VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD

Transcriptie

1 STUK 659 ( ) Nr.1 VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD ZITTING FEBRUARI 2017 VRAGEN OM UITLEG EN VRAAG Commissie voor Onderwijs en Vorming van woensdag 8 februari 2017 INTEGRAAL VERSLAG Hebben aan de werkzaamheden deelgenomen: Vaste leden: mevrouw Liesbet Dhaene, voorzitter, de heer Fouad Ahidar, de heer Paul Delva, mevrouw Khadija Zamouri Plaatsvervanger: de heer Jef Van Damme Verontschuldigd: de heer Bruno De Lille 1472

2 - 2 - INHOUD 1. Vragen om uitleg (R.v.O., art. 60) - Vraag om uitleg van mevrouw Liesbet Dhaene tot de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, over het beleid inzake kleuterparticipatie in Brussel - Vraag om uitleg van de heer Paul Delva tot de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, over de speelpleinwerking 2. Vraag (R.v.O., art. 59) - Vraag van de heer Paul Delva aan de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken over het ziekteverzuim bij het onderwijzend- en directiepersoneel

3 - 3 - Voorzitter: mevrouw Liesbet Dhaene 1. Vragen om uitleg (R.v.O., art. 60) Vraag om uitleg van mevrouw Liesbet Dhaene tot de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, over het beleid inzake kleuterparticipatie in Brussel Mevrouw Liesbet Dhaene (N-VA): Maximale kleuterparticipatie was een belangrijk element in het Vlaams regeerakkoord. Recentelijk maakte onderwijsminister Hilde Crevits een actieplan bekend dat ook de laatste percentages kleuters die niet naar school gaan, toch in de klas moet krijgen. Het is terecht dat er zoveel belang aan kleuterparticipatie wordt gehecht. Het kleuteronderwijs vormt het fundament voor optimale kansen en een succesvolle schoolloopbaan. Deelname aan onderwijs op vroege leeftijd verkleint de kans op schoolse achterstand en vergroot de kans op gekwalificeerd uitstromen. Zo bleek uit een onderzoek dat kinderen die niet naar de kleuterklas gaan tot vijf keer meer kans op zittenblijven hebben. Het op vroege leeftijd naar school gaan heeft ook positieve effecten op sociaal gedrag, het autonoom werken en de leermogelijkheden. Kleuterparticipatie is essentieel voor élke kleuter, maar voor anderstalige kinderen wiens ouders voor het Vlaams onderwijs kiezen, is het extra belangrijk om zo vroeg mogelijk in dit onderwijs terecht te komen en zo een te grote taalachterstand te vermijden. Voor het Vlaams onderwijs is ook de beslissing genomen dat kleuters vanaf volgend jaar verplicht 250 dagen van de derde kleuterklas moeten meevolgen. Die aanwezigheid is nodig om rechtstreeks toegang te krijgen tot het eerste leerjaar. Kleuterparticipatie heeft twee aspecten: het gaat er om de ingeschreven kleuters ook maximaal aanwezig te laten zijn op school. In dit kader heeft de VGC het project Vroege vogels. Maar het gaat ook om een maximaal aantal kinderen ingeschreven te krijgen. Om daarop te kunnen werken, moet je weten welke kinderen op een school zitten, en welke thuis. En juist hierover gaat mijn bezorgdheid in Brussel. Enige tijd geleden was er in de Raad een discussie over de problematiek van de registratiesystemen van leerlingen, die verschillen bij de Vlaamse en de Franse Gemeenschap. Vlaanderen gebruikt het Discimus-systeem, dat met een centraal aanmeld- en inschrijfsysteem werkt. De Franse Gemeenschap gebruikt SIEL, dat niet werkt met een centraal aanmeld- en inschrijfsysteem. Dit maakte de gegevensuitwisseling tussen de twee gemeenschappen