Speerpunt 2 Gevoelig oog. Kim Idenburg Oktober 2013

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Speerpunt 2 Gevoelig oog. Kim Idenburg Oktober 2013"

Transcriptie

1 Speerpunt 2 Gevoelig oog Kim Idenburg Oktober

2 Welkom! Vandaag: Utrechts kwaliteitskader Speerpunt 2: gevoelig oog 2

3 Utrechts Kwaliteitskader Het jonge kind -> toekomstig (school)succes VEEL ontwikkelingen in het werkveld het jonge kind Aanbevelingen vanuit onderzoek vanuit de UU: Pilot gemengde groepen (De Haan, Elbers, Leseman, 2011). Professionaliteit leerkracht/pm er is zeer belangrijk. Jullie zijn de experts! 3

4 Utrechts Kwaliteitskader UKK: richtinggevend document, zodat we met elkaar de kwaliteit van het onderwijs aan het jonge kind nog verder kunnen verbeteren Samen met experts uit het werkveld verder ontwikkelen tot HET kwaliteitskader Educatie van het Jonge Kind in Utrecht. In de praktijk: lerende netwerken. Gefinancierd door de gemeente Utrecht. 4

5 Vandaag: Speerpunt 2. Gevoelig oog Heb een gevoelig oog voor de behoeften van kinderen op de groep. Eerst: Speerpunt 1. Warme relaties Kennismaken 5

6 Speerpunt 2 Norm: Je hebt de hele tijd goed in de gaten hoe het emotioneel met de individuele kinderen gaat, zeker met de meer kwetsbare kinderen, en je weet altijd de juiste manier te reageren. Je voorkomt dat kinderen van streek raken, zich bang terugtrekken, of heel boos en gefrustreerd gedrag vertonen. Je geeft positieve aandacht aan kinderen die daar om vragen. Gebaseerd op het observatiesysteem voor meten van de kwaliteit op de groep 6

7 Afstemmen op de behoeften van de kinderen 5. evaluatie 1. observeren 4. aanpak 2 signaal? 3. behoefte? 7

8 Afstemmen op de behoeften van de kinderen 1. Observeren: Wat zie je voor gedrag? Letterlijke omschrijving van gedragingen 2. Welk signaal geeft het kind hiermee af? Waarom laat het kind dit gedrag zien? Wat zegt het kind eigenlijk met dit gedrag? Wat zegt dit over het kind? 8

9 Afstemmen op de behoeften van de kinderen 3. Wat is de behoefte van het kind? Wat heeft dit kind nodig om verder te kunnen ontwikkelen? 4. De aanpak Hoe doe je dit in de groep/individueel? 5. Evalueren van je aanpak Stap 1-4 opnieuw doorlopen 9

10 Oog voor het kind? Zo ben je continue bezig met het afstemmen op de behoeften van de kinderen en voorkom je dat het kind van streek raakt, zich bang terug trekt, of heel boos en gefrustreerd gedrag laten zien. Je geeft positieve en afgestemde aandacht aan kinderen die daar (indirect!) om vragen. 10

11 Speerpunt 2: Gevoelig oog Peuters/kleuters die beweeglijker zijn dan leeftijdgenootjes en veel moeite hebben met de aandacht enige tijd bij een taakje te houden. Peuters/kleuters die na een bepaalde periode op de groep nog steeds erg verlegen en/of stil zijn en weinig dingen ondernemen op de groep. 11

12 1. De energieke peuter/kleuter Neem een kind uit je groep in gedachten bij deze oefening. 1. Wat voor gedrag zie je? 2. Wat is het signaal van dit kind? 3. Wat is de behoefte van dit kind? 4. Wat is je aanpak? 12

13 1. De energieke peuter/kleuter 1. Is erg druk, rent en loopt veel heen en weer, moeite rustig te zijn 2. Praat constant heel hard en veel 3. Praat voor de beurt, gaat van het ene spel naar het andere spel 4. Vergeet veel dingen, kan maar korte instructies onthouden. 1. Behoefte om te bewegen 2. Behoefte om te praten 3. Behoefte om direct van het 1 naar het ander te kunnen 4. Behoefte aan een kader vanuit de omgeving, opgebouwde instructie. 13

