MJA-Sectorrapport 2012 Hoger beroepsonderwijs

Transcriptie

1 MJA-Sectorrapport 2012 Hoger beroepsonderwijs

2

3 Colofon Projectnaam: MJA-monitoring Hoger beroepsonderwijs Datum: 14 mei 2013 Status: Eindversie Kenmerk: /223/BHW/AB/ Contactpersoon: Boudewijn Huenges Wajer Ondersteunend adviesbureau: ARCADIS Nederland BV

4

5 Inhoud Hoofdstuk 1. Inleiding... 1 Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik... 1 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik... 2 Hoofdstuk 4. Spiegeling aan de EEPs... 3 Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler... 4 Hoofdstuk 6. Tabellen... 6

6 Samenvatting Kerngegevens Sectorgegevens Hoger beroepsonderwijs Aantal MJA-deelnemers in 2012 NB Aantal beschouwde bedrijven voor 2012 in dit rapport 34 Aantal toetreders in Aantal uittreders in Werkelijk energieverbruik 2012 (TJ) 2.007,2 Effecten van maatregelen 2012 t.o.v t.o.v t.o.v Procesefficiencyverbetering 1,2% 6,7% 21,4% Besparing in de keten [TJ] (intensivering) 1,1 7,5 7,5 Duurzame energie [TJ] (intensivering) 179,7 684,9 960,8 Resultaten Energieverbruik Het totale werkelijke energieverbruik van de sector bedroeg 2.007,2 TJ in Dit is ongeveer 3,2% hoger dan in Hieronder wordt ingegaan op het energieverbruik van 2012 in relatie tot dat van Dit verschil is het gevolg van een klimaat effect t.w. een koudere winter (verwarming) en warme zomer (meer koeling). Uitvoering van het meerjarenplan van de sector De inhoud van de EEPs vormt normaal gesproken de basis voor het meerjarenplan (MJP) van een sector. Het MJP van het hoger beroepsonderwijs voor de periode zal niet meer worden opgesteld om redenen van niet tijdige beschikbaarheid van een voldoende aantal EEPs als gevolg van late toetreding van een deel van de deelnemers. In de goedgekeurde EEPs heeft de sector toegezegd maatregelen te treffen die in 2012 tot een jaarlijkse besparing van 393 TJ leiden. Na vier jaar bedraagt het jaarlijkse effect van maatregelen 811 TJ. De eerder over 2011 gemelde besparing is bijgesteld doordat enkele instellingen na het uitbrengen van het sectorrapport nog over dat jaar hebben gerapporteerd. Nu is 206% van de EEP-doelstellingen gerealiseerd. De realisatie van de doelstelling wordt echter voor een groot deel veroorzaakt door de veel hogere inzet van duurzame energie (intensivering 685 TJ) binnen de sector ten opzichte van de ambitie (intensivering 135 TJ). De gerealiseerde jaarlijkse cumulatieve besparing van proces efficiency maatregelen 119 TJ blijft echter duidelijk achter bij de ambitie 236,5 TJ. Energiebesparing in het proces Procesmaatregelen in 2012 hebben een extra besparing van 24,3 TJ opgeleverd. De belangrijkste nieuwe procesmaatregelen zijn: Inzet WKK en HR ketels Optimalisering energiezorg bijvoorbeeld m.b.v. GBS systemen Energiebesparing in de keten Ketenmaatregelen hebben in 2012 een totale besparing van 7,5 TJ opgeleverd. De belangrijkste ketenmaatregelen zijn woon-werk en zakelijk vervoer personeel per openbaar vervoer en besparing op papier. I