problematisch. In de vorige debatten kon collegevoorzitter Guy Vanhengel mij gerust stellen op vlak van het leerplichtonderwijs. Met betrekking tot leerplichtige kinderen zouden de gegevens van Discimus en Siel zonder problemen al met elkaar vergeleken worden. Deze gegevensuitwisseling bleek echter wel nog problematisch te zijn met betrekking tot de kleuters, aangezien de Franse Gemeenschap geen centraal aanmeldsysteem zou hebben met betrekking tot deze kleuters. De Vlaamse en de Franse Gemeenschap zouden wel werken aan een bijkomend samenwerkingsprotocol, met de bedoeling om een volledig beeld te krijgen met betrekking tot

4 - 4 - de niet-leerplichtige kinderen. De VGC nam in dit kader een faciliterende en ondersteunende rol op. Wat is de stand van zaken in het kader van het samenwerkingsprotocol tussen Vlaanderen en de Franse Gemeenschap met het oog op de gegevensuitwisseling aangaande de Brusselse kleuters? Hoe verloopt de gegevensuitwisseling tussen de Franse en Vlaamse Gemeenschap met betrekking tot leerplichtige kinderen concreet? Zal dit op dezelfde manier gebeuren als voor kleuters? De heer Jef van Damme (sp.a): Ik sluit mij aan bij de inhoudelijk vragen van mevrouw Dhaene. Het is een debat dat momenteel heel actueel is langs Franstalige kant. Ik heb vorige week nog gelezen dat langs Franstalige kant blijkbaar een polemiek is over het feit dat er al verschillende honderden leerlingen niet zijn ingeschreven of in ieder geval niet teruggevonden kunnen worden bij de ingeschrevenen. Het is een problematiek die niet beperkt is tot het Nederlandstalig of Franstalig onderwijs, maar het belangt ons allemaal aan. De fundamentele vraag is of kinderen die schoolplichtig zijn ook effectief naar school gaan, maken ze effectief deel uit van de maatschappij of lopen ze verloren in de statistieken en dus de facto ook enorme kansen mis voor hun ontwikkeling? De heer Paul Delva (CD&V): Ik heb nog 2 bijkomende vragen. Op Vlaams niveau is er sinds 1 januari 2017 een coördinator aangeduid voor de kleuterparticipatie. Dit is voor het hele Vlaamse niveau waaronder dus ook de Vlaamse scholen in Brussel. Heeft de VGC al contact gehad met deze coördinator? Is het de bedoeling dat er wordt samengewerkt? Ik begrijp ook dat de LOP s een belangrijke rol hierin vervullen. Op het 2 de element wil ik wel even de nadruk leggen. Het aantal kleuters dat niet is ingeschreven ligt laag. Daarnaast zijn er de kleuters die onvoldoende dagen aanwezig zijn. Ik heb de nodige gegevens hierover opgezocht en ik ben nogal geschrokken. Niet zozeer van Brussel, maar de cijfers die ik heb gevonden geven aan dat over het hele Vlaamse land het aantal kleuters dat onvoldoende aanwezig is overal schommelt rond 13%. Dit is toch veel. Brussel zit in het gemiddelde. Dit betekent dat 1 kind op 9 onvoldoende aanwezig is. Natuurlijk vrees ik dat het dan weer die kinderen zullen zijn wiens familie het op verschillende domeinen nogal moeilijk heeft. Mevrouw Khadija Zamouri( Open Vld): Ik sluit me graag aan bij de vraag dat we alles op alles moeten zetten om kleuterparticipatie te bevorderen en ouders te sensibiliseren om hun kleuter naar school te laten gaan. Open Vld pleit er voor om kinderen op jongere leeftijd naar school te sturen. Schoolachterstand kan men pas aanpakken en verkleinen door structurele maatregel te treffen en dat is door het kleuteronderwijs te hervormen. Er bestaan genoeg wetenschappelijke onderzoeken die aandringen op het belang van het kleuteronderwijs. Ondanks de grote kleuterparticipatiegraad in Vlaanderen, is er nog steeds een te grote groep kleuters die afwezig blijft. Het gaat om relatief gezien een kleine groep in Brussel, maar wel

