MJA Sectorrapport 2011 Groenten- en Fruitverwerkende industrie

Transcriptie

1 MJA Sectorrapport 2011 Groenten- en Fruitverwerkende industrie Pagina 1 van 1

2 Colofon Projectnaam Locatie Contactpersoon Dit rapport is tot stand gekomen in samenwerking met: Versienummer Status Datum Kenmerk Sectorrapport Groenten- en Fruitverwerkende industrie Agentschap NL, Sittard Carine Swillens KWA Bedrijfsadviseurs 4 Definitief 7 juni /223/CS/SR/ Pagina 2 van 14

3 Inhoud Colofon 2 Samenvatting 5 1 Inleiding 7 2 Overzicht ontwikkeling energiegebruik 8 3 Verklaring verandering energiegebruik 9 4 Spiegeling aan het MJP 10 5 Resultaten per pijler 11 6 Tabellen 12 Pagina 3 van 14

4

5 Samenvatting KERNGEGEVENS Sector Groenten- en Fruitverwerkende industrie: Aantal deelnemende inrichtingen 21 Aantal inrichtingen in dit rapport 21 Aantal uittreders 2 Energiegebruik TJ Effecten van maatregelen: Procesefficiencyverbetering 2011 tov ,5% (12,9% tov 2005) Besparing in de keten, 2011 tov ,7 TJ (92,3 TJ tov 2005) Inzet duurzame energie 2011 tov ,2 TJ (71,8 TJtov 2005) RESULTATEN Energiegebruik In 2011 bedraagt het totale energiegebruik van de sector ongeveer TJ, dit is een daling van ruim 2 procent ten opzichte van Deze daling is het gevolg van energiebesparende maatregelen en een betere lijnbezetting. Het aandeel duurzame energie ligt op 3 procent. In de sector worden verschillende methoden gebruikt om groenten en fruit te verduurzamen. De methoden variëren sterk in energiegebruik, hierdoor zijn de bedrijven onderling energetisch erg verschillend. In tegenstelling tot het energiegebruik, is het productievolume in 2011 gestegen met ongeveer 2%. Over de periode neemt het energiegebruik met bijna 11 procent af. Dat komt vooral door energiebesparende maatregelen en verbetering van de lijnbezetting als gevolg van schaalvergroting en samenvoegen van locaties. Het productievolume schommelt, mede afhankelijk van de oogstkwaliteit, maar blijft over de hele periode gezien ongeveer gelijk. Uitvoering van het MJP In het MJP heeft de sector toegezegd voor 274 TJ aan nieuwe besparingsmaatregelen in het proces en in de keten te treffen in de periode Na 3 jaar bedraagt het effect van de getroffen maatregelen 286 TJ. Hiermee is de MJP-doelstelling voor 2012 nu al gehaald. Ruim veertig procent van dit resultaat is het gevolg van ketenprojecten, eigen duurzame energieopwekking en inkoop van duurzame energie. De realisatie van procesmaatregelen kent enige vertraging ten opzichte van het plan; na 3 jaar is tweederde van de geplande energiebesparing door procesmaatregelen gerealiseerd. Energiebesparing in het proces De deelnemers rapporteren voor 2011 een veertigtal nieuwe besparende maatregelen op het gebied van procesefficiency. Deze maatregelen hebben tot een besparing van 40 TJ geleid; dit is een energie-efficiencyverbetering van anderhalf procent ten opzichte van De belangrijkste energiebesparende maatregelen in 2011 zijn: gebruik van restwarmte voor drogen; hergebruik van warm proceswater; installatie van een nieuw ketelhuis; toepassing van condensaat-retoursystemen; plaatsen van een rookgascondensor. Pagina 5 van 14

