Hoogbegaafdheid en metacognitieve vaardigheden

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hoogbegaafdheid en metacognitieve vaardigheden"

Transcriptie

1 Hoogbegaafdheid en metacognitieve vaardigheden Overzicht workshop Sted. Gymnasium Schiedam 20 januari 2015! Marcel V. J. Veenman Instituut voor Metacognitie Onderzoek i M o Is er sprake van een probleem bij de leerling? Metacognitief organiseren van studiewerk. Hoe kun je (zwakke) metacognitie herkennen in het leergedrag? Stimuleren van metacognitief gedrag in de leerling door ouders. Is er sprake van een probleem bij de leerling? Onvoldoendes of te lage cijfers. Maakt geen huiswerk of besteed daar (te) weinig tijd aan. Heeft opdrachten/werkstukken niet op tijd af => levert werk vaak te laat in. Vergeet vaak dat er een proefwerk is en wanneer dat proefwerk is => onvoorbereid. Is ongemotiveerd voor school (of doet alsof ) => kont-tegen-de-krib gedrag. Verzuipt in nevenactiviteiten; doet school erbij. Zijn er tekenen van faalangst? (gespannen voor proefwerk, fysieke symptomen, slapeloosheid) Metacognitief organiseren van studiewerk Agenda-gebruik (planning/werkverdeling). Vaste, rustige werkplek om huiswerk te maken. Afleiders (mobiel, TV, computerspelletjes). Werktijden (tijdsplanning, nevenactiviteiten, maar ook voldoende slaap). Verschillende schriften voor verschillende vakken. Tas inpakken met boeken & schriften voor de volgende dag. Organiseren van studiewerk Ervaart de leerling (uw kind) het organiseren van studiewerk ook zelf als een probleem? => bereidheid om er iets aan te doen. Afspraken niet eenzijdig opleggen of afdwingen => contraproductief. Het wordt dan een gevecht tegen elkaar i.p.v. met elkaar. Samen tot afspraken komen & ook samen bespreken indien het kind zich niet aan gemaakte afspraken kan houden (maak het kind medeverantwoordelijk). Leg vooral het nut voor het kind uit (waarom). Wees geïnteresseerd en aanspreekbaar voor vragen (niet om controle uit te oefenen, geen verwijten maken). Suggesties organiseren van studiewerk Neem samen de agenda van het kind door & leer het kind schoolwerk in te plannen en te spreiden in tijd. Plan ook nevenactiviteiten in de agenda, evenals ontspanning en beoogde bedtijd. Laat het kind aan de hand van een overvolle agenda zien dat er keuzes moeten worden gemaakt => laat het maken van keuzes aan het kind over (wel vragen stellen). Bij gesteggel over mobieltje, laat het kind zelf turven hoeveel keer het mobieltje overgaat tijdens het maken van huiswerk (bewustwording). Geef positieve feedback wanneer iets lukt (vele malen effectiever dan zeuren, dreigen of straf). 1

2 Faalangst: wat is dat? Faalangst en metacognitieve vaardigheden (Veenman e.a., 2000) Faalangst: angst voor een negatieve beoordeling door anderen (ouders, docenten, vrienden). De situatie moet relevant zijn voor de leerling. Het gaat om een subjectieve inschatting door de leerling van die beoordeling (dus niet persé realistisch). Faalangst kan ook optreden bij goed presteren. Cognitieve component: Zorggedachten blokkeren cognitief functioneren => negatief effect op prestatie. Affectieve component: Emotionaliteit zoals verhoogde hartslag, hyperventileren, zweten, blozen etc. => leidt tot vermijdingsgedrag. Type 1: Beschikbaarheidsdeficiëntie: Beschikbaarheidsdeficiëntie van metacognitieve vaardigheden Bestaande testangst Herhaald falen Type 2: Productiedeficiëntie: Productiedeficiëntie door cognitieve interferentie Testangst Falen Faalangsttype 3: Faal-vermijders. Proberen falen te vermijden door extra inzet te leveren => doorgaans goede prestaties. Extra inzet is twee-snijdend zwaard: 1) als goed voorbereid, dan maximale kans op succes => goed presteren is opsteker, 2) 2) maar als tóch falen, dan ernstige aantasting van zelfwaarde ( zie je wel dat ik het niet kan ). Remediëring: relativering van falen door her-attributie training (RET) Faalangsttype 4: Perfectionistische overstrevers. Leggen de lat voor zichzelf extreem hoog, waardoor zij bijna nooit aan hun eigen criteria kunnen voldoen => toch zéér goede prestatie. Spiegelen zich aan beter presterende mede-lln., en zoeken bevestiging van docenten en ouders. Veel last van emotionele symptomen (onzekerheid, hoofdpijn, nervositeit, slapeloosheid). Remediëring: emotionele ondersteuning bij suboptimale prestatie, ontspanningsoefeningen, afspraken over werktijden en slaap, & realistische doelen stellen (RET). Faalangsttype 5: Zelf-handicappers. Vermijdingsgedrag: zoeken bij voorbaat excuus voor potentieel falen (niet goed voorbereiden, te laat beginnen, ziekte voorwenden, brug stond open etc.) => zeer zwakke prestatie. (Onvermijdelijk) falen kunnen zij toeschrijven aan hun handicap (bv. een gebrekkige voorbereiding), i.p.v. aan gebrekkige capaciteiten => voorkomt aantasting van zelfwaarde. Remediëring: Moeizaam, want diep-geworteld. Gesprek aangaan is vaak zinloos. Gedragsmodificatie (afspraken maken + belonen van taakgericht gedrag, bestraffen van taakvermijdend gedrag, niet de prestatie!) Metacognitie: wat zou er moeten gebeuren? Voorbereiding: vooraf - Taakanalyse (Wat is de aard van de taak? Wat wordt er van me verwacht?) - Voorkennis activeren (Wat weet ik al? 2x) - Doelen stellen (Wat moet ik bereiken?) - Plannen (Hoe ga ik de taak aanpakken?) Uitvoering: tijdens - Plan systematisch uitvoeren (Stap-voor-stap) - Monitoren (Jezelf in de gaten houden) Evaluatie: na - Zelf-evaluatie (Heb ik mijn doel bereikt? 2x) - Reflectie (Recapitulatie en terugkijken) 2

