Participatie in sport, hobby s en cultuur

Transcriptie

1 11 Participatie in sport, hobby s en cultuur Vrije tijd is op vele ieren in te vullen. Bijvoorbeeld met hobby s, lidmaatschappen, uitgaan, sport, internetten en op vakantie gaan. Welke activiteiten zijn populair onder welke groepen Amsterdammers en welke ontwikkelingen zijn zichtbaar?

2 122 De Staat van de Stad Amsterdam VIII Kernpunten Driekwart van de Amsterdammers heeft een hobby. De helft van de Amsterdammers is lid van een vereniging. Acht van de tien Amsterdammers zijn de afgelopen twaalf maanden minimaal één keer uit geweest. De bioscoop is hierbij al jaren het populairst. Twee derde van de Amsterdammers is in 2013 een sporter volgens de RSO (Richtlijn Sportdeelname onderzoek). Zeven van de tien Amsterdammers bewegen minimaal vijf dagen in de week minimaal een half uur matig intensief en voldoen daarmee aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen. Bij negen van de tien Amsterdammers is er een vaste pc, een laptop en/of tablet aanwezig in het huishouden. De helft van de Amsterdammers is lid van Facebook. Driekwart van de Amsterdammers is de afgelopen twaalf maanden met vakantie geweest. In dit hoofdstuk staat centraal wat Amsterdammers in hun vrije tijd doen. Brengen ze deze buitenshuis door in bijvoorbeeld verenigingsverband of gaan ze uit dan wel op vakantie? Of kijken ze thuis tv, computeren en internetten ze? Al deze aspecten van vrijetijdsbesteding en ontwikkelingen daarin worden in dit hoofdstuk besproken. Ook wordt een onderscheid gemaakt in verschillende groepen Amsterdammers. De volgende thema s staan centraal: hobby s, verenigingsleven, uitgaan en cultuurbezoek, sport en tot slot ontspanning in huis. Hobby s Driekwart van de Amsterdammers van 18 jaar en ouder heeft een hobby. Dat is vergelijkbaar met voorgaande jaren. Gemiddeld hebben Amsterdammers 2,8 hobby s. Een vijfde heeft één hobby, een derde Afb Aandeel Amsterdammers dat zegt één of meer hobby s te hebben naar achtergrondkenmerken, 2014 (procenten) Surinamers Turken Marokkanen overige niet-westerse allocht. 1e generatie alochtoon 2e generatie (beide ouders elders geboren) 2e generatie (1 ouder in Nederland geboren) Centrum West Nieuw-West Zuid Oost Noord Zuidoost % heeft er twee en bijna de helft heeft drie hobby s of meer. Het al dan niet hebben van hobby s verschilt tussen verschillende bevolkingsgroepen (afb. 11.1). Hoe lager het opleidingsniveau, hoe minder vaak men een hobby heeft. Ook: hoe ouder, hoe minder vaak een hobby. Surinaamse, Turkse en Marokkaanse Amsterdammers hebben minder vaak een hobby dan de e Amsterdammer. Binnen de groep Amsterdammers van niet-nederlandse achtergrond, heeft de eerste generatie Amsterdammers minder vaak een hobby dan de tweede generatie. De tweede generatie van wie één ouder in Nederland is geboren, heeft weer vaker een hobby dan Amsterdammers wier beide ouders elders zijn geboren. Er is weinig verschil tussen de stadsdelen, meer tussen gebieden. Zo hebben Amsterdammers uit De Aker/Nieuw Sloten relatief vaak een hobby (84%) en Amsterdammers uit Oud Noord relatief weinig (58%). Lidmaatschappen van verenigingen De helft van de Amsterdammers van 18 jaar en ouder is lid van een vereniging (52%). Dit is vergelijkbaar met 2012 (54%) en voorgaande jaren. Net als in 2012 is een vijfde lid van twee of meer verenigingen. Opleidingsniveau blijkt de belangrijkste voorspeller voor lidmaatschap te zijn: hoe hoger men is opgeleid, hoe vaker men lid is van een vereniging (afb. 11.2). Zo is 28% van de opgeleide Amsterdammers lid van een vereniging, tegenover 65% van de opgeleide Amsterdammers. Amsterdammers van Nederlandse herkomst zijn vaker lid van een vereniging dan Amsterdammers van niet-westerse herkomst (59% tegenover 40%). Turkse en Surinaamse Amsterdammers zijn het minst vaak lid (beide 35%). Van de groep Amsterdammers van niet-nederlandse herkomst zijn vooral Amsterdammers van de eerste generatie minder vaak lid dan.