5 - 5 - om de zwakste kinderen, kinderen uit kansarme milieu s. Daarnaast is er een groep kinderen die wel zijn ingeschreven, maar te onregelmatig naar school gaan om de vruchten te plukken van het onderwijs. Projecten zoals Vroege Vogels zijn van essentieel belang. Het stelt me tevreden dat de collegevoorzitter hier sterk in investeert. Ik was ook aangenaam verrast, in positieve zin, dat N-VA uiteindelijk het belang inziet van hoge kleuterparticipatie. Toen ik in het Vlaams Parlement zetelde heeft N-VA een voorstel van mijn collega Irina De Knop in verband met kleuterparticipatie weggestemd. Maar voor vooruitschrijdend inzicht sta ik altijd open. De geesten blijken gerijpt en daar zijn we heel blij om en we zullen hier samen met heel veel goesting aan werken en samen vooruitgaan. Collegevoorzitter Guy Vanhengel: U haalt in uw vraag de campagne Vroege Vogels aan. Daarin stelt u dat de campagne enkel tot doel heeft, de ingeschreven kleuters maximaal aanwezig te laten zijn in de kleuterschool. Echter, dit VGC-initiatief wil de ouders er ook van bewust maken dat de leerkansen worden vergroot indien het kind op een zo vroeg mogelijke leeftijd instapt. Daarnaast wil de VGC de houding van de ouders ten aanzien van de kleuterschool op een positieve manier beïnvloeden. Daarom wordt Vroege Vogels gepromoot in de basisscholen, bij organisaties die met jonge kinderen werken, in de brede kinderopvang van baby s en peuters en preventieve gezinsondersteuning, vooral in functie van de vroege toeleiding naar het kleuteronderwijs. De Vlaamse Gemeenschap zet sterk in op kleuterparticipatie ik heb het over het Vlaamse Actieplan Kleuterparticipatie Elke dag kleuteronderwijs telt en vanuit haar flankerend onderwijsbeleid doet de VGC dit eveneens, met campagnes als Vroege Vogels. Maar ook de Franse Gemeenschap voert hier beleid rond. Wat betreft de vraag over de stand van zaken met betrekking tot de kleuterparticipatie in Brussel moeten we hier duidelijk het onderscheid maken tussen de controles van leerplichtige en niet-leerplichtige kinderen. In 2008 sloten de Vlaamse en Franse Gemeenschap een protocol af om gegevens uit te wisselen ter controle van de leerplicht. Hoe men te werk gaat, staat minutieus uitgelegd in deze overeenkomst. Het gaat als volgt: De Gemeenschappelijke Cel van de beide Gemeenschappen, bevoegd voor de leerplichtcontrole in de Brusselse scholen, vergelijkt een lijst uit het rijksregister van alle leerplichtigen gedomicilieerd in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest met de leerlingendatabanken van de beide gemeenschappen. Wanneer leerlingen in geen van de leerlingendatabanken van beide gemeenschappen terug te vinden zijn, wordt in eerste instantie aan de ouders en in tweede instantie aan de gemeenten gevraagd waarom de kinderen niet schoollopen. Sommige leerlingen zijn immers verhuisd naar het buitenland, volgen les in een private school, Na de verwerking van alle antwoorden worden dossiers van de overblijvende leerlingen die niet in orde waren met de leerplicht, naar het parket doorgestuurd. Ik verwijs verder naar mijn antwoord op een gelijkaardige interpellatie in januari 2015, over het probleem van de spoorloze kinderen omwille van het registratiesysteem van de Franse Gemeenschap.

