Wat haal je uit deze keuzesessie?
|
|
- Petrus de clercq
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Johan De Wilde
2 Wat haal je uit deze keuzesessie? Je komt te weten wat executieve functies (EF) zijn en waarom ze belangrijk zijn op korte en lange termijn. Je ontdekt welke interacties en activiteiten in het kleuteronderwijs ertoe doen in functie van EF. Je hebt goesting om aan de slag te gaan met EF.
3 1 Wat zijn EF?
4 Zelfsturing is de mogelijkheid om je emoties, gedachten en gedrag te managen, te monitoren, onder controle te houden, om tot sociaal en doelgericht gedrag te komen in het dagelijkse leven.
5 Executieve functies (EF) Zelfsturing Doelgericht en sociaal gedrag in het dagelijkse leven
6 Executieve functies = hogere controlefuncties in de hersenen die je gedrag sturen
7 Executieve functies
8 Executieve Functies
9 Executieve Functies
10 Test je eigen impulscontrole STROOP TEST
11 Impulscontrole in de klas
12 Impulscontrole in de klas
13 Executieve Functies
14 Werkgeheugen Onze processor Onze mentale informatieverwerker 35 x 49 =?
15 Werkgeheugen in de kleuterklas Wat ging ik nu ook alweer doen?
16 Werkgeheugen WERK- GEHEUGEN
17 Executieve Functies
18
19 Cognitieve flexibiliteit bij kleuters
20 Executieve Functies
21 2. Hoe kan je EF observeren bij kleuters?
22 Executieve Functies
23 Jamal weet tijdens het gezelschapsspel zeer goed wie er aan de beurt is. Als Finn een probleem ondervindt, kan hij gemakkelijk een alternatieve oplossing bedenken Lowie kan meteen stoppen met bewegen als de muziek stopt.
24 Jamal weet tijdens het gezelschapsspel zeer goed wie er aan de beurt is. Als Finn een probleem ondervindt, kan hij gemakkelijk een alternatieve oplossing bedenken Lowie kan meteen stoppen met bewegen als de muziek stopt.
25 Checklist - Hoe herken je EF?
26 Warme en koude EF
27 Emotieregulatie Probeer maar eens 24 tot de tweede uit het hoofd te rekenen als je weet dat je er een prachtige reis mee kan winnen. Of bedenk een plan om op je bestemming te geraken met je partner die net de GPS om zeep hielp
28 Emotieregulatie Als hij boos is, moet een kleuter ook zijn impulsen bedwingen. Als een kleuter aan de verliezende hand is bij memory, moet hij ook blijven opletten.
29 2. Waarom zijn EF belangrijk?
30 EF hebben we constant nodig
31
32 Schoolse vaardigheden (rekenen en leren lezen) Schoolrijpheid + basis voor leren leren Sociaalemotionele ontwikkeling Succes op lange termijn
33 Toxische stress Toxische stress Draaglijke stress Positieve stress
34 Toxische stress gaat hand in hand met armoede En toch kunnen we iets aan het EF probleem doen, zonder daarom op korte termijn de oorzaak ervan (o.a. armoede) aan te pakken, maar op lange termijn wel het armoederisico te verlagen.
35 Demo + observatie Co-teaching Individuele videofeedback Intervisie
36 Zet je EF bril op: voorlopige resultaten Prof. dr. Jantine Spilt Prof. dr. Dieter Baeyens
37 Afgeleide score EF Resultaten BRIEF-P cyclus EF-prestatie kansarm experimenteel kansarm controle kansrijk experimenteel kansrijk controle PRE POST
38 De eerste onderzoeksresultaten tonen aan dat het project de groei van EF bij kansarme leerlingen significant bevordert waardoor de kloof met de kansrijkere kleuters die een sterkere spontane groei kennen gelijk blijft, in plaats van toeneemt. 14/12/2017 Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen 38
39 3 Hoe werk je aan EF?
40 Hoe werk je aan EF? 3 bouwstenen INTERACTIE ACTIVITEITEN ORGANISATIE
41 INTERACTIE SCAFFOLDING
42 Scaffolding = stelselmatig afbouwende (verbale) begeleiding Toegepast op EF / zelfsturing Externe spraak van leerkracht Externe spraak van kleuter Innerlijke spraak van kleuter
43 De lege EF-bril
44 Toon het goede voorbeeld Denk luidop Gebruik spiegelspraak Leer de STOP-DENK-DOE-strategie aan Doe alsof je zelf het antwoord niet weet en wacht af Richt de aandacht van de kleuter op de zintuigen Creëer rust Stimuleer het rollenspel en doe aan spelplanning Reflecteer samen met de kleuters Begeleid de overgangsmomenten + 3 extra tips ter ondersteuning van het werkgeheugen
45 Denk luidop Oei, dat ga ik niet onthouden. Ik zal het opschrijven voor ik het vergeet. Ik heb echt al zin om het koekje op te eten, maar ik moet nog even wachten tot we ons liedje gezongen hebben. Ai, ik voel dat ik boos word. Ik tel eventjes tot Dat maakt me rustiger. Nog even en dan gaan we opruimen. En daarna gaan we naar huis.
46 Gebruik spiegelspraak Externe spraak innerlijke spraak Spiegelspraak = het beschrijven van wat je ziet gebeuren bij het kind Ik zie dat je bewustwording van eigen gedrag bij de kleuter kleuter stuurt zichzelf in de juiste richting
47 Voorbeeld spiegelspraak Een voorbeeld bij juf Karin in de kring tijdens een brainstorm rond het BC. Kemal rolt over de mat en ligt op zijn rug in het midden van de kring. Juf Karin: Kemal, ik zie dat je op je rug op de mat ligt. Kemal gaat op de bank zitten. i.p.v. Juf Karin: Kemal, ik wil dat je op de bank gaat zitten.
