MJA-Sectorrapport 2014 Groenten- en fruitverwerkende industrie

Transcriptie

1 MJA-Sectorrapport 2014 Groenten- en fruitverwerkende industrie

2

3 Colofon Projectnaam: MJA-monitoring 2014 Sector: Groenten- en fruitverwerkende industrie Datum: 18 juni 2015 Status: Definitief Kenmerk: /TDL/ Locatie: Utrecht Contactpersoon: Tobias de Ligt Ondersteunend adviesbureau: EEI/ARCADIS Nederland BV

4

5 Inhoud Hoofdstuk 1. Inleiding... 1 Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik... 1 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik... 2 Hoofdstuk 4. Spiegeling aan het MJP... 3 Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler... 4 Hoofdstuk 6. Tabellen... 6 Databaseversie d.d.: :00

6 Samenvatting Kerngegevens Sectorgegevens Groenten- en fruitverwerkende industrie Aantal MJA-deelnemers in Aantal beschouwde bedrijven voor 2014 in dit rapport 19 Aantal toetreders in Aantal uittreders in Werkelijk energieverbruik 2014 (TJ) Effecten van maatregelen 2014 t.o.v t.o.v Procesefficiencyverbetering 2,1% 17,6% Besparing in de keten [TJ] -10,0 79,3 Duurzame energie [TJ] -6,8 75,5 Resultaten Energieverbruik Het totale werkelijke energieverbruik van de sector bedroeg 2.471,0 TJ in Dit is ongeveer 1,4% hoger dan in Deze stijging is het gevolg van een productiestijging van 2,6% in 2014 ten opzichte van Het aandeel duurzame energie ligt op 3,3%. In de sector worden verschillende methoden gebruikt om groenten en fruit te verduurzamen. De methoden variëren sterk in energieverbruik, hierdoor zijn de bedrijven onderling energetisch erg verschillend. Uitvoering van het meerjarenplan van de sector In het meerjarenplan (MJP) heeft de sector toegezegd maatregelen te treffen die in 2016 tot een jaarlijkse besparing van 299,8 TJ leiden. Na twee jaar bedraagt het jaarlijkse effect van maatregelen 97,9 TJ. Hiermee is 33% van de MJP-doelstelling gerealiseerd. Bijna 98% van dit resultaat is het gevolg van procesmaatregelen. De rest van de besparing is het effect van ketenprojecten. De realisatie van procesmaatregelen is iets achtergebleven bij de planning. Energiebesparing in het proces Procesmaatregelen in 2014 hebben een besparing van 52,2 TJ (2,1%) opgeleverd. De belangrijkste procesmaatregelen zijn: T5 + LED installeren; Implementatie softwarepakket voor planning; Tijdig vervangen van de condenspotten en/of onderhoud plegen aan de condenspotten. I