3 11 Participatie in sport, hobby s en cultuur 123 Bewoners van stadsdeel Noord zijn het minst vaak lid van een vereniging (36%), met name in Oud Noord (29%). Bewoners van stadsdeel Zuid zijn het vaakst lid (60%). Tot slot zijn en vaker lid van een vereniging dan nen. Dertig procent van de Amsterdammers is lid van een sportvereniging (afb. 11.3), het minst vaak van een toneelvereniging (1%). Dit is vergelijkbaar met voorgaande jaren. Zestien procent is lid van een organisatie met maatschappelijke doelen. Hoogopgeleide Amsterdammers zijn het vaakst lid van zo n organisatie (26%). Lidmaatschap bibliotheek In 2014 is 27% van de Amsterdammers van 18 jaar en ouder lid van een bibliotheek. Dat is vergelijkbaar met 2012 (29%). De Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) bestaat uit één Centrale Bibliotheek en 25 filialen verspreid over de stad. In 2013 waren ruim volwassen Amsterdammers lid. 1 Het totale aantal leden van de OBA schommelt over de jaren heen, maar laat tussen 2010 en 2013 een lichte toename zien. Het aantal uitleningen is de afgelopen jaren wel afgenomen. Hoe hoger men is opgeleid, hoe vaker men lid is van de bibliotheek. Zo is 34% van de opgeleide Amsterdammers lid, tegenover 21% van de opgeleide Amsterdammers. Marokkaanse Amsterdammers zijn relatief vaak lid (34%), 35- t/m 44-jarigen vaker dan (36%) en 55- t/m 64-jarigen juist minder vaak dan (19%). Vrouwen zijn vaker lid dan nen (32% resp. 23%). Ondanks het feit dat 65-plussers tegen een lager tarief lid kunnen worden, zijn zij dat niet vaker dan. Uitgaan en cultuurbezoek Amsterdam heeft een groot aanbod van culturele voorzieningen en uitgaansgelegenheden, waar zowel Amsterdammers als bezoekers van de stad gebruik van maken. In de Staat van de Stad-enquête is naar de cultuurparticipatie van Amsterdammers in het algemeen gevraagd, waarbij het niet uitmaakt of zij die culturele activiteiten binnen of buiten de stad ondernemen. Participatie in uitgaansactiviteiten Acht van de tien Amsterdammers zijn de afgelopen twaalf maanden minimaal één keer naar een van de volgende uitgaansgelegenheden geweest: film, museum, popconcert, dansavond/house, toneelvoorstelling, concert van klassieke muziek, multicultureel festival, cabaret, musicals, homofestival, balletuitvoering of opera. Het aandeel Amsterdammers dat uitgaat, is sinds 2004 ongeveer gelijk gebleven, maar ten opzichte van 2000 en 2002 iets gedaald. Afb Aandeel dat lid is van een vereniging naar achtergrondkenmerken, 2014 (procenten) Surinamers Turken Marokkanen overige niet-westerse allocht. autochtoon 1e generatie 2e generatie (beide ouders elders geboren) 2e generatie (1 ouder in Nederland geboren) Centrum West Nieuw-West Zuid Oost Noord Zuidoost % Afb Lidmaatschap organisaties en verenigingen, 2014 (meer dan één antwoord mogelijk, procenten) sportvereniging organisatie met maatschappelijke doelen werknemers- of werkgeversorganisaties hobbyvereniging zangvereniging of muziekvereniging vereniging met godsdienstig of levensbeschouwelijk doel politieke organisatie allochtone vereniging / zelforganisatie envereniging of enbond toneelvereniging De grootste voorspeller voor het bezoeken van uitgaansgelegenheden is opleiding: hoe hoger men is opgeleid, hoe vaker men uitgaansgelegenheden bezoekt (afb. 11.4). Zo heeft 97% van de opgeleide Amsterdammers de afgelopen twaalf maanden minstens één keer een uitgaansgelegenheid bezocht, tegenover 37% van de e Amsterdammers. Dit was ook in 2012 zo. Jongere Amsterdammers bezoeken vaker een uitgaansgelegenheid dan oudere Amsterdammers. Binnen de groep Amsterdammers van niet-nederlandse herkomst participeert de eerste generatie Amsterdammers het minst en de tweede generatie Amsterdammers van wie één ouder in Nederland is geboren het meest (66% resp. 90%). In de stadsdelen Centrum en Zuid is de cultuurparticipatie het st, in Nieuw-West en Noord het st. Wanneer een onderscheid wordt gemaakt in de 22 gebieden, dan is de cultuurparticipatie het st in Centrum Oost (97%) en in Oud Noord het st (55%, zie afb. 11.5). In 2012 had nog 66% van %

