MEE-Sectorrapport 2015 Bierbrouwerijen

Transcriptie

1 MEE-Sectorrapport 2015 Bierbrouwerijen

2

3 Colofon Projectnaam: MEE-monitoring 2015 Sector: Bierbrouwerijen Datum: 10 juni 2016 Status: definitief Kenmerk: /RHA/ Locatie: Utrecht Contactpersoon: Rineke Hakkens

4

5 Inhoud Hoofdstuk 1. Inleiding... 1 Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik... 1 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik... 2 Hoofdstuk 4. Spiegeling aan het MJP... 3 Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler... 4 Hoofdstuk 6. Tabellen... 6 Databaseversie d.d.: :36

6 Samenvatting Kerngegevens Sectorgegevens Bierbrouwerijen Aantal MEE-deelnemers in Aantal beschouwde bedrijven voor 2015 in dit rapport 5 Aantal toetreders in Aantal uittreders in Werkelijk energieverbruik 2015 (TJ) 3.266,1 Effecten van maatregelen 2015 t.o.v t.o.v Procesefficiencyverbetering 0,6% 13,0% Besparing in de keten [TJ] 8,3 204,5 Duurzame energie [TJ] -6,6 268,6 Resultaten Energieverbruik Het totale werkelijke energieverbruik van de sector bedroeg 3.266,1 TJ in Dit is zo n 0,8% lager dan in Het productievolume is ongeveer gelijk gebleven, waarbij het aandeel speciale bieren en kleinere batches verder is toegenomen. Dit betekent dat het ontsparende effect van de kleinere batches onder andere teniet gedaan wordt door inspanning op energiebesparing in het proces. Uitvoering van de EEP's van de sector De proces- en ketenefficiencymaatregelen in de energie-efficiëntieplannen van de productielocaties van de sector tellen op tot een besparing van 372,0 TJ te realiseren in 4 jaren ( ). Deze voorgenomen besparing betreft zowel de procesefficiencyverbetering als de besparing in de keten in 4 jaar. Na drie jaar bedraagt het effect van procesmaatregelen ten opzichte van het EEP basisjaar TJ, dit is 78% van de PE-doelstelling (187 TJ). Het effect van ketenmaatregelen ten opzichte van het EEP basisjaar bedraagt na drie jaar 73 TJ, dat is 40% van de KE-doelstelling (185 TJ). Energiebesparing in het proces Gerealiseerde maatregelen in 2015 verlagen het energieverbruik in het proces met 19,1 TJ. De belangrijkste procesmaatregelen zijn: verhogen verdampingstemperatuur ammoniak koelinstallatie anders lageren in de brouwerij optimalisatie koelinstallatie Energiebesparing in de keten Ketenmaatregelen hebben in 2015 een totale besparing van 204,5 TJ opgeleverd. Dit is 8,3 TJ meer dan in De belangrijkste ketenmaatregelen zijn: Gebruik overslagterminal Vervoer van mout per schip Besparing door lichtere alu-deksels I