7 Energiebesparing in de keten Ketenmaatregelen hebben in 2014 een totale besparing van 83,6 TJ opgeleverd. De belangrijkste ketenmaatregelen zijn: Gebruik van PET-flessen i.p.v PE-flessen; Reststromen naar vergister; Hergebruik PE-folie. Inzet duurzame energie De totale inzet van duurzame energie in de sector bedraagt 82,2 TJ in De belangrijkste duurzame-energiemaatregelen zijn: Opwekken en gebruiken van duurzame energie uit reststromen en biomassa. Vooruitblik Algemene ontwikkelingen De groenten- en fruitverwerkende industrie bestaat uit bedrijven die verse groenten en fruit verwerken tot lang houdbare producten. Verschillende technieken worden hiervoor gebruikt zoals steriliseren en pasteuriseren, diepvriezen, drogen, konfijten, fermenteren, concentreren. De geconserveerde producten zijn meestal consumentenproducten in pot, blik of diepvriesverpakking (karton of zak). Een aantal fabrikanten produceert ook business to business producten: de verwerkte groenten en fruit vormen het ingrediënt voor een volgend product. Gedroogde groenten kunnen ingrediënten zijn voor de fabrikanten van droge soepen, diepvries champignons en diepvriesgroenten kunnen ingrediënten zijn voor fabrikanten van bijvoorbeeld convenience producten zoals pizza. En verwerkt fruit kan ook een ingrediënt zijn voor producten van de banketindustrie. De keten van de groenten en fruitverwerkende industrie is vrij kort. De fabrikanten van verwerkte groenten sluiten elk seizoen contracten met telers of commissionairs over de gewenste hoeveelheden en soorten groenten die de fabrikant dat seizoen wil gaan verwerken. De groenten worden direct na de oogst verwerkt. Alle groenten zijn vollegrondsgroenten en worden dus in de open lucht geteeld en geoogst. Het meeste fruit dat door de industrie wordt verwerkt wordt in het buitenland geteeld. Veel bedrijven hebben daarom bij de buitenlandse teeltgebieden productie bedrijven opgericht die het aanbod van vers fruit direct kunnen verwerken. De producten van de groenten- en fruitverwerkende industrie worden voor het grootste deel via de supermarkten aan de consumenten verkocht. De verhouding tussen de binnenlandse en buitenlandse afzet verschilt van bedrijf tot bedrijf. Van oudsher exporteren de champignonverwerkende bedrijven het grootste deel van de productie. Andere bedrijven hebben dochterondernemingen in Oost Europa opgericht om juist aan de markten in dat deel van Europa te kunnen leveren. Voor de bedrijven met alleen een productievestiging in Nederland zijn exportmarkten van groot belang en zij proberen hierin dan ook te groeien. De consumptie van groenten en fruit is vrij stabiel. Ondernemingen en brancheorganisaties in de ketens van groenten en fruit moeten daarom vrij veel inspanningen geven aan de promotie van (verwerkte) groenten en fruit. De VIGEF heeft vanaf 2007 campagne gevoerd om het imago van verwerkte groenten en fruit te verbeteren. Lang bestond het beeld dat verwerkte groenten en fruit minder vitaminen en mineralen bevatten dat de verse producten. Met behulp van de imagocampagnes en de wetenschappelijke dossiers die hieraan ten grondslag liggen is II

8 dat beeld inmiddels volledig veranderd. Een volgende stap die de fabrikanten zetten is om het gouden standaard product meer onder de aandacht te brengen. De gouden standaard producten zijn volgens de groenten- en fruitverwerkende industrie verwerkte producten die geen vers equivalent hebben zoals peulvruchten, diepvries rode kool, zuurkool. De VIGEF is met de brancheorganisaties in andere EU landen in overleg om in 2016/2017 een derde imagocampagne voor verwerkte groenten te starten. Met telers wordt samengewerkt aan een duurzamere en efficiëntere teelt van groente. In het programma voor 2015 wordt aandacht gegeven aan nieuwe technieken voor een betere bodemvruchtbaarheid, efficiëntere beregeningsmethoden, effectiever (minder) gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Het belang van een effectieve en duurzame grondstoffenvoorziening wordt alom gedragen in Europa. Convenantactiviteiten Er zijn inmiddels initiatieven gestart tussen brancheorganisaties voor verwerkers en telers van groenten in Frankrijk, Belgie en Nederland om over de grenzen te werken aan een duurzamere keten voor groenten en fruit. Het thema van de PROFEL vegetable conference 2015 was "Preserved Vegetables: the ultimate solution to food waste?". In dit congres heeft de groenten- en fruitverwerkende industrie laten zien hoe zij een bijdrage levert aan het actuele thema voedselverspilling. Grondstoffen worden efficiënt verwerkt tot lang houdbare producten die op het gewenste moment en in de gewenste porties door de consument gegeten kunnen worden. De verwerkende industrie heeft in de loop der tijd veel geïnvesteerd in het efficiënter produceren. Het meerjaren programma energie-efficiency loopt al vanaf het begin van de jaren negentig. Behalve in energie-efficiency is ook geïnvesteerd in efficiënter gebruik van water, in verpakkingsmateriaal dat niet alleen lichter is maar ook opnieuw als grondstof kan worden ingezet en in waterzuiveringsinstallaties. De agenda voor de toekomst richt zich vooral op hergebruik van water en nuttige ingrediënten in reststromen. De basis voor deze agenda is Routekaart rapport dat de VIGEF in 2012 heeft opgesteld. De aanbevelingen in dit rapport richten zich niet alleen op grondstoffenvoorziening en techniek maar ook op arbeid en imago. De conclusie is dat de Nederlandse groente- en fruitverwerkende industrie voldoende uitdagingen heeft en ziet voor een positieve toekomst. III