3 Belang van adequate diagnostiek voorafgaand aan metacognitieve instructie Niet alleen het herkennen of een leerling zwak is qua metacognitie, maar vooral ook het vaststellen waar die zwakheden optreden (profiel). Wanneer metacognitieve deficiënties in kaart zijn gebracht, kun je metacognitieve instructie specifiek daarop richten. Anders risico van verveling ( weten we al, kennen we al, doen we al ). Maar neem niet zomaar aan wat leerlingen zelf zeggen, wél wanneer zij iets doen of laten zien. Observeren van metacognitieve vaardigheid (Veenman, 2011) Dus observeren wat uw kind daadwerkelijk doet tijdens de uitvoering van een leertaak. Je vraagt het kind om een schooltaak hardop-denkend uit te voeren: Vertel me eens hardop hoe jij dat doet Géén hulp geven, maar alleen nagaan welke metacognitieve activiteiten het kind spontaan vertoont. Globaal vaststellen of kind impulsief of juist bedachtzaam is (voorbereiding, uitvoering en evaluatie). Opdracht 1 observeren Opdracht 2 Ga na voor de 3 protocollen probleemoplossen of de metacognitieve vaardigheden goed of matig zijn. Beargumenteer ook uw keuze. Gebruik het schema uit slide 12. Hint: een correct antwoord betekent niet dat alle metacognitieve vaardigheden ook goed moeten zijn; en een fout antwoord betekent niet dat alle metacognitieve vaardigheden dus ook zwak zijn. Noteer bij beide tekstbestuderingsprotocollen in de kantlijn welke metacognitieve vaardigheden u herkent, of juist mist. Gebruik het schema uit slide 12. Hint: probeer niet alleen te kijken naar wat de leerling metacognitief gezien wél doet, maar ook naar wat de leerling metacognitief zou moeten hebben gedaan (maar nalaat). Metacognitieve vaardigheden: suggesties observeren Ga met uw kind aan tafel zitten om een huiswerkopdracht te maken; Laat het kind de taak hardop-denkend uitvoeren (zonder interventie!); Probeer een beeld te krijgen of het kind in alle fasen van de taakuitvoering (vooraf, tijdens, na) adequate metacognitieve vaardigheden laat zien; Ga ook na welke metacognitieve vaardigheden ontbreken. Laat de (in-)correctheid van het antwoord niet overheersen; Metacognitieve vaardigheden zijn trainbaar, mits... (Veenman, 2011) 1) Metacognitieve instructie moet worden geïntegreerd met de leertaak om succesvol te kunnen zijn. 2) Het nut van metacognitieve activiteiten moet expliciet worden uitgelegd om studenten ertoe te brengen de extra inspanning van die activiteiten te leveren. 3) Metacognitieve instructie moet over een langere periode worden gegeven om een langdurig effect te bewerkstelligen. 3

4 WWW&H regel voor de instructie van metacognitie (Veenman, 1998) Welke metacognitieve activiteiten? Wanneer moeten die activiteiten worden toegepast? Waarom zijn die activiteiten noodzakelijk? Hoe moeten activiteiten worden uitgevoerd? Expliciete instructie Impliciete instructie: de meeste ouders passen zelf ook metacognitieve vaardigheden toe, maar ze wijzen hun kind er niet expliciet op (vooral niet waarom je dat moet doen. Expliciete instructie: hierbij wordt bij elke metacognitieve vaardigheid expliciet aandacht besteed aan de WWW&H regel: ( Dit is plannen, dat doe je zo, en dat doe je hier omdat je dan ). Individuele instructie: Stappenplan probleemoplossen (Wat & Wanneer) 1) Lees de opgave. Probeer in je eigen woorden te zeggen wat je te weten moet komen (het gevraagde). 2) Welke gegevens of getallen heb je nodig om dit probleem op te lossen? (de gegevens) 3) Plan vooraf de stappen die je moet zetten om dit probleem op te lossen. 4) Ga bij elke stap na of de uitkomst van je berekeningen klopt. 5) Ga bij elke stap na of je dichter bij het antwoord bent. 6) Kijk aan het eind terug naar de opdracht: kun je nu een conclusie trekken als antwoord op de vraag? Instructiemethode stappenplan Modeling (waarom & hoe): - stap voordoen terwijl je uitlegt wat je waarom doet; - stap laten uitvoeren door het kind terwijl je het kind helpt indien nodig; - stap zelfstandig laten uitvoeren door kind; - kind laten oefenen met stap. Principes modeling: - de stappen één-voor-één aanbieden; - niet teveel stappen per sessie; - bij elke nieuwe sessie dienen eerdere stappen kort te worden herhaald en geoefend door het kind. Opdracht 3 Bedenk bij elk van de stappen uit het stappenplan voor probleemoplossen hoe u de instructie ervan expliciet zou kunnen maken. Wat moet u dan doen? En wat moet u dan zeggen? Gebruik hierbij de opgave uit de protocollen voor probleemoplossen. Suggesties voor instructie 1) Gebruik uzelf als rolmodel: maak uw eigen metacognitieve gedrag expliciet (uitleg nut/waarom). 2) Maak elke stap zo concreet mogelijk: laat zo duidelijk mogelijk zien wat je moet doen om een stap uit te voeren (bv. onbekend woord opzoeken in het woordenboek). 3) Stel niet teveel metacognitieve vaardigheden tegelijk aan de orde (selecteer/beperk aantal stappen per sessie). 4) Voldoende oefening & herhaling over tijd (inslijpen tot goede gewoonte ). 4

