Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.5 - Februari

Transcriptie

1 Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.5 - Februari VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN FRANK VANDENBROUCKE VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN WERK, ONDERWIJS EN VORMING Vraag nr. 105 van 20 december 2007 van PAUL DELVA Onthaalklassen anderstalige nieuwkomers - Brussel Sinds enkele jaren voert de Vlaamse Regering een specifiek onderwijsbeleid voor anderstalige nieuwkomers om zich voor te bereiden op het reguliere onderwijs, met onder meer intensieve taalcursussen en aandacht voor sociale en culturele verscheidenheid. Er is een regeling voorzien voor zowel het basis- als het secundair onderwijs via respectievelijk de omzendbrieven BaO/2006/03 en SO 75. In grootsteden, en zeker in Brussel, is deze problematiek natuurlijk zeer actueel. 1. Hoeveel leerlingen (zowel basis- als secundair onderwijs) volgen onthaalklassen in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel? Is het mogelijk hiervan een evolutie te geven vanaf 1998? Graag ook met de evolutie van het aantal OKAN-leerlingen (onthaalklassen anderstalige nieuwkomers) in Brussel tegenover het aantal OKAN-leerlingen in Vlaanderen. 2. Welke scholen in Brussel richten OKAN-klassen in? Kan de minister hierbij ook een evolutie geven? 3. Wat zijn de slaagpercentages van OKAN-kinderen in het regulier onderwijs in Brussel? Hoeveel OKAN-leerlingen stromen door naar algemeen secundair onderwijs (ASO)? En is hier sprake van een watervalsysteem? Is er een verschil in slaagpercentages voor OKAN-kinderen in Vlaanderen en in Brussel? Zo ja, wat is de verklaring daarover en welke initiatieven worden er genomen om de slaagkansen van OKAN-kinderen in Brussel te verhogen? 4. Vinden de OKAN-scholen (in het bijzonder in Brussel) voldoende leraars om anderstalige nieuwkomers aangepaste lessen te geven? Vaak stromen deze kinderen namelijk binnen gedurende het schooljaar. Het lijkt moeilijk om geschikte leraars te vinden met dit systeem. Welke knelpunten zijn er op dit vlak? Welke initiatieven worden er genomen om ze te verhelpen?

2 -96- Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.5 - Februari 2008 FRANK VANDENBROUCKE VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN WERK, ONDERWIJS EN VORMING ANTWOORD op vraag nr. 105 van 20 december 2007 van PAUL DELVA Binnen de Vlaamse Gemeenschap wordt sinds 1991 een coherent onderwijsbeleid gevoerd ten voordele van leerlingen van vreemde herkomst. De voorheen lopende losse projecten, o.m. inzake de aanpassing aan de onderwijstaal, het Nederlands, werden uitgebreid en binnen een omvattend geheel samengebracht. Het onderdeel "onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers" wil én de taalvaardigheid in de instructietaal, het Nederlands, én de sociale integratie van de in het onderwijs instromende Nederlandsonkundige nieuwkomers bevorderen. Het leerprogramma van het onthaaljaar is zeer sterk gericht op het verwerven van het Nederlands. Doel is de anderstalige nieuwkomer voor te bereiden om in te stromen in het reguliere onderwijs door hem of haar de nodige taal- en andere vaardigheden bij te brengen. Met ingang van het schooljaar heb ik het onderdeel "onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers" zowel in het basis- als in het secundair onderwijs verder aangepast aan de noden op het terrein. Het begrip "nieuwkomer" werd duidelijker afgebakend, de doelgroep werd uitgebreid en de ondersteuning werd uitgebreid met eigen accenten voor het basis- en het secundair onderwijs. Door de nieuwe definitie kunnen meer anderstalige nieuwkomers genieten van een onthaaljaar. Ook in het basisonderwijs wordt de minimumnorm voortaan berekend per scholengemeenschap zodat er meer onthaaljaren kunnen ingericht worden. Tevens wordt in het basisonderwijs voorzien in ondersteuning door middel van een vervolgjaar, aansluitend bij het onthaaljaar. In het regulier secundair onderwijs worden extra uren-leraar voorzien voor de ondersteuning, opvolging en begeleiding van gewezen anderstalige nieuwkomers. 1. Wat het Vlaams basisonderwijs in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest betreft; richt in het schooljaar geen enkele school een onthaaljaar in. Verdeeld over twee scholen volgen zeven leerlingen een vervolgjaar. Longitudinaal hebben we slechts vanaf het schooljaar systematische en vergelijkbare gegevens die een verschil in evolutie tussen het Brusselse en het Vlaamse Gewest weergeven. Brussels Gewest Vlaams Gewest Vlaanderen