6 Energiebesparing in de keten In 2011 voerden de deelnemende bedrijven in totaal 17 projecten uit met een energiebesparing van 97 TJ in de productieketen in Nederland tot gevolg. Meerdere bedrijven voeren samen met ketenpartners optimalisaties door in de distributieketen of in productafdanking en herverwerking. Zo is een membraaninstallatie voor productie van groen gas uit biogas in gebruik genomen. Dit groen gas wordt in het aardgasnet gebracht. Ook hebben deelnemers materiaalbesparing gerealiseerd door over te gaan van PE- naar PETverpakkingsmateriaal. Duurzame Energie Vier deelnemers wekken eigen duurzame energie op uit reststromen en biomassa, samen goed voor 79 TJ. Het gaat hierbij om: Opwekking van duurzame elektriciteit en warmte met een biogasgevoede WKK. Het biogas is het product uit een vergistinginstallatie van organische reststromen. Opwekking van duurzame warmte met een biogasgevoede stoomketel. Het biogas komt uit de anaerobe afvalwaterzuivering. Eén deelnemer koopt voor ruim 2 TJ duurzame energie in. VOORUITBLIK Algemene ontwikkelingen De sector Groenten- en Fruitverwerkende industrie is zeer gedifferentieerd en beweegt zich zowel op binnenlandse al buitenlandse markten. In 2011 is een productieverhoging geweest als gevolg van minder misoogsten. De verwachting voor 2012 is nog onzeker. Een zorgwekkende ontwikkeling is de sterke stijging van de grondstofprijzen en gewasbeschermingsmiddelen. De praktijk leert dat deze prijsverhogingen veelal niet direct kunnen worden doorberekend wat een nadelig effect heeft op de winstmarges. De macht van de retail heeft een extra prijsdrukkend effect. Dit heeft zijn invloed op het investeringsniveau van de bedrijven. In Europa is er nog steeds overcapaciteit waardoor de trend van concentratie van productielocaties onverminderd door gaat. Door sterke prijsconcurrentie zijn er ook in Nederland bedrijven overgenomen. Demografische ontwikkelingen en bedrijfseconomische factoren leiden tot een stabiele of licht dalende afzet en bezorgdheid over de toekomst. Dit dwingt de sector tot actie. Door de voortdurende aandacht voor gezonde voeding vanuit de overheid is de verwachting dat de consumptie van (verwerkte) groenten en fruit gaat toenemen. De sector heeft dus goud in handen maar moet blijven innoveren: nieuwe producten, markten, processen en consumentengroepen. In de Routekaart van de Groenten- en Fruitverwerkende industrie worden deze denkrichtingen uitgebreid beschreven. Convenantactiviteiten De Routekaart van de Groenten- en Fruitverwerkende industrie is in 2011 afgerond. Met het oog op de uitvoering van de routekaart, zijn drie platforms bestaande uit medewerkers van de VIGEF-leden, aan de slag gegaan. In deze platforms staat de consument centraal (zijn gedrag bepaalt de toekomst). Via deelname aan innovatieprojecten wordt gericht gezocht naar energiebesparingsmogelijkheden. Bij het uitvoeren van de Routekaart zal verdere verduurzaming van de sector, onder meer via energiebesparing, nadrukkelijk aan bod komen. Pagina 6 van 14

7 1 Inleiding Dit rapport bevat de resultaten van uw sector in het kader van het MJA3 convenant. De grafieken in hoofdstuk 2 t/m 5 geven u een overzicht van: - de trend van het energieverbruik van uw sector vanaf 2005; - de verklaring van de verandering van het energieverbruik ten opzichte van vorig jaar; - de spiegeling ten opzichte van de doelstelling van uw MJP ; - de ontwikkeling van het effect van de PE-, KE- en DE-maatregelen vanaf Dit sectorrapport is opgesteld op basis van de door de deelnemende bedrijven aangeleverde gegevens in het kader van de jaarlijkse MJA monitoringcampagne. De berekeningen in dit rapport zijn gebaseerd op de methodiek energie-efficiency zoals die is afgesproken in het MJA3 convenant. Details over de nieuwe methodiek kunt u vinden in de Handreiking Monitoring op de website van Agentschap NL. Pagina 7 van 14