4 124 De Staat van de Stad Amsterdam VIII de Amsterdammers uit Oud Noord een uitgaansmogelijkheid bezocht. Afb Aandeel dat in de afgelopen twaalf maanden een van de uitgaansmogelijkheden heeft bezocht naar achtergrondkenmerken, 2014 (procenten) 55 en ouder jaar niet- 1e generatie 2e generatie (beide ouders elders geboren) 2e generatie (1 ouder in Nederland geboren) Centrum West Nieuw-West Zuid Oost Noord Zuidoost % Uitgaan naar inkomen Hoe meer men verdient, hoe vaker men uitgaat. Dit geldt echter alleen voor een inkomen vanaf euro netto per maand (afb. 11.6). Amsterdammers die minder dan euro per maand verdienen, gaan relatief iets vaker uit. Dit zijn voornamelijk jongeren en studenten. Van de Amsterdammers die tussen de en euro per maand verdienen, is 62% het afgelopen jaar minstens één keer uit geweest, tegenover 99% van de Amsterdammers die boven de euro per maand verdienen. In 2012 was hetzelfde patroon zichtbaar. En ook nu geldt: hoe meer moeite men heeft met rondkomen, hoe minder vaak men uitgaat (afb. 11.7). Specifieke uitgaansactiviteiten De bioscoop is al jaren de populairste uitgaansmogelijkheid (afb. 11.8). Twee derde van de Amsterdammers van 18 jaar en ouder is de afgelopen twaalf maanden naar de bioscoop geweest. Dit was de afgelopen jaren ook het geval. Veertien procent is één keer per maand of vaker naar de film geweest. Hoe hoger men is opgeleid, hoe vaker men naar de film gaat; en hoe jonger men is, hoe vaker men naar de film gaat. Amsterdammers van niet-westerse herkomst (met name Turkse en Marokkaanse Amsterdammers) gaan het minst vaak naar de film, Amsterdammers van westerse afkomst het vaakst. Binnen de groep Amsterdammers van niet-westerse herkomst, gaat de tweede generatie van wie één ouder in Nederland is geboren juist relatief vaak (81%). Afb Aandeel dat in de afgelopen twaalf maanden minimaal één van de uitgaansmogelijkheden heeft bezocht naar 22 gebieden, 2014 (procenten) meer dan minder dan

5 11 Participatie in sport, hobby s en cultuur 125 Amsterdammers uit stadsdeel Centrum gaan relatief vaak naar de film (83%) en Amsterdammers uit Noord relatief weinig (47%). Zes van de tien Amsterdammers heeft de afgelopen twaalf maanden minstens één keer een bezoek gebracht aan een museum (vergelijkbaar met eerdere jaren) en bijna de helft van de Amsterdammers meer dan één keer. Hoe hoger men is opgeleid, hoe vaker men een museum bezoekt. Zo bezocht 85% van de opgeleide Amsterdammers een museum, tegenover 12% van de e Amsterdammers, 36% van de opgeleide Amsterdammers en 50% van de opgeleide Amsterdammers. Amsterdammers tussen de 18 en 34 jaar bezoeken vaker een museum dan Amsterdammers van 55 jaar en ouder (67% resp. 49%). Turkse Amsterdammers bezoeken het minst vaak een museum (16%). Bewoners van stadsdeel Centrum bezoeken relatief vaak een museum (79%) en bewoners van Nieuw-West relatief weinig (42%), met name bewoners van Osdorp (31%). Ballet en opera zijn minder populair: 12% resp. 11% van de Amsterdammers heeft een van beide de afgelopen twaalf maanden bezocht. Bewoners van stadsdeel Centrum bezoeken ballet en opera relatief vaak (27%), bewoners van Noord (3%), Nieuw-West (5%) en Zuidoost (7%) relatief weinig. Uit het Cultuuronderzoek Metropoolregio Amsterdam (MRA) is gebleken dat Amsterdammers meer geïnteresseerd zijn in kunst en cultuur dan de MRA-bewoners. 