Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.3 - December

Transcriptie

1 Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.3 - December VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN PASCAL SMET VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL Vraag nr. 60 van 29 oktober 2009 van PAUL DELVA Lerarentekort - Basisonderwijs Brussel Eind augustus vernamen we dat het lerarentekort kleiner werd, vermoedelijk als gevolg van de economische crisis. Vooral het tekort in het middelbaar onderwijs daalt: in juli 2009 had de VDAB 2050 vacatures, terwijl in juli 2008 het aantal openstaande betrekkingen meer dan 2800 bedroeg. De inkrimping doet zich echter minder voor in het basisonderwijs. Daar wordt het tekort zelfs structureel: onderwijzer wordt zo een knelpuntberoep. Het wordt blijkbaar steeds moeilijker om jonge afgestudeerden te winnen voor dit beroep. In het Vlaams regeerakkoord stelt men dat het ernstig tekort aan leerkrachten een belangrijke bedreiging is. De regering wil onderzoeken welke maatregelen er kunnen genomen worden om dit tekort tegen te gaan, waarin expliciet werd opgenomen : met bijzondere aandacht voor de problematiek in Brussel. De regering wil meer mensen met praktijkervaring (gemakkelijker) laten overstappen naar het onderwijs. Ook betere loopbaanperspectieven, zoals taakdifferentiatie en het doorbreken van de vlakke loopbaan, moeten leraren overtuigen om te blijven. 1. In mijn schriftelijke vraag nr. 248 van heeft de toenmalige minister van Onderwijs meegedeeld dat hij geen zicht had op de omvang van het tekort aan onderwijzers in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel. Actiris houdt namelijk geen vergelijkbare gegevens bij voor de vaststelling van het tekort in Brussel. Kan de minister uitleggen hoe hij het (mogelijke) lerarentekort in Brussel in kaart wil brengen en zo nodig in oplossingen wil voorzien indien hij niet beschikt over voldoende gegevens? Hoe zal hij dit probleem aanpakken? 2. Kan de minister aangeven in welke zaakvakken de daling zich het meest manifesteert? Is dit dezelfde trend voor alle provincies? 3. Kan de minister aangeven in welke provincies het onderwijzerstekort het meest nijpend is? Hoe groot is het tekort, per provincie? 4. Welke beleidsconclusies trekt de minister hieruit?

2 -518- Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.3 - December 2009 PASCAL SMET VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL ANTWOORD op vraag nr. 60 van 29 oktober 2009 van PAUL DELVA 1-2. Mijn administratie volgt sinds 10 jaren de evolutie op van de onderwijsarbeidsmarkt. Deze opvolging krijgt vorm in het jaarlijkse onderwijsarbeidsmarktrapport, dat ook aan de leden van de onderwijscommissie wordt bezorgd. In dit rapport wordt een prognose gemaakt van de toekomstige ontwikkelingen op de onderwijsarbeidsmarkt. Het rapport gaat ook in op diverse indicatoren van een actueel tekort. De situatie in Brussel krijgt bijzondere aandacht in het arbeidsmarktrapport, ondermeer wat betreft de uitstroomcijfers voor startende leerkrachten. Ook het aantal leerkrachten dat in Brussel is aangesteld met een bekwaamheidsbewijs voldoend geacht of andere - ook een duidelijke indicator van een tekort aan leerkrachten - wordt in kaart gebracht voor de diverse ambten. Sinds het uitbreken van de financieel-economische crisis in september 2008 werd de noodzaak duidelijk om de situatie op de onderwijsarbeidsmarkt nog meer op de voet op te volgen. Ik verwijs hierbij ook naar de gedachtewisseling over de onderwijsarbeidsmarkt, die op 4 februari 2009 plaatsvond in de Commissie voor Onderwijs, Vorming, Wetenschap en Innovatie. Sindsdien publiceert mijn administratie een maandelijkse onderwijsarbeidsmarktbarometer die is gebaseerd op de gekende maandelijkse statistieken van de VDAB betreffende de werkloosheidscijfers en openstaande vacatures. Voor Brussel steunt deze barometer op de gegevens afkomstig van ACTIRIS, de Brusselse Gewestelijke Dienst voor Arbeidsbemiddeling. VDAB en ACTIRIS staan in voor de opvolging van de arbeidsmarkt en het uitwerken van een beleid rond werkgelegenheid en arbeidsbemiddeling in het Vlaamse en Brusselse Gewest. Ook voor deze maandelijkse opvolging zou ik uiteraard liever beschikken over nog meer gedetailleerde cijfers van deze diensten. Toch ben ik ervan overtuigd dat deze maandelijkse cijfers vol-doende aanvullende informatie leveren om, samen met het jaarlijkse arbeidsmarktrapport, een goede inschatting te kunnen maken van de belangrijkste evoluties in de onderwijsarbeidsmarkt, ook in Brussel. Noch de VDAB, noch Actiris beschikt over specifieke gegevens van vakleerkrachten. In het arbeidsmarktrapport nemen we een aantal oefeningen op. Het aantal kandidaat-leerkrachten dat zichzelf voor bepaalde vakken opgeeft in de leerkrachtendatabank van de VDAB, wordt vergeleken met het aantal tijdelijke uren die voor dat vak beschikbaar zijn. Deze verhouding toont de spanning tussen vraag en aanbod en geeft op deze wijze een indicatie van de vakken die moeilijk ingevuld geraken. Daarnaast gaan we na voor welke vakken anders gekwalificeerden (niet opgeleid voor het te onderwijzen vak) aangesteld worden. Het arbeidsmarktrapport 2009 zal nog voor het einde van het jaar worden gepubliceerd. Momenteel verwerkt mijn administratie de effecten van de besparingen. 3. Wat betreft het aantal openstaande vacatures voor leerkrachten in Vlaanderen, is er vanaf september 2009 een belangrijke kentering. Men kan stellen dat het effect van de financieeleconomische crisis voor het eerst vanaf het schooljaar een duidelijke impact heeft op het aantal openstaande vacatures in het onderwijs.