5 Individuele instructie: Stappenplan tekstbestuderen (Wat & Wanneer) 1) Lees de titel en probeer in je eigen woorden te zeggen wat je over dit onderwerp te weten moet komen. 2) Ga na wat je al over dit onderwerp weet (voorkennis). 3) Bedenk vooraf hoe je het lezen van de tekst gaat aanpakken: waarop ga je je aandacht richten? 4) Ga bij elke zin of alinea na of je begrijpt wat er staat. 5) Ga bij elke alinea na wat je nu meer weet over het onderwerp. 6) Maak aan het eind een samenvatting in eigen woorden: weet je nu voldoende over het onderwerp van de tekst? Opdracht 4 Leerlingen kunnen niet alle stappen in één sessie aanleren. Bedenk daarom bij het stappenplan voor tekstbestuderen hoe u de instructie van stappen in verschillende sessies aan de orde gaat stellen. Geef ook aan wat u moet doen om een verband tussen de verschillende sessies aan te brengen. Gebruik hierbij de tekst uit de protocollen voor tekstbestuderen. Verdere suggesties voor instructie 1) Kies het stappenplan dat past bij de opgave. 2) Pas het stappenplan desnoods aan voor het type opgave (bv. specifieke woordkeuze). 3) Zet het stappenplan op kaartjes waarmee uw kind zelfstandig kan werken. 4) Voldoende oefening & herhaling over tijd (inslijpen tot goede gewoonte ). 5) Verwijs ook in het alledaagse leven naar de stappen uit het stappenplan. Geef zelf het goede voorbeeld en stel vragen aan het kind. 6) Wijk niet af van de lesmethode op school => schept verwarring bij het kind. Wat te doen wanneer uw kind in verzet gaat? ( doe ik al, niet nodig, geen zin ) 1) Dwingen heeft geen zin, overreden wel ( probeer het een tijdje uit dan kun je ervaren dat het werkt. ). 2) Ultieme argument: minder fouten => levert een hoger cijfer op. 3) Kost in eerste instantie moeite, maar gaat daarna juist tijdsbesparing opleveren => doelgerichter & minder fouten. 4) Lange-termijn perspectief: misschien lijkt het nu niet nodig, maar straks (bovenbouw VO, of WO) kun je in problemen komen (onvoldoendes, studie-uitval). 5

Hoogbegaafdheid en metacognitieve vaardigheden

Hoogbegaafdheid en metacognitieve vaardigheden Hoogbegaafdheid en metacognitieve vaardigheden Marcel V. J. Veenman Instituut voor Metacognitie Onderzoek mvjveenman@snelnet.net i M o Hoogbegaafdheid: intelligentie Intellectuele hoogbegaafdheid = potentieelmodel

Nadere informatie

Hoogbegaafdheid en metacognitieve vaardigheden

Hoogbegaafdheid en metacognitieve vaardigheden Hoogbegaafdheid en metacognitieve vaardigheden Hoogbegaafdheid (Terman, 1925) Intellectuele hoogbegaafdheid: IQ 130 Marcel V. J. Veenman Instituut voor Metacognitie Onderzoek mvjveenman@snelnet.net Hoogbegaafdheid

Nadere informatie

De ontwikkeling van effectieve leerstrategieën en metacognitieve vaardigheden. Nieuwegein, 10 november 2015

De ontwikkeling van effectieve leerstrategieën en metacognitieve vaardigheden. Nieuwegein, 10 november 2015 De ontwikkeling van effectieve leerstrategieën en metacognitieve vaardigheden Nieuwegein, 10 november 2015 Geef leerlingen een stuur! Even kennismaken Lineke van Tricht ECHA specialist in gifted education

Nadere informatie

Metacognitie in het onderwijs Focus & Flow

Metacognitie in het onderwijs Focus & Flow Metacognitie in het onderwijs Focus & Flow! Marcel V.J. Veenman Instituut voor Metacognitie Onderzoek mvjveenman@snelnet.net Focus & Flow? Focus (aandacht) & Flow (betrokkenheid) worden vaak gezien als

Nadere informatie

Denken (zeer) begaafde leerlingen aleer zij doende zijn, en al doende denken zij dan nog? Drs. Hanneke van Dasler

Denken (zeer) begaafde leerlingen aleer zij doende zijn, en al doende denken zij dan nog? Drs. Hanneke van Dasler Denken (zeer) begaafde leerlingen aleer zij doende zijn, en al doende denken zij dan nog? Drs. Hanneke van Dasler Voorstellen? drs. Hanneke van Dasler Psycholoog Nip, Kind/Jeugd en therapeut ECHA Specialist

Nadere informatie

Brein als gereedschapskist

Brein als gereedschapskist Metacognitieve vaardigheden in Reken- en Wiskundeonderwijs SCOL Conferentie 6 november 2013 onderwijsadvies@manitavanderstel.nl www.manitavanderstel.nl Overzicht workshop Inleiding (wat is metacognitie;

Nadere informatie

Faalangst en rekenen. Agenda. 22 februari 2012 13.30 16.00 uur. Berber Klein b.klein@vu.nl

Faalangst en rekenen. Agenda. 22 februari 2012 13.30 16.00 uur. Berber Klein b.klein@vu.nl Faalangst en rekenen 22 februari 2012 13.30 16.00 uur Berber Klein b.klein@vu.nl Agenda 1. Introductie 2. Wat is faalangst 3. (faal) angst bij rekenen 4. Oorzaken van angst bij rekenen 5. Gevolgen van

Nadere informatie

Faalangst. Informatie en tips voor ouders en verzorgers

Faalangst. Informatie en tips voor ouders en verzorgers Faalangst Informatie en tips voor ouders en verzorgers Wat is faalangst? Faalangst is angst die optreedt in situaties waarin er bepaalde prestaties van uw kind worden verlangd. Het is de angst om niet

Nadere informatie

FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl

FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1 faalangst de baas! training www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl 2 KINDERPRAKTIJK LANDSMEER FAALANGST DE BAAS! TRAINING 3 faalangst de Baas! training

Nadere informatie

attitudes zelfstandig leren kennis vaardigheden

attitudes zelfstandig leren kennis vaardigheden zelfstandig leren Leren leren is veel meer dan leren studeren, veel meer dan sneller lijstjes blokken of betere schema s maken. Zelfstandig leren houdt in: informatie kunnen verwerven, verwerken en toepassen

Nadere informatie

Faalangst WAT IS HET EN WAT KAN JE ER AAN DOEN?

