MJA-Sectorrapport 2011 Fijnkeramische industrie

Transcriptie

1 MJA-Sectorrapport 2011 Fijnkeramische industrie

2

3 Colofon Projectnaam: MJA-monitoring Fijnkeramische industrie Datum: 11 juni 2012 Status: Definitief Kenmerk: /223/BW/SR/ Locatie: Utrecht Contactpersoon: J.B.A.A. (Bas) Walhof / Agentschap NL Ondersteunend adviesbureau: TCKI

4

5 Inhoud Hoofdstuk 1. Inleiding... 1 Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik... 1 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik... 2 Hoofdstuk 4. Spiegeling aan het MJP... 3 Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler... 3 Hoofdstuk 6. Tabellen... 5 Databaseversie d.d.: 11 juni 2012

6 Samenvatting Kerngegevens Sectorgegevens Fijnkeramische industrie Aantal MJA-deelnemers in Aantal beschouwde bedrijven voor 2011 in dit rapport 8 Aantal toetreders in Aantal uittreders in Werkelijk energieverbruik 2011 (TJ) 1213,9 Effecten van maatregelen 2011 t.o.v t.o.v Procesefficiencyverbetering 8,7% 2,5% Besparing in de keten [TJ] 0 0 Duurzame energie [TJ] 312,5 10,9 Resultaten Energieverbruik Het totale werkelijke energieverbruik van de sector bedroeg 1213,9 TJ in Dit is ongeveer 4,9% hoger dan in 2010, deels verklaarbaar door een toename van de productie. De stijging van het energiegebruik is beperkt gehouden door o.a. uitvoering van besparende maatregelen. Uitvoering van het meerjarenplan van de sector In het meerjarenplan (MJP) heeft de sector toegezegd maatregelen te treffen die in 2012 tot een jaarlijkse besparing van 279,5 TJ leiden. Na drie jaar bedraagt het jaarlijkse effect van maatregelen 371,2 TJ. Hiermee is de MJP-doelstelling ruimschoots gerealiseerd. Dit is te verklaren doordat bedrijven meer besparingprojecten (PE en DE) hebben uitgevoerd dan in 2009 was voorzien. Energiebesparing in het proces Procesmaatregelen in 2011 hebben een besparing van 31,3 TJ opgeleverd. De belangrijkste procesmaatregelen zijn: Producten produceren in een tunneloven Restwarmte biscuit- en gladbrandoven hergebruiken voor drogen Energiebesparing in de keten Ketenmaatregelen zijn nog niet gepland. Inzet duurzame energie De totale inzet van duurzame energie in de sector bedraagt 312,5 TJ in De duurzame energie maatregel betreft de inkoop van groene stroom. I

7 Vooruitblik Algemene ontwikkelingen Marktontwikkelingen De markt voor keramische wand- en vloertegels, keramische rioleringsbuizen, vuurvaste materialen en porselein & aardewerk heeft zich in 2011 redelijk staande kunnen houden. Dat is het algemene beeld voor een sector die een grote verscheidenheid kent in het aanbod van keramische producten voor verschillende afzetgebieden. De productie van qua volume omvangrijke groep van keramische bouwproducten ondervond in 2011 last van de recessie in de woningnieuwbouw al compenseerde de groei van de renovatiemarkt enigszins. De vooruitzichten voor 2012 zijn niet positief. De economie in 2011 trok in een aantal sectoren al weer voorzichtig aan, maar bouw- en woningmarkt blijft in mineur. Voor de producenten van wand- en vloertegels evenals keramische rioleringsbuizen betekent dit dat de markt onder druk blijft staan. Vooralsnog is het aantal deelnemers in de MJA gelijk gebleven. Ontwikkelingen energiegebruik De sector heeft de productie in de afgelopen jaren enigszins teruggeschroefd. Het aantal productielocaties voor keramische rioleringsbuizen is met de helft teruggebracht naar 1. Een verlaagde productie-omvang bij een gelijkblijvende productiecapaciteit leidt doorgaans tot negatieve gevolgen voor de energie-efficiëntie. Vooral bij de productie van sieraardewerk waar met periodieke ovens wordt gewerkt kan de productiecapaciteit gemakkelijker evenredig worden verminderd en kan de energie-efficiëntie gelijk blijven. Convenantactiviteiten Komende convenantsperiode Bij de productie van keramische bouwproducten is een dematerialisatietrend waarneembaar: een groeiend aanbod van dunnere of smallere producten. Dit leidt tot minder energiegebruik per vierkante meter product. Overigens leidt dit niet persé tot een betere energie-efficiëntie (per ton product), maar het totale energiegebruik kan hierdoor wel verminderen. Overigens zijn technische productvereisten vaak limiterend, dus zal voor het assortiment keramische bouwproducten in de fijnkeramiek moeten worden afgewacht tot welk rendement dit kan leiden. Naast de energiebesparing wordt bij dematerialisatie ook een CO 2 -emissiereductie nagestreefd die de keramische industrie zichzelf ten doel heeft gesteld. Voor de komende (convenants)jaren zijn inmiddels diverse initiatieven in ontwikkeling die voor een verdere energiebesparing in de sector kunnen zorgen. Uit de Voorstudie- en Routekaartactiviteiten vloeien ontwikkelingen voort die soms zijn gericht op de langere termijn, zoals een verdere procesefficiencyverbetering door andere (tunnel)ovenconfiguraties. In andere gevallen is realisatie haalbaar op de kortere termijn bijvoorbeeld door verschuiving van vervoer van producten per as naar vervoer over water of door toepassing van secundaire grondstoffen in het productieproces. In de organisatie van koepelorganisatie KNB is de voortgang in het werkprogramma voor de Routekaart georganiseerd door een achterbanoverleg (Stuurgroep Energie & Milieu). II

