VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD

Transcriptie

1 STUK 714 ( ) Nr.1 VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD ZITTING JUNI 2018 VRAGEN OM UITLEG Commissie voor Onderwijs en Vorming van woensdag 27 juni 2018 INTEGRAAL VERSLAG Hebben aan de werkzaamheden deelgenomen: Vaste leden: de heer Bruno De Lille, voorzitter Verontschuldigd: de heer Paul Delva, mevrouw Khadija Zamouri 1556

2 - 2 - INHOUD 1. Vragen om uitleg (R.v.O., art. 59) - Vraag om uitleg van de heer Bruno De Lille aan de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, over de stand van zaken betreffende de Nederlandstalige school in Elsene - Vraag om uitleg van de heer Bruno De Lille aan de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, over de recente hacking van onderwijswebsites

3 Vragen om uitleg (R.v.O., art. 59) Vraag om uitleg van de heer Bruno De Lille aan de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, over de stand van zaken betreffende de Nederlandstalige school in Elsene De heer Bruno De Lille (Groen): Het capaciteitsprobleem van de scholen, en meer specifiek van het Nederlandstalig onderwijs, stelt zich heel concreet in een aantal gemeenten, in de ene gemeente al wat meer dan in de andere. Zo is er de gemeente Elsene, waar al langer vanuit verschillende hoeken wordt gevraagd om een bijkomende basisschool voor Elsene te voorzien, meer specifiek een gemeentelijke basisschool. Wat is de situatie? Momenteel zitten 249 kinderen in de Nederlandstalige basisscholen in Elsene, meer bepaald in de Wimpel en Lutgardis, waarvan 129 in Elsene zelf wonen. Er zijn nochtans 409 Elsense kinderen die naar een Nederlandstalige basisschool gaan. Dat betekent dat 280 van die kinderen - dat is 68% - naar een school in een andere gemeente gaan. De hoofdreden waarom ouders hun kind naar een school sturen die niet nabij is, is het gebrek aan plaatsen in de 2 Elsense scholen. Zeker voor het basisonderwijs is het na te streven doel dat elk kind een school in zijn buurt vindt. Dat is spijtig genoeg nu niet het geval. Het gemeentebestuur van Elsene is zich bewust van deze situatie - zeker nu de gemeenteraadsverkiezingen voor de deur staan. In een interview met BRUZZ, in september 2017, hebben zowel de burgemeester als de bevoegde schepen bevestigd dat er nood is aan een Nederlandstalige gemeenteschool. En naar aanleiding van een interpellatie hierover van het Ecolo-Groen gemeenteraadslid Geoffrey Roucourt heeft het schepencollege bevestigd dat er nood is en dat er een principeakkoord is voor de bouw van een nieuwe Nederlandstalige basisschool. Er wordt een stappenplan uitgewerkt, maar naar de concretisering zoals de locatie, budget, enz. blijft het gissen. Het is nochtans belangrijk want ze hebben in de Stad Brussel sinds 2006 beloofd dat er een nieuwe gemeentelijke basisschool zou komen. Doordat er zo lang is gezocht naar o.a. een locatie is de school er nog steeds niet. Nu zou het dossier wel vooruitgaan. Wat is de stand van zaken wat de nieuwe Nederlandstalige basisschool van Elsene betreft? Is er contact opgenomen met uw kabinet hierover? Is er al duidelijkheid over de financiering, locatie, aantal kindplaatsen, enz. van de nieuwe basisschool? Wie wordt de inrichtende macht? Hoe zit het met de andere gemeenten van het Brussels hoofdstedelijk gewest? Zijn er de laatste maanden gemeenten die besloten hebben op korte termijn voor extra plaatsen in het Nederlandstalig basisonderwijs te zorgen? Hoeveel extra plaatsen zullen er op 1 september zijn in het basis- en secundair onderwijs in vergelijking met 1 september vorig jaar? Kunt u een overzicht geven van de gemeenten waar dat gebeurt? Collegevoorzitter Guy Vanhengel: Ik mocht eveneens via de media vernemen dat het gemeentebestuur van Elsene een principeakkoord goedkeurde voor een nieuwe, Nederlandstalige gemeentelijke basisschool, wat een goede zaak is. Het dossier is echter nog