Faalangst WAT IS HET EN WAT KAN JE ER AAN DOEN? Faalangst WAT IS HET EN WAT KAN JE ER AAN DOEN? Opzet Workshop 1 Testje 2 Achtergrond van faalangst 3 Tips en aanpak voor de dagelijkse praktijk 4 Faalangst en het staatsexamen 5 Rondvraag/conclusie 1

Nadere informatie

mijnplein 30 okt 2013 Begrijpend lezen = Begrijpend leren

mijnplein 30 okt 2013 Begrijpend lezen = Begrijpend leren mijnplein 30 okt 2013 Begrijpend lezen = Begrijpend leren Doelen Aan het eind van deze masterclass: Ken je het belang en de plek van begrijpend lezen/luisteren binnen het onderwijs Ken je de belangrijkste

Nadere informatie

Selectie-instrument HARRIE

Selectie-instrument HARRIE Selectie-instrument HARRIE 1 Inleiding Voor u ligt het selectie-instrument HARRIE ; een vragenlijst die u als collega van een medewerker met autisme kan invullen om voor uzelf inzichtelijk te maken of

Nadere informatie

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld.

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Zelfbeeld Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Een kind dat over het algemeen positief over zichzelf denkt, heeft meer zelfvertrouwen.

Nadere informatie

Hoe een training in metacognitieve vaardigheden leerlingen en docenten helpt! Bijeenkomst 2

Hoe een training in metacognitieve vaardigheden leerlingen en docenten helpt! Bijeenkomst 2 Hoe een training in metacognitieve vaardigheden leerlingen en docenten helpt! Bijeenkomst 2 Rodica Ernst-Militaru R.Ernst@udenscollege.nl Plonie Nijhof nyh@hermannwesselinkcollege.nl Deze bijeenkomst 14:00-15:15

Nadere informatie

Toelichting bij de MZO screening voor ouders

Toelichting bij de MZO screening voor ouders Toelichting bij de MZO screening voor ouders 1 Copyright 2014 Bureau Perspectief Amsterdam Zie voor meer informatie www.motivatiezelfonderzoek.nl 2 De schalen van de MZO screening De MZO screening is gericht

Nadere informatie

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave

Nadere informatie

INFOAVOND OVER FAALANGST MET ILSE DEWITTE

INFOAVOND OVER FAALANGST MET ILSE DEWITTE INFOAVOND OVER FAALANGST MET ILSE DEWITTE op 14 NOVEMBER 2006 IN OLV-college Ilse Dewitte overdonderde het publiek (meer dan 200 ouders en leerkrachten waren aanwezig!) al meteen met een onmogelijke opdracht.

Nadere informatie

1. Ik merk vaak dat ik probeer iets te bereiken wat op de een of andere manier op een mislukking uitloopt. -----

1. Ik merk vaak dat ik probeer iets te bereiken wat op de een of andere manier op een mislukking uitloopt. ----- Test: Je persoonlijke afweerprofiel Met de volgende test kun je bepalen welk afweermechanisme je het meest gebruikt. Iedereen gebruikt alle afweervormen, maar er bestaan verschillen in de frequentie waarmee

Nadere informatie

Ontwikkeling van het Puberbrein Wouter Camps

Ontwikkeling van het Puberbrein Wouter Camps Wat halen ze in hun hoofd? Ontwikkeling van het Puberbrein Wouter Camps Dit zijn ze nou.. 3 Fasen Vroege adolescentie Midden adolescentie Late adolescentie Doelstellingen Kennismaking met informatie over

Nadere informatie

3.10 Leerlingen met autisme en het maken van huiswerk.

3.10 Leerlingen met autisme en het maken van huiswerk. 3.10 Leerlingen met autisme en het maken van huiswerk. Het noteren van huiswerk, het plannen van huiswerk en het maken van huiswerk is voor ieder kind een leerproces. Voor leerlingen met autisme moet dit

Nadere informatie

Faalangst, een dobbelsteen met zes zijden

Faalangst, een dobbelsteen met zes zijden Faalangst, een dobbelsteen met zes zijden Bron : Tijdschrift Remediaal Uitgave : No. 5, 2004 Auteur : Dr. Marcel V.J. Veenman Faalangst manifesteert zich op verschillende wijzen. Zowel de oorzaak van faalangst

Nadere informatie

7Omgaan met faalangst

7Omgaan met faalangst DC 7Omgaan met faalangst 1 Inleiding Faalangst kan jouw leerprestaties behoorlijk in de weg staan. In dit thema lees je iets over de oorzaken van faalangst en geven we je tips om ermee om te gaan. De inhoud

Nadere informatie

Slim huiswerk maken, tips om huiswerk maken te begeleiden

Slim huiswerk maken, tips om huiswerk maken te begeleiden Slim huiswerk maken, tips om huiswerk maken te begeleiden Werkplek - De spullen binnen handbereik o Houd spullen die nuttig zijn bij het maken van huiswerk dicht bij de hand. o Handige spullen bij het

Nadere informatie

Competenties De Fontein

Competenties De Fontein Competenties De Fontein We werken met de volgende 4 competenties: 1. Verantwoordelijkheid 2. Samenwerken 3. Organisatie en planning, zelfstandigheid 4. Motivatie - In klas 1 wordt gewerkt aan de volgende

Nadere informatie

8.45-9.00 opening in Nieuwe Aula (David Asser, Nico Louter) 9.00-11.00 lezing metacognitieve vaardigheden bij hb-leerlingen, Marcel Veenman

8.45-9.00 opening in Nieuwe Aula (David Asser, Nico Louter) 9.00-11.00 lezing metacognitieve vaardigheden bij hb-leerlingen, Marcel Veenman Inschrijving workshops studiedag BPS 30 september Op dinsdag 30 september hebben we een studiedag die gewijd is aan BPS en aangrenzende thema s. Het gaat een mooie dag worden met veel aansprekende lezingen