6 - 6 - In 2015 sloten de Vlaamse en Franse Gemeenschap een nieuw protocol af, waarin, naast de afspraken rond de leerplichtcontrole, nieuwe afspraken werden opgenomen met betrekking tot niet-leerplichtige kinderen. Ook hier staat in de overeenkomst hoe dit concreet in zijn werk gaat. Het komt hierop neer: Het Lokaal Overlegplatform (LOP) bezorgt de rijksregisternummers van de geweigerde leerlingen aan het Agentschap voor Onderwijsdiensten (AgoDi) van de Vlaamse Gemeenschap. AgoDi kijkt na welke kinderen voorkomen in haar databank (Discimus) van ingeschreven leerlingen in het erkend en gesubsidieerd/gefinancierd Nederlandstalig onderwijs. De rijksregisternummers van de kinderen die zij niet terugvindt, bezorgt AgoDi aan de Franse Gemeenschap. De Franse Gemeenschap op haar beurt maakt dezelfde oefening: ze gaat na welke kinderen voorkomen in haar leerlingendatabank (SIEL). De Franse Gemeenschap koppelt terug naar AgoDi die de gebundelde resultaten aan het LOP terugbezorgt. Belangrijke opmerking: het gaat, als het gaat over niet-leerplichtige kinderen, enkel om de uitwisseling van gegevens van kinderen die gekend zijn in één van de twee onderwijssystemen van de Vlaamse en Franse Gemeenschap. Kinderen die in geen van beide systemen werden aangemeld of ingeschreven, worden door de Vlaamse en Franse Gemeenschap niet gedetecteerd of opgevolgd. De fundamentele oplossing ligt in het verlagen van de leerplichtleeftijd, maar dat is een wetgevende taak voor de Federale overheid en de Gemeenschappen. Er hangt echter ook een kostenplaatje aan, er moet immers meer onderwijs ingericht worden. De Vlaamse Gemeenschap heeft de coördinator recentelijk aangesteld. Ik moet me informeren of er al contacten zijn geweest. Ik vermoed dat de nodige contacten wel zullen plaatsvinden. Het debat woedt inderdaad ook aan Franstalige kant, maar er wordt eveneens over gesproken in het Brussels en Vlaams Parlement. Men kan ouders alleen maar aanmoedigen hun kleuter naar school te laten gaan. Er is geen verplichting. Mevrouw Liesbet Dhaene (N-VA): Het protocol voor het leerplichtonderwijs, dus de leerplichtige kinderen, is heel logisch. Je neemt uit het rijksregister alle kinderen die leerplichtig zijn en met deze lijst wordt naar de Franse en Vlaamse Gemeenschap gegaan. Dit is voor mij een sluitende controle. Kan dit systeem niet op dezelfde manier toegepast worden voor kleuters? Waarom gebeurt dit niet? Collegevoorzitter Guy Vanhengel: U zou deze vraag aan de Vlaamse en Franse Gemeenschap moeten stellen. Maar mijn aanvoelen is dat het ter beschikking stellen van het rijksregister voor een onderzoek naar de aan- of afwezigheid van kinderen in het kleuteronderwijs, die niet aan de wettelijke leerplicht onderworpen zijn, strijdig zou kunnen zijn de privacy regels. Mevrouw Liesbet Dhaene (N-VA): Het is misschien speculatie en ik zal eens kijken of ik het antwoord bij de Vlaamse verantwoordelijken kan vinden.

7 - 7 - Ik denk dat N-VA heel veel belang hecht aan kleuterpaticipatie. Het klopt dat N-VA niet akkoord gaat met alle voorstellen van Open Vld. Dat heeft niets te maken met voortschrijdend inzicht, maar met diepgaand inzicht. - Het incident is gesloten. Vraag om uitleg van de heer Paul Delva tot de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, over de speelpleinwerking De heer Paul Delva (CD&V): De speelpleinen in Brussel zijn sinds deze legislatuur grondig hervormd. De samenwerking met scholen verliep van bij het begin zeer positief. Sinds de doorstart zijn er dan ook nog tal van extra locaties bijgekomen, waardoor een grote groep kinderen in de paas -en zomervakantie kan genieten van het educatieve en recreatieve aanbod. Sinds kort staat de nieuwe ouder -en animatorenfolder op de VGC-website. Dat geeft ons een blik over waar de kleinsten en tieners de volgende vakantieperiodes naartoe kunnen. Uit de folder blijkt dat er ten opzichte van vorig jaar twee lichte wijzigingen zijn, maar geen verhoging van het aantal speelpleinen. U gaf reeds in 2015, bij de eerste evaluatie van de vernieuwde speelpleinen, aan dat de dekkingsgraad verhoogd kon worden. Er zijn in 11 van de 19 gemeenten speelpleinen. Vooral in het Zuidoosten worden geen speelpleinen aangeboden. Is dit een bewuste keuze? Is een samenwerking op het getouw zetten te moeilijk? Is het de bedoeling om het aantal speelpleinen toch nog te verhogen? Zijn er specifieke redenen waarom sommige scholen die vorig jaar wel meededen, dat dit jaar niet meer doen? Praktische, logistieke