7 Inzet duurzame energie De totale inzet van duurzame energie in de sector bedraagt 695 TJ in De belangrijkste duurzame-energiemaatregelen zijn inkoop groene stroom en toepassing van WKO Vooruitblik (visie sector) Algemene ontwikkelingen Binnen het Hoger Beroeps Onderwijs zijn steeds meer studenten en medewerkers betrokken bij duurzaamheid: De trend, dat studenten betrokkenheid tonen bij energiebesparing en kritische vragen stellen over de wijze waarop de Hogescholen hieraan uitvoering geven, zet zich voort. De audit methode: AISHE (Auditing Instrument for Sustainability in Higher Education) voor MVO en Duurzaam Hoger Onderwijs (DHO) wordt door steeds meer Hogescholen omarmd. Dit is een duidelijke beweging naar structurele inbedding van duurzaamheid in de curricula. Het keurmerk DHO leidt bij voldoende niveau (minimaal twee 'sterren') tot een Bijzonder Kenmerk Duurzame Ontwikkeling van de NVAO, dat opleidingen meenemen in de accreditatie. Het HBO is in de afgelopen jaren fors gegroeid. De Hogescholen bieden inmiddels toegepast hoger onderwijs voor studenten. Dit blijft druk zetten op de huisvestingsituatie in de sector. Dit leid ertoe dat er afwegingen gemaakt moeten worden voor een optimalere benutting van de bestaande gebouwen vs. het realiseren van nieuwbouw. Nieuwbouw is bij veel instellingen aan de orde. De gemiddelde energetische kwaliteit van de gebouwen neemt als gevolg hiervan sterk toe. WO en HBO, maar ook HBO en MBO werken steeds vaker samen in het ontwikkelen en realiseren van nieuwbouwplannen. Een doelmatiger en daarmee duurzamer gebruik van gebouwen is hiervan het gevolg. Goede voorbeelden zijn de samenwerkingsverbanden tussen de HVA en de UVA, Inholland en de VU, en tussen Hogeschool Leiden en ROC Leiden. Convenantactiviteiten 1. In het platform DUPLHO (Duurzaamheids Platform Hoger Onderwijs), opgericht 2011, is de samenwerking inmiddels uitgebreid naar 18 Hogescholen. In het DUPLHO lopen 22 projecten waarbij duurzaamheid in de bedrijfsvoering wordt geïntegreerd. Projecten zoal zijn: Join the pipe, Led in onderwijsruimtes, Powermanagement, Onderzoek duurzame renovatie, energiezorgsysteem, Duurzaam inkopen en Breeam-methodiek voor bestaande gebouwen, 2. Verdere uitbreiding van lectoraten op het gebied van duurzame energie (Energy Valley) en biobased economy (Groene sector). 3. Een voorbeeldproject op het gebied van ontwikkeling van onderwijs in duurzame energie is het project Duurzame Energie in de Beroepskolom gesteund door het Platform Beroepsonderwijs (HPBO). 4. De Hogescholen hebben deelgenomen aan de kennisbijeenkomsten voor het opzetten van EEPs en deze plannen zijn vervolgens ontwikkeld voor de komende 4 jaar. 5. Mini-symposium Gedrag: Deelnemers hebben er presentaties gehouden over hun ervaringen met gedragsveranderingtrajecten. 6. Bijeenkomsten Financiering van maatregelen: in deze bijeenkomsten werden in kleine groepen voorbeelden van de deelnemers gedeeld. En er is actief deelgenomen aan de discussie rond het onderwerp ESCOs. II

8 Hoofdstuk 1. Inleiding Dit rapport bevat de resultaten van uw sector in het kader van het MJA3-convenant. De grafieken in hoofdstuk 2 tot en met 5 geven u overzichten van: de ontwikkeling van het energieverbruik van uw sector vanaf 2005; de verklaring van de verandering in energieverbruik ten opzichte van vorig jaar; de spiegeling ten opzichte van het meerjarenplan (EEPs) van uw sector; de ontwikkeling van het effect van de PE-, KE- en DE-maatregelen vanaf Hoofdstuk 6 geeft de achterliggende informatie weer in tabellen. Dit sectorrapport is opgesteld op basis van de door bedrijven aangeleverde gegevens in het kader van de jaarlijkse MJA-monitoring. De berekeningen in dit rapport zijn gebaseerd op de methodiek energie-efficiency zoals die is afgesproken in het MJA3-convenant. Details over de methodiek kunt u vinden in de Handreiking Monitoring op de website van Agentschap NL. Het MJA3 convent is door de HBO sector eind 2008 ondertekend. De onderstaande grafiek geeft een beeld van de deelname aan dit convenant dat in 2012 ca 90% van de sector dekt. Aantallen studenten van deelnemende instellingen (vanaf 2008) Aantal deelnemende instellingen (vanaf 2005) Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik Jaarlijks primaire-energieverbruik Elektriciteitsverbruik Aardgasverbruik Verbruik overige brandstoffen Warmteverbruik Energieverbruik[TJprimair] Bovenstaande grafiek betreft het energiegebruik van de deelnemende instellingen in TJ Eindversie MJA-Sectorrapport 2012 Hoger beroepsonderwijs Pagina 1 van 1