Nadere informatie

Bijlage Stoere Schildpadden

Bijlage Stoere Schildpadden Bijlage Stoere Schildpadden Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie Stoere Schildpadden, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct

Nadere informatie

1 Download: Beertjesaanpak Stippestappen Stop-denk-doe Methode

1 Download: Beertjesaanpak Stippestappen Stop-denk-doe Methode Beertjesaanpak Stippestappen Stop-denk-doe Methode De beertjesaanpak begeleiding van kinderen met werkhoudingsproblemen (Bron: Kinderen met Aandachts- en werkhoudingsproblemen van Kaat Timmermans) Voor

Nadere informatie

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W 1 Naam student: Studentnummer: Datum: Naam leercoach: Inleiding Voor jou ligt het meetinstrument ondernemende houding. Met dit meetinstrument

Nadere informatie

LEEFREGELS EN IK-BEN OPVATTINGEN HERKENNEN

LEEFREGELS EN IK-BEN OPVATTINGEN HERKENNEN In deze huiswerkopdracht wordt uitgelegd wat leefregels en ik-ben-opvattingen zijn en het belang ervan bij het doorbreken van gewoontepatronen. Een voorbeeld van Marjolijn illustreert hoe leefregels en

Nadere informatie

ATTRIBUEREN OF TOESCHRIJVEN

ATTRIBUEREN OF TOESCHRIJVEN ATTRIBUEREN OF TOESCHRIJVEN De meeste mensen, en dus ook leerlingen, praten niet alleen met anderen, maar voeren ook gesprekken met en in zichzelf. De manier waarop leerlingen over, tegen en in zichzelf

Nadere informatie

Rekenangst en weerstand Tips en tools voor in de rekenles

Rekenangst en weerstand Tips en tools voor in de rekenles Rekenangst en weerstand Tips en tools voor in de rekenles Irma Romme: iromme@cinop.nl 06-10015882 Sylvia Spek: sspek@cinop.nl 06-53362442 Juni 2012 Doel van de workshop Erkennen van rekenangst en rekenweerstand

Nadere informatie

Mijn kind heeft een LVB

Mijn kind heeft een LVB Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar

Nadere informatie

Leerwerktaak: Verhaaltjessom oplossen aanleren

Leerwerktaak: Verhaaltjessom oplossen aanleren Leerwerktaak: oplossen aanleren Titel Gekoppeld aan beroepstaak OWE ILS-wi 614 Gekoppeld aan de volgende competenties(s) Niveau Geschikt voor de volgende vakken Ontwerper/ ontwerpgroep/ sectie/ school

Nadere informatie

ogen en oren open! Luister je wel?

ogen en oren open! Luister je wel? ogen en oren open! Luister je wel? 1 Verbale communicatie met jonge spelers Communiceren met jonge spelers is een vaardigheid die je van nature moet hebben. Je kunt het of je kunt het niet. Die uitspraak

Nadere informatie

Doel van deze presentatie is

Doel van deze presentatie is Doel van deze presentatie is Oplossingsgericht? Sjoemelen? Evaluatie van de praktische oefening. Verbetersuggesties qua oplossingsgerichtheid (niet met betrekking tot de inhoud van de gebruikte materialen)

Nadere informatie

o Gericht op verleden o Focus op oordelen o Eenrichtingsverkeer o Passieve bijdrage van de medewerker o Gericht op formele consequenties

o Gericht op verleden o Focus op oordelen o Eenrichtingsverkeer o Passieve bijdrage van de medewerker o Gericht op formele consequenties Het zorgen voor een goede basis. Elk bedrijf wil een goed resultaat halen. Dat lukt beter als u regelmatig met uw medewerkers bespreekt hoe het gaat, hoe dingen beter zouden kunnen en wat daarvoor nodig

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht

Nadere informatie

30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN

30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN 30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN Alle kinderen die wij gevraagd hebben om een tip voor jullie hebben gezegd: blijf je vertrouwen in mij tonen, behandel me niet als een

Nadere informatie

1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent.

1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 Opdrachtformulier Feedback geven

Nadere informatie

1 Wat is het probleem? 3.1 Kies ik de goede manier van leren? Hoofdstukken

1 Wat is het probleem? 3.1 Kies ik de goede manier van leren? Hoofdstukken 1 Dyslexie de baas! Hoofdstukken Schema Studieproblemen oplossen 1 Wat is het probleem? 2 Wil ik er wat aan veranderen? 3 Heeft mijn studieprobleem te maken met: leren? (ga door naar 3.1) het niet goed

Nadere informatie

informatiebrochure Faalangstreductie training (frt) Examenvreesreductie training (evt) Sociale vaardigheid training (sova)

informatiebrochure Faalangstreductie training (frt) Examenvreesreductie training (evt) Sociale vaardigheid training (sova) informatiebrochure Faalangstreductie training (frt) Examenvreesreductie training (evt) Sociale vaardigheid training (sova) Faalangstreductie training (frt) Wat is faalangst? Het zal je maar gebeuren..

Nadere informatie

Weerbare kinderen. Bouwsteen 1. Overzicht bijeenkomst. Belang van emotionele weerbaarheid. Een weerbaar kind... Bouwstenen

Weerbare kinderen. Bouwsteen 1. Overzicht bijeenkomst. Belang van emotionele weerbaarheid. Een weerbaar kind... Bouwstenen Weerbare kinderen Triple P lezingen serie Bijeenkomst 3 Overzicht bijeenkomst Een weerbaar kind: hoe ziet dat er uit? Belang van weerbaarheid 6 bouwstenen voor weerbaarheid Wat kunnen ouders doen Om te

Nadere informatie

30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN. Wijs ze op. www.lereniseenmakkie.nl. en de online coach.

30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN. Wijs ze op. www.lereniseenmakkie.nl. en de online coach. 30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN Wijs ze op en de online coach. Vermijd stressverhoging: dat blokkeert het leren nog meer. Wijs je kind steeds weer op wat het al wel

Nadere informatie

En, wat hebben we deze les geleerd?