48 Variaties op spiegelspraak Felix, ik zie dat je zit te wiebelen op de bank. Osman, je bent Evi aan het duwen. Je hebt het precies wat moeilijk om te wachten. Jamal, ik zie dat je rechtstaat. Heb je een vraag? Marie, ik hoor dat je heel wat te vertellen hebt, maar je kan pas vertellen als de knuffel bij jou komt.
49 Toon het goede voorbeeld Denk luidop Gebruik spiegelspraak Leer de STOP-DENK-DOE-strategie aan Doe alsof je zelf het antwoord niet weet en wacht af Richt de aandacht van de kleuter op de zintuigen Creëer rust Stimuleer het rollenspel en doe aan spelplanning Reflecteer samen met de kleuters Begeleid de overgangsmomenten + 3 extra tips ter ondersteuning van het werkgeheugen
50 STOP-DENK-DOE
51
52 Toon het goede voorbeeld Denk luidop Gebruik spiegelspraak Leer de STOP-DENK-DOE-strategie aan Doe alsof je zelf het antwoord niet weet en wacht af Richt de aandacht van de kleuter op de zintuigen Creëer rust Stimuleer het rollenspel en doe aan spelplanning Reflecteer samen met de kleuters Begeleid de overgangsmomenten + 3 extra tips ter ondersteuning van het werkgeheugen
53 Aandacht op de zintuigen
54 Toon het goede voorbeeld Denk luidop Gebruik spiegelspraak Leer de STOP-DENK-DOE-strategie aan Doe alsof je zelf het antwoord niet weet en wacht af Richt de aandacht van de kleuter op de zintuigen Creëer rust Stimuleer het rollenspel en doe aan spelplanning Reflecteer samen met de kleuters Begeleid de overgangsmomenten + 3 extra tips ter ondersteuning van het werkgeheugen
55
56 Hoe werk je aan EF? 3 bouwstenen INTERACTIE ACTIVITEITEN ORGANISATIE
57 EF-reactiespelen in grote of kleine groep EF-geheugenspelen EF-gezelschapsspelen in kleine groep EF-bewegingsspelen EF-prentenboeken EF-poppenspelen
58 Ssst de kat slaapt
59 Volg de dirigent
60 EF-reactiespelen in grote of kleine groep EF-geheugenspelen EF-gezelschapsspelen in kleine groep EF-bewegingsspelen EF-prentenboeken EF-poppenspelen
61 Vanaf 3de kleuterklas Spel om visueel werkgeheugen te oefenen
62
63
64
65 EF-reactiespelen in grote of kleine groep EF-geheugenspelen EF-gezelschapsspelen in kleine groep EF-bewegingsspelen EF-prentenboeken EF-poppenspelen
66
67 EF-reactiespelen in grote of kleine groep EF-geheugenspelen EF-gezelschapsspelen in kleine groep EF-bewegingsspelen EF-prentenboeken EF-poppenspelen
68 EF-prentenboeken
69 Hoe werk je aan EF? 3 bouwstenen INTERACTIE ACTIVITEITEN ORGANISATIE
70 Vermijd visuele en auditieve overprikkeling Introduceer buddyspel Laat de kleuters op Montessori-matjes werken Stimuleer de kleine vertelkring Schakel zoemsessies in
71
72
73
74 Vermijd visuele en auditieve overprikkeling Introduceer buddyspel Laat de kleuters op Montessori-matjes werken Stimuleer de kleine vertelkring Schakel zoemsessies in
75 Montessori-matjes
76 Hoe werk je aan EF? 3 bouwstenen INTERACTIE ACTIVITEITEN ORGANISATIE
77 Meer lezen?
78 Contactgegevens
79 Bedankt voor uw aandacht
KKGK - Lerend Netwerk 9 februari 2017 Sanne Feryn
KKGK - Lerend Netwerk 9 februari 2017 Sanne Feryn Programma Deel 1: Wat zijn EF? Deel 2: Zet je EF-bril op Deel 3: Discussie DEEL 1: Wat zijn executieve functies? Wat zijn executieve functies? https://www.youtube.com/watch?v=fnu48tm-170
Nadere informatieJa, leraren kunnen kansarmoede aanpakken in hun klas
Ja, leraren kunnen kansarmoede aanpakken in hun klas Leraren voelen zich vaak machteloos tegenover kinderarmoede. Toch kunnen ze het leren en leven van kinderen in armoede duurzaam verbeteren: door hun
Nadere informatie-BRIL DE EF Bijlagen_bouwsteen_1.indd 1 27/10/17 09:10
DE EF-BRIL DE INTERACTIEGLAASJES GLAASJE 1: GEEF HET GOEDE VOORBEELD. GLAASJE 2: GLAASJE 3: DENK LUIDOP. GEBRUIK SPIEGELSPRAAK. GLAASJE 4: LEER DE STOP-DENK-DOE -STRATEGIE AAN. DE INTERACTIEGLAASJES
Nadere informatieKwaliteitsvolle Interacties
Kwaliteitsvolle Interacties Denken en onderzoeken Hefboom denk- en onderzoekstimulerende interactievaardigheden Probleemoplossend denken, leren plannen, reflecteren op het proces, focussen op goede vragen,
Nadere informatieHet creëren van een gemeenschappelijke visie m.b.t. executieve functies voor het jonge kind; handvatten voor morgen!