14 1. De energieke peuter/kleuter Zelfregulatie en doelgericht gedrag is (nog) lastig - Selectieve en volgehouden aandacht - Werkgeheugen - Impulscontrole - Flexibiliteit Executieve functies zorgen voor het sturen van het eigen gedrag. 14

15 1. De energieke peuter/kleuter Executieve functies oefenen: - Selectieve en volgehouden aandacht Sturing bij taakjes bieden, aandacht terug brengen naar taak, sturing voorzichtig afbouwen. - Flexibiliteit Voorbereiden op situaties, in stappen aanbieden - Werkgeheugen Bijvoorbeeld: memorie - Impulscontrole : Oefenen met wachten, begeleiden, tactiek aanleren. 15

16 Onder tot over Van onderregulatie tot overregulatie 16

17 2. De stille peuter/kleuter Neem een kind uit je groep in gedachten bij deze oefening. 1. Wat voor gedrag zie je? 2. Wat is het signaal van dit kind? 3. Wat is de behoefte van dit kind? 4. Wat is je aanpak? 17

18 2. De stille peuter/kleuter 1. Zit stil op een stoeltje Speelt niet in de groep met materiaal of met andere kinderen 2. Durft geen nieuwe dingen te proberen. Doet liever niet mee met actieve spelletjes 3. Geeft geen antwoord als anderen tegen hem/haar praten Kiest er vaak voor alleen te spelen. 4. Is vaak verdrietig, bang voor veel dingen Raakt snel van streek. Behoefte aan: - Veiligheid - begeleiding bij nieuwe dingen - Bevestiging - Rustige speelmomenten - Begeleiding in het contact met anderen. Teruggetrokken gedrag heeft vaak te maken met het zelfvertrouwen van het kind op een specifiek gebied. - Taalontwikkeling - Sociaal contact - Vertrouwen in kunnen doen van taakjes 18

19 2. De stille peuter/kleuter Kan gedrag op specifieke gebieden goed reguleren (Impulsbeheersing) en vaak juist veel moeite met flexibiliteit (meegaan met plotse veranderingen) Opbouwen zelfvertrouwen Indirect contact, geen verwachtingen uitspreken, geen gerichte opdrachten. Via het spel het kind begeleiden en gerichte complimenten geven op wat het eerder moeilijk vond. 19

20 Zelfregulatie Onderregulatie - zelfregulatie - overregulatie 3 jarigen: 4 jarigen: 6 jarigen: Volgehouden aandacht en impuls controle 20

21 Oog voor het kind In wat je denkt te zien, zit misschien te veel denken, in plaats van zien. 21

22 22

23 Afronding Vragen en aanvullingen? Contact: Kim Idenburg

Ondersteuningaanbod voor peuters met problemen in de ontwikkeling. Lex Wijnroks (UU) 22 juni 2015

Ondersteuningaanbod voor peuters met problemen in de ontwikkeling. Lex Wijnroks (UU) 22 juni 2015 Ondersteuningaanbod voor peuters met problemen in de ontwikkeling Lex Wijnroks (UU) 22 juni 2015 1 Individuele ondersteuning voor peuters en hun pedagogisch medewerkers op peutercentra en speelleergroepen

Nadere informatie

Met PeuterPlus! probeert de Universiteit Utrecht de zorg aan het jonge kind in de gemeente Utrecht te verbeteren

Met PeuterPlus! probeert de Universiteit Utrecht de zorg aan het jonge kind in de gemeente Utrecht te verbeteren Met PeuterPlus! probeert de Universiteit Utrecht de zorg aan het jonge kind in de gemeente Utrecht te verbeteren De gemeente Utrecht heeft een uitgebreid aanbod Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) voor

Nadere informatie

Executieve functies. PCL Conferentie

Executieve functies. PCL Conferentie Executieve functies PCL Conferentie Wat komt aan bod? Welkom en doel Wat zijn executieve functies? Waarom belangrijk? Wat kunnen we ermee? Evaluatie Starter: pilot SAT Snelheid en Accuratesse Test Instructie:

Nadere informatie

18-10-2013. Overzicht. Onderzoek Educatie aan het jonge kind: wat weten we over opbrengsten? Investeren in educatie aan het jonge kind

