MJA-Sectorrapport 2013 Koffiebranderijen

Transcriptie

1 MJA-Sectorrapport 2013 Koffiebranderijen

2

3 Colofon Projectnaam: MJA-monitoring Koffiebranderijen Datum: 5 juni 2014 Status: definitief Kenmerk: /223/RHA/AB/ Locatie: Utrecht Contactpersoon: Rineke Hakkens Ondersteunend adviesbureau: ARCADIS Nederland BV

4

5 Inhoud Hoofdstuk 1. Inleiding... 1 Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik... 1 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik... 2 Hoofdstuk 4. Spiegeling aan het MJP... 3 Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler... 4 Hoofdstuk 6. Tabellen... 6 Databaseversie d.d.: :38

6 Samenvatting Kerngegevens Sectorgegevens Koffiebranderijen Aantal MJA-deelnemers in Aantal beschouwde bedrijven voor 2013 in dit rapport 10 Aantal toetreders in Aantal uittreders in Werkelijk energieverbruik 2013 (TJ) 1.175,8 Effecten van maatregelen 2013 t.o.v t.o.v Procesefficiencyverbetering 0,4% 13,4% Besparing in de keten [TJ] 71,4 102,4 Duurzame energie [TJ] 28,5 147,8 Resultaten Energieverbruik Het totale werkelijke energieverbruik van de sector bedroeg 1.175,8 TJ in Dit is ongeveer 1,7% hoger dan in De lichte stijging in het energieverbruik is niet te verklaren door gestegen productie, daar deze met circa ton gebrande koffiebonen in 2013 vergelijkbaar is met 2012 (eveneens ton). De verklaring moet gezocht worden in een productietoename van dark roasts (koffiesoorten die langer gebrand worden en bij een hogere temperatuur) en een toename van de vraag naar single portions producten, waarvan de productie energie-intensief is. Uitvoering van het meerjarenplan van de sector In het meerjarenplan (MJP) heeft de sector toegezegd maatregelen te treffen die in 2016 tot een jaarlijkse besparing van 311,0 TJ leiden. Na één jaar bedraagt het jaarlijkse effect van maatregelen 104,4 TJ. Hiermee is 34% van de MJP-doelstelling gerealiseerd. Opvallend hierin is dat voor ketenefficiency de MJP-doelstelling nagenoeg al in 2013 is gerealiseerd. Energiebesparing in het proces Procesmaatregelen in 2013 hebben een besparing van 4,5 TJ opgeleverd. De belangrijkste procesmaatregelen zijn: Energiezuiniger ontijzeringsproces grondwater t.b.v. koelwater; Optimalisatie van perslucht- en vacuüminstallatie; Energiezorg: bewustwording energiegebruik; Optimalisatie persluchtcompressoren. Energiebesparing in de keten Ketenmaatregelen hebben in 2013 een totale besparing van 102,6 TJ opgeleverd. Dit is 71,4 TJ meer dan in 2012, en 102,4 TJ meer dan in De belangrijkste ketenmaatregelen zijn: I