Opbouw workshop Korte geschiedenis Wat zijn executieve functies? Waarom zijn ze belangrijk? Hoe is het gesteld met mijn EF s? Vertalen naar de praktijk Rol van de IB-er (EF en stoornissen) Doel Hoe het
Nadere informatieDe Kleine Prins Expertisecentrum
De Kleine Prins Expertisecentrum Femke Rienstra f.rienstra@dekleineprins.nl 31/10/16 2 Executieve Functies Kennis m.b.t. Executieve Functies (EF), de ontwikkeling ervan en het kunnen herkennen van de EF
Nadere informatieHelp, ik kan het niet alleen!
Help, ik kan het niet alleen! Even voorstellen Fanny Cattenstart Trainingen / lezingen / workshops Observaties en begeleiding Plusgroepen Advies aan organisaties Begeleiding ouders en kinderen Gratis webinars
Nadere informatieExecutieve functies bij kleuters. Fabienne De Boeck Jeugdarts 22 maart 2019
Executieve functies bij kleuters Fabienne De Boeck Jeugdarts 22 maart 2019 Wat zijn executieve functies? Hoe ontwikkelen executieve functies? Executieve functies : topje van de ijsberg? Wat bepaalt de
Nadere informatieWerk in/ aan uitvoering
Wat ga je vanmiddag leren? Werk in/ aan uitvoering Liz Dolfin - Selma Huitema adviseurs passend onderwijs Expertisecentrum Orion Wat zijn executieve functies? Hoe verloopt de ontwikkeling van executieve
Nadere informatieKarin Nijman & Inge Verstraete. CNV onderwijsthemadag Masterclass leerstrategieën
Karin Nijman & Inge Verstraete CNV onderwijsthemadag Masterclass leerstrategieën masterclass Deel I/ theorie De basis van leren (leren is-zintuigenkennishaakjes-wg-zelfregulatie & metacognitie) Regie
Nadere informatieExecutieve functies en zelfsturing
Executieve functies en zelfsturing Spel in uitvoering Executieve functies en zelfsturing Jeroen Aarssen Balspelletje Impulsen beheersen Bedenken wat je gaat zeggen Dingen (regels) onthouden Kunnen schakelen
Nadere informatieExecutieve functies. PCL Conferentie
Executieve functies PCL Conferentie Wat komt aan bod? Welkom en doel Wat zijn executieve functies? Waarom belangrijk? Wat kunnen we ermee? Evaluatie Starter: pilot SAT Snelheid en Accuratesse Test Instructie:
Nadere informatieExecutieve functies, wat zijn dat:
Executieve functies, wat zijn dat: Sinds het breinonderzoek een grote vlucht heeft genomen, hebben wetenschappers ontdekt dat leerlingen met bepaalde stoornissen, problemen hebben in dezelfde hersengebieden
Nadere informatieExecutieve functies ontwikkelen met denkspellen.
Executieve functies ontwikkelen met denkspellen. Heeft uw leerling moeite met plannen en organiseren? Is hij zijn huiswerk weer eens vergeten of kwijt? Kan hij moeilijk aan een taak beginnen maar nog moeilijker
Nadere informatieVELOV 2016 Optimaal MaxiTAAL2
VELOV 2016 Optimaal MaxiTAAL2 Optimaal MaxiTAAL Optimaal MaxiTAAL1: 2014-2015 (1,5 ) Onderzoek Resultaten Optimaal MaxiTAAL2: 2015-2016 (3,5 ) Publicatie + website Implicaties opleiding Implicaties werkveld
Nadere informatieAUTISME EN CONFLICTHANTERING ANNEKE E. EENHOORN
AUTISME EN CONFLICTHANTERING ANNEKE E. EENHOORN EEN VOORBEELD Mira, 14 jaar. Derde klas van de middelbare school. Vanaf baby snel boos. Nu zo vlug kwaad dat ouders het niet meer weten. DRIE MOGELIJKE
Nadere informatieExecutieve functies. Problemen met executieve functies 11/01/17
11/01/17 GEDRAG IN GOEDE BANEN LEIDEN: DE ROL VAN DE EXECUTIEVE FUNCTIES BIJ HET SUCCES IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS Executieve functies DR. MARIETTE HUIZINGA is een paraplubegrip voor verschillende denkprocessen
Nadere informatieExecutieve functies en leren
Executieve functies en leren Wijnand Dekker Praktijk Dekker&Dooyeweerd, Ede info@dekkerdooyeweerd.nl EXECUTIEVE FUNCTIES WAT ZIE JE, WAT DOE JE, WAT ZEG JE, WAT PLAN JE? EXECUTIEVE FUNCTIES: IN GESPREK
Nadere informatiehet neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP
het neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP 15-03-2013 Inhoud Het neuropsychologisch denkkader De schoolsetting Ter ondersteuning bij het kind met
Nadere informatieBeter bij de Les. Marthe van der Donk, Ariane Tjeenk-Kalff, Anne-Claire Hiemstra-Beernink
Beter bij de Les Marthe van der Donk, Ariane Tjeenk-Kalff, Anne-Claire Hiemstra-Beernink Drie onderwerpen die aan bod komen 1. Wat zijn executieve functies? 2. Wat is een cognitieve training en wanneer
Nadere informatieInformatie voor ouders over executieve functies
Zelfsturing bij kinderen. Naarmate kinderen ouder worden, zijn ze steeds beter in staat om hun gedrag aan te sturen. Deze toename in zelfsturing is gerelateerd aan de ontwikkeling van executieve functies.
Nadere informatieExecutieve Functies. Omdat intelligentie alléén niet de doorslaggevende factor is
Executieve Functies Omdat intelligentie alléén niet de doorslaggevende factor is De volgende stap Van de basisschool naar het voortgezet onderwijs langere concentratieboog minder speeltijd, meer huiswerk
Nadere informatieZwakke executieve functies komen voor bij kinderen met ADHD, autisme en leerstoornissen, maar ook bij veel kinderen zonder diagnose.