of andere redenen? Zal in elke deelnemende school een leerkracht hoofdanimator zijn voor elke speelpleinperiode? Wat precies omvat hun inhoudelijk traject waarvan u enkele maanden geleden in commissie sprak? In uw beleidsverklaring bij de start van het parlementair jaar gaf u aan dat er een actieve strategie zou gevolgd worden om jongeren warm te maken vorming te volgen. In de folder heb ik reeds kunnen lezen welke vormingen er worden aangeboden. Zijn er nog andere mogelijkheden om jongeren aan te moedigen een vorming te volgen? Er gebeurde ten opzichte van vorig jaar een kleine verschuiving binnen de leeftijdsgroepen. Vorig jaar werd de groep tieners op basis van leeftijd afgebakend tussen 10 en 14 jaar, dit jaar is dat jaar. Wat ligt aan de basis van deze verschuiving en uitbreiding naar 15 jaar? Collegevoorzitter Guy Vanhengel: Sinds de zomer van 2015 zorgt de VGC in samenwerking met de Nederlandstalige scholen in Brussel voor de vernieuwde speelpleinwerking. Zoals u in de VGC-Beleidsverklaring kon lezen, waren tijdens de zomervakantie van 2016, 24 VGC-speelpleinen actief met een totaalaanbod van kindplaatsen of gemiddeld per week unieke kinderen kwamen die zomer naar de speelpleinwerking. Initieel legden we in 2015 de focus op de vernieuwing van de werking en de verbreding van het aantal plaatsen. Nadien kwam er ook aandacht voor de tienerwerking en de toegankelijkheid voor kinderen met bijzondere noden. Om de kwaliteit te waarborgen en

8 - 8 - zelfs nog verder te optimaliseren, richten we ons dit jaar op de bevordering van de deskundigheid van de animatoren en het goed opvolgen van het kwaliteitscharter. In uw vraagstelling laat u zich redelijk kritisch uit omtrent de inspanningen om het aantal plaatsen te verhogen. Ik kan u zeggen dat de heropbouw van de speelpleinwerking niet vanzelf is gegaan en dat we op een positief elan verder werken. In 2016 waren er tijdens de paasvakantie 11 speelpleinen actief over evenveel locaties. Voor 2017 zal dit aanbod tijdens de paasvakantie uitbreiden met 5 speelpleinen waardoor we op 16 locaties een speelpleinwerking aanbieden met een capaciteit van plaatsen tijdens de eerste week en plaatsen tijdens de tweede week van deze vakantieperiode. 27 speelpleinwerkingen zullen actief zijn tijdens de zomervakantie, ten opzichte van 24 in de zomer van Samen bieden zij een aanbod van 141 speelpleinweken met een gemiddelde weekcapaciteit van kindplaatsen met op het hoogtepunt een capaciteit van kindplaatsen. Daarnaast zijn er ook nog de Lente- en Zomerschool, speelpleinwerking op Kasterlinden en de speelpleinweken voor de leerlingen van de VGC-school Zaveldal tijdens de zomer. Bij de toekenning van de subsidies voor de Paas- en zomerspeelpleinen 2017, waren vraag en aanbod en de spreiding van de speelpleininitiatieven over het Brussels Hoofdstedelijk Gewest belangrijke selectiecriteria. Dit werd duidelijk gecommuniceerd in de oproep naar de organisatoren. Elke school of inrichtende macht die in 2016 een speelpleinwerking organiseerde, biedt ook een werking aan in De Unescoschool start een nieuwe werking bovenop de bestaande werkingen. Het Gemeentebestuur van Anderlecht verplaatste de werking van basisschool Veeweide naar basisschool Dertien. Scholengroep Sint-Goedele vzw liet de paaswerking van speelplein Leopold aansluiten bij de werking van speelplein Bonaventure. Speelplein Leopold had geen werking tijdens de zomervakantie van Doordat de bereikbaarheid van speelplein De Tienervijver niet optimaal was in 2016, zal deze werking in 2017 plaatsvinden op de site in de Verheydenstraat. De VGC organiseert geen speelpleinwerking in Sint-Gillis, Vorst, Elsene, Watermaal- Bosvoorde, Sint-Pieters-Woluwe, Sint-Lambrechts-Woluwe en Oudergem. Kinderen uit die gemeenten kunnen wel terecht op één van de speelpleinen in Etterbeek die over voldoende capaciteit beschikken. Er is eveneens voldoende capaciteit om de kinderen uit Vorst en Sint- Gillis een fijne vakantie te laten beleven op een speelplein in Anderlecht. Het capaciteitstekort in Sint-Agatha-Berchem wordt weggewerkt door een nieuwe speelpleinwerking in de Unescoschool. Voor uw vraag over de hoofdanimatoren kan ik u enkel melden dat de selectiegesprekken nog lopende zijn. Voor de hoofdanimatoren wordt een inhoudelijk traject voorzien dat bestaat uit een gezamenlijk start- en slotmoment. Daartussen worden de hoofdanimatoren begeleid door een speelpleincoach, afgestemd op hun specifieke noden en die van hun speelplein.