18-10-2013. Overzicht. Onderzoek Educatie aan het jonge kind: wat weten we over opbrengsten? Investeren in educatie aan het jonge kind Overzicht Investeren in educatie aan het jonge kind Onderzoek en opbrengsten Lotte Henrichs Onderzoek Educatie aan het jonge kind: wat weten we over opbrengsten? Kwaliteit wat is kwaliteit? Utrechts KwaliteitsKader

Nadere informatie

Executieve functies en zelfsturing

Executieve functies en zelfsturing Executieve functies en zelfsturing Spel in uitvoering Executieve functies en zelfsturing Jeroen Aarssen Balspelletje Impulsen beheersen Bedenken wat je gaat zeggen Dingen (regels) onthouden Kunnen schakelen

Nadere informatie

Executieve functies en leren

Executieve functies en leren Executieve functies en leren Wijnand Dekker Praktijk Dekker&Dooyeweerd, Ede info@dekkerdooyeweerd.nl EXECUTIEVE FUNCTIES WAT ZIE JE, WAT DOE JE, WAT ZEG JE, WAT PLAN JE? EXECUTIEVE FUNCTIES: IN GESPREK

Nadere informatie

Help, ik kan het niet alleen!

Help, ik kan het niet alleen! Help, ik kan het niet alleen! Even voorstellen Fanny Cattenstart Trainingen / lezingen / workshops Observaties en begeleiding Plusgroepen Advies aan organisaties Begeleiding ouders en kinderen Gratis webinars

Nadere informatie

Stellingen leerlingvragenlijst

Stellingen leerlingvragenlijst Stellingen leerlingvragenlijst Expertsysteem ZIEN! voor het primair onderwijs 1.0 sept 2011 ZIEN! is een product van, in samenwerking met ParnasSys ZIEN!PO leerlingvragenlijst Stellingen en toelichtingen

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Stellingen en normering leerlingvragenlijst

Stellingen en normering leerlingvragenlijst Stellingen en normering leerlingvragenlijst Expertsysteem ZIEN! voor het primair onderwijs 2.0 juli 2012 ZIEN! is een product van, in samenwerking met ParnasSys ZIEN!PO leerlingvragenlijst 2.0 Stellingen

Nadere informatie

KINDEREN LEKKER IN HUN VEL

KINDEREN LEKKER IN HUN VEL KINDEREN LEKKER IN HUN VEL 1. Welkom wij zijn Karin Hallegraeff en Noelle van Delden van Praktijk IKKE Karin stelt zich voor en er komt een foto van Karin in beeld. Noelle stelt zich voor en er komt een

Nadere informatie

De macho en het muurbloempje

De macho en het muurbloempje Onderwijsbehoefte Zorgverbreding Team De macho en het muurbloempje Tamara Wally Over de auteur Tamara Wally, MSc. is onderwijs- en ontwikkelingspsycholoog. Zij is werkzaam bij de CED- Groep. Zij geeft

Nadere informatie

Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V. Executieve functies. Welkom! Nancy Lussing

Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V. Executieve functies. Welkom! Nancy Lussing Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V Executieve functies Welkom! Nancy Lussing Even voorstellen Ondersteuning algemeen, coördinator masterclass Leer- & gedragsspecialist Stelling Een hoog IQ is bepalend voor

Nadere informatie

Toelichting V.O. Format OPP ontwikkelingsperspectief

Toelichting V.O. Format OPP ontwikkelingsperspectief Toelichting V.O. Format OPP ontwikkelingsperspectief I. OPP format Dit format ontwikkelingsperspectief is het format dat ingevuld (en uitgevoerd) wordt op het moment, dat de school vaststelt, dat: een

Nadere informatie

Executieve functies ontwikkelen met denkspellen.

