Waarom arme mensen domme dingen doen

Transcriptie

1 Waarom arme mensen domme dingen doen 23 december 2016

2 2013: Schaarste-onderzoek Financiële zorgen veroorzaken: Tunnelvisie Gebrek aan bandbreedte Nieuwe financiële zorgen Geen speelruimte Lenen

3 Tunnelvisie Denken wordt in bezit genomen door schaarste (focus op schaarste). Positief: focusdividend. maakt preciezer, creatiever, zuiniger Negatief: tunnelvisie Alle problemen in de toekomst moeten wijken voor die van vandaag.

4 Experimentje Bedenk witte dingen Melk Sneeuw..

5 Keuzes bij tunnelvisie Alleen een basisverzekering of een hoger eigen risico, want dat is nú goedkoper Geen doktersbezoek, want dan nú geen kosten voor eigen risico Huur niet betalen, want nú staat de deurwaarder op de stoep

6 Bandbreedte Externe factoren beïnvloeden je bandbreedte Herrie, telefoon op je dashboard Schaarste doet dat ook Geldstress bezet een deel van je cognitieve capaciteit zonder dat je je ervan bewust bent. Als een computer waar op de achtergrond nog allerlei processen draaien

7 Experiment Proefpersonen deden testjes met beantwoorden kennisvragen Geen beloning: rijk en arm gelijk resultaat Beloning: rijk presteerde beter dan arm Eerst vragen over financiële situatie: verschil groter Eerst moeilijke financiële keuzes voorleggen: verschil véél groter

8 Experiment 2 Onder boeren in India zelfde soort test Geen beloning: voor en na de oogsttijd gelijk resultaat Beloning: na oogsttijd beter dan ervoor Eerst vragen over financiële situatie: verschil groter Eerst moeilijke financiële keuzes voorleggen: verschil veel groter

9 Conclusie (na veel meer onderzoek): De psychologie van schaarste zorgt er voor dat het IQ van mensen met financiële zorgen met 13 punten daalt. Dat is waarom arme mensen domme dingen doen. Wijzig deze tekst bij beeld/koptekst en voettekst

10 2014: het is niet alleen psychologisch

11 Verschillende soorten stress Positieve stress ( gezonde spanning ) Toelaatbare stress Toxische / chronische stress

12

13 Verschillende soorten stress Toelaatbare stress

14 Verschillende soorten stress Toxische / chronische stress

15 Armoede en schulden als stressfactor de stress van rondkomen en van schulden én de stress van aan armoede gerelateerde risico s: Ongezonde en onveilige woonomgeving Slechte huisvesting Slechtere scholen Werkloosheid Instabiele gezinnen Slechtere gezondheid Verhuizingen

16 Gevolgen stress op hersenontwikkeling Executieve functies ontwikkelen zich minder goed Biologisch verklaarbare impact op gedrag

17 Executieve functies stellen ons in staat om doelen te stellen Denkfuncties Plannen/prioriteren, organiseren, tijdmanagement, werkgeheugen, metacognitie (zelfinzicht) Gedragsregulatiefuncties Inhibitie (impulscontrole), emotieregulatie, taakinitiatie, cognitieve flexibiliteit, doelgerichte vasthoudendheid, aandacht kunnen richten, stresstolerantie

18 Wat wordt dan moeilijk? Afleidingen en verleidingen weerstaan Impulsen onderdrukken Focus houden Eerst denken en dan pas doen Volhouden Meerdere ballen in de lucht houden Focussen maar niets vergeten Complexe instructies volgen Plannen aanpassen Prioriteiten bijstellen Dus net dát wat belangrijk is om financiële zorgen op te lossen

19 Wat betekent dat voor het kijken naar schuldenproblematiek? motivatie van mensen met schulden komt in ander daglicht: Niet willers of Niet kunners? afspraken maken en voorwaarden stellen moet anders is na 3 jaar schuldenvrij een écht perspectief? van generatie op generatie in de schulden wordt beter verklaarbaar: hoe zetten we preventie in?

20 Conclusie Voorkom dat de dienstverlening stressverhogend werkt Houd rekening met beperkt beschikbare executieve functies Wijzig deze tekst bij beeld/koptekst en voettekst

21 Wat moeten we woensdag anders doen?... en hoe zit dat op de langere termijn?

22 Verminder de stress in context van dienstverlening Drukke omgeving (veel geluid, prikkels, afleiding) Tegen kosten of onduidelijkheid over kosten Strenge, onvriendelijke bejegening die stigma s impliceert Onvriendelijke foto s in informatiemateriaal Autoritaire one-size-fits all-benadering Rustige omgeving met privacy en eventueel kinderopvang Duidelijk en liefst kosteloos Vriendelijke bejegening Vriendelijke foto s in informatiemateriaal Respect voor waarden, tradities en (geloofs)overtuigingen Wijzig deze tekst bij beeld/koptekst en voettekst

23 Verminder de mate waarin toegang een beroep doet op executieve functies Heel veel informatie geven die mensen moeten onthouden Ingewikkelde en versnipperde aanvraagprocedures Informatie eenvoudig langs meerdere kanalen en herhaaldelijk beschikbaar maken Gestroomlijnde, integrale en eenvoudige aanvraagprocedures (holistisch) Uitval niet toestaan Ingewikkelde formulieren Lastig bereikbaar Uitvallers weer in laten stromen zonder sanctie Eenvoudige formulieren Gemakkelijk bereikbaar Wijzig deze tekst bij beeld/koptekst en voettekst

24 Verminder de mate waarin dienstverlening een beroep doet op executieve functies De stress van schaarste laten voortbestaan Versnipperde voorzieningen Vertrouwen op eigen verantwoordelijkheid klant Ingewikkelde informatie Straffen Grote stappen Complexe zaken aan het eind van de dag bespreken One-size-fits-all dienstverlening Voorzie in basisbehoeften (transport, kinderopvang, goedkope noodleningen, inkomensregelingen) zodat mensen op de belangrijke zaken kunnen focussen Gebundelde voorzieningen Sturen van reminders voor afspraken, lessen, deadlines, compenseer waar nodig Gemakkelijke schema s en checklists Belonen Kleine incrementele stappenplannen Complexe zaken in de ochtend Rekening houden met zwakke functies en gebruik maken sterke functies Wijzig deze tekst bij beeld/koptekst en voettekst