7 Inzet duurzame energie De totale inzet van duurzame energie in de sector bedraagt 268,6 TJ in Dit is 6,6 TJ minder dan in De belangrijkste duurzame-energiemaatregelen zijn: Inzet biogas eigen AWZI (4x) Inkoop groene stroom Opwekking windenergie Vooruitblik Algemene ontwikkelingen Voor de segmenten alcoholvrij bier, bier met minder alcohol, Radlers en speciaal bier is er afgelopen jaar een duidelijke stijging zichtbaar. Er is in Nederland in de afgelopen jaren een dalende trend waarneembaar in de consumptie van pils. Ondanks deze ontwikkeling kennen de Nederlandse brouwerijen geen daling in hun productie. De biersector is vitaal en veerkrachtig. Export heeft een positieve impact op de totale productie. Productvariatie heeft impact op energie-efficiëntie De grotere variatie in de producten (door speciaalbieren en Radlers) heeft een negatieve impact op de energie-efficiëntie binnen de brouwerijen, omdat er per productielijn vaak van product moet worden gewisseld om aan de vraag te kunnen blijven voldoen. De wisseling van producten heeft een negatieve invloed op de energie-efficiëntie per liter door de extra reinigingsstappen, die nodig zijn bij een productwissel. Ontwikkelingen op het gebied van energie-efficiëntie Sinds 2009 heeft de biersector een goede prestatie neergezet op het gebied van proces efficientie. Naast de optimalisatie van stoomketels, of het terugwinnen van warmte hebben ook minder voor de hand liggende ontwikkelingen effect gehad. Zo heeft ook waterbesparing een positief effect. Zo heeft de biersector sinds 2005 haar relatieve watergebruik met 19% gereduceerd. Doordat dit water niet hoeft te worden opgepompt en niet verwarmd of gekoeld hoeft te worden, gaat het energieverbruik omlaag. Steeds meer brouwers passen hernieuwbare energie toe. Voorbeelden hiervan zijn wind en zonne-energie en het biogas dat afkomstig is van de afvalwaterzuiveringsinstallaties. Net als energie-efficiëntie projecten zorgen deze toepassingen voor een verminderde CO₂ uitstoot per eenheid product. De biersector staat bekend om haar retourflesjes en kratten. Omdat flesjes wel maal hergebruikt kunnen worden, hoeven er veel minder nieuwe flessen gemaakt te worden. Dit zorgt voor een aanzienlijke besparing van materiaal en energie. Slechts 31% van al het bier dat in Nederland wordt verkocht zit in een eenmalige verpakking, zoals blik en eenmalige glazen flessen. In Nederland wordt glas voor 79% gerecycled. Metaal (zoals blikjes) wordt voor 94% gerecycled, dat is één van de hoogste recycling percentages van Europa. Ook worden de eenmalige verpakkingen (zowel glas als blik) in de afgelopen jaren steeds lichter. Dit bespaart niet alleen energie bij de productie van de verpakkingen maar ook bij het vervoer van de verpakkingen. Doorbraak technologieën De Nederlandse biersector heeft de afgelopen jaren al veel bereikt op het gebied van energieefficiency. Doordat de low hanging fruit maatregelen al zijn genomen is het lastig om de komende jaren eenzelfde lijn van verbetering te laten zien. II

8 Binnen de brouwerijen zullen doorbraaktechnologieën nodig zijn om eenzelfde lijn van ontwikkeling te bereiken. Naast de vraag van timing (is dit het juiste moment om te investeren) en beschikbaar budget, speelt bij de brouwerijen die deel uitmaken van een groter concern de vraag of deze maatregel in Nederland efficiënter is dan maatregelen die bij brouwerijen buiten Nederland kunnen worden genomen. Ketenimpact In de keten is het in het algemeen moeilijker voor de brouwers om hun invloed uit te oefenen op energie-efficiëntie. Het deel van de keten buiten de brouwerij waar dit het best mogelijk is, is transport. In de laatste jaren hebben Nederlandse Brouwers slagen gemaakt in transport over water (zoals moutaanvoer en afvoer van containers). Ook wordt er gebruik gemaakt van Lange Zware Vrachtwagens (=LZV s). Dit zijn extra lange zware vrachtwagencombinaties, die tegelijkertijd 2 in plaats van 1 container kunnen vervoeren. Deze zijn een stuk efficiënter dan de normale vrachtwagens. Daarnaast hebben verschillende van onze leden een Lean and Green award ontvangen. Dit is een stimuleringsprogramma ter verbetering van de brandstoffen efficiëntie binnen de logistiek. Bedrijven die hebben aangetoond dat zij binnen 5 jaar minimaal 20% efficiëntie hebben bereikt, krijgen een dergelijke award. Nederlandse brouwers behoren vergeleken met brouwers in het buitenland tot topsegment Door de energieprestaties van de Nederlandse brouwers te vergelijken met de prestaties van brouwerijen elders in de wereld, blijkt dat de brouwers in Nederland tot het topsegment behoren. Uit een wereldwijde benchmark van energie en water efficiëntie van de brouwerijsector in 2012 komt naar voren dat de Nederlandse brouwers tot 10% van de meest energie en waterefficiënte brouwers ter wereld behoort. De sector is trots op deze vooraanstaande positie en zal trachten om deze positie ook in de toekomst te behouden. Convenantactiviteiten De biersector onderzoekt de mogelijkheden om kennis uit te wisselen met andere sectoren uit food en non-food. III

