. Ook regionaal zijn er een aantal verschillen. Zo vinden in Midden-Limburg meer burgers dat de Provincie Limburg verantwoordelijk is voor de kwaliteit van de infrastructuur en het voorzieningenniveau op het platteland, in Parkstad geldt dit voor de werkgelegenheid en terrorisme en in Maastricht/Heuvelland voor milieukwaliteit, bereikbaarheid van voorzieningen en drugsproblematiek. Als we de mate van zorgen maken over maatschappelijke vraagstukken koppelen aan de mate van verantwoordelijkheid die de Provincie Limburg volgens de burger heeft, komen we tot de indeling zoals weergegeven in Tabel 3. Er is een verschil tussen het verwachtingspatroon van de burger betreffende de taken van de Provincie Limburg en de mogelijkheden die de Provincie heeft om daadwerkelijk iets aan deze zorgpunten te doen. 18 Bevolkingsonderzoek Limburg 2010

17 Meer dan 65 % van de burgers maakt zich zorgen over Minder dan 65 % van de burgers maakt zich zorgen over Verantwoordelijkheid van de Provincie Limburg volgens meer dan 35 % van de burgers Criminaliteit Werkgelegenheid Drugsproblematiek Milieukwaliteit Integratie van allochtonen Kwaliteit van het Openbaar Vervoer Verkeersveiligheid Bereikbaarheid van voorzieningen Kwaliteit van de infrastructuur Hoogwater en overstromingen Kwaliteit van natuur en landschap Verantwoordelijkheid van de Provincie Limburg volgens minder dan 35 % van de burgers Kwaliteit van de gezondheidszorg Kwaliteit van de sociale zekerheid Kloof tussen arm en rijk Kwaliteit en aanbod van het onderwijs Vergrijzing van de bevolking Klimaatverandering Concurrentie van het Limburgse bedrijfsleven Beschikbaarheid van passende woonruimte Voorzieningenniveau op het platteland Aanbod van culturele voorzieningen Terrorisme Tabel 3: Zorgen over maatschappelijke vraagstukken in relatie tot verantwoordelijkheid van de Provincie Limburg Los van het maatschappelijke vraagstuk is 80 % van de Limburgse bevolking van mening dat het de verantwoordelijkheid is van de Provincie Limburg om in te grijpen als het lokale bestuur haar gemeente niet goed bestuurt ten opzichte van 85 % in % van de burgers vindt zelfstandigheid van gemeenten niet belangrijk, als er maar goed bestuurd wordt en de dienstverlening op niveau is. 66 % van de burgers in de Westelijke Mijnstreek is het hier mee eens ten opzichte van 56 % in Maastricht/Heuvelland, 55 % in Noord- Limburg, 60 % in Parkstad en 58 % in Midden-Limburg, en hoe ouder de burger is hoe meer men het hier mee eens is. 2.4 Gewenste samenleving Hoe zien burgers de gewenste samenleving in de toekomst? 45 % van de burgers wil meer sociale samenhang (slechts 6 % is voor meer individualisering), terwijl dit in Belgisch Limburg voor 53 % (ten opzichte van 58 % in 2009) van de burgers geldt en in Nederland voor 48 % (ten opzichte van 38 % in 2009) van de burgers. Deze wens voor sociale samenhang blijkt voor Nederlands Limburg ook uit het feit dat 69 % van de burgers vindt dat een burger in de Limburgse samenleving zich op de hoogte dient te houden van wat er in onze samenleving gebeurt. Voor Belgisch Limburg ligt dit percentage op 82 %, voor Nederland op 69 %. Dit wijkt af van de resultaten van het 21minuten.nl onderzoek 7 van eind 2007 dat een percentage van 81 % geeft. In het algemeen kan geconcludeerd worden dat Belgisch Limburgers vinden dat burgers zich socialer in de samenleving moeten opstellen ten opzichte van de mening van Nederlands Limburgers. De mening van Nederlanders bevindt zich hier tussenin (zie Tabel 4). Ten opzichte van 2009 is de Nederlander nu meer socialer gericht (in Tabel 4 staan voor Nederland tussen haakjes de resultaten van 2009). 7 Bevolkingsonderzoek Limburg