9 - 9 - Dit jaar gaan we met het vormingsaanbod van het Onderwijscentrum Brussel nog meer inspelen op de specifieke noden van de animatoren. We doen dit aan de hand van korte, krachtige workshops met een heel concrete en praktische invulling. Zowel voor hoofdanimatoren, animatoren als doelgroep specifieke animatoren zijn er verschillende vormingen. Deze vormingen worden ontwikkeld en georganiseerd door het OCB en worden gekoppeld aan de ondertekening van de arbeidsovereenkomst door de animatoren. Op die manier wil het OCB een groter bereik realiseren. De thema s van de vormingen worden gekozen op basis van gedetecteerde noden van de afgelopen edities. Verder is er een apart aanbod voor animatoren die werken met specifieke doelgroepen: deelnemers met bijzondere noden (in samenwerking met Indivo), anderstalige nieuwkomers, tieners en kleuters. De animatoren worden via de sociale media, lokale netwerken, de website, mail en telefoon op de hoogte gebracht van de vormingen. Met de vernieuwde speelpleinwerking die startte in de zomer van 2015 werd de doelgroep uitgebreid naar tieners. Tijdens het eerste werkjaar werd er gemikt op de jarigen of de kinderen uit de eerste graad van het secundair onderwijs die in eerste instantie niet meer op het speelplein bij de lagere schoolkinderen terecht konden. In 2016 werd de leeftijdscluster van de tieners uitgebreid naar 10- t.e.m. 15-jarigen. Om de 15-jarigen ook de kans te geven een fijne vakantie op het speelplein te beleven en zo ook de brug te maken naar het animatorschap, werd beslist om dit jaar de leeftijdscluster van de tieners te verplaatsen naar de groep 11- t.e.m. 15-jarigen. Het is voor ons belangrijk om op die manier jongeren die participeren aan de speelpleinwerking de kans te geven om door te stromen naar het animatorschap. De heer Paul Delva (CD&V): Ik ben tevreden met de cijfers die werden gegeven. Ik heb me gebaseerd op de cijfers in de brochure en daar staan minder speelpleinen in vermeld: 14 voor de paasvakantie en 25 voor de zomervakantie. Collegevoorzitter Guy Vanhengel: Het kan zijn dat de cijfers op de website ondertussen aangepast zijn. De heer Paul Delva (CD&V): Zou u graag speelpleinwerking organiseren in het Zuidoosten van Brussel? Is er daar minder nood aan speelpleinen? Kunnen kinderen die naar een speelplein willen allemaal in Etterbeek terecht? Het zijn immers 4 gemeenten die op mekaar aansluiten en waar er toch veel scholen zijn. Collegevoorzitter Guy Vanhengel: Deze gemeenten zitten sociologisch anders in elkaar. Er is minder behoefte aan speelpleinwerking. Ik heb nog geen echo s van ouders gehoord en er zijn ook geen scholen die zich aanbieden. Indien er zich een school aanbiedt, mag ze met veel plezier toetreden tot onze speelpleinwerking. - Het incident is gesloten. 2. Vraag (R.v.O., art. 59) Vraag van de heer Paul Delva aan de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken over het ziekteverzuim bij het onderwijzend- en directiepersoneel

