Projectnummer: 9173 In opdracht van: Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling. Oudezijds Voorburgwal 300 Postbus GL Amsterdam 1000 AR Amsterdam

Transcriptie

1 Inzicht in het sportgedrag van Amsterdammers in 2009 Projectnummer: 9173 In opdracht van: Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling drs. Manuel Chiou dr. Willem Bosveld Oudezijds Voorburgwal 300 Postbus GL Amsterdam 1000 AR Amsterdam Telefoon Fax Amsterdam, januari 2010

2 2

3 Inhoud Inleiding 5 Samenvatting 7 1 Sportdeelname in Amsterdam Aandeel sporters in Amsterdam afgenomen Amsterdamse sporter beoefent gemiddeld 2,8 sporten Aantal sportminuten op zelfde niveau als Fitness en zwemmen populairder % van de Amsterdammers kan niet zwemmen 20 2 Organisatieverband en kosten Sporten steeds meer in sportschool Sporten gebeurt veelal in trainingsverband Veel Amsterdammers sporten in eigen stadsdeel Zeventig procent tevreden over sportvoorzieningen in Amsterdam Kosten sportbeoefening met 9% gestegen Stadspas door een kwart gebruikt om te sporten 29 3 Attitude ten aanzien van sport Amsterdammers vinden sporten goed voor de gezondheid Attitude verschilt naar leeftijd en etniciteit Nog steeds beweegt driekwart van de Amsterdammers dagelijks Kwart sporters ziet zichzelf als sporter 34 4 Non-participatie Eén op tien heeft nog nooit gesport Geen tijd, andere bezigheden reden om niet meer te sporten Helft niet-sporters heeft zin om (weer) te sporten 39 5 Sportdeelname allochtone jeugd Aandeel sporters onder jeugd licht gedaald Turkse en Marokkaanse jongens voetballen, meisjes zwemmen Stijging van lidmaatschap sportclub onder allochtone jeugd Jongeren vinden sporten gezond en leuk 44 6 Amsterdam vergeleken met Nederland Aandeel Amsterdamse sporters lager dan landelijk Amsterdam wijkt niet af van landelijke trends 46 Bijlage 1 Vragenlijst 47 Bijlage 2 Respons en methodiek 59 3

4 4

5 Inleiding In opdracht van de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling (DMO) heeft O+S onderzoek gedaan naar het sportgedrag van Amsterdammers. Hoeveel Amsterdammers sporten er? Welke sporten zijn er anno 2009 het meest populair en op welke manier worden deze sporten beoefend? Deze vragen zullen worden beantwoord in deze rapportage. In 1999, 2003 en 2006 heeft O+S ook het sportgedrag van Amsterdammers in beeld gebracht. Daar waar mogelijk zal in deze rapportage een vergelijking met deze eerdere monitoren worden gemaakt en zal worden gekeken welke eventuele verschuivingen of trends zich de afgelopen jaren hebben voorgedaan. In deze rapportage wordt in het bijzonder aandacht gegeven aan het sportgedrag van de jongere Amsterdammers in de leeftijd 6-17 jaar. Speciale aandacht zal hierbij uitgaan naar jonge Amsterdammers met een niet-nederlandse herkomst. Werkwijze De is gebaseerd op een enquête onder Amsterdammers van 6 jaar en ouder. De enquêtes zijn zowel telefonisch, schriftelijk, face-to-face als online afgenomen. Om een goede vergelijking te kunnen maken met de eerdere monitoren en met landelijk onderzoek sluit de vragenlijst nauw aan bij de eerdere onderzoeken en bij de richtlijnen voor sportonderzoek die de RSO heeft opgesteld. 1 Bij de trekking van de steekproef is uitgegaan van de nieuwe indeling in zeven stadsdelen. Verder is de steekproef getrokken naar leeftijd en etniciteit. Tijdens de voorbereiding op het onderzoek en voorafgaand aan de analyse en rapportage is er meerdere malen contact geweest met het W.J.H. Mulier Instituut. Bij deze willen wij hen bedanken voor hun adviezen. Leeswijzer In het eerste hoofdstuk staat sportdeelname centraal. Er wordt een overzicht gepresenteerd van het aandeel Amsterdammers dat sport, welke sporten zij doen en hoe vaak zij sporten. Het tweede hoofdstuk richt zich de wijze waarop Amsterdammers sporten: bij een sportvereniging, sportschool of ongeorganiseerd. In hoofdstuk drie wordt gekeken naar de attitude ten aanzien van sport. Deze vragen zijn in 2006 voor het eerst opgenomen en zijn in 2009 herhaald. Dit hoofdstuk geeft een beeld van hoe de Amsterdammers tegen sport aankijken. Hoofdstuk vier gaat in op de niet-sporters: hoe is de groep niet-sporters samengesteld? Valt er daarbij een bepaald patroon te ontdekken? Zoals gezegd wordt in deze monitor bijzonder de aandacht gericht op allochtone jongeren. In alle hoofdstukken zal hier kort aandacht aan worden besteed en in hoofdstuk vijf zal op een overzichtelijke wijze een totaalbeeld worden geschetst. In het zesde hoofdstuk wordt voor enkele kerngegevens een vergelijking gemaakt van het sportgedrag in Amsterdam met het landelijke beeld. 1 RSO = Nationale richtlijn sportdeelname onderzoek (W.J.H. Mulier Instituut in opdracht van VWS). 5

6 6

7 Samenvatting In 2009 heeft de (O+S) in opdracht van de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling (DMO) voor de vierde keer het sportgedrag van Amsterdammers onderzocht. In totaal zijn Amsterdammers gevraagd naar hun sportgedrag. Hieronder volgen de belangrijkste resultaten. Aandeel sporters in Amsterdam afgenomen Zes op de tien Amsterdammers (61%) sporten minimaal één keer per maand. Dit aandeel is hoger dan in 2003 (56%), maar lager dan in 2006 (65%). Het landelijk gemiddelde ligt op 68% (SportersMonitor 2008, W.J.H. Mulier Instituut). Deze daling wordt voornamelijk veroorzaakt door een geringer aantal jarige Amsterdamse sporters in vergelijking met In deze leeftijdsgroep zijn mensen vooral minder aan wandelsport gaan doen. Procentueel gezien mogen minder Amsterdammers zich sporter noemen, maar het aantal sporten dat zij doen, verschilt nauwelijks van de vorige meting (gemiddeld 2,8 om 2,7). Amsterdamse sporters sporten gemiddeld 1 uur en 43 minuten per keer. Dit is exact hetzelfde als in 2003 en iets minder dan in 2006, toen er gemiddeld 1 uur en 48 minuten per keer gesport werd. Fitness en zwemmen populairder Fitness is nog steeds de meest populaire sport onder Amsterdamse sporters. Tevens heeft het de afgelopen jaren behoorlijk aan populariteit gewonnen: van 19% in 2003 en 26% in 2006 naar 32% in Op plaats twee staat zwemmen met 15% (was 13% in 2006). Voetbal is uit de top 3 weggevallen en hardlopen is ervoor in de plaats gekomen. Verder is het aandeel dat aan wandelsport doet, teruggelopen van 7% in 2006 naar 3% in Hiermee is het weer op het niveau van Deze afname kan verklaard worden door het feit dat nordic walking in 2006 erg populair was. Bij Amsterdammers onder de 18 jaar is voetbal nog steeds de populairste sport. Bij kinderen (tot 12 jaar) is zelfs de gehele top 5 ongewijzigd, bij jeugdigen (13 t/m 17 jaar) neemt fitness in populariteit toe (van plek 5 naar plek 2). Sporten steeds meer in sportschool Naar verhouding steeds meer Amsterdammers sporten in de sportschool. In zes jaar tijd is het aandeel gestegen van 20% in 2003 naar 28% dit jaar. Hiermee staat het bijna gelijk met het percentage dat bij een sportvereniging sport (29%). Het aandeel dat ongeorganiseerd individueel sport en dat ongeorganiseerd met vrienden sport (beide 23%) is in vergelijking met 2006 iets afgenomen. 7