9 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik Onderstaande grafiek geeft aan in welke mate verschillende factoren de verandering in het energieverbruik tussen het verslagjaar en het jaar daarvóór verklaren Energie [TJ primair] Energieverbruik vorig jaar 1.944,9 PE-maatregelen (besparend) 24,3 Volume-effect (verhogend) 33,5 Overige invloedsfactoren (ontsparend) 107,0 Onverklaard (besparend) 54,0 Energieverbruik verslagjaar 2.007, Maatregelen in het proces (PE-maatregelen) hebben een besparend effect tot doel (het relatieve energieverbruik wordt minder). Het Volume-effect (effect door verschil in productiehoeveelheid) is verhogend (meer energieverbruik) bij hogere productie of verlagend bij lagere productie. Het deel Overige invloedsfactoren is de optelsom van alle invloedsfactoren die de sector heeft gerapporteerd, zoals hogere/lagere capaciteitsbezetting ten opzichte van vorig jaar of gunstige/ongunstige weersomstandigheden ten opzichte van vorig jaar. Deze optelsom kan uiteindelijk besparend of ontsparend zijn. Voor deze rapportage geldt dat de grootste ontsparende invloed het klimaat was. De post Onverklaard is de restpost. Deze restpost is besparend wanneer het verwachte energieverbruik in het monitoringjaar (de optelsom van de eerste vier posten in de grafiek) hoger is dan het werkelijke energieverbruik. De restpost is ontsparend wanneer het verwachte energieverbruik lager is dan het werkelijke energieverbruik. Hoe kleiner de restpost, des te beter het werkelijke energieverbruik in de sector is verklaard. Eindversie MJA-Sectorrapport 2012 Hoger beroepsonderwijs Pagina 2 van 2

10 Hoofdstuk 4. Spiegeling aan de EEPs Onderstaande grafiek geeft de jaarlijkse ontwikkeling aan van het effect van de getroffen EEPmaatregelen binnen de sector ten opzichte van het EEP-basisjaar (meestal 2008). De horizontale lijn is de EEP-doelstellingen voor 2012 op basis van zekere en voorwaardelijke maatregelen. 30,0% Voortschrijdend resultaat versus doelstelling EEPs Doelstelling Resultaat Aandeel van energieverbruik 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% De MJA3 kent drie pijlers: procesefficiency, ketenefficiency en duurzame energie. Ketenefficiency kan nog worden onderverdeeld in twee categorieën: deelketen productie en deelketen product. Voor duurzame energie is eveneens een splitsing mogelijk: inkoop en (eigen) opwekking. Uitsplitsing van de resultaten naar de verschillende pijlers levert onderstaande grafiek op. Ook hier worden de jaarlijkse cijfers gepresenteerd ten opzichte van de situatie in het EEPbasisjaar. 25,0% Voortschrijdend resultaat per pijler PE KE-productie KE-product DE-inkoop DE-opwekking Aandeel van energieverbruik 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% In de bovenstaande grafiek is zichtbaar dat de intensivering van de inkoop van duurzame energie de grootste bijdrage heeft geleverd aan de realisatie van de totale doelstelling. Eindversie MJA-Sectorrapport 2012 Hoger beroepsonderwijs Pagina 3 van 3

11 Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler Het MJA3-convenant kent drie pijlers: procesefficiency, ketenefficiency en duurzame energie. De grafieken geven de jaarlijkse effecten per pijler vanaf 2006 weer. Deze resultaten zijn aangegeven als percentage van het energieverbruik van de sector. 25,0% PE-maatregelen (cumulatief vanaf 2006) PE-besparing 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% * Ontwikkeling cumulatieve besparing vanaf 2006 (percentage is afgeleid van index) 0,4% KE-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2005) KE-productieketen KE-productketen KE-besparing 0,4% 0,3% 0,3% 0,2% 0,2% 0,1% 0,1% 0,0% * Toename (t.o.v. 2005) ketenbesparing als percentage van het totale energiegebruik (+ de procesefficiency-besparingen) in het betreffende jaar. Er zijn over de periode 2006 t/m 2008 geen KE maatregelen gerapporteerd Eindversie MJA-Sectorrapport 2012 Hoger beroepsonderwijs Pagina 4 van 4

12 Aandeel DE 50,0% 45,0% 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% DE-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2005) DE-inkoop DE-opwekking 0,0% * Toename (t.o.v. 2005) gebruik DE als percentage van het totale energiegebruik in het betreffende jaar Eindversie MJA-Sectorrapport 2012 Hoger beroepsonderwijs Pagina 5 van 5