2 Zij gaan ook vaker naar toneelvoorstellingen, dansvoorstellingen, klassieke muziekuitvoeringen en musea en doen dat relatief vaak in de stad zelf. Zo vond 89% van het totale bezoek van Amsterdammers aan bioscopen in Amsterdam plaats. Voor musea en toneelvoorstellingen ligt dat aandeel op 71%. Amsterdam heeft dan ook het grootste aanbod van cultuur in de MRA (afb. 11.9). Hierdoor komen er ook veel bezoekers van buiten de stad naar Amsterdam voor culturele voorzieningen. Vooral voor klassieke muziekvoorstellingen gaan MRA-bewoners vaak naar Amsterdam (afb ). Bezoekers van Amsterdamse theaters Afbeelding geeft de bezoekersaantallen per (muziek)theater. Het gaat hierbij niet alleen om Amsterdamse bezoekers, maar om álle bezoekers. Sommige (muziek)theaters trokken de laatste jaren iets minder bezoekers, maar bij geen enkel theater was de daling groot. De Stadsschouwburg, Ziggo Dome en het DeLaMar Theater zagen hun bezoekersaantallen juist stijgen. Met name het DeLaMar maakt sinds de heropening in 2010 een grote groei door. In 2013 trok het theater voor het eerst meer dan een half miljoen bezoekers. De Ziggo Dome werd in juni 2012 geopend en trok in 2013 de meeste bezoekers van alle Amsterdamse theater- en concertzalen. Bezoekers van Amsterdamse musea De Hermitage, EYE, het Scheepvaartmuseum, het Stedelijk Museum en het Rijksmuseum zagen hun Afb Aandeel dat in de afgelopen twaalf maanden minimaal één van de uitgaansmogelijkheden heeft bezocht naar inkomen, 2014 (procenten) 700 euro of minder euro euro euro euro boven de 3201 euro % Afb Aandeel dat in de afgelopen twaalf maanden minimaal één van de uitgaansmogelijkheden heeft bezocht naar mate waarin men kan rondkomen met het huishoudinkomen, 2014 (procenten) (zeer) moeilijk eerder moeilijk eerder gemakkelijk (zeer) gemakkelijk % Afb Frequentie bezoek uitgaansactiviteiten (afgelopen 12 maanden), 2014 (procenten) film museum dansavond of houseparty popconcert toneelvoorstelling concert van klassieke muziek multicultureel festival cabaretvoorstelling musical homofestival balletuitvoering opera 1 keer per maand of vaker 1 keer per jaar % 4-11 keer per jaar niet bezocht bezoekersaantal de laatste jaren stijgen (afb ). Het bezoekersaantal van het Anne Frankhuis is licht gestegen en de bezoekersaantallen van het Sexmuseum en het Van Goghmuseum zijn weinig veranderd sinds Tot 1 april 2013 was het Van Goghmuseum dertien jaar lang het best bezochte museum in Amsterdam. Maar op die dag heropende het Rijksmuseum zijn deuren en in het eerste jaar ontving het museum 2,2 miljoen bezoekers, meer dan ooit tevoren. Het Rijks is daarmee weer het best bezochte museum van Amsterdam. De verwachting is dat de komende jaren ook het bezoekersaantal van het Van Goghmuseum zal stijgen. De Hermitage is in 2009 geopend en EYE in 2012 op een andere locatie heropend. Het Scheepvaartmuseum is weer open sinds september In tien jaar tijd is het totale aantal bezoekers van de Amsterdamse musea bijna verdubbeld; in 2013 trokken ze er 11,7 miljoen. 3 In de eerste tien maanden van 2014 bezochten ruim 9,9 miljoen mensen een museum in Amsterdam. 2-3 keer per jaar

6 126 De Staat van de Stad Amsterdam VIII Afb Het aanbod van culturele voorzieningen in de MRA, 2014 bioscoop theater evenementenhal bibliotheek kunstuitleen overige uitleen/archief museum galerie bron: LISA/bewerking OIS Afb Bezoekersstromen klassieke muziekvoorstelling Purmerend Velsen Zaanstad Haarlem Amsterdam Almere Haarlemmermeer Amstelveen Hilversum Rest van Nederland bron: O+S/Cultuuronderzoek Metropoolregio Amsterdam