18 Gewenst gedrag van een burger in de samenleving (% eens) Nederlands Limburg Belgisch Limburg Nederland 21minuten.nl onderzoek Zich inzetten voor het netjes en veilig houden (67) 86 van de buurt Het helpen van buren (61) 75 Het zorgen voor eigen ouders (36) 50 Open te staan voor immigranten (35) 56 Vrijwilligerswerk doen (31) 26 Geld aan goede doelen geven (24) 27 Tabel 4: Hoe vindt de burger dat een burger zich moet gedragen in de samenleving? Zoals al eerder aangegeven kan het verschil tussen de mening van Nederlanders en de mening van Nederlanders in het 21minuten.nl onderzoek door verschillende oorzaken komen. Zo zijn er twee verschillende panels gebruikt en is het onderzoek door twee verschillende bureaus uitgevoerd. Ook het grote verschil in steekproef en de verstreken tijd kan een belangrijke rol spelen. Tenslotte vindt de burger meer gelijke behandeling (43 %) in plaats van meer onderscheid op basis van verschillen tussen mensen (7 %) belangrijk. Voor Belgisch Limburg is dit 49 % en voor Nederland 44 %. Men waardeert meer vrijheid van meningsuiting (33 % ten opzichte van 35 % in Belgisch Limburg in 2010 en 48 % in 2009) en 36 % in Nederland), zelfs als anderen hierdoor wellicht gekwetst worden. 40 % van de Limburgers geeft de voorkeur aan een hogere bescherming van de privacy boven een mindere privacy om de veiligheid te waarborgen (11 %), ten opzichte van 45 % van de Belgisch Limburgers en 46 % van de Nederlanders. Ten opzichte van 2008 en 2009 zijn deze cijfers voor Nederlands Limburg nauwelijks afwijkend, wel zijn ze voor Nederland iets hoger. 20 Bevolkingsonderzoek Limburg 2010

19 3 Politieke interesse 3.1 Inleiding Het Bevolkingsonderzoek Limburg peilt of burgers geïnteresseerd zijn in politiek. Het gaat specifiek over vertrouwen in overheidslagen, bekendheid van provinciale politici en interactie tussen bestuur en burger. Ook zijn dit jaar een aantal actuele kwesties aan burgers voorgelegd. 3.2 Het volgen van politiek 23 % van de burgers volgt de Europese politiek dagelijks of wekelijks. Voor de landelijke politiek ligt dit percentage op 47 %, voor de provinciale politiek op 28 % en voor de gemeentelijke politiek op 35 %. Ten opzichte van 2009 is dit voor alle lagen ongeveer gelijk. Jongeren tussen de 15 en 24 jaar volgen de politiek het minste, burgers tussen de 45 en 64 jaar volgen de politiek het meeste. De verschillen tussen deze twee leeftijdscategorieën lopen op van 18 % (ten opzichte van 14 % in 2009 en 9 % in 2008) voor de Europese politiek tot 48 % (ten opzichte van 51 % in 2009 en 32 % in 2008) voor de gemeentelijke politiek, waarbij beide groepen vooral de landelijke politiek volgen. Regionaal valt op dat burgers in de regio Maastricht/Heuvelland de Europese politiek het meest volgen, burgers in Noord-Limburg volgen de landelijke, provinciale en gemeentelijke politiek het meest. In Belgisch Limburg volgen meer burgers de politiek dan in Nederlands Limburg, Nederlanders volgen het meest de landelijke politiek (zie Tabel 5). Burgers die de open enquête hebben