Executieve functies ontwikkelen met denkspellen. Executieve functies ontwikkelen met denkspellen. Heeft uw leerling moeite met plannen en organiseren? Is hij zijn huiswerk weer eens vergeten of kwijt? Kan hij moeilijk aan een taak beginnen maar nog moeilijker

Nadere informatie

Werk in/ aan uitvoering

Werk in/ aan uitvoering Wat ga je vanmiddag leren? Werk in/ aan uitvoering Liz Dolfin - Selma Huitema adviseurs passend onderwijs Expertisecentrum Orion Wat zijn executieve functies? Hoe verloopt de ontwikkeling van executieve

Nadere informatie

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave

Nadere informatie

Impulsklas aan de slag met gedrag

Impulsklas aan de slag met gedrag Impulsklas aan de slag met gedrag workshop-aanbod 2014-2015 De Impulsklas workshops voor teams & Lezingencyclus voor ouders en onderwijsprofessionals Het workshop-aanbod van Impuls sluit aan bij het werken

Nadere informatie

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur 1 Les één Welkom bij deze e-cursus waarin we je zullen laten zien hoe jij groter kunt worden en je problemen kleiner! Zijn er

Nadere informatie

Hooggevoelige kinderen. Joke Klein Ikkink 27 maart 2014

Hooggevoelige kinderen. Joke Klein Ikkink 27 maart 2014 Hooggevoelige kinderen Joke Klein Ikkink 27 maart 2014 Programma Voorstellen Uitleg hooggevoeligheid deel 1 Oefening Uitleg hooggevoeligheid deel 2 Vragen Programma Voorstellen Uitleg hooggevoeligheid

Nadere informatie

Spelen met Taal. Het stimuleren van zelfsturend gedrag in spelsituaties. Jeroen Aarssen 19 november 2014

Spelen met Taal. Het stimuleren van zelfsturend gedrag in spelsituaties. Jeroen Aarssen 19 november 2014 Spelen met Taal Het stimuleren van zelfsturend gedrag in spelsituaties Jeroen Aarssen 19 november 2014 Programma Ideeën over taal en interactie door de tijd Taal en Executieve Functies Taal en Denken Taal-

Nadere informatie

Observatielijst Zelfregulatie in het Onderwijs

Observatielijst Zelfregulatie in het Onderwijs Observatielijst Zelfregulatie in het Onderwijs naam leerling: leeftijd (jaar) geslacht groep: datum: jongen meisje ingevuld door: Taakgericht gedrag 1 Afleidbaarheid: externe prikkels De leerling blijft

Nadere informatie

Omgaan met verschillen, passend onderwijzen!

Omgaan met verschillen, passend onderwijzen! Omgaan met verschillen, passend onderwijzen! Gedrag in de klas Labelen ASS en ADHD, waar denk je aan? Geef me de Vijf (Colette de Bruin) De methode heeft als uitgangspunt dat mensen met een autistische

Nadere informatie

Weet wat je kan. Je laten horen

Weet wat je kan. Je laten horen Weet wat je kan Je laten horen Jij bent er ook nog Hoofdstuk 7 gaat over vertellen wat je moeilijk vindt. Onderwerpen in dit hoofdstuk: Stripje: Jij bent er ook nog. blz 2 Je laten horen. blz 3 Moeite

Nadere informatie

Informatie voor ouders over executieve functies

Informatie voor ouders over executieve functies Zelfsturing bij kinderen. Naarmate kinderen ouder worden, zijn ze steeds beter in staat om hun gedrag aan te sturen. Deze toename in zelfsturing is gerelateerd aan de ontwikkeling van executieve functies.

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

ADHD en lessen sociale competentie

ADHD en lessen sociale competentie ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier

Nadere informatie

Mentor Datum Groep Aantal lln

Mentor Datum Groep Aantal lln Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Rachel van der Pijl P14EhvADT De Springplank. Eindhoven

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

Juf ik weet het niet meer

Juf ik weet het niet meer Juf ik weet het niet meer Voorbeelden uit de praktijk Wijnand Dekker Praktijk Dekker & Dooyeweerd, Ede www.dekkerdooyeweerd.nl info@dekkerdooyeweerd.nl Wat vertellen kinderen ons?! Je eigen naam schrijven,

Nadere informatie

4 communicatie. Ik weet welke informatie anderen nodig hebben om mij te kunnen begrijpen. Ik vertel anderen wat ik denk of voel.