8 Jeugd vaker lid sportvereniging De Amsterdamse jeugd die aan sport doet, sport voornamelijk bij een sportvereniging. Verder is het lidmaatschap van een sportvereniging onder 6-12 jarigen gestegen van 45% naar 50% en onder de jarigen van 39% naar 47%. De stijging onder jeugdigen wat betreft lidmaatschap van een sportvereniging is ook terug te zien onder voetballende jongens van Turkse en Marokkaanse komaf. Voetbal is bij deze groep net als in 2006 de populairste sport en 75% van de voetballers doet dit als lid van een sportvereniging tegen 64% in Tevredenheid sportvoorzieningen in de buurt toegenomen In totaal vier van de tien (41%) sportende Amsterdammers sporten in de eigen woonbuurt. Een kwart (23%) sport elders in Amsterdam. Naar verhouding veel Amsterdammers van 35 jaar en ouder sporten in de eigen buurt. Jongeren in de leeftijd 6-12 jaar sporten veelal in het eigen stadsdeel. In vergelijking met het Amsterdamse gemiddelde sporten jongeren in de leeftijd jaar vaak elders in Amsterdam (28% om 23% gemiddeld). Over de sportvoorzieningen in de eigen woonbuurt is gemiddeld genomen 63% van de sporters tevreden. Dit percentage is gestegen ten opzichte van 2006 (58%). Bewoners uit stadsdeel Zuideramstel zijn het meest tevreden over de voorzieningen in de eigen buurt, bewoners uit stadsdeel Centrum het minst. Kende stadsdeel Bos en Lommer in 2006 nog het laagste aandeel tevreden Amsterdammers, in 2009 is een kleine zeven op de tien inwoners van dit stadsdeel tevreden over de sportvoorzieningen in de eigen buurt (plaats 5). Ook de tevredenheid met de sportvoorzieningen in het stadsdeel (van 58% naar 61%) en de tevredenheid met de sportvoorzieningen in de stad (van 68% naar 71%) zijn gestegen. Kosten sporten met 9% gestegen Gemiddeld kost het sporten de Amsterdamse sporter 424,- per jaar tegen 389,- in 2006, een stijging van 9%. Sporters zijn 237,- kwijt aan contributie voor de meest beoefende sport. Aan bijkomende kosten, zoals kleding, schoeisel en consumpties, spenderen Amsterdamse sporters 187,-. Iets minder dan een kwart van de sportende stadspasbezitters (23%) gebruikt de pas ook daadwerkelijk om te sporten. De dalende lijn van de afgelopen jaren lijkt zich ook dit jaar door te zetten. In de vorige metingen gebruikte respectievelijk 25% (2006), 28% (2003) en 33% (1999) de stadspas om te sporten. Sporten is goed voor de gezondheid en leuk Veel Amsterdammers vinden sporten goed voor de gezondheid. Daarnaast zijn veel Amsterdammers van mening dat sporten leuk en ontspannend is en vinden maar weinig Amsterdammers sporten echt vervelend of saai. Er zijn weinig Amsterdammers die vanwege hun geloof niet sporten. Iets vaker komt het voor dat men niet met mensen van de andere sekse mag sporten vanwege het geloof. Deze geloofskwesties doen zich alleen bij de allochtone Amsterdammers voor en binnen deze groep geldt dit vaker voor vrouwen dan voor mannen. 8

9 Wanneer naar verschillen tussen leeftijd gekeken wordt, valt op dat het percentage dat sporten leuk vindt onder jongeren hoger is dan gemiddeld (88% om 74%). Ook zijn naar verhouding veel jongeren van mening dat het sporten voor hen een manier is om mensen of vrienden te ontmoeten (63% om 43%) en dat ze via de sport mensen van een andere etnische afkomst hebben leren kennen (51% om 32%). Naar verhouding weinig Amsterdammers onder de 18 jaar vinden dat sport veel tijd kost (30% om 41%). Driekwart Amsterdammers beweegt dagelijks Ruim zeven op de tien Amsterdammers (72%) zeggen dat ze (zeker) voldoende bewegen. In 2006 was dit 67%. In totaal 14% vindt dat ze (zeker) onvoldoende bewegen, tegen 17% in Ook het aantal minuten dat Amsterdammers aangeven per dag te bewegen is toegenomen ten opzichte van Destijds bewoog de Amsterdammer gemiddeld 1 uur en 40 minuten tegen 2 uur en 3 minuten in Het aandeel dat zegt dagelijks te bewegen is hetzelfde als in 2006 (75%). 14% van de Amsterdammers kan niet zwemmen Evenals in 2006 heeft 68% van alle Amsterdammers zwemdiploma A, 32% heeft geen zwemdiploma. Het totale percentage Amsterdammers dat niet kan zwemmen bedraagt 14%. In 2003 en 2006 was dit 11%. Het aandeel jongeren dat een zwemdiploma heeft (77%), is gestegen ten opzichte van 2006 (70%). Eén op de tien heeft nog nooit gesport Tien procent van alle Amsterdammers heeft nog nooit gesport. Dit percentage is ongewijzigd ten opzichte van 2006 en net als toen zijn het naar verhouding vaak vrouwen, Amsterdammers van Turkse of Marokkaanse komaf en ongeschoolden. Amsterdammers die in het verleden wel hebben gesport maar dat nu niet meer doen, geven als reden hiervoor dat ze er geen tijd meer voor hebben. Fysieke problemen en geen zin/interesse worden ook genoemd. Helft niet-sporters heeft zin om (weer) te sporten De helft van de niet-sporters is bereid om (weer) te gaan sporten. Het percentage dat geen zin heeft om weer te gaan sporten is met name hoog onder de 55-plussers (62%). Onder de jeugd die op dit moment niet sport, is de animo relatief hoog. Zo geeft van de kinderen tot 12 jaar 80% aan (weer) te willen gaan sporten en 64% van de jarigen. Ook onder de jarigen is dit percentage naar verhouding hoog (65%). Onder nietsporters die in het verleden hebben gesport is de animo groter om weer te beginnen dan onder niet-sporters die nooit hebben gesport (57% om 36%). Net als in 2006 zijn tijd en geld de twee zaken die genoemd worden om het sporten al dan niet (weer) op te pakken. Vaak wordt genoemd dat sporten (te) duur is en dat het goedkoper zou moeten worden. Aandeel sporters onder jeugd licht gedaald Zowel onder de autochtone als allochtone jeugd zijn er volgens de definitie van RSO minder sporters dan in Evenals in 2006 sport de niet-westerse allochtone jeugd ook in 2009 minder dan autochtone en westerse allochtone jongeren. In totaal mogen twee van de drie niet-westerse allochtone jongeren zich een sporter noemen (66%). Bij Turkse jongeren is dit 57% en bij Marokkaanse jongeren 60%. Van de Amsterdamse jeugd als geheel is 75% sporter. Daarnaast beoefenen Turkse (2,2) en Marokkaanse (2,1) 9