ingevuld, volgen veel meer de politiek dan alle anderen. Dit valt te verklaren door het feit dat deze personen waarschijnlijk al meer betrokken zijn, waardoor ze ook eerder geneigd zijn om een enquête in te vullen. % dat dagelijks of wekelijks politiek volgt Nederlands Limburg Belgisch Limburg Nederland Limburg open enquête Europees Landelijk Provinciaal Gemeentelijk Tabel 5: Het volgen van de politiek Burgers vernemen informatie van de Provincie Limburg vooral via nieuwsberichten op televisie (53 %, ten opzichte van 56 % in 2009 en 66 % in 2008) en in dagbladen (42 % ten opzichte van 46 % in 2009 en 54 % in 2008). Deze worden door burgers ook kwalitatief als goed beoordeeld. Live uitzendingen via internet van vergaderingen van Provinciale Staten worden door 6 % van de burgers bekeken, terwijl 22 % van de burgers op geen enkele manier informatie van de Provincie Limburg verneemt. Bevolkingsonderzoek Limburg

20 Burgers willen bij voorkeur over het werk van de Provincie Limburg geïnformeerd worden via huis-aan-huis bladen en regionale/lokale televisie (respectievelijk 26 % en 37 %). Ook dagbladen (31 %) en internet (35 %) scoren hoog. Vooral voor de leeftijdscategorie tot 45 jaar is internet interessant. Het minst aantrekkelijk voor burgers zijn WebTV (4 %), evenementen (4 %), beurzen (2 %) en weblog van bestuurders (1 %). Dit zegt niets over de bekendheid van burgers met elk van deze informatiekanalen, alleen over hoe burgers bij voorkeur geïnformeerd willen worden. 17 % van de burgers wil niet geïnformeerd worden over het werk van de Provincie Limburg, dit geldt voor 33 % van de jongeren tot 25 jaar en 5 % van de burgers van 65 jaar en ouder. In Nederland, Belgisch Limburg en de open enquête wordt vooral internet vaak genoemd als medium hoe burgers bij voorkeur geïnformeerd willen worden, daarnaast willen de Belgisch Limburgers ook via folders en brochures en regionale/lokale televisie geïnformeerd worden. 3.3 Betrokkenheid Afgelopen jaren heeft de burger aangegeven niet echt bekend te zijn met provinciale bestuurders. In 2008 kende 45 % de Commissaris van de Koningin bij naam, 27 % kende één of enkele Gedeputeerden bij naam en 24 % kende één of enkele leden van Provinciale Staten bij naam. Afgelopen jaar en dit jaar hebben burgers op basis van een lijst met namen aangegeven of ze een persoon kennen en zo ja, welke functie deze persoon vervulde. Ook nu blijkt dat veel personen voor burgers onbekend zijn. Het meest bekend is Gerd Leers, 71 % van de burgers kent hem bij naam, en 68 % van de burgers weet dat hij burgemeester is. Daarna is Léon Frissen het meest bekend, 51 % kent hem bij naam en 36 % van de burgers weet dat hij Commissaris van de Koningin is. Het onbekendste is Frank Wassenberg, 6 % van de burgers kent hem bij naam en 3 % weet dat hij lid van Provinciale Staten is. Voor de volledige lijst zie Tabel Bevolkingsonderzoek Limburg 2010

