MJA-Sectorrapport 2014 Frisdranken, Waters en Sappen

Transcriptie

1 MJA-Sectorrapport 2014 Frisdranken, Waters en Sappen

2

3 Colofon Projectnaam: MJA-monitoring 2014 Sector: Frisdranken, Waters en Sappen Datum: 17 juni 2015 Status: Definitief Kenmerk: /TDL/ Locatie: Utrecht Contactpersoon: Tobias de Ligt Ondersteunend adviesbureau: ARCADIS Nederland BV

4

5 Inhoud Hoofdstuk 1. Inleiding... 1 Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik... 1 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik... 2 Hoofdstuk 4. Spiegeling aan het MJP... 3 Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler... 4 Hoofdstuk 6. Tabellen... 6 Databaseversie d.d.: :00

6 Samenvatting Kerngegevens Sectorgegevens Frisdranken, Waters en Sappen Aantal MJA-deelnemers in Aantal beschouwde bedrijven voor 2014 in dit rapport 9 Aantal toetreders in Aantal uittreders in Werkelijk energieverbruik 2014 (TJ) Effecten van maatregelen 2014 t.o.v t.o.v Procesefficiencyverbetering 1,6% 11,7% Besparing in de keten [TJ] -68,5 110,6 Duurzame energie [TJ] -56,4 278,3 Resultaten Energieverbruik Het totale werkelijke energieverbruik van de sector bedroeg TJ in Dit is ongeveer 2,2% lager dan in Deze daling is het gevolg van de daling van het productievolume met 4,3% en het uitvoeren van besparingsmaatregelen. De afgelopen vijf jaar schommelt het energiegebruik rond de TJ. Uitvoering van het meerjarenplan van de sector In het meerjarenplan (MJP) heeft de sector toegezegd maatregelen te treffen die in 2016 tot een jaarlijkse besparing van 176,0 TJ leiden. Na twee jaar bedraagt het jaarlijkse effect van maatregelen 28,9 TJ. Hiermee is 16,4% van de MJP-doelstelling gerealiseerd. De energiebesparing door procesefficiency ligt op koers met 62% van de MJP-doelstelling. De energiebesparing door ketenefficiency ligt niet op koers met de MJP-doelstelling. In vergelijking met 2012 is de besparing in de keten dit jaar afgenomen. Op het gebied van duurzame energie zijn in het MJP geen maatregelen gepland. De inkoop van duurzame energie is ten opzichte van 2013 afgenomen met ruim 56 TJ en ten opzichte van 2012 afgenomen met 8 TJ. Energiebesparing in het proces Procesmaatregelen in 2014 hebben een besparing van 20,2 TJ opgeleverd. De belangrijkste procesmaatregelen zijn: Optimaliseren gebouwbeheerssysteem; LED verlichting installeren; Tijdig afschakelen apparaten. Energiebesparing in de keten Ketenmaatregelen hebben in 2014 een totale besparing van 110,6 TJ opgeleverd. De belangrijkste ketenmaatregelen zijn: Besparing in keten i.v.m. lichtere flessen; Verhoging percentage gerecycled PET; Extern magazijn vervangen door magazijn op locatie. I