7 Toename inkoop duurzaam gecertificeerde koffie; Vervanging van koffiemachines bij de klant door energiezuiniger variant; Samenwerking met derden op gebied van stoomvoorziening. Inzet duurzame energie De totale inzet van duurzame energie in de sector bedraagt 281,2 TJ in Dit is 28,5 TJ meer dan in 2012, en 147,8 TJ meer dan in De belangrijkste duurzameenergiemaatregelen zijn: Koffiedik verbranding; Inkoop groene stroom; nieuwe koffiedik gestookte stoomketel. Vooruitblik Algemene ontwikkelingen De koffieconsumptie in Nederland is al enige jaren relatief stabiel. De Nederlander drinkt gemiddeld 148 liter koffie per jaar, dit is ruim drie kopjes per dag. Wel zien we de afgelopen jaren een sterke toename in de kennis en beleving omtrent koffie, waardoor de consument steeds hogere eisen aan haar kopje koffie stelt. Dit blijkt uit de herwaardering van de traditionele filterkoffie: de pure smaak en het bijbehorende zetritueel maakt de hedendaagse koffiebeleving compleet. Daarnaast zet de groei van één-kop-zetmethodes en de verkoop van losse koffiebonen ook in 2013 door. Nederlanders willen snel en gemakkelijk een vers kopje koffie kunnen zetten. Convenantactiviteiten In november 2010 heeft de koffiesector haar plannen voor verdere verduurzaming van de koffieketen vastgelegd in een intentieverklaring. Deze intentieverklaring is uitgewerkt in het actieplan Verduurzaming: van Oorsprong tot Kopje. Dit plan vormt de basis voor de branchemaatregelen in het kader van het MJA3 convenant. In 2012 was de KNVKT medeoprichter van het IDH Sustainable Coffee Program (SCP), dat is gericht op het versnellen en opschalen van duurzame koffieproductie. De verantwoordelijkheid van koffiebedrijven voor een duurzame productie beperkt zich echter niet alleen tot de teelt en de zogenaamde primaire bewerking in de landen van oorsprong, maar geldt tevens voor het transport, de verdere verwerking (productie) in Nederland, en de consumptie. Door middel van slim transport door de keten heen streeft de Nederlandse koffiesector naar een reductie van met name het aantal vrachtwagen kilometers. Via het project Slim Transport worden de deelnemende bedrijven op weg geholpen bij de invoering van concrete logistieke verbetermaatregelen. Om de vermindering van de milieubelasting door verpakkingen mee te nemen bij productinnovatie heeft de KNVKT in 2013, in samenwerking met CE Delft, RVO.nl en experts vanuit de sector, de 'Rekentool Milieudruk Verpakkingen' (RMV) ontwikkeld. In het kader van constante ontwikkelingen binnen de biobased economy, blijft de KNVKT geïnteresseerd in nieuwe, duurzame en winstgevende toepassingen voor organische reststromen. Hiertoe heeft de KNVKT, met behulp van RVO.nl en de Alliantie Verduurzaming II

8 Voedsel, eind 2013 een inventarisatie gemaakt van relevante stakeholders/initiatieven op het gebied van verwaarding van reststromen. Tot slot wordt momenteel binnen de Nederlandse koffiesector een zogenaamde levenscyclusanalyse (LCA) tool ontwikkeld, waarmee aangesloten bedrijven de milieu-impact binnen de keten inzichtelijk kunnen maken. In de tool wordt ook aandacht besteed aan de consumptiefase. Deze ketenstap is een hotspot in de koffieketen waar het gaat om milieudruk, aangezien bijna de helft van het totale energieverbruik in de koffieketen plaatsvindt bij het zetten en warm houden van koffie. III

9 Hoofdstuk 1. Inleiding Dit rapport bevat de resultaten van de sector Koffiebranderijen in het kader van het MJA3- convenant. De grafieken in hoofdstuk 2 tot en met 5 geven u overzichten van: de ontwikkeling van het energieverbruik van de sector vanaf 2009; de verklaring van de verandering in energieverbruik ten opzichte van vorig jaar; de spiegeling ten opzichte van het meerjarenplan (MJP) van uw sector; de ontwikkeling van het effect van de PE-, KE- en DE 1 -maatregelen vanaf 2009, waarbij alle relevante gegevens vanaf 2005 zijn meegenomen. Hoofdstuk 6 geeft de achterliggende informatie weer in tabellen. De cijfers van voorgaande jaren kunnen afwijken van de cijfers gerapporteerd in eerdere sectorrapporten. Doordat bedrijven na het verschijnen van deze rapportages door voortschrijdend inzicht energie(besparing)cijfers hebben aangepast in het elektronisch milieujaarverslag (e-mjv), zijn ook de geaggregeerde cijfers in het huidige sectorrapport gewijzigd. Deze wijzigingen hebben echter geen invloed op de conclusies van voorgaande verslagjaren. Indien deze wijzigingen wel een significante invloed hebben, dan is dit expliciet in de rapportage vermeld. Dit sectorrapport is opgesteld op basis van de door bedrijven aangeleverde gegevens in het kader van de jaarlijkse MJA-monitoring. De berekeningen in dit rapport zijn gebaseerd op de methodiek energie-efficiency zoals die is afgesproken in het MJA3-convenant. Details over de methodiek kunt u vinden in de Handreiking Monitoring op de website van RVO.nl. Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik Onderstaande grafiek laat het jaarlijkse energieverbruik van uw sector vanaf 2009 zien Jaarlijks primaire-energieverbruik Elektriciteitsverbruik Aardgasverbruik Verbruik overige brandstoffen Energieverbruik [TJ primair] PE = procesefficiency, KE = ketenefficiency en DE = duurzame energie inzet definitief MJA-Sectorrapport 2013 Koffiebranderijen Pagina 1 van 6