4 - 4 - niet concreet. Er is nog geen informatie beschikbaar over de capaciteit, de locatie, het budget, de financiering, de fasering en het tijdsschema. Voor de verdere uitwerking van dit dossier kan de gemeente in de eerste plaats terecht bij de vzw OVSG, de Onderwijskoepel van Steden en Gemeenten. Maar ook mijn administratie zal begin juli een eerste gesprek hebben met de gemeentelijke diensten, in functie van het beantwoorden van hun vragen. Ik wil hierbij benadrukken dat we ons als VGC de voorbije maanden prioritair hebben ingezet in functie van een oplossing voor de tijdelijke huisvesting van de Lutgardisschool aan de Emile de Bécolaan in Elsene. We zijn er trouwens in geslaagd om, naar ieders tevredenheid, een efficiënte regeling te treffen, zodat de Lutgardisschool de kans krijgt om de renovatiewerken van de school aan de Bécolaan aan te vatten binnen de afgesproken termijnen. Vervolgens hebben wij ons gebogen over de meest dringende noden die uit de analyse van de lopende aanmeld- en inschrijfprocedure van het LOP Basisonderwijs Brussel en het LOP Secundair onderwijs Brussel voor het schooljaar zijn gekomen. Hieruit blijkt dat de capaciteit van het basis- en secundair onderwijs ook deze editie sterk gegroeid is. Voor Elsene werd een oplossing gezocht, samen met de Lutgardisschool, in de vorm van de organisatie van een extra onthaalklas, die de volgende jaren - als een bubbel - van de onthaalklas naar het zesde leerjaar zal meegroeien. Momenteel zijn er 7 Brusselse gemeenten die een concreet onderwijsinfrastructuurdossier lopend hebben, in verschillende fasen van uitvoering: - Stad Brussel (Mutsaard en Zenne), - Schaarbeek (Grote Bos-De Kriek), - Evere (Everheide), - Jette (Poelbos), - Sint-Agatha-Berchem (De Knapzak), - Anderlecht (Scheut Kameleon) - Sint-Jans-Molenbeek (Windekind). Voor al deze dossiers zijn principeakkoorden gegeven of subsidies voorzien door de VGC en/of de Vlaamse Gemeenschap. De taken worden verdeeld en de VGC heeft de regierol. Wat betreft de globale capaciteit, kan ik bij het verslag van deze commissievergadering de cijfers van het LOP basisonderwijs en secundair onderwijs voegen. (zie BIJLAGE) In ieder geval is de capaciteit van het Nederlandstalig basisonderwijs tussen het huidig schooljaar en het volgend schooljaar gestegen met maar liefst plaatsen, alweer een record. Wat betreft het secundair onderwijs, heeft het LOP geen cijfers die het volledige secundair onderwijs beschrijven. Zij beperken zich tot het eerste jaar 1A van de deelnemende scholen. In Elsene is een vrij recent fenomeen merkbaar. De grote druk op de capaciteit was in het begin in Schaarbeek. Daar werden verschillende scholen gebouwd en uitgebreid. Nadien heeft de VGC zich op Sint-Jans-Molenbeek geconcentreerd.