10 sportende jongeren gemiddeld minder sporten dan de autochtone en westerse allochtone jeugd (beide 2,8). In vergelijking met het stedelijk gemiddelde is het aandeel niet-sporters hoog in de stadsdelen Nieuw-West (28%) en West (29%). Dit zijn de stadsdelen waar veel Turkse en Marokkaanse jongeren wonen. De Turkse en Marokkaanse jeugd sport overigens vaker dan de Turkse en Marokkaanse volwassenen; het lage aandeel sporters binnen deze groep wordt voornamelijk verklaard door een relatief gering aantal sportende ouderen. Amsterdam in vergelijking met de rest van Nederland Het aandeel Amsterdammers dat zich volgens de definitie van de RSO sporter mag noemen (61%) is lager dan in de provincie Noord-Holland (71%) en lager dan het Nederlands gemiddelde (68%). Het aantal sporten dat Amsterdamse sporters beoefenen daarentegen is vergelijkbaar met de aantallen voor Nederland als geheel. Zo doet 38% van de Amsterdammers 1 sport (Nederland 37%). Een kwart (26%) doet 2 sporten tegen 28% voor Nederland als geheel. Amsterdamse sporters zijn minder vaak lid van een sportvereniging (29%) dan sporters van Nederland als geheel of sporters in de provincie Noord-Holland (beide 35%). 10

11 1 Sportdeelname in Amsterdam In dit hoofdstuk komen enkele kerngegevens rondom sport in Amsterdam aan bod. Zo wordt uiteengezet welk deel van de bevolking sport, hoe vaak dit gebeurt, welk deel helemaal niet sport en hoe deze zaken zich verhouden naar leeftijd, herkomst en stadsdeel. Verder wordt uiteengezet hoeveel sporten Amsterdammers die sporten beoefenen, hoeveel tijd er aan sport besteed wordt en welke sporten populair zijn in Amsterdam. Tot slot wordt nog gekeken hoeveel Amsterdammers er kunnen zwemmen. 1.1 Aandeel sporters in Amsterdam afgenomen Ruim een derde (35%) van alle Amsterdammers heeft in 2009 geen enkele sport gedaan (2006: 33%). Voor 64% geldt dat zij minimaal één keer of vaker hebben gesport (2006: 67%). Deze Amsterdammers mogen zich volgens de definitie van de RSO (Richtlijn Sportdeelname Onderzoek) echter nog geen sporter noemen. Pas als minimaal één keer per maand (12 keer per jaar) gesport is, is men volgens de definitie van de RSO een sporter. Dit geldt voor 61% van de Amsterdammers. In totaal 57% van de Amsterdammers sport iedere week. In vergelijking met landelijke cijfers uit de SportersMonitor 2008 van het W.J.H. Mulier Instituut, waarbij 68% van de Nederlanders sporter is, scoort Amsterdam onder het landelijk gemiddelde. In vergelijking met de vorige meting zijn Amsterdammers minder gaan sporten. Mocht in % zich sporter noemen, in 2009 geldt dit voor 61%. 2 Het aandeel sporters in 2009 is wel hoger dan in 2003, toen mocht 56% van de Amsterdammers zich een sporter noemen (zie tabel 1.1). De recente daling wordt voornamelijk veroorzaakt door een geringer aantal jarigen dat zich sporter mag noemen. Uit nadere analyse blijkt dat mensen in deze leeftijdsgroep vooral minder aan wandelsport zijn gaan doen. Deze afname kan mogelijk verklaard worden door het feit dat de populariteit van nordic walking in 2006 op zijn hoogtepunt was en daarna weer is afgenomen (zie ook paragraaf 1.4). Van alle Amsterdammers is 19% lid van een sportvereniging. Dit percentage is vergelijkbaar met de vorige metingen van 2006 en Voor de Amsterdamse sporters geldt dat in totaal 29% lid is van een sportvereniging. Voor Nederland als geheel ligt dit percentage op 35%. 2 In De Staat van de Stad V (, 2009) wordt een stijging van sportdeelname onder Amsterdammers gesignaleerd: van 51% in 2006 naar 56% in Het onderzoek van De Staat van de Stad verschilt echter op twee wezenlijke punten van de Sportmonitor. Ten eerste rapporteert de Sportmonitor over de populatie van 6 jaar en ouder, terwijl De Staat van de Stad zich beperkt tot de populatie van 18 jaar en ouder. Ten tweede zijn er enkele methodologische verschillen tussen de twee onderzoeken. De vragenlijst van De Staat van de Stad behandelt een breed scala aan onderwerpen en hanteert voor sport een enge definitie (denksporten worden expliciet buitengesloten). De Sportmonitor is geheel op sport gefocust en hanteert juist een ruime definitie van sport (inclusief denksporten en sporten als toerfietsen, wandelsport, bergwandelen, biljart, bowling, jeu de boules, karting etc.). 11