10 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik Onderstaande grafiek geeft aan in welke mate verschillende factoren de verandering in het energieverbruik tussen het verslagjaar en het jaar daarvóór verklaren. Verklaring verandering energieverbruik 2013 t.o.v Maatregelen in het proces (PE-maatregelen) hebben een besparend effect tot doel (het relatieve energieverbruik wordt minder). Het Volume-effect (effect door verschil in productiehoeveelheid) is verhogend (meer energieverbruik) bij hogere productie of verlagend bij lagere productie. Het deel Overige invloedsfactoren is de optelsom van alle invloedsfactoren die de sector heeft gerapporteerd, zoals hogere/lagere capaciteitsbezetting ten opzichte van vorig jaar of gunstige/ongunstige weersomstandigheden ten opzichte van vorig jaar. Deze optelsom kan uiteindelijk besparend of ontsparend zijn. De post Onverklaard is de restpost. Deze restpost is besparend wanneer het berekende energieverbruik in het monitoringjaar (de optelsom van de eerste vier posten in de grafiek) hoger is dan het werkelijke energieverbruik. De restpost is ontsparend wanneer het berekende energieverbruik lager is dan het werkelijke energieverbruik. Hoe kleiner de restpost, des te beter het werkelijke energieverbruik in de sector is verklaard. De restpost van onverklaard meerverbruik (ontsparend effect) in 2013 bedraagt 8,6 TJ ten opzichte van 2012 en bedraagt hiermee 0,7 % van het totaalverbruik. Met andere woorden, 99,3 % van het verschil in energieverbruik van de sector tussen 2012 en 2013 is onderbouwd met de gerapporteerde effecten van alle bedrijven samen, ten opzichte van het totaalverbruik. Dit is een uitstekend onderbouwingspercentage. definitief MJA-Sectorrapport 2013 Koffiebranderijen Pagina 2 van 6

11 Hoofdstuk 4. Spiegeling aan het MJP Onderstaande grafiek geeft de jaarlijkse ontwikkeling aan van het effect van de getroffen EEPmaatregelen binnen de sector ten opzichte van 2012, het jaar voorafgaand aan de beschouwde EEP-periode. De horizontale lijn is de MJP-doelstelling voor 2016 op basis van zekere en voorwaardelijke maatregelen. Voortschrijdend resultaat versus MJP-doelstelling 30,0% Doelstelling Resultaat Aandeel van energieverbruik 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% De MJA3 kent drie pijlers: procesefficiency, ketenefficiency en duurzame energie. Ketenefficiency kan nog worden onderverdeeld in twee categorieën: deelketen productie en deelketen product. Voor duurzame energie is eveneens een splitsing mogelijk: inkoop en (eigen) opwekking. Uitsplitsing van de resultaten naar de verschillende pijlers levert onderstaande grafiek op. Ook hier worden de jaarlijkse cijfers gepresenteerd ten opzichte van Voortschrijdend resultaat per pijler Aandeel van energieverbruik 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% -1,0% PE KE-productie KE-product DE-inkoop DE-opwekking definitief MJA-Sectorrapport 2013 Koffiebranderijen Pagina 3 van 6