3 Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.5 - Februari Ondanks de uitbreidingen m.i.v. het schooljaar zien we dit schooljaar een dalende trend in de totaalcijfers, het meest uitgesproken in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De algemene dalende trend heeft uiteraard te maken met de verminderende stroom van asielzoekende gezinnen met kinderen. Binnen het Lokaal Overlegplatform Basisonderwijs Brussel is de problematiek van het zoeken van basisscholen, waarnaar anderstalige nieuwkomers toegeleid kunnen worden dan ook een actiepunt. Wat het secundair onderwijs betreft zijn de cijfers de volgende: Brussels Gewest Vlaams Gewest Vlaanderen Wat het basisonderwijs betreft werd in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest onthaalonderwijs ingericht: GVBS, Cellebroersstraat, 16, Brussel 10 lln. GVBS, Nieuwland,75, Brussel 8 lln. GVBS, Gen.Fivéstraat, 28, Etterbeek 12 lln. GBS, Herkoliersstraat, 68, Koekelberg 6 lln GVBS, Gen.Fivéstraat, 28, Etterbeek 12 lln GVBS, Cellebroersstraat, 16, Brussel 13 lln. GVBS, Gen.Fivéstraat, 28, Etterbeek 20 lln GVBS, Cellebroersstraat, 16, Brussel 18 lln. GVBS, Gen.Fivéstraat, 28, Etterbeek 6 lln. GBS, Grensstraat, 67, Sint-Joost-Ten-Node 16 lln GVBS, Cellebroerstraat, 16, Brussel 15 lln. GVBS, Gen.Fivéstraat,28, Etterbeek 19 lln. GBS,Grensstraat, 67, Sint-Joost-Ten-Node 11 lln GVBS,Cellebroersstraat, 16, Brussel 16 lln. GVBS,Gen.Fivéstraat, 28, Etterbeek 11 lln. GBS,Grensstraat, 67, Sint-Joost-Ten-Node 13 lln GVBS,Gen.Fivéstraat, 28, Etterbeek 2 lln. GBS,Grensstraat, 67, Sint-Joost-Ten-Node 5 lln. Wat het secundair onderwijs betreft, kunnen we volgende cijfers geven: Sint-Guido-Instituut, Anderlecht 30 lln. 35 lln; 29 lln Sint-Guido-Instituut, Anderlecht 27 lln. 23 lln. 35 lln Sint-Guido-Instituut, Anderlecht 8 lln. 26 lln. 42 lln.