8 De verschuiving van grijze stroom naar groene stroom zal na een sterke groei in de afgelopen jaren in de toekomst geleidelijk een optimum bereiken. De verschuiving van grijze naar groene aardgas (biogas) zal de komende jaren slechts zeer beperkt gaan plaatsvinden, met name ook doordat de overheid de compensatie in de sfeer van CO 2 -emissierechten nog niet faciliteert. Biogasproductie ter plaatse van de fabrieken behoort alleen voor de grotere productielocaties tot de mogelijkheden. III

9 Hoofdstuk 1. Inleiding Dit rapport bevat de resultaten van uw sector in het kader van het MJA3-convenant. De grafieken in hoofdstuk 2 tot en met 5 geven u overzichten van: de ontwikkeling van het energieverbruik van uw sector van 2005 t/m 2011; de verklaring van de verandering in energieverbruik ten opzichte van vorig jaar; de spiegeling ten opzichte van het meerjarenplan (MJP) van uw sector; de ontwikkeling van het effect van de PE-, KE- en DE-maatregelen vanaf Hoofdstuk 6 geeft de achterliggende informatie weer in tabellen. Dit sectorrapport is opgesteld op basis van de door bedrijven aangeleverde gegevens in het kader van de jaarlijkse MJA-monitoring. De berekeningen in dit rapport zijn gebaseerd op de methodiek energie-efficiency zoals die is afgesproken in het MJA3-convenant. Details over de methodiek kunt u vinden in de Handreiking Monitoring op de website van Agentschap NL. Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik Onderstaande grafiek laat het energieverbruik zien van uw sector vanaf 2005 t/m Nu is 2012 in de grafiek opgenomen vanwege de looptijd MJP- en EEP-periode arlijks primaire-energieverbruik Elektriciteitsverbruik Aardgasverbruik Verbruik overige brandstoffen Warmteverbruik Energieverbruik [TJ primair] De daling na 2007 is mede het gevolg van het uittreden van totaal 3 fabrieken in 2008 en Na 2009 is er weer een lichte stijging waar te nemen door productietoename. Definitief MJA-Sectorrapport 2011 Fijnkeramische industrie Pagina 1 van 6