10 De heer Paul Delva (CD&V): Het jaarlijks rapport over ziekteverzuim bij het Vlaams onderwijspersoneel legt opnieuw enkele tendensen bloot. Gemiddeld genomen was het Vlaams onderwijzend personeel in ,35 dagen afwezig, daar waar dat in ,89 dagen waren. Specifiek voor directies blijkt dat het aantal ziektedagen in 2015 eveneens opnieuw gestegen is voor zowel directies basisonderwijs als secundair onderwijs naar gemiddeld 18,18 dagen. De grootste groep van klachten zijn net zoals de afgelopen twee jaren psychosociale aandoeningen, waaronder burn-outs, bore-outs, depressies, zowel bij de mannen als bij de vrouwen. Het is een fenomeen van deze tijd, niet enkel in het onderwijs. Oudere, maar zeker ook de nieuwe generaties leerkrachten hebben nu een grotere kans ten opzichte van enkele jaren geleden om een prooi te worden van deze aandoeningen. We moeten dan ook vanuit de overheid inspanningen leveren om deze klachten (ook preventief) aan te pakken om de onderwijskwaliteit hoog te houden. Wat Brussel betreft kunnen we uit het rapport geen absolute cijfers trekken voor leerkrachten en directies afzonderlijk. We leren wel dat het ziekteverzuimpercentage bij Brusselse leerkrachten lager ligt dan het Vlaams gemiddelde voor de groepen mannen en vrouwen in het basisonderwijs en vrouwen in het secundair onderwijs. Dit valt me op dat het niet makkelijk is om in Brussel les te geven. We weten ook wat de schooluitval is in steden als Brussel. Ik ben blij te lezen dat de Brusselse leerkrachten minder vaak afwezig zijn dan het globale gemiddelde in Vlaanderen. Enkel het percentage mannelijke leerkrachten in het secundair onderwijs in Brussel ligt hoger dan het Vlaamse gemiddelde. Is het terugdringen van het ziekteverzuim en het aanpakken van het specifieke aspect psychosociale aandoeningen een gespreksonderwerp tussen u en Vlaams minister Hilde Crevits? Uit het rapport valt niet af te leiden wat de situatie specifiek voor Brussel is, wat betreft gemiddelde ziektedagen afzonderlijk voor leerkrachten en directies. Heeft de VGC hier nog bijkomende cijfers over? Ik denk wel dat het interessant kan zijn want de druk op directies in Brussel is erg hoog. In Vlaanderen liggen de cijfers voor de directies veel hoger dan deze van de leerkrachten. Is dit in Brussel ook zo? Zet de VGC specifiek in op het aanpakken van psychosociale aandoeningen zoals depressie, bore-out of burn-out bij onderwijzend personeel en directies? Is dit een taak van de VGC? Hoe doet de VGC dit? Werkt de VGC hiervoor eventueel samen met (Brusselse) partnerorganisaties? Welke? Collegevoorzitter Guy Vanhengel: De cijfers die werden aangehaald, zijn ook de cijfers waarover de VGC kan beschikken. De algemene conclusie is dat in vergelijking met de eerste meting - in het ziekteverzuim in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel gestegen is in alle deelgroepen, behalve bij de mannen in het basisonderwijs. Maar u zal merken dat deze waarden doorgaans onder de Vlaamse cijfers liggen en ook onder de cijfers van centrumsteden als Gent en Antwerpen. De rapporten van de Vlaamse Gemeenschap gaan echter niet op zoek naar oorzaken. Wel weten we, op basis van gegevens in het eindrapport van de Taskforce VGC-Vlaamse Gemeenschap, dat de leerkrachtenpopulatie in grootsteden verhoudingsgewijs meer jonge leerkrachten kent dan gemiddeld in Vlaanderen, terwijl het rapport heel duidelijk aangeeft dat

