Vraag nr. 525 van 8 mei 2013 van PAUL DELVA

Transcriptie

1 VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN PASCAL SMET VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL Vraag nr. 525 van 8 mei 2013 van PAUL DELVA Onthaalklassen anderstalige nieuwkomers Brussel Sinds enkele jaren voert de Vlaamse Regering een specifiek onderwijsbeleid voor anderstalige nieuwkomers om zich voor te bereiden op het reguliere onderwijs, met onder meer intensieve taalcursussen en aandacht voor sociale en culturele verscheidenheid. Aan deze anderstalige nieuwkomers in het basisonderwijs wordt onthaalonderwijs geboden om de taalvaardigheid Nederlands en de sociale integratie te bevorderen. Om aanvullende lestijden voor anderstalige nieuwkomers gefinancierd of gesubsidieerd te krijgen, moet de school onder andere voldoende anderstalige nieuwkomers hebben. In steden, en waaronder in Brussel, is deze problematiek natuurlijk actueel. In opvolging van mijn schriftelijke vraag nr. 426 van 17 mei 2011 wil ik de minister graag volgende vragen stellen. 1. Hoeveel anderstalige nieuwkomers (zowel basis- als secundair onderwijs) volgen dit schooljaar onthaalklassen in het Nederlandstalig onderwijs in respectievelijk Brussel, in Antwerpen en in Gent, en in heel Vlaanderen? Kan de minister een vernieuwd overzicht geven van de leerlingenaantallen zoals vermeld in zijn antwoord op schriftelijke vraag nr. 426? Welke verschillen merkt de minister op? Welke beleidsconclusies haalt de minister hieruit? 2. Kan de minister ook aangeven hoeveel uren onthaalonderwijs dit schooljaar georganiseerd worden in de verschillende scholen in Brussel, in vergelijking met de voorbije drie schooljaren? Welke conclusies haalt hij hieruit? Welke scholen in Brussel richten momenteel onderwijs voor anderstalige nieuwkomers in? Zijn er eventueel nieuwe scholen in Brussel? 3. Heeft de minister cijfers over de slaagpercentages van anderstalige nieuwkomers in het regulier onderwijs in Brussel? Hoeveel OKAN-leerlingen (OKAN: onthaalklassen anderstalige nieuwkomers) stromen door naar het algemeen secundair onderwijs (aso)? Stelt de minister een verschil vast in slaagpercentages voor OKAN-kinderen in a) Vlaanderen, b) Antwerpen, c) Gent en in d) Brussel? Zo ja, welke initiatieven neemt hij om de slaagkansen van OKAN-kinderen (in Brussel) te verhogen? 4. Hoe verzekert de minister dat een opgebouwde expertise inzake de aanpak voor deze anderstalige nieuwkomers behouden blijft in de school, de scholengemeenschap of zelfs breder, in het onderwijs in het algemeen? Welke knelpunten zijn er op dit vlak? Welke initiatieven worden genomen om aan deze knelpunten te verhelpen? Voorziet hij hiervoor middelen of bepaalde steun? 5. Kan de minister ook een overzicht geven van het aantal uren dat dit schooljaar in Brussel geteld worden als tweede jaar onthaalonderwijs? Kan hij hiervan een evolutie geven over de voorbije drie schooljaren? Kan hij ook meedelen hoeveel leerlingen aldus de kans krijgen om een tweede jaar onthaalonderwijs in Brussel te volgen (de voorbije drie schooljaren)? Kan de minister al deze cijfers vergelijken met Vlaanderen en de bovenvernoemde steden? Welke beleidsconclusies haalt hij hieruit?

2 ANTWOORD 1. Aantal anderstalige nieuwkomers Het antwoord op vraag nr. 426 bevatte cijfergegevens m.b.t. anderstalige nieuwkomers (basisonderwijs en secundair onderwijs) van schooljaar tot en met het schooljaar We vullen hieronder de cijfers aan vanaf het schooljaar en (voorlopige cijfers). Omwille van de verschillende benadering van het onthaalonderwijs in het basis- en secundair onderwijs worden de cijfers per onderwijsniveau ook op een verschillende manier bekomen: - BAO: maximaal aantal doorgegeven anderstalige nieuwkomers per schooljaar (voor het schooljaar nog geen volledige gegevens gezien permanente mogelijkheid tot instroom); - SO: aantal leerlingen, telkens op datum van 1 oktober. BASISONDERWIJS: Totaal Brussel Vlaanderen Antwerpen Gent Mechelen Leuven SECUNDAIR ONDERWIJS: Totaal Brussel Vlaanderen Antwerpen Gent Mechelen Leuven De instroom van het aantal anderstalige nieuwkomers in Brussel ligt aanzienlijk lager dan in Antwerpen en Gent, en voor het basisonderwijs eerder in de orde van grootte van Mechelen en Leuven. Ook voor het secundair onderwijs zit Brussel qua aantallen tussen enerzijds grootsteden