7 11 Participatie in sport, hobby s en cultuur 127 Stadspas De Stadspas geeft mensen met een inkomen en AOW ers (en hun gezinsleden) korting op sportieve, recreatieve en culturele activiteiten. De pas is geldig bij ruim 350 verschillende bedrijven en instellingen, waaronder bioscopen, musea en diverse sportclubs. Stadspashouders kunnen ook maandbonnen en vakantiebonnen voor extra kortingen krijgen. Het doel van de Stadspas is iedere Amsterdammer in de gelegenheid te stellen aan culturele activiteiten in de stad deel te nemen. In 2013 hadden Amsterdammers een Stadspas (afb ), 76% van hen die er recht op hebben. Dit aandeel is de afgelopen jaren licht gedaald: in 2009 had 84% van de rechthebbenden een Stadspas, 83% in 2010, 78% in 2011 en 77% in Van alle Amsterdammers is ongeveer een vijfde in het bezit van een Stadspas. Van alle Amsterdamse 65-plussers heeft 91% een Stadspas. In de eerste week van februari 2015 is de Stadspas naar bijna Amsterdammers verstuurd. 4 Sport en bewegen In de Sportmonitor Amsterdam wordt het sportgedrag van Amsterdammers besproken. Er is sinds het uitkomen van de vorige Staat van de Stad in 2013 geen nieuwe editie van de Sportmonitor meer verschenen, daarom worden hier kort de resultaten uit 2013 besproken. 5 In de Sportmonitor zijn ook kinderen ondervraagd, maar in deze rapportage richten we ons op het sportgedrag van volwassen Amsterdammers. Volgens de definitie van de landelijke Richtlijn Sportdeelname Onderzoek (RSO) is ied sporter als hij of zij twaalf keer of vaker per jaar sport. Twee derde (66%) van de Amsterdammers is in 2013 een sporter volgens deze richtlijn. Landelijk gezien was 69% van de bevolking in 2013 sporter. 6 Het aandeel sporters is zowel landelijk als in Amsterdam de laatste jaren redelijk stabiel. Zestig procent van de Amsterdammers sportte in 2013 wekelijks. Dat is iets hoger dan het landelijk e: 56% van de Nederlandse bevolking sportte wekelijks in Landelijk is recent sprake van een lichte daling in het percentage van de bevolking (12 tot 80 jaar) dat wekelijks sport ( %, %). Het aandeel wekelijkse sporters in Nederland schommelde de afgelopen jaren tussen de 51% en 56%. 7 Meer recente gegevens over sporten uit de Staat van de Stad-enquête wijzen op een lichte teruggang in het aandeel Amsterdammers dat de afgelopen twaalf maanden een sport heeft beoefend (zie hoofdstuk 1 over de leefsituatie-index, het domein sporten). In deze enquête is echter niet te achterhalen wat het aandeel sporters volgens de RSO-definitie is, omdat hier op een andere ier naar gevraagd is. Gegevens uit de komende nieuwe Sportmonitor Afb Bezoekersaantallen negen meest bezochte (muziek)theaters Amsterdam, x bezoekers Ziggo Dome Het Concertgebouw Heineken Music Hall Paradiso DeLaMar Theater Melkweg Koninklijk Theater Carré Het Muziektheater Amsterdam Stadsschouwburg zouden uitsluitsel moeten geven of er volgens de RSO-definitie ook sprake is van een (lichte) daling aan het aandeel sporters in Amsterdam. Landelijk daalt het percentage van de bevolking (12 tot 80 jaar) dat wekelijks sport licht ( %, %) bron: musea/atcb/bewerking OIS Afb Bezoekersaantallen 8 meest bezochte musea Amsterdam, x bezoekers Rijksmuseum Van Goghmuseum Anne Frankhuis Stedelijk Museum Sexmuseum Eye Film Instituut Nederland Hermitage Het Scheepvaartmuseum Afb Rechthebbenden en bezitters van de Stadspas, x rechthebbenden stadspasbezitters bron: musea/atcb/bewerking OIS bron: Bureau Stadspas