4 communicatie. Ik weet welke informatie anderen nodig hebben om mij te kunnen begrijpen. Ik vertel anderen wat ik denk of voel. 4 communicatie Communicatie is het uitwisselen van informatie. Hierbij gaat het om alle informatie die je doorgeeft aan anderen en alle informatie die je van anderen krijgt. Als de informatie aankomt,

Nadere informatie

Workshop Warme Relaties

Workshop Warme Relaties Welkom Workshop Warme Relaties Speerpunt 1 van het Utrechts Kwaliteitskader (UKK) Presentatie door: Nicoline Stufkens (CED groep) Woensdag 16 oktober 2013 Vooruitkijken naar de inhouden van de workshop

Nadere informatie

het neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP

het neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP het neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP 15-03-2013 Inhoud Het neuropsychologisch denkkader De schoolsetting Ter ondersteuning bij het kind met

Nadere informatie

* Kleuters uitdagen werkt!

* Kleuters uitdagen werkt! voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs * Kleuters uitdagen werkt! Dolf Janson Kleuter is een ontwikkelingsfase Kleuter is geen leeftijdsaanduiding Wat betekent dit voor jonge kinderen met

Nadere informatie

Resultaten & conclusies onderzoek:

Resultaten & conclusies onderzoek: Resultaten & conclusies onderzoek: Kinderen over armoede en vluchtelingen door Kinderen Goedgekeurd! Er hebben in totaal 50 scholen deelgenomen aan deze enquête. Dit gaat om een 3000-tal leerlingen. 1.

Nadere informatie

AUTISME EN CONFLICTHANTERING ANNEKE E. EENHOORN

AUTISME EN CONFLICTHANTERING ANNEKE E. EENHOORN AUTISME EN CONFLICTHANTERING ANNEKE E. EENHOORN EEN VOORBEELD Mira, 14 jaar. Derde klas van de middelbare school. Vanaf baby snel boos. Nu zo vlug kwaad dat ouders het niet meer weten. DRIE MOGELIJKE

Nadere informatie

Executieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven

Executieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Executieve functies en emotieregulatie Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Inhoud 1. Executieve functies en emotieregulatie 2. Rol van opvoeding

Nadere informatie

De cruciale rol van taal binnen het aanbod voor het jonge kind

De cruciale rol van taal binnen het aanbod voor het jonge kind De cruciale rol van taal binnen het aanbod voor het jonge kind Workshop CPS congres 13 oktober 2016 Lotte Henrichs Centrum voor Onderwijs & Leren Onderwijsadvies & Training Doel vandaag Inzicht in hoe

Nadere informatie

Mentor Datum Groep Aantal lln

Mentor Datum Groep Aantal lln Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Rachel van der Pijl P14EhvADT De Springplank. Eindhoven

Nadere informatie

VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN

VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN E-BLOG VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN in samenwerken Je komt in je werk lastige mensen tegen in alle soorten en maten. Met deze vier verbluffend eenvoudige tactieken vallen

Nadere informatie

De Kleine Prins Expertisecentrum

De Kleine Prins Expertisecentrum De Kleine Prins Expertisecentrum Femke Rienstra f.rienstra@dekleineprins.nl 31/10/16 2 Executieve Functies Kennis m.b.t. Executieve Functies (EF), de ontwikkeling ervan en het kunnen herkennen van de EF

Nadere informatie

Het creëren van een gemeenschappelijke visie m.b.t. executieve functies voor het jonge kind; handvatten voor morgen!

Het creëren van een gemeenschappelijke visie m.b.t. executieve functies voor het jonge kind; handvatten voor morgen! Opbouw workshop Korte geschiedenis Wat zijn executieve functies? Waarom zijn ze belangrijk? Hoe is het gesteld met mijn EF s? Vertalen naar de praktijk Rol van de IB-er (EF en stoornissen) Doel Hoe het

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij autisme

Cognitieve gedragstherapie bij autisme Cognitieve gedragstherapie bij autisme Caroline Schuurman, gz-psycholoog Centrum Autisme Rivierduinen Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van autisme bij volwassenen Utrecht, 14 juni 2011 CGT bij autisme

Nadere informatie

Jonge kinderen met afstemmingsproblemen in hun relatie tot de omgeving. Rob Neyens 20.11.2012