9 Energieverbruik [TJ primair] Hoofdstuk 1. Inleiding Dit rapport bevat de resultaten van uw sector in het kader van het MJA3-convenant. De grafieken in hoofdstuk 2 tot en met 5 geven u overzichten van: De ontwikkeling van het energieverbruik van uw sector vanaf De verklaring van de verandering in energieverbruik ten opzichte van vorig jaar. De spiegeling ten opzichte van het meerjarenplan (MJP) van uw sector. De ontwikkeling van het effect van de PE-, KE- en DE-maatregelen vanaf 2009, waarbij alle relevante gegevens vanaf 2005 zijn meegenomen. Hoofdstuk 6 geeft de achterliggende informatie weer in tabellen. De cijfers van voorgaande jaren kunnen afwijken van de cijfers gerapporteerd in eerdere sector rapporten. Doordat bedrijven na het verschijnen van deze rapportages door voortschrijdend inzicht energie- (besparing)cijfers hebben aangepast in het elektronisch milieujaarverslag (e-mjv), zijn ook de geaggregeerde cijfers in het huidige sectorrapport gewijzigd. Deze wijzigingen hebben echter geen invloed op de conclusies van voorgaande verslagjaren. Indien deze wijzigingen wel een significante invloed hebben, dan is dit expliciet in de rapportage vermeld. Dit sectorrapport is opgesteld op basis van de door bedrijven aangeleverde gegevens in het kader van de jaarlijkse MJA-monitoring. De berekeningen in dit rapport zijn gebaseerd op de methodiek energie-efficiency zoals die is afgesproken in het MJA3-convenant. Details over de methodiek kunt u vinden in de Handreiking Monitoring op de website van RVO.nl. Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik Onderstaande grafiek laat het jaarlijkse energieverbruik van uw sector vanaf 2009 zien Jaarlijks primaire-energieverbruik Elektriciteitsverbruik Aardgasverbruik Verbruik overige brandstoffen Warmteverbruik Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Groenten- en fruitverwerkende industrie Pagina 1 van 7

10 Energie [TJ primair] Energieverbruik ,5 PE-maatregelen (besparend) - 52,2 Volume-effect (verhogend) 52,6 Overige invloedsfactoren (ontsparend) 6,2 Onverklaard (ontsparend) 26,9 Energieverbruik ,0 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik Onderstaande grafiek geeft aan in welke mate verschillende factoren de verandering in het energieverbruik tussen het verslagjaar en het jaar daarvóór verklaren Verklaring verandering energieverbruik 2014 t.o.v Maatregelen in het proces (PE-maatregelen) hebben een besparend effect tot doel (het relatieve energieverbruik wordt minder). Het Volume-effect (effect door verschil in productiehoeveelheid) is verhogend (meer energieverbruik) bij hogere productie of verlagend bij lagere productie. Het deel Overige invloedsfactoren is de optelsom van alle invloedsfactoren die de sector heeft gerapporteerd, zoals hogere/lagere capaciteitsbezetting ten opzichte van vorig jaar of gunstige/ongunstige weersomstandigheden ten opzichte van vorig jaar. Deze optelsom kan uiteindelijk besparend of ontsparend zijn. De post Onverklaard is de restpost. Deze restpost is besparend wanneer het berekende energieverbruik in het monitoringjaar (de optelsom van de eerste vier posten in de grafiek) hoger is dan het werkelijke energieverbruik. De restpost is ontsparend wanneer het berekende energieverbruik lager is dan het werkelijke energieverbruik. Hoe kleiner de restpost, des te beter het werkelijke energieverbruik in de sector is verklaard. De restpost van onverklaard verbruik (ontsparend effect) in 2014 bedraagt 26,9 TJ ten opzichte van 2013 en bedraagt hiermee 1,1% van het totaalverbruik. Met andere woorden, bijna 99% van het totale energieverbruik van de sector in 2014 is onderbouwd met de gerapporteerde factoren van alle bedrijven samen. Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Groenten- en fruitverwerkende industrie Pagina 2 van 7