7 Inzet duurzame energie De totale inzet van duurzame energie in de sector bedraagt 278,3 TJ in De belangrijkste duurzame-energiemaatregel is: Inkoop groene stroom. Vooruitblik Algemene ontwikkeling Voor drankenproducenten blijft de economische situatie in Nederland ongunstig en dreigt zelfs nog verder te dalen. Mede door de huidige economische crisis heeft de Nederlandse drankmarkt (en algehele levensmiddelenindustrie) meer last van lagere accijnzen in Duitsland en België. Consumenten die in de grensstreken wonen, kopen hun producten vaker over de grens. Bovendien zijn meer consumenten leidingwater gaan drinken als vervanging voor andere dranken. Van de frisdranken die in Nederland worden genuttigd is ongeveer 1/3 laagcalorisch. Met uitzondering van mineraal- en bronwater laten de dranken uit het segment van de FWS-leden een daling zien. Bij elkaar zorgt dit voor een dalende trend van het FWS-producttotaal. Daling producttotaal van invloed op energieverbruik Het lagere productievolume heeft op twee manieren invloed op het energiegebruik van bedrijven. Doordat er minder wordt geproduceerd is er in totaal minder energie nodig, maar doordat er minder wordt geproduceerd, daalt gelijktijdig de efficiëntie in de productie. Bij een verlaagd productievolume moeten de vaste verbruiken verdeeld moeten worden over minder eenheden, dat leidt tot een hoger verbruik per eenheid. Tevens heeft de consumentenvraag naar dranken in verpakkingen van een kleiner formaat ook een energie-efficiëntieverlies tot gevolg. Er zijn namelijk meer handelingen nodig per hectoliter dan bij grote verpakkingen. De Nederlandse weersomstandigheden in 2014 hadden echter een positieve invloed op het energiegebruik. Dit was voornamelijk te danken aan de zachte winter. Ketenimpact Zoals uit een voorstudie van de ketenkaart blijkt, is er wat betreft energie-efficiency en uitstoot van broeikasgassen veel winst te behalen in de keten. De eenvoudig uit te voeren maatregelen op de productielocaties zijn vaak al genomen (echte kenteringen kunnen vooral worden veroorzaakt door doorbraaktechnologieën). Een factor die veel invloed heeft op ketenimpact is transport. Voor het transport wordt er vaak gebruik gemaakt van LZV s. Dit zijn extra lange zware vrachtautocombinaties. Deze zijn een stuk efficiënter dan de normale vrachtauto s. In de keten van PET zijn in het kader van de Raamovereenkomst verpakkingen ( ) invloedrijke afspraken gemaakt met betrekking tot R-PET. R-PET staat voor gerecycled PET. R- PET materiaal in flessen heeft een lager energieverbruik dan virgin materiaal. FWS heeft zichzelf in een brancheverduurzamingsplan Hoogst Haalbare doelen R-PET ambitieuze doelen gesteld die in de loop van 2015 bekend zullen worden. Een van de grote invloeden in de keten (waar FWS-leden overigens geen invloed op kunnen uitoefenen) is het vervoer van en naar de supermarkt. Er lijkt zich een trend te vormen naar II

8 kopen via internet. Een van de supermarktketens in Nederland speelt daarop in door het openen van zogenaamde pick-up points. Op deze afhaalpunten staat het vooraf bestelde pakket met producten klaar voor de consument. Het moet nog blijken wat voor een klimaatimpact deze ontwikkeling op de keten heeft. Convenantactiviteiten Naast de maatregelen beschreven in de Energy Efficiency Plans van deelnemende bedrijven zijn er door de sector twee sectorbrede ideeën voorgesteld. 1. Benchmark/monitoring energie en water efficiëntie. Het eerste idee is het opzetten van een monitoring van energie en water efficiency per productie-eenheid. Bedrijven willen van elkaar weten of ze ongeveer een gelijke efficiency behalen en vervolgens eventueel ervaringen uitwisselen. De Rijksdienst van Ondernemend Nederland (RVO) kan bij het opzetten van de monitoring ondersteuning bieden. Verwacht wordt dat vooral de FWS-leden met een enkele productielocatie hier baat bij hebben. Mogelijk kan de FWS bij een gebruikersgroep aansluiten die ruim ervaring heeft bij de opzet van een dergelijke monitoring. 2. Forum voor KAM-managers. Een tweede idee is het opzetten van een forum waar bedrijven ervaringen en ideeën kunnen uitwisselen. Een van de MJA3 bedrijven had hier in het verleden positieve ervaring mee. De grotere bedrijven denken hier niet veel van te zullen leren maar willen dit doen ter ondersteuning van de kleinere leden. Ook bij de uitwerking van dit idee kan de RVO mogelijk steun bieden. III