4 -98- Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.5 - Februari Sint-Guido-Instituut, Anderlecht 38 lln. 20 lln. 57 lln Sint-Guido-Instituut, Anderlecht 27 lln. 34 lln. 39 lln Sint-Guido-Instituut, Anderlecht 18 lln. 24 lln. 39 lln Sint-Guido-Instituut, Anderlecht 58 lln. Instituut Anneessens-Funck 34 lln. Het Heilig-Hartcollege Ganshoren, school in afbouw, richt geen onthaalonderwijs meer in vanaf het schooljaar Het steunpunt NT2 van de K.U.Leuven, als onderdeel van het interuniversitaire steunpunt GOK onderzocht in de periode de prestaties en de doorstroming van gewezen anderstalige nieuwkomers in het regulier secundair onderwijs. Gewezen onthaalklassers belanden meer dan de gemiddelde leerling in het (deeltijds) beroepssecundair onderwijs en in het buitengewoon secundair onderwijs. Ze halen minder A- attesten en meer C-attesten. Ze veranderen vaak van school, ook in de loop van het schooljaar. Teveel leerlingen verlaten ongekwalificeerd het onderwijssysteem. Spreken van veel onderwijsvertraging en een watervaleffect (starten in de A-stroom en vervolgens "afstromen" naar de B-stroom) is correct. Gedifferentieerde gegevens die zouden wijzen op een verschillende situatie tussen het Brusselse en het Vlaamse Gewest zijn in deze studie niet opgenomen. In de recent uitgevoerde doorstromingsonderzoeken van enerzijds de V.U.Brussel en anderzijds een Antwerps onderzoeksconsortium m.b.t. het Nederlandstalige secundaire onderwijs in het Brussels Gewest worden in grote lijnen de Vlaanderenbrede tendensen bevestigd. Anderstalige nieuwkomers komen hoofdzakelijk niet in het algemeen secundair onderwijs, maar ook niet in het technisch of kunstsecundair onderwijs en derhalve meestal in het beroepssecundair onderwijs terecht. Gewezen onthaalklassers veranderen opmerkelijk vaak van school.in het Nederlandstalig onderwijs in het Brusselse Gewest zien we dat precies in het segment van de leerlingen beroepssecundair onderwijs (waar de meeste gewezen onthaalklassers terecht komen) er relatief veel van school veranderd wordt, waarbij slechts een beperkt aantal scholen deze leerlingen opvangen. Om aan deze "Vlaanderenbrede" problematiek tegemoet te komen, worden er met ingang van het schooljaar naast het onthaaljaar op zich, extra uren-leraar voorzien voor de ondersteuning, opvolging en begeleiding van gewezen anderstalige nieuwkomers in het regulier onderwijs. De onthaalklas krijgt de expliciete opdracht correcte en volledige informatie betreffende deze leerlingen te verstrekken aan het reguliere onderwijs, de overgang naar het regulier onderwijs sterker te begeleiden en ook nadien de studieloopbaan van haar voormalige leerlingen op te volgen. Er lopen thans (in Antwerpen) twee proeftuinen inzake een meer performant OKANonderwijs, begeleid door een onderzoek van de universiteit Antwerpen om de stimulerende en

5 Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.5 - Februari de beperkende factoren en het effect van de schoolse taalvaardigheid van leerlingen te beschrijven. 4. Er is - zoals uit de besprekingen bij de Rondetafelconferentie over het Nederlandstalig onderwijs in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bleek - een algemeen probleem in verband met het aantrekken en vooral het behouden van onderwijzend personeel voor het Nederlandstalig onderwijs in het Brusselse Gewest. Vooral de uitstroom van jonge tijdelijke interimarissen (jonge leerkrachten binnen de vijf jaar na hun indiensttreding in het onderwijs) is hierbij problematisch. In de uitvoering van de aanbevelingen van de rondetafelconferentie zijn maatregelen voorzien om (jonge) leerkrachten in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel te houden. Specifieke problemen voor de OKAN-scholen in Brussel werden me niet gerapporteerd. In het basisonderwijs is er door de daling van het aantal OKAN-leerlingen geen specifiek probleem. De betrokken secundaire scholen melden over een vaste kern van leraren die aan hun OKANgroep verknocht zijn te beschikken. Wel is er het algemene probleem om niet zozeer bij het begin van het schooljaar, dan wel in de loop van het schooljaar tijdelijke, vervangende personeelsleden te werven, zeker voor korte vervangingen in het basisonderwijs. In opvolging van de Rondetafelconferentie heb ik in overleg met mijn Brussels collega Guy Vanhengel een aantal initiatieven laten uitwerken, om in te spelen op de algemene problematiek van het verloop van personeelsleden. Deze maatregelen zijn breed opgevat. Zo stel ik voor een financiële bonus te geven aan personeelsleden die voor het onderwijs in Brussel kiezen en er voldoende lange tijd blijven. Daarnaast zijn er de initiatieven van de VGC rond de bekendmaking van vacatures in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel Sinds 1 september 2004 komen de ambten ingericht op basis van de aanvullende omkaderingseenheden voor het onthaalonderwijs in aanmerking voor vacantverklaring en vaste benoeming, zodat continuïteit en behoud van expertise structureel mogelijk zijn. Met ingang van 1 september 2006 heb ik, wat de opvangklassen betreft een anomalie weggewerkt. Licentiaten worden voortaan betaald volgens hun diploma, zodat de uitval van personeel en het verlies aan broodnodige ervaring verder wordt beperkt. Wat het basisonderwijs betreft organiseren de ondersteuners van de VGC-initiatieven "Taalvaart" en "Nascholingscentrum" samen intervisiemomenten voor leerkrachten die met anderstalige nieuwkomers in aanraking komen. Deze leerkrachten delen hun ervaringen en wisselen "good practices" uit.