3 Antwerpen en Gent en centrumsteden Mechelen en Leuven, al is het verschil tussen Brussel en Gent er minder groot. In het algemeen zette de voorbije drie schooljaren de trend van een stijging van het aantal anderstalige nieuwkomers zich door, zowel in Brussel als in Vlaanderen. De cijfers van het lopende schooljaar tonen echter een daling van het totale aantal anderstalige nieuwkomers in het basisonderwijs. Het gaat hier om voorlopige cijfers aangezien er ook in mei en juni 2013 nog anderstalige nieuwkomers kunnen instromen. Desondanks lijkt het om een effectieve daling van het totale aantal anderstalige nieuwkomers te gaan. Zelfs wanneer uitgegaan wordt van een even grote instroom in mei en juni als in de andere maanden in het schooljaar (hetgeen in de praktijk meestal niet het geval is), blijft een daling van het totale aantal overeind. Aangezien in de berekening van de omkadering, noch in de voorwaarden om erkend te worden als anderstalige nieuwkomer in het basisonderwijs wijzigingen zijn doorgevoerd gedurende het lopende schooljaar, lijkt dit te wijzen op een effectieve daling van instroom van anderstalige nieuwkomers in Vlaanderen. Voor Gent is deze tendens minder uitgesproken, in Brussel is er wel nog sprake van een stijging. Ook in het secundair onderwijs is er sprake van een daling in het totale aantal anderstalige nieuwkomers. In tegenstelling tot het basisonderwijs daalt het aantal anderstalige nieuwkomers ook in Brussel. Ook hier lijkt dit, bij gebrek aan wijzigingen in de regelgeving of omkadering, te wijzen op een effectieve daling van de instroom van anderstalige nieuwkomers. 2. Aantal lestijden /uren-leraar LESTIJDEN BASISONDERWIJS Hieronder vindt u een overzicht van het aantal lestijden per school, voor het Nederlandstalige onderwijs in Brussel, voor schooljaar (voorlopige cijfers) en de voorbije drie schooljaren. De nieuwe scholen (scholen die de voorbije drie jaren toegewezen kregen, en niet voorkwamen in de lijsten van en ) staan vetgedrukt in het overzicht van het schooljaar waarin ze die lestijden voor het eerst toegewezen kregen : Basisschool van het Gemeenschapsonderwijs De Bron, Bronstraat 86A, 1060 Sint-Gillis Basisschool van het Gemeenschapsonderwijs, Floraliënstraat 29, 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe Gemeentelijke Lagere School, Groendreef 16, 1000 Brussel, Gemeentelijke Basisschool Scheut, Van Souststraat 80, 1070 Anderlecht TOTAAL: 96,5 lestijden 24,5 lestijden 17 lestijden 44 lestijden : Basisschool van het Gemeenschapsonderwijs De Wimpel, Cansstraat 14, 1050 Elsene Basisschool van het Gemeenschapsonderwijs De Bron, Bronstraat 86A, 1060 Sint-Gillis Basisschool van het Gemeenschapsonderwijs, Henri de Brouckèrelaan 16, 1160 Oudergem 9 lestijden 1,5 lestijden