12 Tabel 1.1 Aandeel van de Amsterdammers dat sport (procenten, ) >= 1 keer per jaar >= 1 keer per maand (sporter volgens RSO) >= 1 keer per week >= 2 keer per week geen sport bij sportvereniging * * Dit percentage is gebaseerd op alle respondenten, en niet alleen op de sportende Amsterdammers. Het aandeel sporters neemt af met de leeftijd. Kinderen en jeugdigen sporten het meest (aandeel sporters van respectievelijk 76% en 73%). Van volwassenen in de leeftijd van 18 t/m 34 jaar mag 69% zich sporter noemen, bij de jarigen en 55-plussers ligt dit aandeel op respectievelijk 57% en 51%. Tabel 1.2 Aandeel van de Amsterdammers dat sport naar leeftijdscategorie (procenten, ) plussers >= 1 keer per jaar >= 1 keer per maand (def. sporter RSO) >= 1 keer per week >= 2 keer per week geen sport bij sportvereniging * * Dit percentage is gebaseerd op alle respondenten, en niet alleen op de sportende Amsterdammers. Net als in 2006 varieert het aandeel sporters tussen de verschillende etnische groepen in Amsterdam (zie tabel 1.3). 4 Turkse (46%) en Marokkaanse (48%) Amsterdammers sporten minder vaak in vergelijking met de overige herkomstgroepen. Onder autochtonen zijn de meeste sporters te vinden (68%). Ten opzichte van 2006 is het aandeel sporters zowel onder autochtonen als allochtonen enkele procentpunten gedaald. Het aandeel sporters is alleen onder de Turkse Amsterdammers stabiel gebleven. 3 Op aanraden van het W.J.H. Mulier Instituut is de weegmethode van 2009 enigszins aangepast ten opzichte van 2006 (zie ook bijlage 2). Als de cijfers van 2006 zouden worden berekend volgens de gecorrigeerde weegmethode van 2009, dan laten de uitkomsten van 2006 kleine afwijkingen zien ten opzichte van de percentages in deze tabel. De sportdeelname in 2006 onder met name de leeftijdsgroepen 6-12 jaar en jaar vallen dan iets hoger uit. 4 Bij de etnische groepen worden alleen allochtonen van de eerste en tweede generatie tot de categorie allochtoon gerekend. De derde generatie (kinderen die in Nederland zijn geboren en wiens ouders ook in Nederland zijn geboren) wordt niet tot de categorie allochtoon gerekend. Allochtonen worden onderverdeeld in mensen met een Surinaamse, Antilliaanse, Turkse, Marokkaanse, overige niet-westerse en westerse achtergrond. Als criterium wordt gehanteerd dat ten minste één van de ouders in het buitenland is geboren. 12

13 Tabel 1.3 Aandeel van de bevolking dat sport naar etniciteit (procenten, 2009) Sur./Ant. Tur. Mar. ov. n-westers westers aut. >= 1 keer per jaar >= 1 keer per maand (sporter volgens RSO) >= 1 keer per week >= 2 keer per week geen sport sport bij sportvereniging * * Dit percentage is gebaseerd op alle respondenten, en niet alleen op de sportende Amsterdammers. Verschillen tussen stadsdelen Vooruitlopend op de nieuwe indeling in stadsdelen in 2010 wordt het aandeel sporters in deze subparagraaf uitgesplitst naar nieuw stadsdeel. Stadsdeel Zuid kent een hoger aandeel sporters dan gemiddeld. In Amsterdam-Noord mogen naar verhouding weinig Amsterdammers zich sporter noemen net als in Zuidoost. De overige stadsdelen zitten dicht tegen het gemiddelde van de stad aan. Figuur 1.4 Aandeel sporters per stadsdeel (procenten, 2009) Zuid Centrum Oost Amsterdam gemiddeld West Nieuw-West Zuidoost Amsterdam-Noord % Ook wanneer een onderscheid wordt gemaakt tussen sporters jonger dan 18 jaar en sporters van 18 jaar en ouder springt stadsdeel Zuid er uit (zie tabel 1.5). In beide leeftijdsgroepen kent het stadsdeel naar verhouding meer sporters dan gemiddeld. De stadsdelen West (67%) en Nieuw-West (68%) scoren wat betreft sporters onder de 18 jaar onder het stadsgemiddelde (74%). Stadsdeel Amsterdam-Noord heeft naar verhouding weinig sporters van 18 jaar en ouder (48%). Dit aandeel is lager dan in 2006, toen 57% van de volwassenen in Amsterdam-Noord zich sporter mocht noemen. In tabel 1.5 is ook voor de oude indeling in stadsdelen het percentage sporters naar leeftijdsgroep gegeven. 13

14 Tabel 1.5 Aandeel sporters per leeftijdsgroep naar stadsdeel (procenten, 2009) < totaal stadsdelen nieuwe indeling Zuid Centrum Oost West Nieuw-West Zuidoost Noord stadsdelen oude indeling Oud-Zuid Zeeburg Oud-West Zuideramstel Osdorp Centrum Westerpark Slotervaart Bos en Lommer Oost-Watergraafsmeer Zuidoost Amsterdam-Noord De Baarsjes Geuzenveld-Slotermeer Amsterdam gemiddeld Amsterdamse sporter beoefent gemiddeld 2,8 sporten Het aantal sporten dat Amsterdammers beoefenen, verschilt nauwelijks van de vorige meting in 2006 (zie figuur 1.6). Ook toen deed een kwart van de Amsterdamse bevolking van 6 jaar en ouder aan één sport en 17% aan twee sporten. In totaal een op de tien Amsterdammers beoefent vijf sporten of meer. Op basis van het aantal sporten dat men beoefent, kan een kengetal voor de sportintensiteit worden berekend. Dit cijfer wordt berekend voor personen die minimaal één keer per maand aan sport doen en die op basis hiervan volgens de RSO zich sporter mogen noemen. De sportintensiteit is het gemiddeld aantal sporten dat ze beoefenen. De sportintensiteit voor Amsterdam is 2,8. Dit houdt in dat de sportende Amsterdammer gemiddeld 2,8 sporten beoefent. In 2006 lag de sportintensiteit op hetzelfde niveau (2,7) en in 2003 was dit gemiddeld 2,0. 14

15 Figuur 1.6 Aantal sporten dat de Amsterdammers beoefenen (procenten, ) % geen sport 1 sport 2 sporten 3 sporten 4 sporten 5 of meer sporten Tabel 1.7 Gemiddelde sportintensiteit 5 naar achtergrondvariabelen, 2009 man 2,8 vrouw 2, jaar 2, jaar 2, jaar 3, jaar 2,3 55-plussers 2,2 Surinamers/Antillianen 2,3 Turken 1,9 Marokkanen 1,8 overige niet-westerse allochtonen 2,6 westerse allochtonen 3,6 autochtonen 3,0 ongeschoold (18+) 1,7 laag (18+) 2,1 middelbaar (18+) 3,2 hoog (18+) 3,1 Amsterdam 2,8 5 Sportintensiteit is gemeten als het gemiddeld aantal sporten dat Amsterdamse sporters (Amsterdammers die minimaal één keer per maand sporten, RSO-definitie) beoefenen. 15