En, wat hebben we deze les geleerd? Feedback Evaluatie Team 5 En, wat hebben we deze les geleerd? FEED BACK in de klas En, wat hebben we deze les geleerd? Leerkracht Marnix wijst naar het doel op het bord. De leerlingen antwoorden in koor:

Nadere informatie

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld:

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: hoofdstuk 10 Hoe je je voelt Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: zenuwachtig wakker worden omdat je naar school moet, vrolijk

Nadere informatie

Kinderen met weinig zelfvertrouwen gebruiken vaak de woorden nooit en altijd.

Kinderen met weinig zelfvertrouwen gebruiken vaak de woorden nooit en altijd. ZELFVERTROUWEN Zelfvertrouwen is het vertrouwen dat je in jezelf hebt. Zelfvertrouwen hoort bij ieder mens en het betekent dat je een reëel zelfbeeld hebt, waarin ruimte is voor sterke kanten, maar ook

Nadere informatie

Cognitief-gedragsmatige groepstraining voor depressieve en/of angstige adolescenten

Cognitief-gedragsmatige groepstraining voor depressieve en/of angstige adolescenten Cognitief-gedragsmatige groepstraining voor depressieve en/of angstige adolescenten Raakvlakken, verschillen en bevindingen. Een korte praktische onderdompeling. Dr. C. Faché, K. Naessens, N. Nelen, L.

Nadere informatie

Het huiswerk heeft de volgende functies: - Het kan er toe bijdragen dat kinderen niet achterop raken met het onderwijsprogramma

Het huiswerk heeft de volgende functies: - Het kan er toe bijdragen dat kinderen niet achterop raken met het onderwijsprogramma Huiswerk op De Springplank Informatiebrochure voor ouders / verzorgers Deze brochure is opgezet om u als ouders/verzorgers te informeren over de rol van huiswerk op De Springplank. We hopen dat deze informatie

Nadere informatie

User Centred Development! UCD Werkcollege blok 1 week 3

User Centred Development! UCD Werkcollege blok 1 week 3 User Centred Development! UCD Werkcollege blok 1 week 3 Agenda! Problemen in de supermarkt! Feedback! Design review! Observatie oefening: Wat zit er in mijn tas?! Deel 1: Alleen kijken! Deel 2: Kijken

Nadere informatie

Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008

Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008 Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008 Gevoel en emoties / definitie Emoties: in biologische zin: affectieve reacties. Prikkeling van dit systeem geeft aanleiding tot allerlei lichamelijke reacties.

Nadere informatie

Laat de jongeren de test conflictstijlen maken (zie bijlage 1). Naar aanleiding van de uitslag ga je in gesprek.

Laat de jongeren de test conflictstijlen maken (zie bijlage 1). Naar aanleiding van de uitslag ga je in gesprek. Conflicten hanteren Tijd: verdelen over twee bijeenkomsten. Bijeenkomst 1 Laat de jongeren de test conflictstijlen maken (zie bijlage 1). Naar aanleiding van de uitslag ga je in gesprek. De uitkomst van

Nadere informatie

Voordoen (modelen, hardop denken)

Voordoen (modelen, hardop denken) week 11-12 maart 2012 - hardop-denktekst schrijven B Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet.

Nadere informatie

Met kleine ingrepen grote effecten in de havo les.

Met kleine ingrepen grote effecten in de havo les. Met kleine ingrepen grote effecten in de havo les. activeren en differentiëren Havo Congres Ede 5 februari 2015 Johan Keijzer j.keijzer@aps.nl Naam Datum Aandacht voor het volgende. De start van de les

Nadere informatie

Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V. Executieve vaardigheden. Welkom! Nancy Lussing

Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V. Executieve vaardigheden. Welkom! Nancy Lussing Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V Executieve vaardigheden Welkom! Nancy Lussing Even voorstellen 25 jaar voor de klas (speciaal en regulier) 10 jaar achterin de klas Ondersteuning algemeen Coördinator masterclass

Nadere informatie

OPBOUW ZELFSTANDIGE BASISHOUDING BIJ KINDEREN

OPBOUW ZELFSTANDIGE BASISHOUDING BIJ KINDEREN OPBOUW ZELFSTANDIGE BASISHOUDING BIJ KINDEREN Afspraak 1. Maak samen met de kinderen afspraken over wat zelfstandig gedaan mag worden met betrekking tot naar de wc gaan, handen wassen, drinken, eten, de

Nadere informatie

Aandachtspunt

Aandachtspunt FEEDBACK VOOR DE LEERLING Plannen en organiseren Planmatig werken Ik werk chaotisch en heb geen aandacht voor plan en schema. Ik kan geen prioriteiten stellen. Ik werk ordelijk, maar vergeet daarbij het

Nadere informatie

Feedback aan leerkrachten

Feedback aan leerkrachten Feedback aan leerkrachten Studiedag Leerlingenparticipatie 24 april 2013 Paleizenstraat Saskia 90 > 1030 Vandeputte Brussel T 02 215 32 29 > F 02 215 41 78 > www.vsknet.be Wie ben ik? Saskia Vandeputte

Nadere informatie

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?

Nadere informatie

Omgaan met aandacht- en geheugenproblemen. Café Brein, Uden en Oss, September 2014

Omgaan met aandacht- en geheugenproblemen. Café Brein, Uden en Oss, September 2014 Omgaan met aandacht- en geheugenproblemen Café Brein, Uden en Oss, September 2014 Hersenletsel.. En dan? Helaas is er nog te weinig bekendheid rondom niet-aangeboren hersenletsel (NAH) Filmpje SWZ Wat

Nadere informatie

- Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt geschreven. - Je hebt aanmoediging nodig om je huiswerk te noteren.

- Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt geschreven. - Je hebt aanmoediging nodig om je huiswerk te noteren. Schoolse competenties Competentie 1: Agendagebruik - Je schrijft je huiswerk in je agenda als dit wordt opgegeven. - Je agenda ziet er verzorgd uit. - Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt

Nadere informatie

leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen

leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen Dit is een brochure, gemaakt voor leerlingen met NLD. Naast deze brochure is er ook: - een brochure met informatie voor ouders van kinderen met NLD en - een brochure

Nadere informatie

Onderhandelen en afspraken maken

Onderhandelen en afspraken maken OPDRACHTFORMULIER Onderhandelen en afspraken maken Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent.