5 - 5 - In Elsene was er tot voor kort een beperkte aanwezigheid Nederlandstaligen. Nu komen er meer en meer Nederlandstaligen met kinderen in Elsene wonen en die wensen absoluut Nederlandstalig onderwijs. Er is dus nood om capaciteit bij te creëren. Mocht de gemeente er in slagen om een dossier te ontwikkelen, is dit positief. De VGC heeft zelf ook ideeën, maar het probleem is dat Elsene een heel dichtbebouwde gemeente is. Zodra de gemeente Elsene een concreet plan heeft, kan ze op subsidies van de VGC rekenen. De heer Bruno De Lille (Groen): Ik denk dat dit belangrijk om weten is. Collegevoorzitter Guy Vanhengel: Eens er een concreet project is, is de VGC er nauw bij betrokken. De VGC heeft de nodige kennis voor het begeleiden van dergelijke projecten. De heer Bruno De Lille (Groen): Is het waar dat het GO!-onderwijs en het katholiek onderwijs op hogere percentages steun kunnen rekenen dan het gemeentelijk onderwijs? Collegevoorzitter Guy Vanhengel: Het GO!-onderwijs heeft natuurlijk altijd een 100% financiering door de Gemeenschap bij de realisatie van hun projecten. De VGC tracht de verhoudingen tussen de verschillende netten, zoals ze nu bestaan, te respecteren. In het gemeentelijk en vrij onderwijs subsidieert de VGC 70% voor het lager onderwijs en 60% voor het middelbaar onderwijs. De heer Bruno De Lille (Groen): Het gemeentelijk en katholiek onderwijs worden dus op dezelfde manier behandeld. *** Vraag om uitleg van de heer Bruno De Lille aan de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, over de recente hacking van onderwijswebsites De heer Bruno De Lille (Groen): Naar verluidt, werden de volgende 2 websites gehackt: onderwijsinbrussel.be en inschrijveninbrussel.be. Deze hacking zou in de loop van de maanden april en mei gebeurd zijn. Hacking betekent concreet dat iemand op een illegale wijze toegang probeert te krijgen tot gegevens via het gebruik van computers en het computernetwerk. Het is dus op een ongeoorloofde manier binnendringen in een computersysteem. Hackers krijgen toegang tot gegevens die normaal afgeschermd zijn. Aangezien deze sites gebruikt worden voor de inschrijfprocedure in Brussel zijn er in de database heel wat persoonlijke gegevens te vinden: domicilie- en werkadressen van de ouders, contactgegevens en zelfs de rijksregisternummers van de kinderen. Allemaal gegevens die we niet graag in verkeerde handen zien vallen. Bovendien, gezien het tijdstip van de hacking, kunnen we ons de vraag stellen of dit niet als bedoeling had de volgorde van de schoolinschrijvingen aan te passen. Zijn de voorkeuren die de ouders hebben opgegeven wel dezelfde gebleven? We weten het niet. Nochtans zijn de

6 - 6 - feiten ernstig genoeg om op een open manier duidelijkheid te verschaffen. Zeker nu met de nieuwe GDPR wetgeving onze privacy beter beschermen, verdient iedereen te weten wat er precies gebeurd is. Klopt deze informatie dat er verschillende websites, en meer bepaald de websites onderwijsinbrussel.be en inschrijveninbrussel.be, werden gehackt? Wat is er precies gebeurd? Welke gegevens konden de hackers inkijken en meenemen? Hoe is het mogelijk dat deze websites werden gehackt? Wie zorgde voor de beveiliging van deze websites? Waarom wordt deze informatie niet open en transparant gecommuniceerd? Welke maatregelen werden genomen opdat zoiets niet meer gebeurt? Wat zijn de mogelijke gevolgen van deze hacking voor de ouders en hun kinderen, voor de scholen, voor de inschrijfprocedure? Kan de correcte volgorde van inschrijvingen nog gegarandeerd worden, evenals de voorkeuren van de ouders? Ik hoop dat u mij gerust zal stellen. Collegevoorzitter Guy Vanhengel: Ik kan u bevestigen dat de twee websites inschrijveninbrussel.be en onderwijsinbrussel.be in het weekend van 21 april 2018 werden gehackt. Wat inschrijveninbrussel.be betreft, had dit als resultaat dat bezoekers werden doorgestuurd naar een advertentie voor het aanschaffen van een iphone. Op de website onderwijsinbrussel.be was enkel de homepage zichtbaar en een beperkt aantal subpagina s. Voor de webbeheerders was het niet langer mogelijk om de website te bewerken. Ten gevolge van die feiten, heeft de VGC de bewuste websites even offline gehaald om het incident te analyseren, samen met de betrokken firma s voor de webontwikkeling en hosting. Nadien zijn de meest recente beschikbare back-up versies van vóór de hacking (overeenkomstig het advies van het federale cyber emergency team) van de websites online geplaatst. Dat gebeurde in het begin van de week van 23 april Zeer concreet slaagde een hacker er op de beide websites in om code injection en SQL injection uit te voeren. Deze vorm van hacking houdt in dat een extra, corrupte code wordt ingebracht in de bestaande code, waardoor de opbouw van de websites verstoord wordt en delen van de websites niet meer beschikbaar zijn voor de gebruiker. Het doel van dit soort hacking is om websites onbruikbaar te maken. Op geen enkel moment werden er tijdens de hacking gegevens ingekeken, meegenomen of aangepast. De gegevens die ingevoerd werden op inschrijveninbrussel.be, zijn veilig. De website inschrijveninbrussel.be bestaat uit twee grote, los van elkaar staande onderdelen: De informatieve Drupal-website, die ouders informeert over hoe zij hun kind kunnen inschrijven in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel; De aanmeldapplicatie waarop ouders kunnen klikken op aanmelden en zo terechtkomen op de aanmeldpagina s waar ze hun kind kunnen aanmelden. Deze twee onderdelen opereren volledig autonoom. Er werd vastgesteld dat de problemen zich enkel voordeden op het niveau van de Drupalwebsite en niet op het niveau van de aanmeldapplicatie. Er was en is geen enkele aanwijzing dat er gevolgen zijn voor de aanmeld- en inschrijftool, de backoffice of de betrokken (persoons-)data van ouders en kinderen in het Centraal Aanmeldingsregister.