8 128 De Staat van de Stad Amsterdam VIII Verschillen tussen groepen Sportdeelname verschilt tussen groepen Amsterdammers (afb ). Hoe hoger men is opgeleid, hoe vaker men sporter is. Zo sport 83% van de opgeleide Amsterdammers, tegenover 44% van de opgeleide Amsterdammers. Landelijk gezien zien we hetzelfde patroon, al sporten opgeleide Nederlanders iets vaker (51%) en opgeleide Nederlanders iets minder vaak (78%) dan in Amsterdam. Leeftijd speelt ook een rol. Amsterdammers sporten minder vaak naar mate zij ouder worden. Dat geldt niet alleen voor Amsterdammers, ook voor alle Nederlanders. Mannen sporten vaker dan en (70% resp. 62%). We zien ook grote verschillen in sportdeelname tussen verschillende herkomstgroepen. Turkse en Marokkaanse Amsterdammers sporten het minst vaak (41%), Amsterdammers van Nederlandse herkomst het vaakst (76%). Tot slot sporten bewoners van de stadsdelen Zuid, Oost en Centrum vaker dan Afb Sporters (18+) naar achtergrondkenmerken, 2013 (procenten) totaal Surinaams/Antilliaans Turks/Marokkaans overig niet-westers westers allochtoon autochtoon 1e generatie allochtoon 2e generatie allochtoon autochtoon opgeleid opgeleid opgeleid % bron: O+S/Sportmonitor 2013 Afb Frequentie van fietsgedrag van Amsterdammers in de stad naar stadsdelen, Centrum Zuid West Oost Nieuw-West Noord Zuidoost 2014 (procenten) % vaak soms zelden nooit n.v.t., ik heb geen fiets en bewoners van Noord, Zuidoost en Nieuw-West minder vaak dan. Sportvoorzieningen Amsterdam heeft behoorlijk wat sportvoorzieningen. Op 1 januari 2014 zijn er 64 fitnesscentra, 55 sportscholen, 31 sporthallen/sportzalen en 9 zwembaden. 9 De afgelopen twee jaar zijn deze aantallen afgenomen. Stadsdeel Zuid heeft de meeste sportvoorzieningen, Zuidoost de minste. Het Sloterparkbad is het best bezochte zwembad van Amsterdam met bezoekers in Ook de Jaap Eden kunstijsbaan trekt veel bezoekers: ruim in het seizoen 2013/ Het bezoekersaantal van de Jaap Eden natuurijsbaan is de laatste jaren teruggelopen. Nederlandse Norm Gezond Bewegen In 2014 voldoet, net als in 2012, 71% van de Amsterdamse 18-plussers aan de beweegnorm, wat betekent dat zij ten minste vijf dagen per week minimaal een half uur matig tot intensief bewegen. Er bestaan (grote) verschillen tussen de verschillende groepen in de stad. Zo bewegen en vaker dan nen minimaal vijf dagen per week, opgeleiden juist minder vaak dan hoger opgeleiden en nietwesterse Amsterdammers minder vaak dan westerse stadsgenoten. In hoofdstuk 3 (Gezondheid) gaan we dieper in op de verschillen tussen groepen. Landelijk voldeed in % procent van de mensen van 12 jaar en ouder aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen. 12 Fietsen De meeste verplaatsingen in de stad worden met de fiets afgelegd. Er zijn meer fietsen dan inwoners en het fietsgebruik blijft toenemen. 13 Zie hiervoor ook het hoofdstuk Mobiliteit en vervoer. De helft van de Amsterdammers fietst vaak in de stad (afb ), 17% zelden tot nooit. Bewoners uit stadsdeel Centrum fietsen het vaakst (vooral in Centrum Oost), bewoners van Zuidoost het minst vaak (vooral in Bijlmer Centrum). Hoe hoger men is opgeleid, hoe vaker men fietst en hoe jonger men is, hoe vaker men fietst. Amsterdammers van Nederlandse en westerse herkomst fietsen vaker dan Amsterdammers van niet-westerse achtergrond. Van de Amsterdammers die vaak fietsen voldoet 83% aan de NNGB, tegenover 56% van de Amsterdammers die nooit fietsen. Ontspanning in huis In de vorige paragrafen ging het over vrijetijdsbestedingen buitenshuis, maar ook binnenshuis zijn er verschillende vormen van vermaak, zoals computeren, internetten, het lezen van de krant en televisiekijken. Computerbezit Negen van de tien Amsterdammers van 18 jaar en ouder hebben een vaste pc, een laptop en/of tablet in hun huishouden (89%). Dit is vergelijkbaar met