10 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik Onderstaande grafiek geeft aan in welke mate verschillende factoren de verandering in het energieverbruik tussen het verslagjaar en het jaar daarvóór verklaren Energie [TJ primair] Energieverbruik vorig jaar 1.157,6 PE-maatregelen (besparend) 31,3 Volume-effect (verhogend) 103,3 Overige invloedsfactoren (besparend) 2,0 Onverklaard (besparend) 13,7 Energieverbruik verslagjaar 1.213, Algemene toelichting bij de grafiek Maatregelen in het proces (PE-maatregelen) hebben een besparend effect tot doel (het relatieve energieverbruik wordt minder). Het Volume-effect (effect door verschil in productiehoeveelheid) is verhogend (meer energieverbruik) bij hogere productie of verlagend bij lagere productie. Het deel Overige invloedsfactoren is de optelsom van alle invloedsfactoren die de sector heeft gerapporteerd, zoals hogere/lagere capaciteitsbezetting ten opzichte van vorig jaar of gunstige/ongunstige weersomstandigheden ten opzichte van vorig jaar. Deze optelsom kan uiteindelijk besparend of ontsparend zijn. De post Onverklaard is de restpost. Deze restpost is besparend wanneer het verwachte energieverbruik in het monitoringjaar (de optelsom van de eerste vier posten in de grafiek) hoger is dan het werkelijke energieverbruik. De restpost is ontsparend wanneer het verwachte energieverbruik lager is dan het werkelijke energieverbruik. Hoe kleiner de restpost, des te beter het werkelijke energieverbruik in de sector is verklaard. Specifieke toelichting op de cijfers Het totale werkelijke energieverbruik van de sector bedroeg 1213,9TJ in Dit is bijna 5% hoger dan in De jaren ervoor lieten een sterke terugval zien (o.a. uittreders) en de fabrieken draaien nog niet op 100% productiecapaciteit. De productiestijging is ook terug te zien in de grafiek aan het aandeel volume-effect van 103,3TJ. De stijging van het energiegebruik is echter beperkt gebleven door uitvoering van PE maatregelen, totaal 31,3TJ. De restpost onverklaard is ca 11% van het energieverbruik. Dit is niet extreem hoog maar kan wel lager. Het kan zijn dat bedrijven niet alle mogelijke invloedsfactoren (nu resulteert 2TJ besparend) hebben opgegeven. Definitief MJA-Sectorrapport 2011 Fijnkeramische industrie Pagina 2 van 6

11 Hoofdstuk 4. Spiegeling aan het MJP Onderstaande grafiek geeft de jaarlijkse ontwikkeling weer van het effect van de getroffen EEP-maatregelen binnen de sector ten opzichte van het EEP-basisjaar (meestal 2008). De horizontale streeplijn is de MJP-doelstelling voor 2012 op basis van zekere en voorwaardelijke PE-en DE-maatregelen. De getrokken lijn geeft het resultaat weer van de procentuele besparingen op het gebied van PE en DE ten opzichte van De onderliggende cijfers in percentages kunt u terugvinden in de verschillende grafieken van hoofdstuk 5. Specifieke toelichting op de cijfers Zie hoofdstuk 5 de PE grafiek bij 2011: besparing PE is ca 8,5%. In 2008 is de PE besparing ca 4%. Het verschil van ca 4,5% is de intensivering ten opzichte van Zie nu de DE grafiek bij 2011: het aandeel DE is ca 25,5%. In 2008 is het DE aandeel 0%. Het verschil van 25,5% (25,5%-0%) is de intensivering ten opzichte van Het totaal van PE (4,5%) en DE (25,5%) is hiermee 30%. Zie in de onderstaande grafiek het resultaat bij Dit is ook 30%. 35% Voortschrijdend resultaat versus MJP-doelstelling Doelstelling Resultaat Aandeel van energieverbruik 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Na drie jaar is de MJP-doelstelling ruimschoots gerealiseerd. Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler Het MJA3-convenant kent drie pijlers: procesefficiency, ketenefficiency en duurzame energie. De grafieken geven de jaarlijkse effecten per pijler vanaf 2006 weer. Deze resultaten zijn aangegeven als percentage van het energieverbruik van de sector (dit kan voor KE en DE hoger dan 100% zijn). Definitief MJA-Sectorrapport 2011 Fijnkeramische industrie Pagina 3 van 6

12 10% PE-maatregelen (cumulatief vanaf 2006) PE-besparing 8% 6% 4% 2% 0% De cumulatieve besparing door PE-maatregelen, na compensatie voor jaarlijkse variatie van de productievolumes, bedraagt bijna 9% voor de periode De uitgevoerde procesmaatregelen in 2011 hebben een besparing van 31,3TJ opgeleverd. Belangrijke procesmaatregelen in 2011 waren o.a.: produceren in tunnelovens en restwarmte hergebruik van ovens. NB. KE-maatregelen zijn niet gepland, vandaar geen grafiek KE-maatregelen. 30% DE-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2005) DE-inkoop DE-opwekking 25% Aandeel DE 20% 15% 10% 5% 0% De totale inzet van duurzame energie in de sector bedraagt ca 316TJ in Het aandeel DE is volledig toe te schrijven aan de inkoop van groene stroom en is berekend ten opzichte van het totale energieverbruik. In 2005 was er nog geen sprake van groene stroom inkoop waardoor het jaarlijks effect ten opzichte van 2005 (in %) positief is. Definitief MJA-Sectorrapport 2011 Fijnkeramische industrie Pagina 4 van 6