4 Basisschool van het Gemeenschapsonderwijs, Floraliënstraat 29, 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe Vrije Basisschool, Léon Theodorstraat, 1090 Jette 1050 Elsene Gemeentelijke Basisschool Stokkel, Henri Vandermaelenstraat 61, 1150 Sint-Pieters-Woluwe Gemeentelijke Basisschool Scheut, Van Souststraat 80, 1070 Anderlecht Basisschool van het Gemeenschapsonderwijs, Drogenbossesteenweg 156, 1180 Ukkel Gemeentelijke Basisschool Kameleon, Odonstraat 22, 1070 Anderlecht TOTAAL: 99,5 lestijden 15 lestijden 20 lestijden 12,5 lestijden 12,5 lestijden 1,5 lestijden 24,5 lestijden Basisschool van het Gemeenschapsonderwijs, Floraliënstraat 29, 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe Vrije basisschool, George Moureaustraat 104, 1070 Anderlecht Gemeentelijke basisschool, Veeweidestraat 82, 1070 Anderlecht Gemeentelijke basisschool, Pierre Longinstraat 1, 1070 Anderlecht Gemeentelijke basisschool, Wayezstraat 56, 1070 Anderlecht Vrije Basisschool, Léon Theodorstraat, 1090 Jette 1050 Elsene Gemeentelijke Basisschool Scheut, Van Souststraat 80, 1070 Anderlecht Vrije basisschool Rudolf Steinerschool Brussel, Sint-Janskruidlaan 14, 1070 Anderlecht Gemeentelijke Basisschool Kameleon, Odonstraat 22, 1070 Anderlecht Gemeentelijke basisschool De Kattepoel Rogierlaan 214, 1030 Schaarbeek TOTAAL: 145 lestijden 12,5 lestijden 1,5 lestijden 9 lestijden 32 lestijden 16,5 lestijden 18,5 lestijden 30 lestijden Gemeentelijke Lagere School, Groendreef 16, 1000 Brussel, Gemeentelijke kleuterschool, Groendreef 16, 1000 Brussel Gemeentelijke basisschool Kakelbont, Reper-Vrevenstraat 100, 1020 Laken Gemeentelijke basisschool, Louis Wittouckstraat 46, 1020 Laken Vrije basisschool Radar, Tivolistraat 25, 1020 Laken Gemeentelijke basisschool De kriek, Grote Bosstraat 76, 1030 Schaarbeek Vrije basisschool, George Moureaustraat 104, 1070 Anderlecht Gemeentelijke basisschool, Veeweidestraat 82, 1070 Anderlecht Gemeentelijke basisschool, Wayezstraat 56, 1070 Anderlecht Gemeentelijke basisschool, Van Winghenstraat 1, 1070 Anderlecht Gemeentelijke Basisschool Scheut, Van Souststraat 80, 1070 Anderlecht 15 lestijden 1.5 lestijd 12,5 lestijden 1,5 lestijden 7,5 lestijden

5 Vrije basisschool Rudolf Steinerschool Brussel, Sint-Janskruidlaan 14, 1070 Anderlecht Gemeentelijke Basisschool Kameleon, Odonstraat 22, 1070 Anderlecht GO! Basisschool De kleine Geuzen Jette, Dieleghemsesteenweg 24, 1090 Jette Gemeentelijke basisschool Sint-Joost-aan-zee, Grensstraat 67, 1210 Sint-Joostten-node TOTAAL: 132 lestijden (voorlopige cijfers) 28,5 lestijden 8 lestijden UREN-LERAAR SECUNDAIR ONDERWIJS: : Sint-Guidoinstituut, Anderlecht Instituut Anneessens-Funck, Brussel TOTAAL: 275 uren-leraar 157,5 uren-leraar 117,5 uren-leraar : Sint-Guidoinstituut, Anderlecht Instituut Anneessens-Funck, Brussel TOTAAL: 380 uren-leraar 165 uren-leraar 215 uren-leraar : Sint-Guidoinstituut, Anderlecht Instituut Anneessens-Funck, Brussel TOTAAL: 442,5 uren-leraar 237,5 uren-leraar 205 uren-leraar : Sint-Guidoinstituut, Anderlecht Instituut Anneessens-Funck, Brussel TOTAAL: 367,5 uren-leraar 202,5 uren-leraar 165 uren-leraar In het algemeen was er in de afgelopen drie schooljaren in Brussel een stijging van het aantal lestijden (basisonderwijs) en het aantal specifieke uren-leraar (secundair onderwijs) voor het onthaalonderwijs. Dit was uiteraard een gevolg van het stijgend aantal leerlingen onthaalonderwijs in Brussel. De daling van het absolute aantal anderstalige nieuwkomers die dit schooljaar instroomden vertaalt zich uiteraard ook in een dalend aantal lestijden en uren-leraar voor schooljaar