11 het ziekteverzuimpercentage sterk stijgt met de leeftijd (van 1,30% bij de -26-jarigen tot 9,20% bij de +56-jarigen). Graag en met voldoening lesgeven is hét uitgangspunt van de VGC in heel wat acties ten aanzien van alle Nederlandstalige scholen in Brussel. Het welbevinden van leerkrachten is immers essentieel voor de ontwikkelingskansen van onze leerlingen. Het is in de eerste plaats het schoolbestuur en de directie van de school die een doeltreffend personeelsbeleid dienen te voeren, binnen het kader dat de Vlaamse Gemeenschap aanreikt, inclusief alle mogelijk ondersteuningsinitiatieven die worden ontwikkeld. Aanvullend onderneemt de VGC verschillende acties gericht naar schoolteams van het Nederlandstalig onderwijs in Brussel, in functie van het welbevinden en het graag lesgeven in Brussel. Enkele voorbeelden: Het Onderwijscentrum Brussel (OCB): De mannen en vrouwen van het OCB geven rechtstreeks ondersteuning aan de leerkrachten on the job - zodat de leerkrachten met meer zelfvertrouwen en voldoening kunnen lesgeven. Het OCB werkt hiervoor ook samen met, onder meer, de net gebonden pedagogische begeleidingsdiensten, die hierin eveneens een belangrijke rol te spelen hebben. Campagnes Lesgeven in Brussel : De VGC organiseert - al dan niet in samenwerking met Br(ik - zowel kleine acties ( After Work Drink, teacher@the movies, de dag van de Leerkracht) tot grote evenementen zoals de Avond van het Nederlandstalig onderwijs in Brussel. Zo willen we leerkrachten in Brussel samenbrengen en hen als belangrijke, sterke professionals valideren. Investeringen in infrastructuur en materialen: De investeringen in kwaliteitsvolle, aangename infrastructuur dragen bij tot een pedagogisch klimaat van topkwaliteit in de scholen. Mooie gebouwen, state-of-the-art materialen, een aangepaste omgeving: zo verhogen we het welbevinden van zowel de leerling als de leerkracht. LOGO: Als specifieke actie naar leerkrachten is er de Vlaamse campagne fit in je hoofd goed in je vel die vanuit het Lokaal Gezondheidsoverleg Brussel (het LOGO Brussel van de algemene directie Welzijn, Gezondheid en Gezin) ondersteund wordt in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel. De VGC is ook het schoolbestuur van de eigen onderwijsinstellingen (Kasterlinden en Zaveldal) en draagt daarbij ook de rechtstreekse personeelsverantwoordelijkheid van die onderwijsinstellingen. Voor de verschillende personeelscategorieën werden risico-analyses gemaakt in overleg tussen een afvaardiging uit de onderwijsinstellingen, de werkgever en de interne preventiedienst. De hieruit voortvloeiende adviezen werden omgezet in een preventiebeleid met concrete acties. Personeelsleden van de VGC-onderwijsinstellingen kunnen ook beroep doen op de vertrouwenspersoon, die een specifieke opdracht heeft binnen de organisatie. Bij de opmaak van de uurroosters en gevraagde aanwezigheid bij extra opdrachten en activiteiten wordt in de mate van het mogelijke, rekening gehouden met een evenwichtige privé-werkbalans.

12 De VGC-onderwijsinstellingen zijn zo georganiseerd dat iedereen gemakkelijk en open kan communiceren. Daardoor kan snel en passend worden gereageerd, mochten er tekenen zijn van psychosociale risico s. De VGC investeert sterk in de professionalisering van haar onderwijspersoneel. De bijdragen die de Vlaamse Gemeenschap voorziet voor nascholing worden aangevuld met extra VGCmiddelen. Binnen de beschikbare budgetten kunnen personeelsleden en teams zich inschrijven op initiatieven die bijdragen tot psychosociaal welzijn. De heer Paul Delva (CD&V): Ik vind de cijfers opmerkelijk omdat de meeste leerkrachten niet in Brussel wonen en zelfs uren onderweg zijn. Ik vind de cijfers voor Brussel jaar in, jaar uit, opmerkelijk. Misschien kunnen de voorbeelden die de collegevoorzitter aanhaalt inderdaad een invloed hebben op het welbehagen van de leerkrachten en de directies.