13 Hoofdstuk 6. Tabellen De eerste tabel hieronder bevat de gerapporteerde gegevens over het jaarlijkse energieverbruik en de uitgevoerde maatregelen vanaf De tweede tabel geeft een overzicht van het effect van geplande en gerealiseerde maatregelen op jaarbasis ten opzichte van het EEP-basisjaar Er is daarbij niet gecorrigeerd voor gewijzigde omstandigheden (bijvoorbeeld het productieniveau). De derde tabel geeft een overzicht van alle bedrijven die vanaf 2005 hebben gerapporteerd. Van deze bedrijven zijn alle beschikbare cijfers vanaf 2005 tot en met 2012 in het sectorrapport verwerkt. In de derde kolom is per bedrijf aangegeven of de gegevens over 2012 in dit rapport zijn meegenomen. Alle waarden zijn in TJ primair per jaar. Tabel 1 Energie- en besparingscijfers Aantal deelnemende instellingen Resultaten per jaar [TJ] Werkelijk energieverbruik Besparing door PE-maatregelen KE-besparing in de productieketen KE-besparing in de productketen Inkoop van duurzame energie Opwekking van duurzame energie * Er werden in 2009 voor het eerst KE maatregelen gerapporteerd Tabel 2 Effecten van uitgevoerde maatregelen in 2012 Categorie Subcategorie Verwacht eindresultaat in 2012 (EEPs) Effect [TJ] ten opzichte van basisjaar 2008 Gerealiseerd jaarlijks effect t/m verslagjaar Procesmaatregelen 16,5 16,2 Installaties en gebouwen 77,9 53,1 Procesefficiency Energiezorg en gedragsmaatregelen 121,4 49,3 Strategische projecten 20,8 0,0 Subtotaal procesefficiency 236,6 118,6 Maatregelen in de productieketen 0,0 2,1 Ketenefficiency Maatregelen in de productketen 0,0 5,3 Subtotaal ketenefficiency 0,0 7,5 Inkoop van duurzame energie 153,0 666,6 Duurzame energie Opwekking van duurzame energie 3,3 18,3 Subtotaal duurzame energie 156,3 684,9 Totaal 392,9 810,9 Eindversie MJA-Sectorrapport 2012 Hoger beroepsonderwijs Pagina 6 van 6

14 Tabel 3 Deelnemende bedrijven binnen de sector inclusief (historische) uittreders Bedrijfsnaam Status in 2012 en daarvoor X Meegenomen in 2012? Toelichting Christelijke Hogeschool Windesheim / Facilitair Bedrijf X X X X X X X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden De Haagse Hogeschool Hoofdvestiging X X X X X Geen bijzonderheden Deelnemer Ja Fontys Hogescholen R1-R5, Eindhoven X X X X X X X Geen bijzonderheden Deelnemer Ja HAS Hogeschool X X X X X X X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Hogeschool Arnhem en Nijmegen X X X X X X X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Hogeschool Inholland (Alkmaar) X X X X X X X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Hogeschool Inholland (Den Haag) X X X X X X X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Hogeschool Inholland (Rotterdam) X X X X X X X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Hogeschool Leiden (Leiden) X X X X X X X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Hogeschool Leiden (Rotterdam X X X Geen onderdeel meer van Uittreder Nee Pabo Thomas Moore) Hogeschool Leiden Hogeschool Rotterdam X X X X X X X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Hogeschool Van Hall-Larenstein X X X X X X X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Hogeschool Zeeland X X X X X X X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Hogeschool Zuyd X X X X X X X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Marnix Academie Utrecht X X X X X X X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Saxion Hogeschool Deventer X X X X X X X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Saxion Hogeschool Enschede X X X X X X X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Stenden Hogeschool X X X X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Driestar Educatief (locatie Gouda) X X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Hanzehogeschool Groningen X X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Hogeschool Edith Stein / OCT X X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Hogeschool Utrecht X X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Hogeschool Van Hall-Larenstein X X Geen bijzonderheden Deelnemer Ja (locatie Velp) ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Avans Hogescholen X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Christelijke Hogeschool Ede X Deelnemer Ja EEP procedure niet afgerond Codarts Hogeschool voor de Kunsten X Geen bijzonderheden Deelnemer Ja Gereformeerde Hogeschool X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Gerrit Rietveld Academie X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Hogeschool De Kempel X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Hotelschool Den Haag X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden NHTV internationaal hoger onderwijs Breda X Geen bijzonderheden Deelnemer Ja Stenden Hogeschool Emmen X Deelnemer Ja Geen bijzonderheden Stichting Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten X Geen bijzonderheden Deelnemer Ja Stichting Hogeschool van Amsterdam X Geen bijzonderheden Deelnemer Ja Geen EEP; gaf vorig jaar aan Iselinge Hogeschool, Doetinchem Was nooit monitoring deelnemer Uittreder Nee uit MJA3 te willen treden *** Eindversie MJA-Sectorrapport 2012 Hoger beroepsonderwijs Pagina 7 van 7