16 In tabel 1.7 is voor verschillende bevolkingsgroepen de gemiddelde sportintensiteit gegeven. Mannen en vrouwen verschillen niet in het gemiddeld aantal sporten dat ze doen, wel is er een verschil tussen de vijf leeftijdsgroepen. Bij Amsterdammers in de leeftijd van jaar is de sportintensiteit het hoogst: zij doen gemiddeld 3,7 sporten. De intensiteit is het laagst bij de 55-plussers, met 2,2 sporten gemiddeld. Wanneer naar etnische achtergrond gekeken wordt, valt op dat Marokkaanse (1,8) en Turkse Amsterdammers (1,9) gemiddeld het minst aantal sporten beoefenen. Autochtone sporters doen gemiddeld 3,0 sporten en de sportintensiteit ligt het hoogst onder westerse allochtonen (3,6). Amsterdamse volwassen sporters met een middelbare (3,2) en hoge opleiding (3,1) beoefenen meer sporten dan Amsterdammers met een lage opleiding (2,1) en ongeschoolden (1,7). 1.3 Aantal sportminuten op zelfde niveau als 2003 Amsterdammers die zich volgens de RSO-definitie sporter mogen noemen (minimaal 12 keer per jaar aan sport), sporten gemiddeld 1 uur en 43 minuten per keer. Dit is exact hetzelfde als in Uit de vorige meting van 2006 bleek dat de Amsterdammer gemiddeld 1 uur en 48 minuten per keer sportte. Figuur 1.8 Aantal minuten dat per keer aan sporten besteed wordt (procenten, ) 45 % minuten of minder minuten minuten minuten minuten meer dan 180 minuten Mannelijke sporters besteden per keer meer tijd aan de sport dan vrouwen. Zagen we eerder dat Amsterdammers in de leeftijd en gemiddeld de meeste sporten beoefenen, ook besteden zij het meeste tijd per keer aan de sport. Verder is te zien dat Surinaamse/Antilliaanse sporters gemiddeld meer tijd besteden per keer aan de sport. Turkse en Marokkaanse sporters besteden per keer de minste tijd aan sport. Zagen we eerder dat hoog opgeleide volwassen Amsterdammers wat betreft het aantal sporten dat zij beoefenen boven het Amsterdamse gemiddelde uitkwamen, qua tijd die zij per keer aan de sport besteden, zitten ze onder het gemiddelde. 16

17 Figuur 1.9 Gemiddelde tijd in minuten aan sport besteed naar achtergrondkenmerken (2009) minuten tijd in minuten gemiddeld man vrouw plus Sur./Ant. Tur. Mar. ov. n-westers westers aut. ongeschoold laag middelbaar hoog 1.4 Fitness en zwemmen populairder Onder Amsterdammers die zich sporter mogen noemen, is fitness de meest populaire sport. Een op de drie (32%) doet aan fitness. Op plaats twee en drie staan zwemmen (15%) en hardlopen (13%). Uit de top drie is voetbal weggevallen. In 2006 stond deze sport nog op de tweede plaats met 14%, in 2009 is het te vinden op plaats vier met 12%. Fitness staat niet alleen op de eerste plaats als meest beoefende sport, ook heeft het behoorlijk aan populariteit gewonnen de afgelopen jaren. In 2003 deed een vijfde (19%) van de Amsterdammers aan fitness. In 2006 was dit aandeel gestegen tot een kwart (26%) en dit jaar is het aandeel verder gestegen tot een op de drie (32%). Zwemmen lijkt iets populairder geworden ten opzichte van 2006 (toen 13%, nu 15%). Verder is het opvallend dat de wandelsport minder populair is. Deed in 2006 nog 7% hieraan, in 2009 is het weer op het niveau van 2003 met 3%. De stijging van 2006 zou toe te schrijven kunnen zijn aan het destijds populaire nordic walking. Verder doen in vergelijking met voorgaande metingen minder mensen aan aerobic/steps. In 2006 en 2003 deed 6% van de Amsterdammers hieraan, in 2009 is dit 3%. De landelijke top drie ziet er iets anders uit. Net als in Amsterdam bezetten fitness en zwemmen de eerste twee plaatsen, gevolgd door wandelsport. 6 6 Bron: SportersMonitor 2008, W.J.H. Mulier Instituut (2009). 17

18 Figuur 1.10 Meest beoefende sporten (procenten, ) fitness zwemmen trimmen, hardlopen, joggen voetbal tennis wielrennen, toerfietsen, moutainbiking danssport wandelsport 2003 vechts porten 2006 hockey 2009 gymnastiek, turnen aerobics, steps watersport roeien volleybal, beachvolleybal squash skeeleren, in-line skaten schaatsen paardensport golf basketbal badminton atletiek % Voetbal is de populairste sport bij zowel de 6-12 jarigen als de jarigen. Bij de kinderen t/m 12 jaar is de top vijf ongewijzigd ten opzichte van Opvallend is dat fitness aan populariteit wint bij de jarigen. Stond fitness in 2006 bij deze leeftijdscategorie nog op de vijfde plaats, in 2009 is fitness de op één na populairste sport en geeft 15% van de jarigen aan, aan fitness te doen. Hierbij moet bij worden vermeld dat het voornamelijk gaat om de conditievariant van fitness (12%) en in beperkte mate om kracht fitness (3%). Verder is er geen verschil te bespeuren tussen jongens en meisjes of afkomst. Bij de volwassenen staat fitness op de eerste plaats en is bij alle volwassen leeftijdsgroepen gestegen in populariteit in vergelijking met Stond de wandelsport bij de 55- plussers in 2006 op de tweede plaats, nu is het gezakt naar plek 5. Het zwemmen heeft bij deze leeftijdsgroep aan populariteit gewonnen. 18

19 Figuur 1.11 Top vijf van meest beoefende sporten naar leeftijdsgroep, plus jaar jaar jaar 6-12 jaar voetbal zwemsport vecht- verdediging danssport gymnastiek/turnen voetbal fitness danssport zwemsport vecht- verdediging fitness hardlopen voetbal zwemsport wielrennen fitness hardlopen zwemsport voetbal wielrennen fitness zwemsport tennis hardlopen wandelsport % Eenzelfde overzicht is gemaakt voor de verschillende etnische groepen. Bij alle groepen, behalve bij Marokkaanse Amsterdammers, is fitness de meest beoefende sport. Marokkanen doen het meest aan voetbal. Tijdens de vorige meting in 2006 was ook bij Turkse Amsterdamse sporters voetbal de meest beoefende sport. Net als in 2006 is fitness bij Surinaamse en Antilliaanse sporters met afstand het meest populair. Wel is het aandeel dat de sport doet in vergelijking met 2006 verder gestegen. Figuur 1.12 Top vijf van meest beoefende sporten naar etniciteit (procenten, 2009) Suri/Ant. Tur. Mar. ov.n-w west. Aut. fitness zwemsport hardlopen tennis voetbal fitness hardlopen voetbal zwemsport danssport fitness zwemsport voetbal hardlopen aerobics voetbal fitness zwemsport hardlopen vechtsport fitness voetbal zwemsport hardlopen gymnastiek/ turnen fitness voetbal zwemsport aerobics vechtsport %

20 1.5 14% van de Amsterdammers kan niet zwemmen Evenals in 2006 heeft 68% van alle Amsterdammers zwemdiploma A, 32% heeft geen zwemdiploma. Autochtonen en Amsterdammers met een westerse achtergrond hebben vaker een zwemdiploma dan allochtone Amsterdammers. Vooral onder oudere nietwesterse allochtone Amsterdammers is het aandeel mensen met een zwemdiploma laag. Figuur 1.13 Aandeel Amsterdammers met een zwemdiploma naar leeftijd en etniciteit (procenten, 2009) % Sur./Ant. Tur./Mar. niet-westers alloch. autochtoon/westers 6-12 jaar plussers Binnen de groep mensen zonder een diploma kan 56% wel zwemmen en 40% niet. Het totale percentage Amsterdammers dat niet kan zwemmen bedraagt 14%. In 2003 en 2006 was dit 11%. Het aandeel niet-zwemmers is het grootst onder de Turkse en Marokkaanse Amsterdammers. Ongeveer een derde van hen kan niet zwemmen. Van de Amsterdammers die niet kunnen zwemmen, heeft 7% op dit moment zwemles, dit is gelijk aan het percentage in In totaal hebben acht op de tien Amsterdammers (81%) wel eens zwemles gehad. De meest genoemde reden waarom men geen zwemles heeft gehad, is dat er geen schoolzwemmen is of was (18%). Op de tweede plaats staan dat men niet in Nederland is opgegroeid en dat daar geen zwemles bestond (13%). 20