Nadere informatie

Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners

Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Afdeling revalidatie mca.nl Inhoudsopgave Wat is chronische pijn en vermoeidheid? 3 Chronische pijn en vermoeidheid bij tieners 4 Rustig aan of toch

Nadere informatie

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Competenties Sociaal en communicatief functioneren (P9) Initiatief (P10) Reflectie (P11) Afgelopen module heb je met een groepje gewerkt aan je project. In week 7

Nadere informatie

Observeren en herkennen van kinderen met execu3eve func3eproblemen in de (klas- )prak3jk. Wendy Peerlings

Observeren en herkennen van kinderen met execu3eve func3eproblemen in de (klas- )prak3jk. Wendy Peerlings Observeren en herkennen van kinderen met execu3eve func3eproblemen in de (klas- )prak3jk Wendy Peerlings Heb ik die ook? Hoe begin je aan een aanpak hiervoor? Execu3eve func3es?? Maar hij is toch slim?

Nadere informatie

Gefeliciteerd! 3. Laatste loodjes 6. Tot zover 12

Gefeliciteerd! 3. Laatste loodjes 6. Tot zover 12 Gefeliciteerd! 3 Waarom dit boek? 3 Hoe gaat dit boek jou helpen? 3 Is er nog iets dat je moet weten voordat je verder leest? 4 Laatste loodjes 6 De agenda 6 Nu jij 9 Tot zover 12 Gefeliciteerd! Als je

Nadere informatie

Welkom in de derde klas!

Welkom in de derde klas! Welkom in de derde klas! De meeste van jullie zijn twee jaar leerling van onze school geweest. Jullie weten wel hoe het hier werkt. Wat er van je verwacht wordt. Wat wel en niet geaccepteerd wordt. Dat

Nadere informatie

1 Introductie. We wensen je veel plezier met deze kaarten! Pieternel Dijkstra en Petra Bunnik

1 Introductie. We wensen je veel plezier met deze kaarten! Pieternel Dijkstra en Petra Bunnik 1 Introductie Leerlingen hebben recht op onderwijs dat bij hen past en dat hun individuele capaciteiten laat opbloeien. Deze kaarten helpen leerkrachten en docenten, intern begeleiders, remedial teachers,

Nadere informatie

Doesjka Nijdeken Trinitas College Heerhugowaard Woudschoten Chemie Conferentie 2011

Doesjka Nijdeken Trinitas College Heerhugowaard Woudschoten Chemie Conferentie 2011 Doesjka Nijdeken Trinitas College Heerhugowaard Woudschoten Chemie Conferentie 2011 Hoe je het onderbuikgevoel zichtbaar maakt voor leerlingen (en jezelf) Wat bedoel ik met determineren? Hoe doe je dat

Nadere informatie

HEB JE HUISWERK VANDAAG?

HEB JE HUISWERK VANDAAG? BLAD 1 HEB JE HUISWERK VANDAAG? Je kind moet thuis werken voor school. In de agenda kan je kijken wat je kind moet doen. Wat moet je doen? 1 Maak oefening 1 op blad 2: Wat doet je kind na de school? 2

Nadere informatie

Onderzoek Stress. 5 Juni 2014. Over het 1V Jongerenpanel

Onderzoek Stress. 5 Juni 2014. Over het 1V Jongerenpanel Onderzoek Stress 5 Juni 2014 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 20 mei tot en met 5 juni 2014 in samenwerking met 7Days, deden 2.415 jongeren mee. Hiervan zijn er 949 scholier en

Nadere informatie

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen

Nadere informatie

1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen

1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen 11 1Help: faalangst! Karel heeft moeite met leren. Dat zal wel faalangst zijn! zegt iemand. Een gemakkelijk excuus, want Karel is wel erg snel klaar met zijn huiswerk. Ellen, die ook moeite heeft met leren,

Nadere informatie

HET RAAMWERK VAN DE TRAINING

HET RAAMWERK VAN DE TRAINING HET RAAMWERK VAN DE TRAINING Omdat faalangst een conflict veroorzaakt tussen gevoelens, gedrag en gedachten, bestaat dit programma uit drie clusters van aan te leren vaardigheden in deze drie verschillende

Nadere informatie

PERFECTIONISME. www.berenvanjouwweg.nl info@berenvanjouwweg.nl Boomstraat 127A, 5038 GP Tilburg, 06-154 08 602

PERFECTIONISME. www.berenvanjouwweg.nl info@berenvanjouwweg.nl Boomstraat 127A, 5038 GP Tilburg, 06-154 08 602 PERFECTIONISME overgenomen uit; Teaching gifted kids in the regular classroom. Susan Winebrenner, free spirit, 2001. Vertaald en aangepast door Marita van den Hout, 2011, Beren van jouw weg. Het zal u

Nadere informatie

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming

Nadere informatie

Misschien VIND je het vervelend, maar het is wel echt nodig om hier goed mee bezig te zijn. Waarom? Daarover hieronder en op de volgende dia s meer!

Misschien VIND je het vervelend, maar het is wel echt nodig om hier goed mee bezig te zijn. Waarom? Daarover hieronder en op de volgende dia s meer! Wat is huiswerk? Misschien VIND je het vervelend, maar het is wel echt nodig om hier goed mee bezig te zijn. Waarom? Daarover hieronder en op de volgende dia s meer! Eérst even wat huiswerk echt IS: -

Nadere informatie

Handleiding Lesmethode Groep 7 &8 Huiswerk Bikkels. Inkijkexemplaar

Handleiding Lesmethode Groep 7 &8 Huiswerk Bikkels. Inkijkexemplaar Handleiding Lesmethode Groep 7 &8 Huiswerk Bikkels versie 2016 Inhoudsopgave Introductie 5 Verantwoording methodiek 6 Doorgaande lijn Po en Vo 7 Preventief en curatief 8 Organiseer je les 9 Praktische

Nadere informatie

Angstige leerlingen in de klas en het Vriendenprogramma. Drs. N.E. de Vries

Angstige leerlingen in de klas en het Vriendenprogramma. Drs. N.E. de Vries Angstige leerlingen in de klas en het Vriendenprogramma. Drs. N.E. de Vries Aandachtspunten in de klas Het Vriendenprogramma Onderdelen Vriendenprogramma in de klas Online programma s voor jongeren Aandachtspunten

Nadere informatie

De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet?