9 Energieverbruik [TJ primair] Hoofdstuk 1. Inleiding Dit rapport bevat de resultaten van uw sector in het kader van het MJA3-convenant. De grafieken in hoofdstuk 2 tot en met 5 geven u overzichten van: De ontwikkeling van het energieverbruik van uw sector vanaf De verklaring van de verandering in energieverbruik ten opzichte van vorig jaar. De spiegeling ten opzichte van het meerjarenplan (MJP) van uw sector. De ontwikkeling van het effect van de PE-, KE- en DE-maatregelen vanaf 2009, waarbij alle relevante gegevens vanaf 2005 zijn meegenomen. Hoofdstuk 6 geeft de achterliggende informatie weer in tabellen. Dit sectorrapport is opgesteld op basis van de door bedrijven aangeleverde gegevens in het kader van de jaarlijkse MJA-monitoring. De berekeningen in dit rapport zijn gebaseerd op de methodiek energie-efficiency zoals die is afgesproken in het MJA3-convenant. Details over de methodiek kunt u vinden in de Handreiking Monitoring op de website van RVO.nl. De cijfers van voorgaande jaren kunnen afwijken van de cijfers gerapporteerd in eerdere sector rapporten. Doordat bedrijven na het verschijnen van deze rapportages door voortschrijdend inzicht energie-(besparing)cijfers hebben aangepast in het elektronisch milieujaarverslag (e-mjv), zijn ook de geaggregeerde cijfers in het huidige sectorrapport gewijzigd. Deze wijzigingen hebben echter geen invloed op de conclusies van voorgaande verslagjaren. Indien deze wijzigingen wel een significante invloed hebben, dan is dit expliciet in de rapportage vermeld. Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik Onderstaande grafiek laat het jaarlijkse energieverbruik van uw sector vanaf 2009 zien Jaarlijks primaire-energieverbruik Elektriciteitsverbruik Aardgasverbruik Verbruik overige brandstoffen Warmteverbruik Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Frisdranken, Waters en Sappen Pagina 1 van 7

10 Energie [TJ primair] Energieverbruik ,7 PE-maatregelen (besparend) - 20,2 Volume-effect (verlagend) - 53,3 Overige invloedsfactoren (ontsparend) 10,6 Onverklaard (ontsparend) 34,8 Energieverbruik ,6 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik Onderstaande grafiek geeft aan in welke mate verschillende factoren de verandering in het energieverbruik tussen het verslagjaar en het jaar daarvóór verklaren Verklaring verandering energieverbruik 2014 t.o.v Maatregelen in het proces (PE-maatregelen) hebben een besparend effect tot doel (het relatieve energieverbruik wordt minder). Het Volume-effect (effect door verschil in productiehoeveelheid) is verhogend (meer energieverbruik) bij hogere productie of verlagend bij lagere productie. Het deel Overige invloedsfactoren is de optelsom van alle invloedsfactoren die de sector heeft gerapporteerd, zoals hogere/lagere capaciteitsbezetting ten opzichte van vorig jaar of gunstige/ongunstige weersomstandigheden ten opzichte van vorig jaar. Deze optelsom kan uiteindelijk besparend of ontsparend zijn. De post Onverklaard is de restpost. Deze restpost is besparend wanneer het berekende energieverbruik in het monitoringjaar (de optelsom van de eerste vier posten in de grafiek) hoger is dan het werkelijke energieverbruik. De restpost is ontsparend wanneer het berekende energieverbruik lager is dan het werkelijke energieverbruik. Hoe kleiner de restpost, des te beter het werkelijke energieverbruik in de sector is verklaard. Het energieverbruik van de sector is tussen 2013 en 2014 gedaald (-28 TJ). De verlaging van het energieverbruik wordt deels verklaard door het uitvoeren van besparende PE-maatregelen (-20 TJ) en verminderde productie (- 53 TJ). Overige invloedsfactoren werkte daarentegen ontsparend (+11 TJ), zodat het onverklaarde deel (ontsparend) van het verschil op +35 TJ blijft steken. Het onverklaarde deel is gelijk aan 2,8% van het totaalverbruik. Met andere woorden, meer dan 97% van het totale energieverbruik van de sector in 2014 is onderbouwd met de gerapporteerde factoren van alle bedrijven samen. Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Frisdranken, Waters en Sappen Pagina 2 van 7