Talenten en problemen Het is zó frustrerend als je ziet dat getalenteerde kinderen telkens weer worstelen met simpele taken zoals huiswerk, opruimen en aankleden. Of met het omgaan met boosheid en teleurstellingen.
Nadere informatieAutisme in de klas JOLANDA VAN OOSTVEEN & LEN MARTIJN
Autisme in de klas JOLANDA VAN OOSTVEEN & LEN MARTIJN Inleiding Doel Hoe zit het ook alweer Cognitieve theorieën Communicatie Gedrag Relaties en (seksuele)ontwikkeling Toekomst Jolanda Doel Begrip vergroten
Nadere informatieOntwikkeling en ondersteuning van zelfsturing bij pubers
Ontwikkeling en ondersteuning van zelfsturing bij pubers Ontwikkeling en ondersteuning van zelfsturing bij pubers VMBO-conferentie 13-3-2019 Lilian van der Bolt Zelfsturing en pubers Inleiding: wat is
Nadere informatieExecutieve functies in de klas
1 Executieve functies in de klas SWV Zuid-Kennemerland Data: 14,15,16 april 2014 Veel uit deze training is ontleend aan of gebaseerd op: Dawson en Guare:Slim maar. (2009) en Executieve functies bij kinderen
Nadere informatieExecutieve functies - compenseren Programma. - Voorkennis opfrissen - Compenseren van zwakke zelfsturing - Toepassen in je eigen klas - Reflectie
Executieve functies - compenseren Programma - Voorkennis opfrissen - Compenseren van zwakke zelfsturing - Toepassen in je eigen klas - Reflectie Antwoord Executieve functies Herhaling De denkprocessen
Nadere informatieMRI. fmrt. HELP mijn kind heeft huiswerk! 30-11-2015. Frontaal kwab. In het lichaam kijken zonder het te hoeven openen. Hersenen
HELP mijn kind heeft huiswerk! MRI In het lichaam kijken zonder het te hoeven openen. Hersenen fmrt Frontaal kwab Groei rond het 12e jaar Hersenen bereiden zich voor op snelle groei in puberteit. Use it
Nadere informatieGeen onwil maar onmacht
Geen onwil maar onmacht Executieve functies op school Karli van Veen, ambulant begeleider Barbet Floors, ergotherapeut In deze workshop: Welke executieve functies zijn er? Problemen met executieve functies
Nadere informatieOuderavond Bataafs Lyceum 4H/V. Executieve functies. Welkom! Nancy Lussing
Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V Executieve functies Welkom! Nancy Lussing Even voorstellen Ondersteuning algemeen, coördinator masterclass Leer- & gedragsspecialist Stelling Een hoog IQ is bepalend voor
Nadere informatieKoppeling leren leren met executieve functies
Koppeling leren leren met executieve functies Leren leren vindt zijn oorsprong in onze dynamische samenleving. Onder invloed van onder andere automatisering, innovatie en waarden en normen die in de 21e
Nadere informatieHieronder vindt u een korte uitwerking van de afzonderlijke executieve functies:
Executieve functies Tijdens de behandeling van uw kind is mogelijk de term executieve functies aan bod gekomen, maar wat zijn dat eigenlijk? In deze folder geven we een korte uiteenzetting van wat deze
Nadere informatieDrs. Dirma Terlouw, BSc.
Drs. Dirma Terlouw, BSc. Orthopedagoog Gezondheidszorgpsycholoog Kinder- en jeugdpsycholoog Onderwijskundige Praktijk in Nieuwegein Doel van de avond Beter begrijpen van pubers/adolescenten - Ingevulde
Nadere informatieSpel en sociaal spel in ontwikkelingsperspectief. Masterclass Simeacongres, Lunteren Lilian van der Bolt
Spel en sociaal spel in ontwikkelingsperspectief Masterclass Simeacongres, Lunteren 7-4-2017 Lilian van der Bolt Kennismaking Programma Opvattingen rondom Spel en ontwikkeling Het belang van spel Spelontwikkeling
Nadere informatieVWO LEERLINGEN WILLEN DEUGEN. OVER EXCELLEREN EN AFSTEMMEN OP VERSCHILLEN. OTTO DE LOOR (O.DELOOR@APS.NL)
VWO LEERLINGEN WILLEN DEUGEN. OVER EXCELLEREN EN AFSTEMMEN OP VERSCHILLEN. OTTO DE LOOR (O.DELOOR@APS.NL) UIT DE WORKSHOPBESCHRIJVING Vwo-leerlingen willen gezien worden en op niveau worden aangesproken;
Nadere informatieProgramma. Executieve functies. Wat zijn executieve functies? Executieve functies. Wat weet je al over executieve functies?