9 Hoofdstuk 1. Inleiding Dit rapport bevat de resultaten van de sector Bierbrouwerijen in het kader van het MEEconvenant. De grafieken in hoofdstuk 2 tot en met 5 geven u overzichten van: de ontwikkeling van het energieverbruik van de sector vanaf 2009; de verklaring van de verandering in energieverbruik ten opzichte van 2014; de spiegeling ten opzichte van de geaggregeerde energie-efficiëntieplannen (EEP's) van de sector; de ontwikkeling van het effect van de PE-, KE- en DE-maatregelen vanaf Hoofdstuk 6 geeft de achterliggende informatie weer in tabellen. Dit sectorrapport is opgesteld op basis van de door bedrijven aangeleverde gegevens in het kader van de jaarlijkse MEE-monitoring. De berekeningen in dit rapport zijn gebaseerd op de methodiek energie-efficiëntie zoals die is vastgelegd in de Handreiking monitoring MEE. Details over de methodiek kunt u vinden op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl). Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik Onderstaande grafiek laat het jaarlijkse energieverbruik van uw sector vanaf 2009 zien. Voor 2009 wordt alle energieverbruik (overgenomen uit de Benchmark Rapportage) als primaire energie getoond. Vanaf 2010 wordt het energieverbruik gesplitst in verschillende energiedragers. definitief MEE-Sectorrapport 2015 Bierbrouwerijen Pagina 1 van 6

10 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik Onderstaande grafiek geeft aan in welke mate verschillende factoren de verandering in het energieverbruik tussen het verslagjaar en het jaar daarvóór verklaren. Maatregelen in het proces (PE-maatregelen) hebben een besparend effect tot doel (het relatieve energieverbruik wordt minder). Het Volume-effect (effect door verschil in productiehoeveelheid) heeft verlagend gewerkt (minder energieverbruik) door de lagere productie. Het deel Overige invloedsfactoren is de optelsom van alle invloedsfactoren die de sector heeft gerapporteerd, zoals hogere/lagere capaciteitsbezetting ten opzichte van vorig jaar of gunstige/ongunstige weersomstandigheden ten opzichte van vorig jaar. Deze optelsom kan uiteindelijk besparend of ontsparend zijn. De post Onverklaard is de restpost. Deze restpost was in 2015 besparend. Aangezien meestal niet alle factoren verklaard kunnen worden, zal er altijd een restpost 'Onverklaard' overblijven. Hoe kleiner deze restpost, des te beter is de verandering van het werkelijke energiegebruik in de sector verklaard. In 2015 is de restpost 54 TJ. Deze restpost (1,7% van totaal energieverbruik) is iets groter dan gebruikelijk in vergelijking met andere voedingsmiddelensectoren (veelal ongeveer 1% van totale energie-verbruik). definitief MEE-Sectorrapport 2015 Bierbrouwerijen Pagina 2 van 6

11 Hoofdstuk 4. Spiegeling aan de geaggregeerde EEP's Onderstaande grafiek geeft de jaarlijkse ontwikkeling aan van het effect van de getroffen maatregelen binnen de sector ten opzichte van De horizontale lijn is de sectordoelstelling voor 2016 op basis van zekere en voorwaardelijke maatregelen. NB Duurzame energie is formeel geen doelstelling van het convenant MEE. Wel wordt opwekking en gebruik van duurzame energie gestimuleerd. Bedrijven hebben daarom wel de mogelijkheid om opwekking of inkoop van duurzame energie op te geven in hun bedrijfsmonitoringrapportage, maar dit wordt niet meegeteld in het resultaat. Zie ook de Handreiking monitoring MEE versie 4.3 december 2015 op de website van RVO.nl. 1 In de energie-efficiëntieplannen hebben de deelnemers van de sector aangegeven maatregelen te treffen die in 2016 tot een jaarlijkse geaggregeerde besparing van 372 TJ (11,3 %) leiden. Het betreft 187 TJ aan nieuwe besparingsmaatregelen in het proces en 185 TJ in de keten in de periode De gerapporteerde maatregelen over 2015 betreffen in totaal 218,7 TJ. Hiermee is 59% van de sectordoelstelling gerealiseerd. Hiervan is 145,4 TJ in het proces behaald en 73,3 TJ in de keten. Verder is 217,7 TJ meer aan duurzame energie ingezet ten opzichte van het EEP basisjaar Zie definitief MEE-Sectorrapport 2015 Bierbrouwerijen Pagina 3 van 6