De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet? TIPS VOOR DE EXAMENS De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet? Wat moet je doen? 1. Lees de tekst op

Nadere informatie

Rubrics vaardigheden

Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden In het leerlab 2020 hebben 7 vernieuwingsscholen vier rubrics ontwikkeld om de persoonlijke groei van leerlingen in kaart te brengen. Deze rubrics zijn vaardigheden

Nadere informatie

Vragen Hoe kan je veiligheid inbouwen zodat je alle leerlingen kan betrekken? Vraag Hoe kan je de ideeënbus actief en betekenisvol maken?

Vragen Hoe kan je veiligheid inbouwen zodat je alle leerlingen kan betrekken? Vraag Hoe kan je de ideeënbus actief en betekenisvol maken? Methodiek Kringgesprek Beter samen leven en meer leren in de klas. Een participatieve sfeer in de klas of op de school kan men op verschillende manieren bewerkstelligen. Werken met kringgesprekken is hierbij

Nadere informatie

Rubrics vaardigheden

Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden In het leerlab 2020 hebben 7 vernieuwingsscholen vier rubrics ontwikkeld om de persoonlijke groei van leerlingen in kaart te brengen. Deze rubrics zijn vaardigheden

Nadere informatie

Opbrengsten van CNV thema onderwijsdag 20 april 2016 Masterclass leerstrategieën door Karin Nijman & Inge Verstraete

Opbrengsten van CNV thema onderwijsdag 20 april 2016 Masterclass leerstrategieën door Karin Nijman & Inge Verstraete 10 werkvormen om het denken te activeren Goede metacognitieve vaardigheden worden gezien als een voorspeller van succesvol leren. Door expliciet aandacht te besteden aan denkvaardigheden, stimuleer je

Nadere informatie

Effectieve instructie

Effectieve instructie Effectieve instructie Bij het aanbieden van (nieuwe) leerstof is het geven van instructie een belangrijk aspect van het onderwijsgedrag. Bestaan er 'effectieve' en 'minder effectieve' manieren van instructie

Nadere informatie

ADL-vaardigheidstraining geven

ADL-vaardigheidstraining geven OPDRACHTFORMULIER Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van vaardigheid en noteer vragen en opdrachten. Bespreek deze samen met medestudenten of je docent. 2 Bestudeer de theorie. 3 Beantwoord

Nadere informatie

Agenda. De verschillen

Agenda. De verschillen Agenda Verschillen basisschool en voortgezet onderwijs Starten op de nieuwe school Introductiedagen Plan van opstart Puberteit; nieuwe ontwikkelingsfase Huiswerk Leerlingen die extra aandacht nodig hebben

Nadere informatie

Maak de test YOUNGWORKS MOTIVATIE BINNENSTEBUITEN. Het geheim achter gemotiveerde pubers, enthousiaste leerlingen en gedreven studenten.

Maak de test YOUNGWORKS MOTIVATIE BINNENSTEBUITEN. Het geheim achter gemotiveerde pubers, enthousiaste leerlingen en gedreven studenten. YOUNGWORKS OVER ONS BINNENSTEBUITEN 16 november 2015 - CSG Jan Arentsz - Langedijk & Alkmaar CONCLUSIE Tijd inruimen voor lichaamsbeweging leidt tot betere leerprestaties! YOUNGWORKS JAMES SMITH james@youngworks.nl

Nadere informatie

Voorbeeld lesbrief. Van je fouten leer je het meest! Lesduur 25 minuten

Voorbeeld lesbrief. Van je fouten leer je het meest! Lesduur 25 minuten Voorbeeld lesbrief Van je fouten leer je het meest! Lesduur 25 minuten Voorbereiding De eerste klas heeft de opdracht gekregen om voor deze les een gemaakte toets van > mee te nemen. Deze toets

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

een functioneringsgesprek verschilt naar aard en doel van een evaluatie of beoordelingsgesprek

een functioneringsgesprek verschilt naar aard en doel van een evaluatie of beoordelingsgesprek Het functioneringsgesprek Wat Een functioneringsgesprek is een periodiek gesprek tussen de medewerker en de direct leidinggevende over het werk (inhoud en uitvoering van het werk, werksfeer en werkomstandigheden)

Nadere informatie

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.

Nadere informatie

Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf

Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Vijf woensdagmiddagen kunnen jongens en meiden tussen de 10 en 14 jaar op avontuur naar zichzelf. Het kind leert zichzelf

Nadere informatie

Betrokken bij Buiten. Het puberbrein als basis. Welkom. 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl

Betrokken bij Buiten. Het puberbrein als basis. Welkom. 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl Betrokken bij Buiten Welkom Het puberbrein als basis 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl Pubers Welk (puber)gedrag valt jou het meest op? We zijn allemaal puber geweest Leef je in!

Nadere informatie

Rekenen met verhoudingen

Rekenen met verhoudingen Rekenen met verhoudingen Groep 6, 7 Achtergrond Leerlingen moeten niet alleen met de verhoudingstabel kunnen werken wanneer die al klaar staat in het rekenboek, ze moeten ook zelf een verhoudingstabel

Nadere informatie

FEEDBACK COMENIUSPROJECT 2013-2015 THE POWER OF FEEDBACK

FEEDBACK COMENIUSPROJECT 2013-2015 THE POWER OF FEEDBACK FEEDBACK COMENIUSPROJECT 2013-2015 THE POWER OF FEEDBACK Wat is feedback? Alle informatie die ons gedrag stuurt in de richting van een bepaald doel is feedback (veel en dikwijls onbewust). Voor onderwijs:

Nadere informatie