13 Hoofdstuk 6. Tabellen De eerste tabel hieronder bevat de gerapporteerde gegevens over het jaarlijkse energieverbruik en de uitgevoerde maatregelen vanaf De tweede tabel geeft een overzicht van het effect van geplande en gerealiseerde maatregelen op jaarbasis ten opzichte van het MJP-basisjaar Er is daarbij niet gecorrigeerd voor gewijzigde omstandigheden (bijvoorbeeld het productieniveau). De derde tabel geeft een overzicht van alle bedrijven die vanaf 2005 (ooit) hebben gerapporteerd. Van deze bedrijven zijn alle beschikbare cijfers vanaf 2005 tot en met 2010 in het sectorrapport meegenomen. In de derde kolom is per bedrijf aangegeven of de gegevens over 2011 in dit rapport zijn verwerkt. Alle waarden zijn in TJ primair per jaar. Tabel 1 Energie- en besparingscijfers Resultaten per jaar [TJ] Werkelijk energieverbruik 1.951, , , , , , ,9 Besparing door PE-maatregelen 39,1 6,1 19,8 13,1 14,3 31,3 KE-besparing in de productieketen KE-besparing in de productketen Inkoop van duurzame energie ,7 301,6 312,5 Opwekking van duurzame energie Tabel 2 Effecten van uitgevoerde maatregelen in 2011 Categorie Procesefficiency Ketenefficiency Duurzame energie Totaal Subcategorie Procesmaatregelen Installaties en gebouwen Energiezorg en gedragsmaatregelen Strategische projecten Subtotaal procesefficiency Maatregelen in de productieketen Maatregelen in de productketen Subtotaal ketenefficiency Inkoop van duurzame energie Opwekking van duurzame energie Subtotaal duurzame energie Effect [TJ] ten opzichte van basisjaar 2008 Verwacht eindresultaat in 2012 (MJP) Gerealiseerd jaarlijks effect in ,3 58,7 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 9,5 58,7 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 270,0 312,5 0,0 0,0 270,0 312,5 279,5 371,2 Toelichting bij de tabellen Het totale effect van de PE maatregelen in 2011 is een optelsom van TJ s van de jaren 2009, 2010 en Hier dus 58,7TJ. Een forse toename t.o.v. de doelstelling van 9,3TJ. Bij het totale effect van de DE maatregelen wordt gekeken naar het verschil tussen 2011 en het basisjaar Het verschil is de intensivering van de maatregel en deze kan dus positief (bij toename) of negatief zijn in geval van bijvoorbeeld minder inkoop van groene stroom. Omdat er in 2008 geen DE maatregelen zijn uitgevoerd (0TJ inkoop groene stroom) is het totaal-effect van DE hier het effect van de DE maatregelen in In dit geval de inkoop van 312,5TJ aan groene stroom. Definitief MJA-Sectorrapport 2011 Fijnkeramische industrie Pagina 5 van 6

14 Tabel 3 Deelnemende bedrijven binnen de sector inclusief (historische) uittreders Bedrijfsnaam Status in 2011 Meegenomen in 2011? Toelichting EuroCeramic BV (Belfeld) EuroCeramic BV (Greswarenstraat) Gouda Refractories BV Koninklijke Mosa BV Wandtegelfabriek Koninklijke Tichelaar Makkum NV Koninklijke Aardewerk De Porceleyne Fles Anno 1653 Schoonhoven Keramiek bv Vloertegelfabriek Koninklijke Mosa BV Cor Unum BV Koninklijke Sphinx BV Uittreder Uittreder Nee Nee in 2009 uitgetreden in 2009 uitgetreden TREGA International BV Sphinx Tiles Uittreder Nee in 2008 uitgetreden *** Definitief MJA-Sectorrapport 2011 Fijnkeramische industrie Pagina 6 van 6