12 Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler Het MEE-convenant kent twee pijlers: procesefficiency en ketenefficiency. De inzet van duurzame energie wordt niet gepresenteerd als efficiencyverbetering, maar afzonderlijk opgenomen als toepassing van duurzame energie. De grafieken geven de jaarlijkse effecten per pijler vanaf 2010 van de pijlers procesefficiency en ketenefficiency weer, en de inzet van duurzame energie. Deze resultaten zijn aangegeven als percentage van het energieverbruik van de sector. DE-inspanningen vallen buiten het convenant, maar zijn voor de volledigheid wel weergegeven. Voor een beschrijving van de berekening van de resultaten volgens de MEE-methodiek zie eveneens de Handreiking monitoring MEE versie 4.3 december 2015 (voetnoot op de voorgaande pagina). definitief MEE-Sectorrapport 2015 Bierbrouwerijen Pagina 4 van 6

13 In 2015 is 268,6 TJ aan duurzame energie ingezet ten opzichte van 2009 (-6,6 TJ ten opzichte van 2014). Net als over 2014 is het zelf geproduceerd biogas uit de AWZI gerapporteerd als DE maatregel. Daarnaast is ook de inkoop van duurzame energie wederom opgevoerd. Het aandeel DE van 8,2 %, waarvan 5,1 % zelf opgewekt, ligt nog steeds hoog ten opzichte van andere VGI sectoren. Wel is de inzet lager (-6,6 TJ ofwel -0,2%) dan in Dit komt met name doordat bij één bedrijf veel storingen aan de gasmotoren optraden, waardoor relatief veel biogas moest worden afgefakkeld. definitief MEE-Sectorrapport 2015 Bierbrouwerijen Pagina 5 van 6

14 Hoofdstuk 6. Tabellen De eerste tabel hieronder bevat de gerapporteerde gegevens over het jaarlijkse energieverbruik en de uitgevoerde maatregelen vanaf De tweede tabel geeft een overzicht van het effect van geplande en gerealiseerde maatregelen op jaarbasis ten opzichte van het EEP-basisjaar Er is daarbij niet gecorrigeerd voor gewijzigde omstandigheden (bijvoorbeeld het productieniveau). Alle waarden in tabel 1 en 2 zijn in TJ primair per jaar. De derde tabel geeft een overzicht van alle bedrijven die vanaf 2010 hebben gerapporteerd. Van deze bedrijven zijn alle beschikbare en relevante cijfers vanaf 2006 tot en met 2015 in het sectorrapport verwerkt. In de derde kolom is per bedrijf aangegeven of de gegevens over 2015 in dit rapport zijn meegenomen. Resultaten per jaar [TJ] Werkelijk energieverbruik Referentie-energiegebruik* Besparing door PE-maatregelen KE-besparing in de productieketen KE-besparing in de productketen Inkoop van duurzame energie Opwekking van duurzame energie * Het referentie-energiegebruik is berekend met behulp van de gerapporteerde productievolumes van alle bedrijven samen en is gerelateerd aan de gegevens uit het referentiejaar van MEE (2006). Tabel 2 Effecten van uitgevoerde maatregelen in Categorie Procesefficiency Ketenefficiency Subcategorie Effect [TJ] ten opzichte van 2012 Verwacht eindresultaat in 2016 (EEPs) Gerealiseerd jaarlijks effect t/m verslagjaar Procesmaatregelen 134,0 79,7 Installaties en gebouwen 10,0 45,2 Energiezorg en gedragsmaatregelen 33,0 19,7 Strategische projecten 10,0 0,8 Subtotaal procesefficiency 187,0 145,4 Maatregelen in de productieketen 90,0 58,2 Maatregelen in de productketen 95,0 15,0 Subtotaal ketenefficiency 185,0 73,3 Totaal 372,0 218,7 Duurzame energie Inkoop van duurzame energie nb 56,8 Opwekking van duurzame energie nb 167,5 Subtotaal duurzame energie nb 224,3 Tabel 3 Deelnemende bedrijven binnen de sector inclusief (historische) uittreders. Bedrijfsnaam Status in 2015 Meegenomen in 2015? Toelichting Bavaria N.V. Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Grolsche Bierbrouwerij Nederland B.V. Boekelo Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Heineken Nederland B.V. - Brand bierbrouwerij B.V. Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Heineken Nederland B.V. - locatie 's-hertogenbosch Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Heineken Nederland B.V. - locatie Zoeterwoude Deelnemer Ja Geen bijzonderheden N.v.t. definitief MEE-Sectorrapport 2015 Bierbrouwerijen Pagina 6 van 6