9 11 Participatie in sport, hobby s en cultuur (87%). Bij de helft gaat het om een pc (51%, %), driekwart heeft een laptop (75%, 74% in 2012) en de helft een tablet (52%). Het bezit van tablets is sterk toegenomen: van 32% in 2012 naar 52% in De tablets lijken de pc s te gaan inhalen. De toename van het aantal tablets zien we onder alle opleidings- en inkomensgroepen, maar het sterkst bij de middelste inkomensgroepen. Blijkbaar is voor hen, nu tablets steeds goedkoper worden, een tablet aantrekkelijker geworden. Ook de 55-plussers maken een grote inhaalslag : 40% van hen heeft nu in het huishouden een tablet, tegenover 19% in De trend dat meer mensen inmiddels een mobiele computer hebben (laptop 72%, tablet 48%) dan een vaste computer (pc 59% van de Nederlanders van 13 jaar en ouder in 2013) zien we ook landelijk terug. 14 Laagopgeleiden blijven qua computerbezit nog wel achter bij hoger opgeleiden; slechts driekwart van hen heeft een pc, laptop of tablet thuis, tegenover bijna 100% van de opgeleiden. Hetzelfde geldt voor ouderen ten opzichte van jongeren. Toch hebben zeven van de tien 65-plussers een computer thuis (69%). Voor 75-plussers geldt dat voor ruim de helft (54%). Internet Uit de Burgermonitor blijkt dat 92% van de Amsterdammers van 16 jaar en ouder in 2013 thuis internet had, 15 tegen twee derde tien jaar geleden. In elke leeftijdsgroep zien we een stijging in het aandeel dat thuis internet heeft (afb ). Vooral het aandeel ouderen is de afgelopen tien jaar sterk gestegen, 26% in 2003 tot 76% in Een toename van bijna 200%. Laagopgeleide Amsterdammers en Amsterdammers met een inkomen lager dan euro netto per maand hebben minder vaak internet thuis dan. Mensen die thuis internet hebben, zijn ook minder vaak sociaal geïsoleerd. Sociale netwerksites Het aandeel Amsterdammers van 18 jaar en ouder dat lid is van Facebook is van 2012 op 2013 niet toegenomen (57%), net als het aandeel 18-plussers dat 3lid is van LinkedIn (28%). Deze passen op de plaats komen na jaren van stijging. Eén procent van de 18-plussers is lid van MySpace en 6% van iets anders, bijvoorbeeld van Instagram. Dertig procent doet niet aan sociale media. Hoe hoger men is opgeleid, hoe vaker men lid is van Facebook en LinkedIn (afb ). Zo is 69% van de opgeleide Amsterdammers lid van Facebook tegenover 39% van de opgeleide Amsterdammers; 55% van de opgeleiden is lid van LinkedIn, 5% van de opgeleiden. Ook ouderen zijn minder vaak lid van Facebook en LinkedIn dan jongeren. Marokkaanse Amsterdammers zijn het minst vaak lid van Facebook en LinkedIn. Acht procent schrijft wel eens iets op Twitter, eveneens 8% op een blog en 6% op een forum. Driekwart Afb Amsterdammers met internet thuis naar leeftijd, (procenten) % jaar jaar jaar jaar jaar 65 jaar en ouder Afb Aandeel dat lid is van Facebook en LinkedIn naar achtergrondkenmerken, 2014 (procenten) niet- 1e generatie e generatie (beide ouders elders geboren) 2e generatie (1 ouder in Nederland geboren) % Facebook LinkedIn 2009 van de Amsterdammers schrijft helemaal niet op internet. Hoe hoger men is opgeleid, hoe vaker men wel eens iets schrijft. Jongeren schrijven vaker iets op internet dan ouderen. Krant Een derde van de Amsterdamse 18-plussers heeft een abonnement op een krant, in de meeste gevallen zo blijkt uit de Burgermonitor op Het Parool. Hoe ouder men is en hoe hoger men is opgeleid, hoe vaker men een krantenabonnement heeft (afb ). Van de 18- t/m 34-jarigen heeft 21% een abonnement, tegenover 47% van de 55-plussers. Van de opgeleide Amsterdammers heeft 45% een abonnement, tegenover 26% van de - en opgeleide Amsterdammers bron: O+S/Amsterdamse Burgermonitor 2013

