Denken (zeer) begaafde leerlingen aleer zij doende zijn, en al doende denken zij dan nog? Drs. Hanneke van Dasler

Transcriptie

1 Denken (zeer) begaafde leerlingen aleer zij doende zijn, en al doende denken zij dan nog? Drs. Hanneke van Dasler

2 Voorstellen?

3 drs. Hanneke van Dasler Psycholoog Nip, Kind/Jeugd en therapeut ECHA Specialist in Gifted Education (postacademisch) Leerlingbegeleider en specialist Hoogbegaafdheid Eigenaar Psychologische Praktijk t Klein Bolwerk Mede eigenaar TOF, Talent Ontwikkeling Flevoland Codenz Expertteam Procesbegeleider Team Hoogbegaafd, Dokter Bosman GGZ Onderzoek naar metacognitieve vaardigheden bij zeer begaafde leerlingen

4 Overzicht Workshop Hoe leren (hoogbegaafde) kinderen? Hoe krijg ik als leerkracht inzicht in de leerstappen? Wat kan ik doen in de klas?

5 De dagelijkse praktijk Opmerkingen van leerkrachten: Sander is wel slim, maar werkt helemaal niet door Eva kan nog geen minuut zelfstandig werken Peter heeft geen doorzettingsvermogen, geeft snel op Het is de vraag of deze kinderen denken aleer ze doende zijn en al doende nog denken..

6 Leren leren?

7 Schoolsucces? Een succesvolle leerling IQ?

8 Voorspeller schoolsucces? Executieve functies Mindset.

9 Mindset Is je glas half vol of half leeg?

10 Executieve functies! Leergedrag sturen 1. Reactie-inhibitie 2. Emotieregulatie 3. Volgehouden aandacht 4. Taakinitiatie 5. Flexibiliteit 6. Doelgericht doorzettingsvermogen

11 Afkrijgen van een taak 7. Planning 8. Organisatie 9. Time-management 10. Werkgeheugen

12 Metacognitie De kennis en vaardigheden die een leerling nodig heeft om zijn eigen leergedrag te controleren en aan te sturen:

13 Hoe leren de hersenen? HB? Uit het boek: Gebruik je hersens! Van Simon Ettekoven en Erik van Vliet, 2009 APS Utrecht

14 Metacognitie?

15 Hoog IQ

16 Denkstappen

17 Plan

18 Tastbaar resultaat

19 Werken? Uit het boek: Gebruik je hersens! Van Simon Ettekoven en Erik van Vliet, 2009 APS Utrecht

20 Metacognitie, werkbank? Taakanalyse (wat wordt er van mij verwacht?) Voorkennis activeren (wat weet ik al?) Doelen stellen (Wat moet ik bereiken?) Plannen (hoe ga ik de taak aanpakken?) Monitoren (jezelf in de gaten houden) Zelf-evaluatie (Heb ik mijn doel bereikt?) Reflectie (recapitulatie en terugkijken)

21 Hoe onderzoeken? Rekenopdracht! Uitvoeren-observeren

22 Individuele diagnostiek van MC Observatie en hardop-denken: het gaat om wat één leerling spontaan aan metacognitieve activiteiten laten zien tijdens de taakuitvoering. Je hoort wat de leerling denkt en ziet wat hij doet (zonder interventie) Bij voorkeur: video-opname

23 Opdracht Vragenlijst

24 Wat valt op?

25 Welke stappen zijn nodig om een opdracht uit te voeren? Volgens Marcel Veenman

26 Vooraf 1) Lees de opgavetekst grondig door, onderstreep belangrijke woorden, en schrijf op wat belangrijk is in de opgavetekst 2) Maak een tekening van de informatie uit de opgavetekst 3) Schrijf in je eigen woorden op wat je te weten moet komen (gevraagde) 4) Schrijf op wat je al uit de opgavetekst weet (gegevens) 5) Kun je schatten wat de uitkomst ongeveer moet zijn? 6) Maak een stappenplan voor hoe je de opgave gaat oplossen

27 Tijdens:

28 Tijdens 7) Voer je plan stap-voor-stap uit 8) Schrijf alles wat je doet op 9) Houd steeds in de gaten of je geen fouten maakt(en of je nog op de goede weg bent) 10) Schrijf je oplossing zo volledig mogelijk op als een antwoord op de vraag in de opgavetekst

29 Achteraf:

30 Achteraf 11) Controleer of je antwoord overeenkomt met wat je eerder dacht (stap 5) 12) Controleer of je antwoord ook het antwoord is op de vraag in de opgavetekst 13) Als alles klopt, geef dan het volledige antwoord 14) Kijk terug naar wat goed of fout is gegaan tijdens het oplossen van de opgave

31 Ben jij een Fixy of een Growy? Ik kan het TOCH niet! Ik kan het NOG niet

32 Wat viel op bij ons onderzoek? 1. Voldoende uitdaging (zeer moeilijke rekenkundige vraagstukken) 2. Uitleg over het nut, doel weten 3. Langdurige training, omdat het aanleren van een vaardigheid tijd kost 4. Fixed of growth mindset afhankelijk van de leerkracht

33 1.Uitdaging, vooraf toetsen Mathematanisch effect Het trainen van metacognitief goede leerlingen zou een negatief effect kunnen oproepen: - Door verveling (dat doe ik al, krijg de ***) - Doordat de training hun oorspronkelijke gedrag verstoort - Opdracht niet te makkelijk en niet te moeilijk zijn (door bomen het bos niet meer zien)

34 Let bij toetsen op strategieën! o De onderzoeksresultaten gaven aan dat aantal metacognitieve stappen dat gezet werd een significante voorspeller is van juistheid van antwoord. o Het is dus van belang dat leerlingen bewust worden van eigen strategie.

35 2. Nut, binnen context

36 3. Langdurig oefenen!

37 Comfortzone kennissysteem voldoet Zone van naaste ontwikkeling(ssprong) a. óf kennissysteem staat licht onder druk b. óf beheersbare discomfort; vluchten en vechten hoort hierbij om ontwikkelingssprong te maken Zone van (voortdurende) discomfort kennissysteem schiet tekort vechten (fight) vluchten (flight) verlammen (fright)

38 Oefenen, doelgericht doorzettingsvermogen!

39 4. Rol van de leerkracht! o Zelfreflectie leerkracht! Taakaanpak Inclusief eigen kwaliteiten en valkuilen. o Denk voor de groep hardop en maak fouten openlijk en wis ze niet snel als je ze gemaakt hebt. o Expliciete instructie www&h regel:

40 WWW&H regel voor de instructie van MC (Veenman) Welke metacognitieve activiteiten heb je Wanneer moeten die activiteiten worden toegepast? Waarom zijn die activiteiten noodzakelijk? Hoe moeten activiteiten worden uitgevoerd?

41 Oefening baart kunst! In plaats van te redden of de controle naar je toe trekken, gun een kind om fouten te maken: Bewust een moeilijke taak aan een kind overdragen, zodat hij zelf invloed heeft op zijn leven en kan leren van zijn fouten. Creëer mogelijkheden om te ontdekken hoe bekwaam een kind is. Hoe kan jij een zinvolle bijdrage leveren en jouw energie op een zinvolle manier gebruiken om jouw leven en dat van anderen te verbeteren?

42 Spelletjes spelen werkt!

43 Praktijk van alle dag Hoogbegaafde kinderen leren aleer zij doende zij en al doende leren zij nog, maar dan wel met voldoende uitdaging en een goede training!

44 Training Kind leren om eigen leergedrag te sturen Methode: Route 11 De Routes

45 Bedankt! Vragen?