11 Aandeel van energieverbruik Aandeel van energieverbruik Hoofdstuk 4. Spiegeling aan het MJP Onderstaande grafiek geeft de jaarlijkse ontwikkeling aan van het effect van de getroffen EEPmaatregelen binnen de sector ten opzichte van 2012, het jaar voorafgaand aan de beschouwde EEP-periode. De horizontale lijn is de MJP-doelstelling voor 2016 op basis van zekere en voorwaardelijke maatregelen. Voortschrijdend resultaat versus MJP-doelstelling 14,0% Doelstelling Resultaat 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% De MJA3 kent drie pijlers: procesefficiency, ketenefficiency en duurzame energie. Ketenefficiency kan nog worden onderverdeeld in twee categorieën: deelketen productie en deelketen product. Voor duurzame energie is eveneens een splitsing mogelijk: inkoop en (eigen) opwekking. Uitsplitsing van de resultaten naar de verschillende pijlers levert onderstaande grafiek op. Ook hier worden de jaarlijkse cijfers gepresenteerd ten opzichte van Voortschrijdend resultaat per pijler 4,0% Procesefficiency Ketenefficiency Duurzame energie 3,5% 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% -0,5% In hoofdstuk 6 is op de laatste pagina 7 in de grafiek het cumulatieve verloop van de en gerealiseerde besparingen per jaar in de MJP periode te zien. Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Groenten- en fruitverwerkende industrie Pagina 3 van 7

12 KE-besparing PE-besparing Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler De grafieken geven de jaarlijkse effecten per pijler vanaf 2009 weer, met de kanttekening dat alle relevante gegevens vanaf 2005 in berekeningen van de resultaten zijn verwerkt. Deze resultaten zijn aangegeven als percentage van het energieverbruik van de sector. PE-maatregelen (cumulatief berekend vanaf 2006) 20,0% 18,0% 16,0% 14,0% 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% Procesmaatregelen in 2014 hebben een besparing van 52,2 TJ (2,1%) opgeleverd. De belangrijkste procesmaatregelen zijn: T5 + LED installeren; Implementatie softwarepakket voor planning; Tijdig vervangen van de condenspotten en/of onderhoud plegen aan de condenspotten. KE-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2005) 4,0% 3,5% 3,0% Productieketen Productketen 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% Ketenmaatregelen hebben in 2014 een totale besparing van 83,6 TJ opgeleverd. De belangrijkste ketenmaatregelen zijn: Gebruik van PET-flessen i.p.v PE-flessen; Reststromen naar vergister; Hergebruik PE-folie. Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Groenten- en fruitverwerkende industrie Pagina 4 van 7

13 Aandeel DE DE-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2005) 4,0% 3,5% 3,0% Inkoop Opwekking 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% -0,5% De totale inzet van duurzame energie in de sector bedraagt 82,2 TJ in De belangrijkste duurzame-energiemaatregelen zijn: Opwekken en gebruiken van duurzame energie uit reststromen en biomassa. Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Groenten- en fruitverwerkende industrie Pagina 5 van 7