21 Naamsbekendheid Commissaris van Lid van Lid van Burgemeester Bekende Onbekend bekende de Koningin Gedeputeerde Provinciale Limburger voor mij Limburgers (in %) Staten Staten Ger Driessen Gerd Leers Peter van Dijk Noël Lebens Rens Blom Margriet van Tulder Jos Hessels Geert Frische Léon Frissen Ingrid Muijs Pierre Diederen Odile Wolfs Jo Coenen Piet Franssen Frank Wassenberg Bert Kersten Thijs Coppus Jack Poels Paul Wessels Tabel 6: Mate waarin burgers Limburgers bij naam en functie kennen 40 % van de burgers vindt Provinciale Staten een duidelijke term ten opzichte van 44 % in 2009 en 34 % in % vindt dit geen duidelijke term, ten opzichte van 31 % in 2009 en 38 % in % van de burgers vindt Limburgs Parlement een duidelijkere term dan Provinciale Staten, ten opzichte van 52 % in Het logo van het Limburgs Parlement is voor 82 % van de burgers nog onbekend. 54 % van de burgers vindt dat Gedeputeerde Staten en het Limburgs Parlement meer moeten samenwerken, 2 % is het hier niet mee eens en 23 % antwoord neutraal. Voor de meeste burgers zijn de mogelijkheden die de Provincie Limburg heeft om burgers bij provinciaal beleid te betrekken niet bekend. En als ze al bekend zijn, hebben niet veel burgers er ooit gebruik van gemaakt. Dit is niet veranderd ten opzichte van afgelopen jaren. Zo weet 45 % van de burgers dat burgers spreekrecht hebben tijdens vergaderingen van Provinciale Staten en/of Statencommissies, maar heeft maar 2 % er ooit zelf gebruik van gemaakt (Tabel 7). Bevolkingsonderzoek Limburg

22 Betrokkenheid bij provinciale politiek (%) Gebruik van gemaakt Geen gebruik van gemaakt, wel van gehoord Geen gebruik van gemaakt en niet van gehoord Informeren: het vroegtijdig betrekken door de Provincie van burgers bij onder andere dialogen, debatten en conferenties Inspraakbijeenkomsten (bijvoorbeeld bij reconstructie van wegen) Spreekrecht van burgers tijdens vergaderingen van Provinciale Staten en/of Statencommissies Burgerinitiatief (het recht van burgers om zelf onderwerpen op de agenda van Provinciale Staten te zetten) Provinciale website (via de ) Direct contact met een lid van Provinciale Staten Direct contact met een lid van Gedeputeerde Staten Contacten met medewerkers van de Provincie (Groene Brigade, milieuklachtentelefoon, klantencontactcentrum) Tabel 7: Mate waarin burgers betrokken zijn bij de Provincie Limburg Wat betreft het vertrouwen dat burgers hebben in de verschillende overheidslagen scoort de Provincie goed. Burgers hebben het meeste vertrouwen in de gemeente (55 %), gevolgd door de Provincie (54 %). In het Rijk hebben 45 % van de burgers voldoende of veel vertrouwen, in de Europese Unie 36 %. Voor alle overheidslagen geldt dat het vertrouwen iets is afgenomen ten opzichte van afgelopen jaar. Hoe ouder men wordt, hoe meer men een mening heeft over het vertrouwen in de verschillende overheidslagen. Voor jongeren tot 25 jaar geldt dit voor circa 80 % van hen, voor burgers ouder dan 65 jaar geldt dit voor circa 96 %. In de Europese Unie hebben vooral jongeren tot 25 jaar vertrouwen, in de landelijke en provinciale politiek vooral deze jongeren en de burgers die ouder dan 65 jaar zijn en in de gemeentelijke politiek hebben vooral de burgers ouder dan 65 jaar vertrouwen. Belgische Limburgers hebben vooral vertrouwen in de Provincie en de gemeente, Nederlanders in de gemeente en burgers die deel hebben genomen aan de open enquête in de Provincie (zie Tabel 8). Uit het 21minuten.nl onderzoek 8 blijkt dat 28 % van de Nederlanders vertrouwen heeft in de Europese Unie, 32 % is neutraal en 40 % heeft geen of weinig vertrouwen. % dat vertrouwen heeft in overheidslaag Nederlands Limburg Belgisch Limburg Nederland Limburg open enquête Europese Unie Landelijk Provincie Gemeente Tabel 8: Het vertrouwen in overheidslagen Bevolkingsonderzoek Limburg 2010