Jonge kinderen met afstemmingsproblemen in hun relatie tot de omgeving. Rob Neyens 20.11.2012 Jonge kinderen met afstemmingsproblemen in hun relatie tot de omgeving Rob Neyens 20.11.2012 Inhoud 1. Algemeen 2. Overleg met de leerkracht en ouders 3. Kennismaking 4. Communicatie bij kinderen met autisme

Nadere informatie

Stellingen en normering leerlingvragenlijst

Stellingen en normering leerlingvragenlijst Stellingen en normering leerlingvragenlijst Expertsysteem ZIEN! voor het primair onderwijs 3.0 oktober 2014 ZIEN! is een product van, in samenwerking met ParnasSys ZIEN!PO leerlingvragenlijst 3.0 Stellingen

Nadere informatie

Een stagiaire instrueren en begeleiden bij het uitvoeren van leeractiviteiten en werkzaamheden

Een stagiaire instrueren en begeleiden bij het uitvoeren van leeractiviteiten en werkzaamheden 1 1 1 1 1 0 1 0 1 0 1 0 Opdrachtformulier Een stagiaire instrueren en begeleiden bij het uitvoeren van leeractiviteiten en werkzaamheden Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid

Nadere informatie

Een Vreedzame school:

Een Vreedzame school: Een Vreedzame school: Een school met een hart en educatieve partners! Peter te Riele peterteriele@hotmail.com Maandag 3 juni 2013 19.30 21.30 uur ouders school opvoeding onderwijs ouders school opvoeding

Nadere informatie

Commercieel Observatie Profiel

Commercieel Observatie Profiel Observatieprofiel van: Naam: Bedrijf: Functie/Rol: Focus: Petra Q4 Profiles inkoop Werk Geobserveerd door: Naam: Pieter de Jongh Datum: 22/08/2014 16:53 Commercieel Observatie Profiel Inhoud Commercieel

Nadere informatie

Leestips! Tip 2: Zoek een gezellige plek om samen te lezen.

Leestips! Tip 2: Zoek een gezellige plek om samen te lezen. Leestips! Tip 1: Thuis lezen moet leuk zijn voor uw kind. Het gaat erom om samen met uw kind op een ontspannen manier bezig te zijn. Moedig Uw kind tijdens het lezen aan en geef een complimentje als het

Nadere informatie

Introductiefolder voor jongeren, ouders en verwijzers

Introductiefolder voor jongeren, ouders en verwijzers ONDERZOEK Introductiefolder voor jongeren, ouders en verwijzers Voor wie is onderzoek? Onderzoek is bedoeld voor jou en andere kinderen of jongeren in de leeftijd van 6 tot 23 jaar. Soms ben jij zelf degene

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

Praktijkvoorbeeld Plusklas Bijzonder begaafd

Praktijkvoorbeeld Plusklas Bijzonder begaafd Praktijkvoorbeeld Plusklas Bijzonder begaafd Patricia Versnel, leerkracht/onderwijsdesign Fenna Smit, psycholoog/onderzoeker 1. Inleiding 2. Aanleiding Programma 3. Opzet van het onderwijsprogramma 4.

Nadere informatie

Executieve functies. Signaleren

Executieve functies. Signaleren Executieve functies Onlangs was ik op een VMBO voor een voorlichting aan het docententeam over TOS. Toen ik de executieve functies noemde als een belemmering bij TOS, werd mij gevraagd wat executieve functies

Nadere informatie

HET VERHAAL CENTRAAL. Lectoraat t Zorg voor Mensen met een Verstandelijke Beperking. Petri Embregts en Lex Hendriks

HET VERHAAL CENTRAAL. Lectoraat t Zorg voor Mensen met een Verstandelijke Beperking. Petri Embregts en Lex Hendriks HET VERHAAL CENTRAAL Kennismarkt 2011 Lectoraat t Zorg voor Mensen met een Verstandelijke Beperking Kim van den Bogaard & Ellen Roeleveld Petri Embregts en Lex Hendriks Programma Uitleg Lectoraat Zorg