8 2 Overzicht ontwikkeling energiegebruik Onderstaande grafiek laat de ontwikkeling van het energiegebruik vanaf 2005 zien. Jaarlijks primaire-energieverbruik Elektriciteit Aardgas Overige brandstoffen Warmte Energieverbruik [TJ primair] In 2011 bedraagt het totale energiegebruik van de sector 2,6 PJ, dit is een daling van ruim 2 procent ten opzichte van Deze daling is het gevolg van energiebesparende maatregelen en een betere lijnbezetting. Het aandeel duurzame energie ligt op 3 procent. De bedrijven rapporteren in totaal 139 miljoen kwh elektriciteit en 40 miljoen m 3 gas. Daarmee bedraagt het aandeel elektriciteit én aardgas beide 48% van het totaal primair energiegebruik. Daarnaast is er ca. 34 TJ warmte en 45 TJ overige brandstoffen (diesel, LPG) gebruikt. In tegenstelling tot het energiegebruik, is het productievolume in 2011 gestegen met ongeveer 2%, dit ondanks twee uitgetreden inrichtingen. Over de periode neemt het energiegebruik af met bijna 11 procent. Dat komt vooral door energiebesparende maatregelen en verbetering van de lijnbezetting als gevolg van schaalvergroting en samenvoegen van locaties. Het productievolume schommelt, mede afhankelijk van de oogstkwaliteit, maar blijft over de hele periode gezien ongeveer gelijk. Pagina 8 van 14

9 3 Verklaring verandering energiegebruik Onderstaande grafiek geeft aan in welke mate verschillende factoren de verandering in het energieverbruik tussen het huidige en het vorige monitoringjaar verklaren. Verandering energieverbruik Energie [TJ primair] Energieverbruik vorig jaar PE-maatregelen (besparend) Volume-effect (ontsparend) Overige invloedsfactoren (besparend) Onverklaard (besparend) Energieverbruik verslagjaar Het verschil tussen het energiegebruik vorig jaar en dit jaar wordt verklaard door invloedsfactoren die een besparend of ontsparend effect kunnen hebben. Zo zijn er de procesmaatregelen, die een besparend effect hebben. Een ontsparende invloedsfactor is de productietoename of het volume-effect. Ondanks de uittreding van 2 deelnemers is er meer energie gebruikt door productietoename. De factor overige invloedsfactoren is de optelsom van alle invloedsfactoren die door de deelnemende bedrijven zijn gerapporteerd, zoals minder energiegebruik door een betere lijnbezetting en meer energiegebruik door een veranderde productmix. Aangezien meestal niet alle factoren verklaard kunnen worden, zal er altijd een restpost 'Onverklaard' overblijven. Hoe kleiner deze restpost, des te beter is de verandering van het werkelijke energiegebruik in de sector verklaard. Negen deelnemende bedrijven hebben in hun monitoringrapportage 2011 invloedsfactoren vermeld. Pagina 9 van 14

10 4 Spiegeling aan het MJP Onderstaande grafiek geeft het effect aan van de getroffen maatregelen binnen de sector ten opzichte van het MJP-basisjaar De horizontale lijn is de MJPdoelstelling voor 2012 op basis van zekere en voorwaardelijke maatregelen 12,0% Voortschrijdend resultaat versus MJP-doelstelling MJP-doelstelling MJP-realisatie 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% In het MJP heeft de sector toegezegd voor 274 TJ aan nieuwe besparingsmaatregelen in het proces en in de keten te treffen in de periode Na 3 jaar bedraagt het effect van de getroffen maatregelen 286 TJ. Hiermee is de MJP-doelstelling voor 2012 nu al gehaald. Een analyse op het niveau van de maatregelcategorieën laat zien dat ruim veertig procent van dit resultaat het gevolg is van ketenprojecten, eigen duurzame energieopwekking en inkoop van duurzame energie. Het resultaat voor inzet van duurzame energie is grotendeels gerealiseerd bij één bedrijf door duurzame energieopwekking uit biomassa. De verwerkte biomassa bestaat deels uit plantaardige reststromen uit de eigen sector. De realisatie van procesmaatregelen kent enige vertraging ten opzichte van het plan; na 3 jaar is tweederde (ca. 65%) van de geplande besparing door procesmaatregelen gerealiseerd. Pagina 10 van 14

11 5 Resultaten per pijler Het MJA-convenant kent drie pijlers: procesefficiency, ketenefficiency en inzet duurzame energie. Onderstaande grafieken geven de jaarlijkse resultaten per pijler vanaf Deze resultaten zijn aangegeven als percentage van het energieverbruik van de sector. PE-maatregelen (cumulatief effect) PE-besparing in de sector 14,0% 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% ,0% KE-maatregelen (jaarlijks effect) KE-productieketen KE-productketen KE -besparing in de sector 3,5% 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% ,0% DE-maatregelen (jaarlijks effect) DE-opwekking DE-inkoop Aandeel DE in de sector 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% -0,5% Pagina 11 van 14