Programma Executieve functies 1 april 2019 Anita Aalpoel Je weet wat de executieve functies zijn. Je weet hoe ze zich ontwikkelen en welke factoren bepalend zijn. Je weet wat je als leerkracht kan doen
Nadere informatieStructuur! Voorstellen Autisme anders bekijken Theorie (en ervaringen!) over autisme Kennis maken met workshop Autisme Anders Ervaren
Structuur! Voorstellen Autisme anders bekijken Theorie (en ervaringen!) over autisme Kennis maken met workshop Autisme Anders Ervaren Wie ben ik? De ijsbergtheorie Wie zijn jullie? Even voorstellen Wie
Nadere informatieSpelen met Taal. Het stimuleren van zelfsturend gedrag in spelsituaties. Jeroen Aarssen 19 november 2014
Spelen met Taal Het stimuleren van zelfsturend gedrag in spelsituaties Jeroen Aarssen 19 november 2014 Programma Ideeën over taal en interactie door de tijd Taal en Executieve Functies Taal en Denken Taal-
Nadere informatieZelfsturend leren met een puberbrein
Zelfsturend leren met een puberbrein Jacqueline Saalmink In het hedendaagse voortgezet onderwijs wordt een groot beroep gedaan op zelfsturend leren. Leerlingen moeten hiervoor beschikken over vaardigheden
Nadere informatieExecutieve functies binnen de vroegbehandeling. Evelien Dirks NSDSK
Executieve functies binnen de vroegbehandeling Evelien Dirks NSDSK Van der Lem symposium september 2015 De6initie Executieve functies = parapluterm Executieve functies: Vaardigheden die nodig zijn om een
Nadere informatieJe bent jong en je wilt wat
Je bent jong en je wilt wat Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong een vve-masterclass opbrengstgericht werken Doel masterclass a. aandacht voor ontwikkelingsvoorsprong, b. uitwisselen van ervaringen,
Nadere informatieDenken (zeer) begaafde leerlingen aleer zij doende zijn, en al doende denken zij dan nog? Drs. Hanneke van Dasler
Denken (zeer) begaafde leerlingen aleer zij doende zijn, en al doende denken zij dan nog? Drs. Hanneke van Dasler Voorstellen? drs. Hanneke van Dasler Psycholoog Nip, Kind/Jeugd en therapeut ECHA Specialist
Nadere informatieHelpende gedachten. (Deel 2)
Helpende gedachten. (Deel 2) Executieve functies Helpende gedachten zijn probleem overstijgende gedachten. Een kind in de klas met leer- of gedragsproblemen? Zwakke executieve functies zijn hier vaak een
Nadere informatieGEDRAG IN GOEDE BANEN LEIDEN: OVER DE ROL VAN EXECUTIEVE FUNCTIES BIJ KINDEREN EN PUBERS DR. MARIETTE HUIZINGA
GEDRAG IN GOEDE BANEN LEIDEN: OVER DE ROL VAN EXECUTIEVE FUNCTIES BIJ KINDEREN EN PUBERS DR. MARIETTE HUIZINGA SUCCES OP SCHOOL In goede banen leiden: Aandacht Gedrag Emoties Goed kunnen opletten, plannen,
Nadere informatieDe basis voor de ondersteuning van elk kind ligt gewoon in de klas.
Ook kinderen met leerproblemen kunnen met plezier naar school. Basis voor Passendonderwijs De basis voor de ondersteuning van elk kind ligt gewoon in de klas. Wat is dan precies die basis? Denk daarbij
Nadere informatieWat gaan we doen? Executieve Functies
Executieve Functies SCHOOLJAAR: 2014-2015 Anita Bieleman & Silke Polman Wat zijn executieve functies (EF) Belang van het ontwikkelen van EF Eigen EF ervaren Theorie & praktijkvoorbeelden Wat gaan we doen?
Nadere informatieEffectieve armoede-interventies
Effectieve armoede-interventies Lessen uit de gedragsleer Roeland van Geuns Lector Armoede Interventies, Hogeschool van Amsterdam Den Haag, 16-02-2017 INHOUD 1. Context voor arme mensen 2. Effecten armoede
Nadere informatieErvaringen pilootproject: leukere les, enthousiastere leerlingen je moet goed op elkaar ingespeeld zijn, best eenvoudig beginnen
De les verleent zich het best tot instructie door 1 persoon De leerkrachten kunnen kiezen wie de les geeft De ondersteunende leerkracht biedt ondersteuning aan leerlingen zonder de les te storen Als bewust
Nadere informatieOndersteuningaanbod voor peuters met problemen in de ontwikkeling. Lex Wijnroks (UU) 22 juni 2015
Ondersteuningaanbod voor peuters met problemen in de ontwikkeling Lex Wijnroks (UU) 22 juni 2015 1 Individuele ondersteuning voor peuters en hun pedagogisch medewerkers op peutercentra en speelleergroepen
Nadere informatieAandacht.. graag! Elly Kok Marianne van Etten Expertiseteam Fritz Redlschool/UMCU
Aandacht.. graag! Elly Kok Marianne van Etten Expertiseteam Fritz Redlschool/UMCU VOORSTELLEN DOELEN IN DEZE KORTE TIJD Meer kennis over mogelijke achtergronden en oorzaken van niettaakgericht gedrag
Nadere informatieExecutieve functies. Signaleren
Executieve functies Onlangs was ik op een VMBO voor een voorlichting aan het docententeam over TOS. Toen ik de executieve functies noemde als een belemmering bij TOS, werd mij gevraagd wat executieve functies
Nadere informatie") Ljt-3^ f)c% Voorbeeldles SO/Midden/Bovenbouw/Blok 1 We horen bij elkaar Les 2 a+b: Opstekers!
MIDDEN / BOVENBOUW / BLOK 1 WE HOREN BIJ ELKAAR LES 2A ") Ljt-3^ f)c% Voorbeeldles SO/Midden/Bovenbouw/Blok 1 We horen bij elkaar Les 2 a+b: Opstekers! Opstekers! Doel blok 1: Leskern: Woordenschat: Materiaal:
Nadere informatie18-4-2013. Werkgeheugen en executieve functies. Opzet presentatie. 1. Executieve functies. 1. Executieve functies. 1. Werkgeheugen. 1.