3 Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.3 - December Vlaanderen De VDAB geeft maandelijks cijfers vrij voor Vlaanderen met betrekking tot het aantal openstaande vacatures". Deze cijfers zijn een goede barometer om de evolutie op de onderwijsarbeidsmarkt op te volgen. Deze databanken gebruiken volgende categorieën van het onderwijzend personeel: - leerkracht basisonderwijs - leerkracht 1ste/2de graad secundair onderwijs - leerkracht 3de/4de graad secundair onderwijs Het totaal aantal openstaande vacatures voor het basisonderwijs en secundair onderwijs in Vlaanderen bedroeg in de maand september 2009 nog 595, dit is een daling van -28,27% ten opzichte van september In de periode september 2008 ten opzichte van september 2007 was er nog een stijging van 98,8 %. In oktober 2009 was er opnieuw een daling van openstaande vacatures: in totaal waren er dit nog 600, opnieuw een daling van -29 % ten opzichte van oktober Vooral in het 1 e /2 e graad secundair onderwijs en het 3 e /4 e graad secundair onderwijs was de daling erg groot, respectievelijk - 36,58% en -31,11%. In het basisonderwijs is er een daling van -16 %. Wanneer we de cijfers van oktober 2009 per provincie analyseren, stellen we vast dat het aantal openstaande vacatures per provincie en per onderwijsniveau erg varieert. De provincie Antwerpen kent het grootste aantal openstaande vacatures. In de provincie Limburg is het aanbod van openstaande vacatures het laagst De mate waarin het aantal openstaande vacatures is geëvolueerd ten opzichte van 2008, verschilt ook per onderwijsniveau. We baseren ons verder op de meest recente cijfers, die van oktober In het basisonderwijs is er in oktober 2009 in alle provincies een lichte stijging waar te nemen van openstaande vacatures. Enkel in de provincie Vlaams-Brabant is er een daling van 29,87%.

4 -520- Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.3 - December 2009 In het 1e/2e graad secundair onderwijs is er in de provincies Antwerpen (-63,16%), Limburg (- 22,22%) en Vlaams-Brabant (-49,43%) een daling van het aantal openstaande vacatures. De provincies Oost-Vlaanderen en West-Vlaanderen kennen een stijging van het aantal openstaande vacatures met respectievelijk 22,37% en 3,45%. In het 3e/4e graad secundair onderwijs is er in oktober 2009 ten opzichte van oktober 2008 een daling van het aantal openstaande vacatures in de provincies Antwerpen (-54,37%), Limburg (-

5 Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.3 - December %), Vlaams-Brabant (-15,09%) en West-Vlaanderen (-14,81%). Enkel in de provincie Oost- Vlaanderen is er een stijging van 17,07% van het aantal openstaande vacatures. Brussel Op basis van statistische gegevens uit de Actiris databanken kunnen we voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest het aantal openstaande vacatures bekijken. Gelet op de beperkingen van de databank kunnen we u enkel een overzicht geven van het onderwijzend personeel, zonder onderscheid naar onderwijsniveau. In oktober 2009 is de vraag naar leerkrachten gestegen met een percentage van 40,19% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. In oktober 2008 was er nog een daling van 12,18 % van het aantal openstaande vacatures tegenover oktober Figuur : Evolutie aantal openstaande arbeidsplaatsen o.b.v. databank Actiris ,19% ,18% Hiervoor verwijs ik naar mijn antwoord op de vraag nr. 10 van Jos De Meyer ( ) en op de vragen om uitleg van Sven Gatz, Elisabeth Meuleman en Vera Celis over de annulering van de Brusselpremie.

6 -522- Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.3 - December 2009 Aan de VLOR is gevraagd om voorstellen te formuleren om de aantrekkelijkheid van het lerarenberoep te benadrukken en te verbeteren. Er is binnen de VLOR een werkgroep opgericht die zich met deze problematiek bezig houdt. Zoals u weet zijn in de VLOR alle actoren van het onderwijs-veld vertegenwoordigd, zodat de voorstellen van deze werkgroep zeker door alle betrokkenen zullen gedragen worden. Ik wacht dan ook met interesse de voorstellen van de VLOR af. Ik verwijs ook naar initiatieven die opgenomen zijn binnen het regeerakkoord en binnen mijn beleidsnota: - werken aan de kwaliteit van de instroom in de lerarenopleiding door bijzonder aandacht te besteden aan de oriëntatie op het einde van het secundair onderwijs; - verbetering werkomstandigheden voor jonge leerkrachten; - doorbreking van de vlakke loopbaan en optimalisatie van de verschillende vormen van taakdifferentiatie: het uitdagender maken van de loopbanen van leerkrachten; - personeelsleden langer aan het werk houden op het einde van hun carrière; - de overstap van mensen met praktijkervaring uit de privésector naar het onderwijs vergemakkelijken. Ik wil daarbij werken op drie niveaus. Het eerste niveau is het begin van de loopbaan: hoe houden we jonge leerkrachten in het onderwijs? Als tweede laag wil ik werken op de problematiek van de leerkrachten in de steden: zij staan meer onder druk dan op het platteland. Het derde niveau waarop ik wil werken, is Brussel: het is belangrijk voor de Nederlandstalige aanwezigheid in onze hoofdstad dat we extra inspanningen doen. Ik wil tevens een oproep doen naar allen. Ideeën en voorstellen zijn heel erg welkom. We staan immers voor een grote uitdaging die we met zijn allen moeten aangaan.