21 Figuur 1.14 Redenen waarom men geen zwemles heeft (gehad), 2009 geen schoolzwemmen niet in NL opgegroeid geen zwembad in de buurt zelf leren zwemmen te duur geen zin vanwege lichamelijk gebrek hoefde niet te zwemmen niet leuk bang voor water om religieuze/culturele redenen niet geen tijd mag, mocht niet van ouders nog te jong sta op wachtlijst andere reden weet niet % Bij de verschillende etnische groepen komt het feit dat men geen zwemles heeft gehad, vaak doordat er geen schoolzwemmen was. Turkse en Marokkaanse Amsterdammers noemen vaak het feit dat ze niet in Nederland zijn opgegroeid als reden waarom ze geen zwemles hebben gehad. Tabel 1.15 Top drie van redenen waarom men geen zwemles heeft (gehad), 2009 Surinamers/Antillianen Turken/Marokkanen overig niet-westers autochtoon/westers geen schoolzwemmen (15%) niet in NL opgegroeid (20%) geen schoolzwemmen (25%) geen schoolzwemmen (24%) bang voor water (10%) hoefde niet te zwemmen (12%) niet in NL opgegroeid (17%) geen zwembad in de buurt (13%) zelf leren zwemmen (8%) geen schoolzwemmen (10%) geen zwembad in de buurt (11%) zelf leren zwemmen (13%) Het aandeel jongeren dat een zwemdiploma heeft (77%), is gestegen ten opzichte van Het aandeel dat nu op zwemles zit, kent een dalende lijn vanaf Tabel 1.16 Aandeel 6-17 jarigen dat op zwemles zit, zwemles heeft gehad of geen zwemles heeft gehad, zit nu op zwemles heeft zwemles gehad (bezit diploma) geen zwemles en geen zwemles gehad

22 22

23 2 Organisatieverband en kosten In dit hoofdstuk wordt gekeken hoe de Amsterdammers sporten: doen zij dit bij een sportvereniging, bij een sportschool of op een andere manier? Tevens wordt ingegaan op de manier waarop ze aan sport doen, bijvoorbeeld in de vorm van wedstrijden of trainingen. Tot slot worden de kosten van sport uiteengezet, waarbij wordt gekeken naar de contributie en andere kosten voor het beoefenen van sport. 2.1 Sporten steeds meer in sportschool Naar verhouding steeds meer Amsterdamse sporters sporten in de sportschool. In zes jaar tijd is dit aandeel gestegen van 20% in 2003 naar 28% dit jaar. Deze stijging loopt parallel met de stijging van de populariteit van fitness die in het vorige hoofdstuk te zien was. Het sporten in de sportschool staat hiermee bijna gelijk met het percentage dat sport bij een sportvereniging (29%). Het aandeel dat ongeorganiseerd individueel sport (23%) en dat ongeorganiseerd met vrienden sport (16%) is in vergelijking met 2006 iets afgenomen. Figuur 2.1 Organisatieverband waarin gesport wordt (meest beoefende sport), 2009 sportvereniging sportschool ongeorganiseerd, individueel ongeorganiseerd, met vrienden % Amsterdammers onder de 18 jaar sporten voornamelijk bij een sportvereniging. Verder neemt het aandeel dat bij een sportvereniging sport af naar leeftijd. Het individueel sporten neemt juist toe met leeftijd. Ongeveer drie op de tien volwassenen sporten bij een sportschool. 23

24 Figuur 2.2 Organisatieverband waarin gesport wordt naar leeftijdsgroep (procenten, 2009) % sportvereniging sportschool met vrienden individueel jaar jaar jaar jaar 55+ Zowel allochtone als autochtone jongens sporten vaak bij een sportvereniging. Opvallend is dat vooral allochtone jongens naar verhouding vaak met vrienden sporten. Allochtone meisjes sporten minder vaak bij een sportvereniging dan autochtone meisjes. Allochtone meisjes sporten naar verhouding vaak via schoolsport dat buiten de gymnastiekles om wordt gegeven (niet weergegeven in grafiek). Figuur 2.3 Organisatieverband waarin 6-17 jarigen sporten naar geslacht en etniciteit (procenten, 2009) % sportvereniging sportschool met vrienden individueel autochtone jongens 6-17 autochtone meisjes 6-17 allochtone jongens 6-17 allochtone meisjes 6-17 Noot: In deze grafiek worden onder allochtonen verstaan: Surinaamse, Antilliaanse, Turkse, Marokkaanse en overige niet-westerse Amsterdammers. Onder autochtonen vallen de Nederlandse Amsterdammers en de westerse allochtonen. 24

25 2.2 Sporten gebeurt veelal in trainingsverband Van alle sportende Amsterdammers (volgens RSO-definitie) doet 55% dit in trainingsverband en 29% in competitie of toernooien. Net als in 2006 sporten zowel mannen als vrouwen veel in trainingsverband, mannen doen dit iets vaker dan vrouwen. Groter is het verschil bij competitieverband: mannen participeren veel meer in competities dan vrouwen. Ouderen sporten minder in trainings- en competitieverband dan jongeren. Surinaamse/Antilliaanse Amsterdammers sporten naar verhouding vaak via lessen en trainingen. Tabel 2.4 Verband waarin gesport wordt (procenten, 2009) lessen, trainingen competitie, toernooien man vrouw jaar jaar jaar jaar plussers Surinamers/Antillianen Turken Marokkanen overige niet westerse allochtonen westerse allochtonen autochtonen totaal Amsterdam Veel Amsterdammers sporten in eigen stadsdeel In totaal vier van de tien (41%) sportende Amsterdammers sporten meestal in de eigen woonbuurt. Een kwart (23%) sport elders in Amsterdam. Stadsdelen waar vaak naar uitgeweken wordt om te sporten zijn Centrum, Oud-Zuid en Oost-Watergraafsmeer. 7 Amsterdammers die op gevarieerde plekken sporten, geven voornamelijk aan te sporten buiten Amsterdam, maar ook in de eigen buurt, in Oud-Zuid en elders in het eigen stadsdeel. Net als in 2006 bestaan er ook dit jaar duidelijke verschillen tussen de inwoners van de verschillende stadsdelen. Inwoners uit Zuidoost sporten het meest in de eigen woonbuurt, inwoners uit Bos en Lommer en Oud-West het minst. 7 De steekproefomvang is te klein om per stadsdeel te kijken in welk stadsdeel men sport indien dit niet in het eigen stadsdeel is. 25