14 Hoofdstuk 6. Tabellen De eerste tabel hieronder bevat de gerapporteerde gegevens over het jaarlijkse energieverbruik en de uitgevoerde maatregelen vanaf De tweede tabel geeft een overzicht van het effect van geplande en gerealiseerde maatregelen op jaarbasis ten opzichte van Er is daarbij niet gecorrigeerd voor gewijzigde omstandigheden (bijvoorbeeld het productieniveau). Alle waarden in tabel 1 en 2 zijn in TJ primair per jaar. Tabel 1 Energie- en besparingscijfers. Resultaten per jaar [TJ] Werkelijk energieverbruik Besparing door PE-maatregelen KE-besparing in de productieketen KE-besparing in de productketen Inkoop van duurzame energie Opwekking van duurzame energie Toelichting bij de tabel: De MJA rekenmethodiek Energie-efficiency stelt dat procesmaatregelen éénmalig worden gerapporteerd (in het jaar van ingebruikname). Ketenprojecten en inzet duurzame energie worden jaarlijks gerapporteerd, zolang ze actief zijn. Tabel 2 Effecten van uitgevoerde maatregelen in Categorie Procesefficiency Ketenefficiency Duurzame energie Subcategorie Effect [TJ] ten opzichte van 2012 Verwacht eindresultaat in 2016 (MJP) Gerealiseerd jaarlijks effect t/m verslagjaar Procesmaatregelen 103,0 38,1 Installaties en gebouwen 108,6 36,9 Energiezorg en gedragsmaatregelen 2,8 3,7 Strategische projecten 13,5 16,8 Subtotaal procesefficiency 227,9 95,5 Maatregelen in de productieketen 69,1 7,7 Maatregelen in de productketen 2,8 0,0 Subtotaal ketenefficiency 71,9 7,7 Inkoop van duurzame energie 0,0-8,4 Opwekking van duurzame energie 0,0 3,0 Subtotaal duurzame energie 0,0-5,4 Totaal 299,8 97,9 Toelichting bij de tabel: De MJA rekenmethodiek Energie-efficiency stelt dat procesmaatregelen éénmalig worden gerapporteerd (in het jaar van ingebruikname). Ketenprojecten en inzet duurzame energie worden jaarlijks gerapporteerd, zolang ze actief zijn. Dit heeft gevolgen voor de spiegeling t.o.v. het MJP. Het resultaat voor ketenefficiency en inzet duurzame energie is het resultaat in 2014, verminderd met het resultaat in het jaar 2012, immers het jaar voorafgaand aan de EEP periode. Hierdoor kunnen negatieve waarden voorkomen. Op die manier is een transparante vergelijking met het MJP mogelijk. Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Groenten- en fruitverwerkende industrie Pagina 6 van 7

15 In onderstaande grafiek is het cumulatieve verloop van geplande en gerealiseerde besparingen in de MJP periode weergegeven. De geplande besparing is de som van alle zekere en voorwaardelijke maatregelen, de gerealiseerde besparing is de som van uitgevoerde zekere, voorwaardelijke, onzekere, aanvullende en langlopende (uit vorige EEP-perioden) KEen DE-maatregelen. TJ 350 Cumulatieve geplande en gerealiseerde besparing MJP Groente en fruit-industrie (TJ) , ,4 17,7 95,5 43,4-5,4 Planning Realisatie Planning Realisatie Planning Realisatie Planning Realisatie DE KE PE De laatste tabel geeft een overzicht van alle bedrijven die vanaf 2005 hebben gerapporteerd. Van deze bedrijven zijn alle beschikbare cijfers vanaf 2005 tot en met 2014 in het sectorrapport verwerkt. In de vierde kolom is per bedrijf aangegeven of de gegevens over 2014 in dit rapport zijn meegenomen. Meegenomen in 2014? Tabel 3 Deelnemende bedrijven binnen de sector inclusief (historische) uittreders. Onderneming Bedrijfsnaam Vestigingsplaats Aarts Conserven BV Aarts Conserven BV Lottum Ja ARDO BV ARDO BV Zundert Ja Baltussen Konservenfabriek BV Baltussen Konservenfabriek BV Driel Ja Coroos Conserven BV Coroos Conserven BV Kapelle Ja Coroos Productie BV Coroos Productie BV Geldermalsen Ja Döhler Holland BV Döhler Holland BV Oosterhout Ja F&F Europe BV F&F Europe BV Kerkrade Ja Geurts Conservenfabriek BV Geurts Conservenfabriek BV Dodewaard Ja H.J. Heinz Holding BV H.J. Heinz Holding BV Elst Ja Laarakker Groenteverwerking BV Laarakker Groenteverwerking BV Well (L.) Ja EcoFuels Well (L.) Ja Lion Foods BV Sint- Ja Lion Foods BV Maartensdijk Lutèce Lutèce Horst Horst Ja Lutèce Velden Velden Ja Nederlands Glorie Conserven BV Hak BV Giessen Ja Oerlemans Foods Nederland BV Oerlemans Foods Broekhuizenvorst Ja Broekhuizenvorst Oerlemans Foods BV locatie Waalwijk Waalwijk Ja Prochamp BV Prochamp BV Velddriel Ja Sensient Natural Ingrediënts BV Sensient Natural Ingredients BV Elburg Ja Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Groenten- en fruitverwerkende industrie Pagina 7 van 7