11 Aandeel van energieverbruik Aandeel van energieverbruik Hoofdstuk 4. Spiegeling aan het MJP Onderstaande grafiek geeft de jaarlijkse ontwikkeling aan van het effect van de getroffen EEPmaatregelen binnen de sector ten opzichte van 2012, het jaar voorafgaand aan de beschouwde EEP-periode. De horizontale lijn is de MJP-doelstelling voor 2016 op basis van zekere en voorwaardelijke maatregelen. Voortschrijdend resultaat versus MJP-doelstelling 16,0% Doelstelling Resultaat 14,0% 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% De MJA3 kent drie pijlers: procesefficiency, ketenefficiency en duurzame energie. Ketenefficiency kan nog worden onderverdeeld in twee categorieën: deelketen productie en deelketen product 1. Voor duurzame energie is eveneens een splitsing mogelijk: inkoop en (eigen) opwekking. Uitsplitsing van de resultaten naar de verschillende pijlers levert onderstaande grafiek op. Ook hier worden de jaarlijkse cijfers gepresenteerd ten opzichte van Voortschrijdend resultaat per pijler 6,0% Procesefficiency Ketenefficiency Duurzame energie 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% -1,0% ,0% In hoofdstuk 6 op pagina 7 is in de grafiek het verloop van de cumulatieve geplande en gerealiseerde besparing in PJ per jaar in MJP periode te zien. 1 Bij ketenprojecten wordt een onderscheid gemaakt tussen maatregelen in de productieketen (de grondstof- en productiefase) en de productketen (bij de eindgebruiker). Alleen besparingen in de productieketen in Nederland tellen mee in de berekening van de energie-efficiency in de keten. Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Frisdranken, Waters en Sappen Pagina 3 van 7

12 KE-besparing PE-besparing Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler De grafieken geven de jaarlijkse effecten per pijler vanaf 2009 weer, met de kanttekening dat alle relevante gegevens vanaf 2005 in berekeningen van de resultaten zijn verwerkt. Deze resultaten zijn aangegeven als percentage van het energieverbruik van de sector. 14,0% 12,0% PE-maatregelen (cumulatief berekend vanaf 2006) 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% Procesmaatregelen in 2014 hebben een besparing van 20,2 TJ opgeleverd. De belangrijkste procesmaatregelen zijn: Optimaliseren gebouwbeheerssysteem; LED verlichting installeren; Tijdig afschakelen apparaten. KE-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2005) 25,0% Productieketen Productketen 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% Ketenmaatregelen hebben in 2014 een totale besparing van 110,6 TJ opgeleverd. De belangrijkste ketenmaatregelen zijn: Besparing in keten i.v.m. lichtere flessen; Verhoging percentage gerecycled PET; Extern magazijn vervangen door magazijn op locatie. Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Frisdranken, Waters en Sappen Pagina 4 van 7

13 Aandeel DE DE-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2005) 30,0% Inkoop Opwekking 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% De totale inzet van duurzame energie in de sector bedraagt 278,3 TJ in De belangrijkste duurzame-energiemaatregel is: Inkoop groene stroom. Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Frisdranken, Waters en Sappen Pagina 5 van 7