26 Figuur 2.5 Plek waar gesport wordt naar stadsdeel (procenten, 2009) Zuidoost Slotervaart Oost-Watergraafsmeer Zeeburg Zuideramstel Westerpark Amsterdam-Noord Oud-Zuid Amsterdam gemiddeld De Baarsjes in woonbuurt elders in eigen stadsdeel elders in Amsterdam buiten Amsterdam buitenland dit varieert weet niet Osdorp Centrum Geuzenveld-Slotermeer Oud-West Bos en Lommer % Naar verhouding veel Amsterdammers van 35 jaar en ouder sporten in de eigen woonbuurt. Jongeren in de leeftijd 6-12 jaar sporten veelal in het eigen stadsdeel (zowel woonbuurt als stadsdeel opgeteld). In vergelijking met het Amsterdamse gemiddelde sporten jongeren in de leeftijd jaar vaak elders in Amsterdam (28% om 23% gemiddeld). Figuur 2.6 Plek waar gesport wordt naar leeftijd (procenten, 2009) in woonbuurt elders in eigen stadsdeel elders in Amsterdam buiten Amsterdam buitenland dit varieert weet niet 55 + %

27 2.4 Zeventig procent tevreden over sportvoorzieningen in Amsterdam In totaal zeven op de tien sportende Amsterdammers (71%) is (zeer) tevreden over de sportvoorzieningen in de stad, vier procent is (zeer) ontevreden, bijna een op de vijf (18%) weet het niet. Het aandeel tevreden Amsterdammers is gestegen ten opzichte van Destijds was 68% (zeer) tevreden met de sportvoorzieningen in de stad en vijf procent was hier niet tevreden over. Over de sportvoorzieningen in de eigen woonbuurt is gemiddeld genomen 63% van de sporters tevreden. In 2006 lag dit lager; 58%. Bewoners uit stadsdeel Zuideramstel zijn het meest tevreden over de voorzieningen in de eigen buurt, bewoners uit stadsdeel Centrum het minst. Kende stadsdeel Bos en Lommer in 2006 nog het laagste aandeel tevreden Amsterdammers, in 2009 is een kleine zeven op de tien inwoners van dit stadsdeel tevreden over de sportvoorzieningen in de eigen buurt. Figuur 2.7 Oordeel over sportvoorzieningen in de woonbuurt, naar stadsdeel (procenten, 2009) Zuideramstel Zeeburg Osdorp Slotervaart Bos en Lommer Oost-Watergraafsmeer Westerpark Oud-Zuid Amsterdam gemiddeld (zeer) tevreden neutraal (zeer) ontevreden geen in de buurt weet niet Zuidoost De Baarsjes Oud-West Geuzenveld-Slotermeer Amsterdam-Noord Centrum % Een vergelijkbaar beeld komt naar voren bij het oordeel over de sportvoorzieningen in het eigen stadsdeel. In totaal is gemiddeld 61% van de Amsterdammers zeer tevreden tegen 58% in Wederom zijn bewoners uit stadsdeel Zuideramstel het meest tevreden, bewoners uit de Baarsjes het minst. 27

28 2.5 Kosten sportbeoefening met 9% gestegen Gemiddeld zijn de sporters in ,- kwijt aan contributie voor de meest beoefende sport. In 2003 was dit 218,-, dit is een stijging van 19,- oftewel 9%. Ook de andere kosten, zoals kosten voor kleding, schoeisel en consumpties, zijn toegenomen van 171,- naar 187,- (een stijging van 9%). Tabel 2.8 Overzicht kosten van Amsterdamse sporters per jaar voor sportbeoefening ( ) euro euro euro euro euro euro of meer weet niet totaal gemiddelde contributie andere kosten gemiddeld totale kosten gemiddeld Indien we de contributie en de bijkomende kosten samen nemen dan kost het sporten gemiddeld 424,- per jaar tegen 389,- in Dit komt overeen met een stijging van 9%. De totale kosten voor de meest beoefende sport verschillen per tak van sport. Tennis is de duurste sport, gevolgd door aerobics/steps en hockey. De kosten voor gymnastiek/ turnen zijn het laagst. In de tabel zijn alleen die sporten weergegeven die door minimaal 20 respondenten het meest worden beoefend. 8 De cijfers in de rapportages van 2006 en 2003 zijn gebaseerd op een andere rekenmethode dan de cijfers die in tabel 2.8 zijn gepresenteerd. In 2003 en 2006 is bij het berekenen van de totale kosten de kosten voor contributie en andere kosten bij elkaar opgeteld en gedeeld door het totaal aantal respondenten dat óf bij contributie óf bij andere kosten een bedrag had ingevuld. Net als in 2009 hebben niet alle respondenten destijds een bedrag ingevuld bij beide items. De gemiddelden voor de afzonderlijke items contributie en andere kosten werden alleen gedeeld door het aantal mensen dat het betreffende item had ingevuld. Hierdoor kwam het totale gemiddelde lager uit (het werd immers gedeeld door een hoger aantal respondenten) dan wanneer de afzonderlijke items contributie en andere kosten zouden zijn opgeteld. Om dit recht te zetten is er in 2009 voor gekozen om ook de gemiddelden van contributie en andere kosten te berekenen door ze te delen door het totaal aantal respondenten dat óf bij contributie of bij andere kosten en bedrag heeft ingevuld. De cijfers voor 2003 en 2006 zijn dan ook op deze manier herberekend. 28

29 Figuur 2.9 Totale kosten (contributie en aanvullende kosten) van de meest beoefende sport, tennis aerobics, steps hockey roeien fitness conditie fitness kracht wielrennen/toerfietsen vecht- en verdediging veldvoetbal zwemsport danssport wandelsport hardlopen gymnastiek, turnen Net als in 2006 vinden drie van de tien Amsterdammers de contributie die zij moeten betalen hoog (28%), 40% vindt het bedrag normaal, 15% vindt het laag en 16% weet hier geen antwoord op te geven. 2.6 Stadspas door een kwart gebruikt om te sporten De stadspas is er voor Amsterdammers die van een uitkering moeten rondkomen, voor mensen van 65 jaar en ouder en voor Amsterdammers die een inburgeringstraject volgen. Met de stadspas kunnen ze gebruik maken van kortingsregelingen die sommige sportaanbieders hanteren. Iets minder dan een kwart van de sportende stadspasbezitters (23%) gebruikt de pas ook daadwerkelijk om te sporten. De dalende lijn van de afgelopen jaren lijkt zich ook dit jaar door te zetten. In vorige metingen gebruikte respectievelijk 25% (2006) 28% (2003) en 33% (1999) de stadspas om te sporten. Twaalf procent van de 65-plussers met een stadspas gebruikt de pas om te sporten (2006; 13%). Onder de uitkeringsgerechtigden gebeurt dat wat vaker (25%). Van alle Amsterdammers met een stadspas kan 50% tot de sporters gerekend worden. In 2006 was dit 59%. Stadspasbezitters sporten dan ook minder dan in 2006: toen sportte 59% minimaal een keer per maand en 56% minimaal één keer per week. In 2009 is dit respectievelijk 52% en 49%. 29