12 6 Tabellen Energiegebruik en effect door maatregelen in de periode , uitgedrukt in TJ primaire energie Onderwerp Werkelijk energieverbruik Procesefficiency Ketenefficiency - Productieketen Duurzame energie - Opgewekte duurzame energie - Inkoop duurzame energie Toelichting bij de tabel: De MJA rekenmethodiek Energie-efficiency stelt dat procesmaatregelen éénmaal worden gerapporteerd (in het jaar van ingebruikname). Ketenprojecten en inzet duurzame energie worden jaarlijks gerapporteerd, zolang ze actief zijn. Pagina 12 van 14

13 Overzicht van het effect van geplande en gerealiseerde maatregelen ten op zichte van het MJP-basisjaar 2008 Categorie Subcategorie Verwachte energie besparing (TJ) Procesefficiency Gerealiseerde energie besparing (TJ) Ketenefficiency Productieketen Duurzame energie Procesmaatregelen 83,8 Utilities en gebouwen 52,5 Energiezorg en goodhousekeeping 16 Strategische projecten 1,2 Subtotaal procesefficiency ,6 Materiaalbesparing 0,2 Optimalisatie distributie 2,4 Optimalisatie 1,4 productafdanking en - herverwerking Samenwerking op locatie -1,4 Optimalisatie 68,6 functievervulling Subtotaal ketenefficiency 41 71,2 Energie uit reststromen en 67 biomassa Inkoop duurzame energie -5,8 Subtotaal duurzame energie 0 61,2 Totaal Toelichting bij de tabel: De MJA rekenmethodiek Energie-efficiency stelt dat procesmaatregelen éénmaal worden gerapporteerd (in het jaar van ingebruikname). Ketenprojecten en inzet duurzame energie worden jaarlijks gerapporteerd, zolang ze actief zijn. Dit heeft gevolgen voor de spiegeling tov het MJP: Het effect van procesmaatregelen in 2011 is bijgeteld bij het resultaat van procesmaatregelen in 2009 en Het resultaat voor ketenefficiency en inzet duurzame energie is het resultaat in 2011, verminderd met het resultaat in het basisjaar Hierdoor kunnen negatieve waarden voorkomen. Op die manier is een transparante vergelijking met het MJP mogelijk. Pagina 13 van 14

14 Overzicht van de deelnemende bedrijven In het monitoringjaar 2011 namen de volgende ondernemingen met in totaal 21 inrichtingen deel aan de MJA. Ten opzichte van 2010 zijn twee bedrijven uitgetreden: Rieber & Son, locatie Kruiningen Hero Nederland B.V. (dit bedrijf maakt nu deel uit van de sector Frisdranken, Waters en Sappen). Onderneming Inrichting Vestigingsplaats Aarts Conserven BV Aarts Conserven BV LOTTUM Ardo BV Ardo BV Zundert Baltussen Konservenfabriek BV Baltussen Konservenfabriek BV DRIEL C. Oostrom's Conservenfabrieken BV C. Oostrom's Conservenfabrieken BV Kapelle C. Oostrom's Produktiebedrijven BV C. Oostrom's Produktiebedrijven BV Geldermalsen Döhler Holland BV Döhler Holland BV Döhler Euro Citrus BV Oosterhout Nb European Juice Terminal BV European Juice Terminal BV Rotterdam F&F Europe BV F&F Europe BV Kerkrade Geurts Conservenfabriek BV Geurts Conservenfabriek BV DODEWAARD H.J. Heinz BV H.J. Heinz Holding BV Elst Lutèce BV Lutèce Horst HORST Lutèce Velden Velden Neerlands Glorie Conserven bv HAK BV Giessen Oerlemans Foods Nederland BV Oerlemans Foods BV locatie Waalwijk Waalwijk Oerlemans Foods Broekhuizenvorst Horst aan de Maas Prochamp BV Prochamp BV VELDDRIEL SVZ International BV Industrial fruit & vegetables SVZ International BV Industrial fruit & vegetables ETTEN-LEUR Rieber en Sǿn Holland BV Rieber en Sǿn Holland BV St. Maartensdijk St Maartensdijk Sensient Specialty Vegetables BV Sensient Specialty Vegetables BV Elburg Laarakker Groenteverwerking BV Laarakker Groenteverwerking BV Well Ecofuels Ecofuels Well Pagina 14 van 14