14 Tabellen De eerste tabel hieronder bevat de gerapporteerde gegevens over het jaarlijkse energieverbruik en de uitgevoerde maatregelen vanaf De tweede tabel geeft een overzicht van het effect van geplande en gerealiseerde maatregelen op jaarbasis ten opzichte van Er is daarbij niet gecorrigeerd voor gewijzigde omstandigheden (bijvoorbeeld het productieniveau). Alle waarden in tabel 1 en 2 zijn in TJ primair per jaar. Tabel 1 Energie- en besparingscijfers. Resultaten per jaar [TJ] Werkelijk energieverbruik Besparing door PE-maatregelen KE-besparing in de productieketen KE-besparing in de productketen Inkoop van duurzame energie Opwekking van duurzame energie Toelichting bij de tabel: De MJA rekenmethodiek Energie-efficiency stelt dat procesmaatregelen éénmaal worden gerapporteerd (in het jaar van ingebruikname). Ketenprojecten en inzet duurzame energie worden jaarlijks gerapporteerd, zolang ze actief zijn. Tabel 2 Effecten van uitgevoerde maatregelen in Categorie Procesefficiency Ketenefficiency Duurzame energie Subcategorie Effect [TJ] ten opzichte van 2012 Verwacht eindresultaat in 2016 (MJP) Gerealiseerd jaarlijks effect t/m verslagjaar Procesmaatregelen 41,0 11,7 Installaties en gebouwen 50,0 28,5 Energiezorg en gedragsmaatregelen 14,0 23,4 Strategische projecten 0,0 0,0 Subtotaal procesefficiency 103,0 63,6 Maatregelen in de productieketen 54,0-26,7 Maatregelen in de productketen 19,0 0,0 Subtotaal ketenefficiency 73,0-26,7 Inkoop van duurzame energie 0,0-8,1 Opwekking van duurzame energie 0,0 0,0 Subtotaal duurzame energie 0,0-8,1 Totaal 176,0 28,9 Toelichting bij de tabel: De MJA rekenmethodiek Energie-efficiency stelt dat procesmaatregelen éénmaal worden gerapporteerd (in het jaar van ingebruikname). Ketenprojecten en inzet duurzame energie worden jaarlijks gerapporteerd, zolang ze actief zijn. Dit heeft gevolgen voor de spiegeling t.o.v. het MJP. Het resultaat voor ketenefficiency en inzet duurzame energie is het resultaat in 2014, verminderd met het resultaat in het jaar 2012, immers het jaar voorafgaand aan de EEP periode. Hierdoor kunnen negatieve waarden voorkomen. Op die manier is een transparante vergelijking met het MJP mogelijk. Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Frisdranken, Waters en Sappen Pagina 6 van 7

15 In onderste grafiek is de cumulatieve geplande en gerealiseerde absolute besparing in de MJP periode weergegeven. De geplande besparing is de som van alle zekere en voorwaardelijke maatregelen, de gerealiseerde besparing is de som van uitgevoerde zekere, voorwaardelijke, onzekere, aanvullende en langlopende (uit vorige EEP-perioden) KE- en DEmaatregelen Cumulatieve geplande en gerealiseerde besparing MJP FWS (TJ) Gepland Realisatie Gepland Realisatie -8 Gepland Realisatie Gepland Realisatie DE KE PE De laatste tabel geeft een overzicht van alle bedrijven die vanaf 2005 hebben gerapporteerd. Van deze bedrijven zijn alle beschikbare cijfers vanaf 2005 tot en met 2014 in het sectorrapport verwerkt. In de vierde kolom is per bedrijf aangegeven of de gegevens over 2014 in dit rapport zijn meegenomen. Tabel 3 Deelnemende bedrijven binnen de sector inclusief (historische) uittreders. Bedrijfsnaam Inrichting Vestigingsplaats Meegenomen in 2014? Coca Cola Enterprices Nederland BV Coca Cola Enterprices Nederland BV Dongen Ja DIS BV DIS BV Sittard Ja Hero Nederland BV Hero Nederland BV Breda Ja Refresco Benelux Refresco Benelux BV Maarheeze Ja Refresco Benelux BV Bodegraven Ja Schiffers Food BV Hoensbroek Ja United Soft Drinks BV United Soft Drinks Goor Ja United Softdrinks Utrecht Ja Vrumona Vrumona B.V. Bunnik Ja *** Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Frisdranken, Waters en Sappen Pagina 7 van 7