7 - 7 - De website en de applicatie (met databank) worden door verschillende firma s op verschillende servers beheerd, gehost, beveiligd en onderhouden. Er is geen enkele verbinding waardoor hackers toegang konden krijgen tot de databank met gegevens over de inschrijvingen. De applicatie, de gegevens van kinderen, ouders, scholen en alle toewijzingsresultaten zijn dus veilig. De administratie van de VGC heeft snel verschillende maatregelen genomen, met name: veiligheidsupdates laten uitvoeren; een aangifte gedaan bij het federale cyber emergency team; een analyse uitgevoerd van het incident en maatregelen getroffen om de kans op hacking in de toekomst te minimaliseren. De VGC heeft de samenwerking met de externe partner, verantwoordelijk voor de functionele en security updates voor deze sites, stopgezet. De websites werden overgedragen aan een nieuwe partner. Ook volgde een volledige audit van het Drupal-platform, voor alle VGCwebsites, om te zorgen dat alle veiligheidsmaatregelen actueel zijn en blijven. Ook voor de General Data Protection Regulation (GDPR) of de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), doet de VGC het nodige. Voor inschrijveninbrussel.be gebeurt dat in samenwerking met het LOP - de verantwoordelijke voor de uitvoering van het inschrijfrecht. De communicatie naar de betrokkenen, het LOP Brussel Basisonderwijs en het LOP Brussel Secundair Onderwijs, is transparant en zo snel als mogelijk gebeurd. Ook over de verdere ontwikkelingen hielden we hen op de hoogte. Afsluitend kan ik meegeven dat de overlast voor gebruikers beperkt was tot een kortstondige onbereikbaarheid van enkele gedeelten van de websites. Op geen enkele manier zijn persoonlijke data getroffen. De correcte volgorde van inschrijvingen en de voorkeuren van de ouders zijn gegarandeerd. De heer Bruno De Lille (Groen): Ik denk dat men altijd beducht moet zijn voor dergelijke praktijken. We hebben geluk gehad dat het hier maar een kleine inbreuk was. Heeft het CIBG iets met deze websites te maken? Waarom wordt er niet samengewerkt met het CIBG? Collegevoorzitter Guy Vanhengel: De website inschrijveninbrussel.be werd opgestart na een openbare aanbesteding naar derden. De website vergde een specifieke toepassing en moest voldoen aan een specifieke vraag. De heer Bruno De Lille (Groen): Ik denk dat het goed was dat er 2 aparte systemen zijn.

8 - 8 - BIJLAGE Gemeente Opgegeven capaciteit LOP BaO Opgegeven capaciteit LOP BaO Brussel Laken Schaarbeek Etterbeek Elsene Sint-Gillis Anderlecht Sint-Jans-Molenbeek Koekelberg Sint-Agatha-Berchem Ganshoren Jette Neder-Over-Heembeek Haren Evere Sint-Pieters-Woluwe Oudergem Watermaal-Bosvoorde Ukkel Vorst Sint-Lambrechts-Woluwe Sint-Joost-ten-Node Gemeente Opgegeven capaciteit LOP BaO Opgegeven capaciteit LOP BaO Brussel Laken Schaarbeek Etterbeek Anderlecht Sint-Jans-Molenbeek Koekelberg Sint-Agatha-Berchem Jette Evere Sint-Pieters-Woluwe Oudergem Ukkel 70 60