10 130 De Staat van de Stad Amsterdam VIII Afb Aandeel dat een abonnement heeft op een krant naar achtergrondkenmerken, 2014 (procenten) alleenstaand 2 volwassenen zonder kind 2 volwassenen met kind eenoudergezin Surinamers Turken Marokkanen overige niet-westerse allocht. 1e generatie 2e generatie (beide ouders elders geboren) 2e generatie (1 ouder in Nederland geboren) % Afb Kijkgedrag van Amsterdammers naar lokale zenders, (procenten) % 2007 AT TV-NH SALTO geen enkele bron: O+S/Amsterdamse Burgermonitor 2013 Wanneer er een onderscheid wordt gemaakt naar huishoudsamenstelling, blijkt dat huishoudens met twee volwassen zonder kinderen het vaakst een abonnement hebben (41%). Bijna geen enkele Marokkaanse Amsterdammer heeft een abonnement op een krant. Amsterdammers van Nederlandse herkomst hebben vaker een abonnement dan Amsterdammers van een andere herkomst. Amsterdammers met een huishoudinkomen van euro netto of meer hebben vaker een abonnement dan Amsterdammers die minder verdienen. Televisiekijken Uit de Burgermonitor blijkt dat in 2013 zes van de tien Amsterdammers regelmatig naar één van de lokale televisiezenders keek, zoals AT5, RTV Noord Holland of SALTO. Het aandeel Amsterdammers dat naar geen enkele lokale zender kijkt is de afgelopen jaren toegenomen (afb ). In 2007 keek 20% van de Amsterdammers naar geen enkele lokale zender, in %. AT5 is de populairste lokale zender, 57% kijkt hier regelmatig naar. Dat aandeel is de laatste jaren wel afgenomen. Zo keek in 2007 nog 75% van de Amsterdammers regelmatig naar AT5. Hoe lager men is opgeleid en hoe ouder men is, hoe vaker men naar lokale zenders kijkt. Deze zenders zijn minder populair onder Amsterdammers van Nederlandse herkomst dan onder Amsterdammers van niet-westerse herkomst. Vakantie Net als in voorgaande jaren is ongeveer driekwart van de Amsterdammers de afgelopen twaalf maanden met vakantie geweest (afb ). Dit was in 2013 landelijk gezien ook het geval. 16 Onder vakantie wordt verstaan: een verblijf buiten de eigen woning voor recreatieve doeleinden met tenminste vier opeenvolgende overnachtingen. Vijfendertig procent is één keer met vakantie geweest en 41% meerdere keren. Van de Amsterdammers die de afgelopen twaalf maanden op vakantie zijn geweest, heeft twee derde zijn of haar vakantie in het buitenland doorgebracht.

11 11 Participatie in sport, hobby s en cultuur 131 Hoogopgeleiden zijn het vaakst op vakantie geweest: 93% van deze Amsterdammers is de afgelopen twaalf maanden minstens één keer op vakantie geweest; 55-plussers gaan minder vaak op vakantie dan 18- t/m 34-jarigen. Surinaamse Amsterdammers gaan het minst vaak: 55% van hen is het afgelopen jaar op vakantie geweest. Amsterdammers uit de stadsdelen Noord en Zuidoost gaan minder vaak op vakantie dan Amsterdammers uit andere stadsdelen. Met name bewoners van Bijlmer Oost en Oud Noord gaan relatief weinig op vakantie (53% resp. 57%). Bewoners van Centrum Oost gaan het vaakst op vakantie: 89%. Afb Aandeel dat de afgelopen 12 maanden minstens 1x op vakantie is geweest naar achtergrondkenmerken, 2014 (procenten) Surinamers Turken Marokkanen overige niet-westerse allocht. Centrum West Nieuw-West Zuid Oost Noord Zuidoost % Noten 1 Bron: Gegevens OBA, zie: O+S. Amsterdam in cijfers Bron: O+S. Cultuuronderzoek Metropoolregio Amsterdam. Amsterdam, Bron: Het Parool. Bezoekersaantallen Amsterdamse musea rijzen de stad uit. Amsterdam, 24 november Bron: 1 maart Bron: O+S. Sportmonitor 2013: inzicht in het sportgedrag van Amsterdammers. Amsterdam, Bron: Mulier Instituut. Sportdeelname Fact sheet april Utrecht, Bron: RIVM. CBS-Gezondheidsenquête Zie webbericht RIVM, Helft Nederlanders sport wekelijks. 8 Bron: RIVM. CBS- Gezondheidsenquête Zie webbericht RIVM, Helft Nederlanders sport wekelijks. 9 Bron: OIS. 10 Bron: Gegevens van stadsdelen en zwembaden Amsterdam, zie: O+S. Amsterdam in cijfers Bron: Gegevens van Jaap Eden IJsbanen, zie: O+S. Amsterdam in cijfers Bron: RIVM. CBS-Gezondheidsenquête Zie webbericht CBS, Helft Nederlanders sport wekelijks. 13 Bron: OIS. 14 Bron: Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Media: Tijd in beeld. Den Haag, februari Bron: O+S. De Amsterdamse Burgermonitor Amsterdam, januari Bron: CBS/bewerking OIS.