6 3. Slaagpercentages Om de vraag naar slaagpercentages en doorstroming naar het regulier onderwijs te beantwoorden, vertrekken we van de leerlingen die op 1 februari 2011 als regelmatige leerling waren ingeschreven in het OKAN-onderwijs in het voltijds of het deeltijds secundair onderwijs. Concreet zijn dit leerlingen uit het voltijds SO en 50 leerlingen uit het deeltijds SO. In was het ook mogelijk om het tweede onthaaljaar in te richten, maar om de continuïteit te waarborgen in de cijfergegevens, zijn deze leerlingen niet mee opgenomen in deze cijfers. Op basis van het geregistreerde rijksregisternummer zoeken we terug of deze op 1 oktober 2011 in het secundair onderwijs gefinancierd of gesubsidieerd door de Vlaamse overheid waren ingeschreven. Zo komen we aan de volgende tabel. Onderwijsvorm Aantal leerlingen Percentage Gewoon voltijds SO Eerste graad ,8% ASO 92 3,5% TSO 119 4,5% KSO 9 0,3% BSO ,2% OKAN ,6% Deeltijds SO 235 8,9% Buitengewoon SO 88 3,3% Niet in Vlaams SO ,0% Totaal ,0% Van de leerlingen die hierbij in het gewoon voltijds SO ingeschreven waren, maar niet opnieuw in het OKAN-onderwijs of in het modulair onderwijs, gaan we op zoek naar het behaald studiebewijs op 30 juni We geven enkel de studiebewijzen weer voor leerlingen die op het einde van het schooljaar nog in diezelfde school waren ingeschreven als op 1 oktober. Voor enkele leerlingen werd de deliberatie uitgesteld tot aan het einde van de graad. Deze leerlingen werden in een aparte categorie opgenomen. Leerlingen die hun diploma secundair onderwijs behaalden of het studiegetuigschrift van het tweede leerjaar van de derde graad BSO worden meegerekend bij de leerlingen met een A-attest. In onderstaande tabel wordt ook het onderscheid gemaakt op basis van de grootsteden. Dit onderscheid gebeurt op basis van de plaats waar de leerling het OKAN-onderwijs volgde op 1 februari A-attest B-attest C-attest Uitstel deliberatie Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Brussels Hoofdst. Gewest 59 68,6% 5 5,8% 22 25,6% 0,0% Vlaanderen ,8% 82 8,7% ,7% 7 0,7% Antwerpen ,0% 26 10,0% 73 28,1% 5 1,9% Gent 97 76,4% 5 3,9% 25 19,7% 0 0,0% Totaal ,1% 87 8,5% ,7% 7 0,7%

7 Om deze cijfers goed te kunnen interpreteren, is het ook interessant om per grootstad te bekijken hoeveel van de leerlingen die oorspronkelijk OKAN-onderwijs volgden ook effectief in deze tabel terechtkomen. Aantal OKAN-leerlingen op % leerlingen dat op een studiebewijs behaalde in het gewoon voltijds SO Brussels Hoofdst. Gewest ,1% Vlaanderen ,9% Antwerpen ,8% Gent ,1% Totaal ,8% Ongeveer 39% van de leerlingen die OKAN volgden op 1 februari 2011 vinden we dus op 30 juni 2012 terug in de studiebewijzen van het voltijds gewoon secundair onderwijs (niet OKAN, niet modulair). Dit varieert niet sterk over de verschillende grootsteden. We merken hierbij op dat de koppeling over de jaren heen gebeurde op basis van het rijksregisternummer of bisnummer. Aangezien deze leerlingen nieuw zijn in België, zullen zij meer dan gemiddeld veranderen van identificatienummer. De 715 leerlingen die verdwenen uit het Vlaams secundair onderwijs, zullen dus een (lichte) overschatting zijn van deze uitstroom. 4. Expertise Inzake onthaalonderwijs is er geen ander beleid voor Brussel dan voor de rest van Vlaanderen. Het Brussels Nederlandstalig onderwijs kan in het algemeen terugvallen op een brede waaier aan ondersteuning. Heel wat van deze initiatieven richten zich onder meer specifiek op het omgaan met anderstaligheid. Het behoud van opgebouwde expertise in de school of de scholengemeenschap is een bevoegdheid van de betrokken scholen. Voor ondersteuning kunnen de scholen terecht bij hun pedagogische begeleidingsdienst. 5. Gewezen anderstalige nieuwkomers Vanaf het schooljaar bestaat er geen tweede onthaaljaar meer in het secundair onderwijs. De doelstellingen van dat jaar, nl. een lesprogramma samenstellen met een aanzienlijk aantal uren Nederlands, blijven evenwel realiseerbaar door middel van de nieuwe maatregelen inzake flexibilisering van leertrajecten (voorzien in ODXXI), die van toepassing zijn op alle graden en structuuronderdelen van het voltijds secundair onderwijs. In het basisonderwijs worden wel lestijden toegekend voor gewezen anderstalige nieuwkomers. Elke gewezen anderstalige nieuwkomer geeft recht op één lestijd. Het aantal leerlingen is dus gelijk aan het aantal lestijden. Voor schooljaar gaat het om voorlopige cijfers. Aantal lestijden (= aantal gewezen anderstalige nieuwkomers) Totaal BHG Vlaams gewest Antwer pen Gent Leuven Mechel en (voorlopige cijfers)

8 Ook hier zet de tendens van stijgende aantallen zich voort, zowel in Brussel als in Vlaanderen. De daling van het totaal aantal anderstalige nieuwkomers zal volgend schooljaar zichtbaar worden in het aantal gewezen anderstalige nieuwkomers.