Opzet presentatie Werkgeheugen en executieve functies Wat moeten we ermee in de klinische praktijk? 1. Werkgeheugen en executieve functies werkgeheugen en executieve functies 12 april 2013 Brigitte Vugs
Nadere informatieTrain. Randy Kulman. je brein. en benut je. Tips & tools. executieve functies te versterken
Randy Kulman Train je brein en benut je talenten Tips & tools voor tieners om executieve functies te versterken Train je brein en benut je talenten Tips & tools voor tieners om executieve functies te versterken
Nadere informatieAUTISME EN CONFLICTHANTERING. Anneke E. Eenhoorn
AUTISME EN CONFLICTHANTERING Anneke E. Eenhoorn UITGANGSPUNT UITGANGSPUNT DRIE VOORBEELDEN Rosa van 8 jaar. Na een ogenschijnlijk gewone dag op school, haalt ze fel uit Mike van 11 jaar. Na een kleine
Nadere informatieParkinsoncafe april 16. Ziekte van Parkinson Cognitie
Parkinsoncafe april 16 Irene Vermeulen, Ziekte van Parkinson Cognitie GZ-psycholoog Brabantzorg Programma Dopamine en de hersenen Psychologische gevolgen Cognitie Neuropsychologisch onderzoek Dopamine
Nadere informatieAansluiting zoeken en houden bij een groep. Toelichting bij deze handelingssuggestie Aanpak Leerdoelen... 2
Impulsbeheersing Aansluiting zoeken en houden bij een groep INHOUD Toelichting bij deze handelingssuggestie... 1 Aanpak... 2 Leerdoelen... 2 Pedagogische interventies... 3 Randvoorwaarden... 3 Suggesties
Nadere informatieEvalueren in het BuO netwerkdag 25.09.2015 - VIRBO. Jan Decuypere PBD GO! BuO
Evalueren in het BuO netwerkdag 25.09.2015 - VIRBO Jan Decuypere PBD GO! BuO Aandacht voor zelfregulatie Eventueel subtitel BuO : de lijn doortrekken - zorgcontinuüm Gewoon onderwijs BuO School op maat
Nadere informatie5/19/2019. Draagt Montessorionderwijs bij aan executieve functies? Draagt Montessorionderwijs bij aan executieve functies? Hoe zit dat dan? JA!
Draagt Montessorionderwijs bij aan executieve functies? Patrick Sins en Jaap de Brouwer Lectoraat Vernieuwingsonderwijs Draagt Montessorionderwijs bij aan executieve functies? JA! Hoe zit dat dan? Ja,
Nadere informatiePraktijkvoorbeeld EF-groep Almeers Talentenlab. Patricia Versnel, BO/onderwijsdesign
Praktijkvoorbeeld EF-groep Almeers Talentenlab Patricia Versnel, BO/onderwijsdesign Film https://www.youtube.com/watch?v=8hubnrew-y Samenvatting film Begaafde leerlingen Grotere ondersteuningsbehoefte
Nadere informatieMindfulness en onderwijs..nee toch? De kracht van aandacht als pijler onder veerkracht. Masterclass 20 april 2018
Mindfulness en onderwijs..nee toch? Of.? De kracht van aandacht als pijler onder veerkracht Masterclass 20 april 2018 Wat is mindfulness niet? Alleen leren ontspannen. Niet-denken Een religie Moeilijk
Nadere informatiePraktijkvoorbeeld Plusklas Bijzonder begaafd
Praktijkvoorbeeld Plusklas Bijzonder begaafd Patricia Versnel, leerkracht/onderwijsdesign Fenna Smit, psycholoog/onderzoeker 1. Inleiding 2. Aanleiding Programma 3. Opzet van het onderwijsprogramma 4.
Nadere informatieSpeerpunt 2 Gevoelig oog. Kim Idenburg Oktober 2013
Speerpunt 2 Gevoelig oog Kim Idenburg Oktober 2013 1 Welkom! Vandaag: Utrechts kwaliteitskader Speerpunt 2: gevoelig oog 2 Utrechts Kwaliteitskader Het jonge kind -> toekomstig (school)succes VEEL ontwikkelingen
Nadere informatieWorkshop Talentenkracht. Vanavond. Talentenkracht. TK team de Westhoek. 20 april 2015. Handout bij Workshop Talentenkracht op De Westhoek
Workshop Talentenkracht Als je goed kijkt naar jonge kinderen, zie je verbazingwekkende talenten. Hoe kan je exploratie, denkkracht en sociale competentie helpen ontwikkelen bij je kind? TK Centrum Leiden
Nadere informatieMagnetische en beschrijfbare dobbelsteen: de taalontwikkeling (1)
Magnetische en beschrijfbare dobbelsteen: de taalontwikkeling (1) Vorige week ontving ik de beschrijfbare dobbelsteen van Credu.nl: een webwinkel vol met prachtige educatieve materialen, maar ook voor
Nadere informatieExecutieve Functies voor het leren lezen. Eva van de Sande Marian Bruggink Ilke Lamers
Executieve Functies voor het leren lezen Eva van de Sande Marian Bruggink Ilke Lamers Colofon Deze onderwijspublicatie is gemaakt door het Expertisecentrum Nederlands (EN) en het Behavioural Science Institute
Nadere informatieINTERACTIEVE STUDIEDAG GEDRAG
INTERACTIEVE STUDIEDAG GEDRAG VANDAAG: PLANMATIG HANDELEN BUMPY MOMENTS GOED ONDERWIJS AAN JONGE KINDEREN COGNITIEVE BOUWSTENEN PLANMATIG HANDELEN ALS HET ANDERS GAAT (PREVENTIE, ESCALATIECURVE EN GFA)
Nadere informatieAutisme begeleiding of aansturing? Workshop Platformdag gehandicapten 9 april 2015 Chul Joo Ro
Autisme begeleiding of aansturing? Workshop Platformdag gehandicapten 9 april 2015 Chul Joo Ro Voorzet Voorzet is gespecialiseerd in het begeleiden van mensen met autisme sinds 1994. Actief in Noord en
Nadere informatie* Kleuters uitdagen werkt!
voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs * Kleuters uitdagen werkt! Dolf Janson Kleuter is een ontwikkelingsfase Kleuter is geen leeftijdsaanduiding Wat betekent dit voor jonge kinderen met
Nadere informatieVrij CLB Regio Hasselt. Is mijn kind klaar voor het eerste leerjaar? Een grote stap! Welkom. Wat is schoolrijpheid? Aspecten van schoolrijpheid
Vrij CLB Regio Hasselt Een grote stap! Is mijn kind klaar voor het eerste leerjaar? Wat is schoolrijpheid? Welkom Aspecten van schoolrijpheid Vrij CLB Regio Hasselt VCLB - Multidisciplinair Centrum - Het
Nadere informatieAutisme (ASS) begeleiding of aansturing? Platformdag Passend Onderwijs 3 december 2015 Chul Joo Ro
Autisme (ASS) begeleiding of aansturing? Platformdag Passend Onderwijs 3 december 2015 Chul Joo Ro Voorzet Voorzet is gespecialiseerd in het begeleiden van mensen met autisme sinds 1994. Is actief in Noord
Nadere informatieNeuropsychologisch. Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB
Neuropsychologisch onderzoek (NPO) na een SAB Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB Waarom? Ik wil graag weer aan het werk! Ik ben erg moe en prikkelbaar. Ik kan slecht
Nadere informatieFysieke fitheid, executieve functies en schoolvaardigheden bij basisschoolkinderen
Fysieke fitheid, executieve functies en schoolvaardigheden bij basisschoolkinderen Anneke van der Niet, MSc MA Dr. Esther Hartman, Dr. Joanne Smith, Prof. Chris Visscher Centrum voor Bewegingswetenschappen
Nadere informatieSTUDIEGIDS 2015 SPECIALISATIEMODULE
STUDIEGIDS 2015 SPECIALISATIEMODULE EXECUTIEVE FUNCTIES Groep 2 Leuk dat je geïnteresseerd bent in onze specialisatiemodule Executieve functies! In deze gids zetten we de details van de module overzichtelijk
Nadere informatieBehandeling van Executieve Functies bij kinderen met TOS Bevindingen en implicaties van een pilot-studie
Behandeling van Executieve Functies bij kinderen met TOS Bevindingen en implicaties van een pilot-studie Pleun Huijbregts 13 november 2014 Opzet presentatie 1. Executieve functies (EF) 2. EF en TOS 3.
Nadere informatieWaarom arme mensen domme dingen doen
Waarom arme mensen domme dingen doen 23 december 2016 2013: Schaarste-onderzoek Financiële zorgen veroorzaken: Tunnelvisie Gebrek aan bandbreedte Nieuwe financiële zorgen Geen speelruimte Lenen Tunnelvisie
Nadere informatieAfstemmen op speelbehoeften met ontwikkelingsmaterialen
Afstemmen op speelbehoeften met ontwikkelingsmaterialen Drs. Aleid H.M. Beets Kessens Fontys OSO a.beets@fontys.nl 06-120 266 58 Relatie met ontwikkelingsdomeinen? (- competenties: kennis, vaardigheden
Nadere informatieBreinsleutels Jonge kind
Breinsleutels Jonge kind Hoe werkt het brein van het jonge kind? Presentatie door: Ruth Heuvelman, MSc Wat zijn Breinsleutels? Een vergelijking. De deuren De bovenkamer Vijf deuren: 1. Lange-termijngeheugen
Nadere informatieSTUDIEGIDS SPECIALISATIEMODULE. EXECUTIEVE FUNCTIES Groep B
STUDIEGIDS 2016-2017 SPECIALISATIEMODULE EXECUTIEVE FUNCTIES Groep B Novilo is geaccrediteerd door: Leuk dat je geïnteresseerd bent in onze specialisatiemodule Executieve functies! In deze gids zetten
Nadere informatieNiet Aangeboren Hersenletsel NAH in de klas
Niet Aangeboren Hersenletsel NAH in de klas 03 oktober 2017 Esther Jansen, Cognitieve Revalidatietherapeut / Ergotherapeut Janneke van der Linden, GZ-psycholoog / Orthopedagoog Opzet van de middag Introductie
Nadere informatieBRIEF Executieve Functies Gedragsvragenlijst
Pagina 1 van 17 BRIEF Executieve Functies Gedragsvragenlijst Executieve functies gedragsvragenlijst Met de BRIEF kunnen executieve functies op gedragsniveau in kaart worden gebracht bij kinderen tussen
Nadere informatieCognitief functioneren en de bipolaire stoornis
Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis Dr. Nienke Jabben Amsterdam 5 november 2011 Academische werkplaats Bipolaire Stoornissen GGZ ingeest n.jabben@ggzingeest.nl Overzicht Wat is cognitief functioneren?
Nadere informatieVroegtijdig signaleren en preventie van rekenwiskunde problemen.
Vroegtijdig signaleren en preventie van rekenwiskunde problemen. IDJK 2017 Ine van de Sluis Stijgen en Dalen 1. Eén persoon stelt een gesloten vraag. 2. Is het antwoord op jou van toepassing, ga je staan.
Nadere informatieWetenschap en techniek bij kleuters. Martijn Weesing en Edith Louman
Wetenschap en techniek bij kleuters Martijn Weesing en Edith Louman Opzet Opening Jonge kind en W&T Een rijke leeromgeving voor W&T creëren W&T: de mogelijkheden zien in een kleuterklas Samenwerking en
Nadere informatieLesbrief Theater Dakota
Lesbrief Theater Dakota In de film #Niet Gemeen Bedoeld! vertellen kinderen van drie scholen uit Wateringse Veld hun gedachten en ervaringen met social media en pesten. Kijk de film samen met je klas.