12 Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler De grafieken geven de jaarlijkse effecten per pijler vanaf 2009 weer, met de kanttekening dat alle relevante gegevens vanaf 2005 in berekeningen van de resultaten zijn verwerkt. Deze resultaten zijn aangegeven als percentage van het energieverbruik van de sector. 16% 14% PE-maatregelen (cumulatief berekend vanaf 2006) PE-besparing 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% KE-besparing 10,0% 9,0% 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% KE-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2005) Productieketen Productketen definitief MJA-Sectorrapport 2013 Koffiebranderijen Pagina 4 van 6

13 10,0% DE-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2005) Inkoop Opwekking Aandeel DE 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% -2,0% -4,0% -6,0% In vorige rapportages is voor de opwekking van duurzame energie voor het jaar 2005 de waarde van 210 TJ gerapporteerd. Bij de monitoring over 2013 is gebleken dat deze waarde niet juist is aangezien de omvang nog niet was omgerekend naar de standaard stookwaarde voor biomassa. De juiste waarde voor opwekking DE in het jaar 2005 is 127,1 TJ. Deze rapportage is hierop gebaseerd. definitief MJA-Sectorrapport 2013 Koffiebranderijen Pagina 5 van 6

14 Hoofdstuk 6. Tabellen De eerste tabel hieronder bevat de gerapporteerde gegevens over het jaarlijkse energieverbruik en de uitgevoerde maatregelen vanaf De tweede tabel geeft een overzicht van het effect van geplande en gerealiseerde maatregelen op jaarbasis ten opzichte van Er is daarbij niet gecorrigeerd voor gewijzigde omstandigheden (bijvoorbeeld het productieniveau). De derde tabel geeft een overzicht van alle bedrijven die vanaf 2005 hebben gerapporteerd. Van deze bedrijven zijn alle beschikbare cijfers vanaf 2005 tot en met 2013 in het sectorrapport verwerkt. In de derde kolom is per bedrijf aangegeven of de gegevens over 2013 in dit rapport zijn meegenomen. Alle waarden zijn in TJ primair per jaar. Tabel 1 Energie- en besparingscijfers. Resultaten per jaar [TJ] In Nederland gebrande koffie (kton) Werkelijk energieverbruik Besparing door PE-maatregelen KE-besparing in de productieketen KE-besparing in de productketen Inkoop van duurzame energie Opwekking van duurzame energie Tabel 2 Effecten van uitgevoerde maatregelen in Categorie Procesefficiency Ketenefficiency Duurzame energie Subcategorie Effect [TJ] ten opzichte van 2012 Verwacht eindresultaat in 2016 (MJP) Gerealiseerd jaarlijks effect t/m verslagjaar Procesmaatregelen 68,0 3,0 Installaties en gebouwen 18,0 1,3 Energiezorg en gedragsmaatregelen 3,0 0,3 Strategische projecten 0,0 0,0 Subtotaal procesefficiency 89,0 4,5 Maatregelen in de productieketen 14,0 6,0 Maatregelen in de productketen 62,0 65,4 Subtotaal ketenefficiency 76,0 71,4 Inkoop van duurzame energie 7,0-3,2 Opwekking van duurzame energie 139,0 31,7 Subtotaal duurzame energie 146,0 28,5 Totaal 311,0 104,4 Tabel 3 Deelnemende bedrijven binnen de sector inclusief (historische) uittreders. Bedrijfsnaam Status in 2013 Meegenomen in 2013? Toelichting Ahold Coffee Company BV Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Autobar Coffee Roasters b.v. Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Douwe Egberts Master Blenders 1753 Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Joure Coffee Factory Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Neuteboom Coffeeroasters BV Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Simon Lévelt BV Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Smit & Dorlas Koffiebranders Deelnemer Ja Geen bijzonderheden UCC Coffee Benelux bv site Bolsward Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Koffiebranderij G. Peeze BV Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Starbucks Manufacturing EMEA BV Deelnemer Ja Geen bijzonderheden definitief MJA-Sectorrapport 2013 Koffiebranderijen Pagina 6 van 6