30 30

31 3 Attitude ten aanzien van sport Nieuw in de Sportmonitor van 2006 en dit jaar herhaald zijn vragen die zich richten op de attitude ten aanzien van sport. Aan de hand van verschillende stellingen is bekeken hoe Amsterdammers aankijken tegen sport: vinden zij sporten leuk of juist saai? Of vindt de Amsterdammer dat hij/zij al genoeg beweegt en dus niet hoeft te sporten? Ook wordt gekeken of de attitude ten aanzien van sport verschilt tussen verschillende groepen Amsterdammers. 3.1 Amsterdammers vinden sporten goed voor de gezondheid Om de attitude ten aanzien van sport te meten, zijn de volgende stellingen aan de respondenten voorgelegd: Sporten is goed voor mijn gezondheid Ik vind sporten leuk Sporten is voor mij een manier om te ontspannen Sporten is voor mij een manier om mensen of vrienden te ontmoeten Sporten kost veel tijd De kosten om te sporten zijn te hoog Via het sporten heb ik mensen met een andere etnische achtergrond leren kennen Ik ga liever met vrienden op stap dan dat ik ga sporten Ik hoef niet te sporten, ik beweeg al genoeg Lichamelijke inspanning zoals bij sporten vind ik vervelend Ik vind sporten saai Vanuit mijn geloofsovertuiging mag ik alleen deelnemen aan gescheiden sportactiviteiten (jongens en meisjes apart) Vanuit mijn geloofsovertuiging mag ik niet sporten buiten schooltijd De attitudevragen zijn aan alle ondervraagden gesteld. In figuur 3.1 staan de resultaten weergegeven. 31

32 Figuur 3.1 Meningen over diverse aspecten van sport (procenten van alle Amsterdammers, 2009) sporten is goed voor mijn gezondheid ik vind sporten leuk sporten is een manier om te ontspannen de kosten van sporten zijn te hoog sporten is manier om mensen te ontmoeten sporten kost veel tijd liever met vrienden op stap dan sporten via sporten mensen andere etniciteit leren kennen helemaal van toepassing van toepassing neutraal niet van toepassing helemaal niet van toepassing weet niet, geen antwoord ik beweeg al genoeg sporten is saai van geloof alleen gescheiden sporten lichamelijke inspanning is vervelend van geloof niet sporten % De scores op de verschillende stellingen verschillen nauwelijks ten opzichte van de vorige meting in Veel Amsterdammers vinden sporten goed voor de gezondheid. Daarnaast zijn veel Amsterdammers van mening dat sporten leuk en ontspannend is en vinden maar weinig Amsterdammers sporten echt vervelend of saai. Er zijn weinig Amsterdammers die vanwege hun geloof niet sporten. Iets vaker komt het voor dat niet met mensen van de andere sekse gesport mag worden vanwege het geloof. Deze geloofskwesties doen zich alleen bij de allochtone Amsterdammers voor en binnen deze groep geldt dit vaker voor vrouwen dan voor mannen. Bij een aantal stellingen zijn de meningen meer verdeeld, zoals bijvoorbeeld bij de kosten om te sporten, de tijd die er aan besteed wordt en de opvatting dat gesport wordt om mensen te ontmoeten. Sporters hebben in het algemeen een positievere attitude ten aanzien van sporten dan mensen die niet sporten. Ook mannen zijn vaak positiever tegenover sporten dan vrouwen. 3.2 Attitude verschilt naar leeftijd en etniciteit Leeftijd Op verschillende stellingen is duidelijk een effect van leeftijd te zien. Zo neemt de mate waarin sport leuk gevonden wordt af met leeftijd. Van de 6-12 jarigen vindt 90% sporten leuk, dit percentage loopt af naar 62% voor de 55-plussers. Andersom geldt dat de mate waarin sport als vervelend wordt ervaren, toeneemt met leeftijd (6-12 jaar: 5%, 55-plus: 16%). Naar verhouding veel jeugdigen vinden dat ze via de sport mensen met een andere etnische achtergrond hebben leren kennen en dat sport een manier is om vrienden en andere mensen te ontmoeten. Naar verhouding veel 55-plussers (30%) vinden dat ze niet 32

33 hoeven te sporten omdat ze al genoeg bewegen. De stelling dat sporten veel tijd kost, krijgt vooral bijval onder de jarigen (45%) en jarigen (46%). Etniciteit Ook naar etniciteit zijn er verschillen in de attitude ten opzichte van sport. Zo vinden naar verhouding veel Amsterdammers van Surinaamse, Marokkaanse en overige niet-westerse afkomst de kosten om te sporten te hoog. Relatief weinig westerse allochtonen en autochtonen vinden dit ook. In vergelijking met het Amsterdamse gemiddelde vinden veel autochtonen dat sporten goed is voor de gezondheid. Deze mening is wat minder sterk onder Surinaamse en Marokkaanse Amsterdammers. Met name westerse allochtonen en autochtonen vinden dat sporten veel tijd kost tegen relatief weinig Turkse en Marokkaanse Amsterdammers. Turkse (20% (helemaal) van toepassing) en Marokkaanse Amsterdammers (27%) scoren hoog op het aspect dat vanwege de geloofsovertuiging alleen gescheiden gesport mag worden. Dit geldt niet voor Surinamers (3%) en Amsterdammers van westerse (4%) of autochtone (2%) komaf. Relatief veel Surinaamse, Turkse, Marokkaanse en overige niet-westerse allochtonen hebben via de sport mensen met een andere etnische achtergrond leren kennen. Naar verhouding weinig autochtone Amsterdammers is dezelfde mening toegedaan. 3.3 Nog steeds beweegt driekwart van de Amsterdammers dagelijks Naast het feit of men al dan niet sport, is in de Amsterdamse Sportmonitor ook ingegaan op bewegen in het algemeen. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om beweging in de vorm van fietsen naar het werk, boodschappen doen of traplopen. Aan de Amsterdammers is, net als in 2006, gevraagd of ze van mening zijn dat ze, afgezien van sporten, voldoende bewegen. Ruim zeven op de tien Amsterdammers (72%) zeggen dat ze (zeker) voldoende bewegen. Dit aandeel is hoger dan in 2006, toen 67% dit aangaf. In totaal 14% vindt dat ze (zeker) onvoldoende bewegen, tegen 17% in Jongeren (onder de 18 jaar) vinden vaker dat ze voldoende bewegen dan volwassenen (80% om 71%). Tabel 3.2 Voldoende beweging (procenten, 2006 en 2009) ik beweeg (zeker) voldoende ik beweeg niet voldoende, ook niet onvoldoende ik beweeg (zeker) onvoldoende weet niet, geen antwoord 2 1 totaal In De Staat van de Stad V (, 2009) komt naar voren dat Amsterdammers steeds beter aan de Norm Gezond Bewegen voldoen: op vijf van de zeven dagen ten minste een half uur matig intensief bewegen. In 2008 voldeed 72% van de volwassen Amsterdammers aan deze norm, tegenover 67% in In heel Nederland voldoet slechts 59%. 33