Nadere informatieBeperkt leervermogen? Foutloos Leren! Dr. D. Boelen Klinisch neuropsycholoog
Beperkt leervermogen? Foutloos Leren! Dr. D. Boelen Klinisch neuropsycholoog Leren en leervermogen Voor leren is nodig. Gezonde hersenen? Meest belemmerend voor het leren bij hersenaandoening: Geheugen-
Nadere informatieBachelorprojecten Neuropedagogiek/Ontwikkelingsstoornissen
Start September Bachelorprojecten Neuropedagogiek/Ontwikkelingsstoornissen Specialisatie Bachelorproject (nr): BP05 Titel: Effect van oudertraining en leerkrachttraining op executieve functies, sociale
Nadere informatieWELKE ROL SPELEN KNUFFELS IN DE ONTWIKKELING VAN KINDEREN? WELKE SPELLETJES KAN JE DOEN MET JE KIND EN ZIJN KNUFFEL?
sessie1-5.qxd 14-09-2006 16:12 Pagina 1 knuffels O n d e r w e r p WELKE ROL SPELEN KNUFFELS IN DE ONTWIKKELING VAN KINDEREN? WELKE SPELLETJES KAN JE DOEN MET JE KIND EN ZIJN KNUFFEL? D U U R - 1 U 5 5
Nadere informatieDyslexie en dyscalculie in het hoger secundair onderwijs
Dyslexie en dyscalculie in het hoger secundair onderwijs Prof. dr. Wim Tops (Rijksuniversiteit Groningen) Dr. Frauke De Weerdt (IVV Sint-Vincentius Gent) Overzicht deel I 1. Definities dyslexie en dyscalculie
Nadere informatieSTUDIEGIDS SPECIALISATIEMODULE. EXECUTIEVE FUNCTIES Groep A
STUDIEGIDS 2016 2017 SPECIALISATIEMODULE EXECUTIEVE FUNCTIES Groep A Novilo is geaccrediteerd door: Leuk dat je geïnteresseerd bent in onze specialisatiemodule Executieve functies! In deze gids zetten
Nadere informatieMeer weten? Neem contact op met: Eveline Bogers M: E:
Meer weten? Neem contact op met: Eveline Bogers M: 06-151 86 864 E: eveline.bogers@expertis.nl Deze blog beschrijft hoe je het spel van kinderen krachtiger kunt maken door modeling en begeleid spel. Het
Nadere informatieLeerthema 1.2 Groepsplan Gedrag
Leerthema 1.2 Groepsplan Gedrag Doelen deel 2, Groepsplan 1. Preventie van probleemgedrag. 2. Handelingsgericht werken en het stellen van concrete en toetsbare doelen voor gedrag. 3. Sociaal emotioneel
Nadere informatieLaat ze blinken. Lut Maes PBD GO!
Laat ze blinken Lut Maes PBD GO! Talenten of competenties? TALENT iets wat je van jezelf heel goed kunt en niet aangeleerd werd! = aangeboren aanleg = aangeboren begaafdheid (gerelateerd aan intelligentie)
Nadere informatieDoel van de workshop
Praten over gedrag Doel van de workshop In deze workshop leer je waarom praten met kinderen zo belangrijk is! In deze workshop krijg je ideeën aangereikt voor het voeren van gesprekken met het kind over
Nadere informatieWat zijn de neuropsychologische gevolgen van een hersentumor bij kinderen. Dr Femke Aarsen, klinisch neuropsycholoog
Wat zijn de neuropsychologische gevolgen van een hersentumor bij kinderen. Dr Femke Aarsen, klinisch neuropsycholoog Wat is neuropsychologie? Neuropsychologie is de psychologie die zich bezighoudt met
Nadere informatieWat stuitert daar door je klas?
Wat stuitert daar door je klas? Anton Horeweg leerkracht, gedragsspecialist (M SEN) Auteur diverse onderwijsboeken Twitter: @meesgroep8 meesgroep8@hotmail.com We bekijken Probleem gedrag als gevolg van:
Nadere informatieINHOUD Intro Ondergedompeld in de peuterwereld Theoretische achtergrond vanuit de ontwikkelingspsychologie Typisch gedrag en spelsuggesties
Trefdag Beweging voor peuters: tips en tricks 26 april 2017 INHOUD Intro Ondergedompeld in de peuterwereld Theoretische achtergrond vanuit de ontwikkelingspsychologie Typisch gedrag en spelsuggesties 1.
Nadere informatieDe kleine kapitein: werken aan zelfsturing bij jonge kinderen. Lilian van der Bolt Jeroen Aarssen
De kleine kapitein: werken aan zelfsturing bij jonge kinderen Lilian van der Bolt Jeroen Aarssen NRC 20-8-2011 Conferentie Leve Het Jonge Kind! Oefening Probeer de kleur van de woorden te zeggen, in plaats
Nadere informatieDe kleine kapitein: Het belang van zelfsturing in het onderwijs aan jonge kinderen. Jeroen Aarssen Lilian van der Bolt
De kleine kapitein: Het belang van zelfsturing in het onderwijs aan jonge kinderen Jeroen Aarssen Lilian van der Bolt NRC 20-8-2011 9e SLO-conferentie voor primair onderwijs: Oefening Probeer de kleur
Nadere informatieBelangstellingscentrum. Ik ga op verkenning in de klas
1 Belangstellingscentrum Ik ga op verkenning in de klas u Bijlage 3 e x p r e s s i e goedemorgenlied handjes zwaaien heen en weer. goedemorgen hier ben ik weer. sta maar recht en draai eens rond. stap
Nadere informatie