Nadere informatie

Weet wat je kan Samenvatting op kaarten

Weet wat je kan Samenvatting op kaarten Samenvatting op kaarten 16 kaarten met samenvattingen van de inhoud van de module, psychoeducatie over een Lichte verstandelijke Beperking (LVB) voor cliënten en hun naasten. De kaarten 1 14 volgen de

Nadere informatie

Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V. Executieve vaardigheden. Welkom! Nancy Lussing

Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V. Executieve vaardigheden. Welkom! Nancy Lussing Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V Executieve vaardigheden Welkom! Nancy Lussing Even voorstellen 25 jaar voor de klas (speciaal en regulier) 10 jaar achterin de klas Ondersteuning algemeen Coördinator masterclass

Nadere informatie

De begeleider als instrument bij gedragsproblemen

De begeleider als instrument bij gedragsproblemen www.incontexto.nl De begeleider als instrument bij gedragsproblemen Nathalie van Kordelaar Mirjam Zwaan Doel voorlichting Grip krijgen op (probleem) gedrag Evalueren In kaart brengen Uitvoeren Analyse

Nadere informatie

Observatielijst groepen 1-4 Wijzer in Executieve Functies

Observatielijst groepen 1-4 Wijzer in Executieve Functies Observatielijst en 1-4 INHIBITIE Luistert en kijkt, zonder te onderbreken naar de uitleg van een opdracht (*in 1 tot max. 10 min. en voor 4 tot 30 min.). Kan gedurende een tijdsperiode op zijn plaats blijven

Nadere informatie

Zelfregulatie in het basisonderwijs; de rol van de docent

Zelfregulatie in het basisonderwijs; de rol van de docent Move to make a difference Zelfregulatie in het basisonderwijs; de rol van de docent Alien van der Sluis en Arjan Pruim Introductie Quiz(je) Beetje theorie Praktijk Gesprek Rondje la Rondje langs de velden

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Bijlage 4.2.2 Vragenlijst voor stotterende kinderen

Bijlage 4.2.2 Vragenlijst voor stotterende kinderen Bijlage 4.2.2 Vragenlijst voor stotterende kinderen bussum 2011 Wij wijzen erop dat het gebruik van de bijlagen bedoeld is voor de praktijk van de therapeut die de in het boek Stotteren: van theorie naar

Nadere informatie

En, wat hebben we deze les geleerd?

En, wat hebben we deze les geleerd? Feedback Evaluatie Team 5 En, wat hebben we deze les geleerd? FEED BACK in de klas En, wat hebben we deze les geleerd? Leerkracht Marnix wijst naar het doel op het bord. De leerlingen antwoorden in koor:

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Als opvoeden even lastig is

Als opvoeden even lastig is Als opvoeden even lastig is Hoe pak je dat dan aan? Soms weet ik niet meer wat ik moet doen om hem stil te krijgen. Schattig? Je moest eens weten. Hoezo roze wolk? Mijn dochter kan af en toe het bloed

Nadere informatie

Executieve functies in de klas

Executieve functies in de klas 1 Executieve functies in de klas SWV Zuid-Kennemerland Data: 14,15,16 april 2014 Veel uit deze training is ontleend aan of gebaseerd op: Dawson en Guare:Slim maar. (2009) en Executieve functies bij kinderen

Nadere informatie

SCUBA EDUCATION AMSTERDAM HÈT DUIKCENTRUM VOOR AMSTERDAM EN OMSTREKEN

SCUBA EDUCATION AMSTERDAM HÈT DUIKCENTRUM VOOR AMSTERDAM EN OMSTREKEN Welkom Het bezoeken van de wereld onder water is zowel plezierig als serieus. Over de gehele wereld beleven miljoenen mensen plezier aan het duiken. Het duiken met perslucht vereist: Een redelijke lichamelijke

Nadere informatie

MRI. fmrt. HELP mijn kind heeft huiswerk! 30-11-2015. Frontaal kwab. In het lichaam kijken zonder het te hoeven openen. Hersenen

MRI. fmrt. HELP mijn kind heeft huiswerk! 30-11-2015. Frontaal kwab. In het lichaam kijken zonder het te hoeven openen. Hersenen HELP mijn kind heeft huiswerk! MRI In het lichaam kijken zonder het te hoeven openen. Hersenen fmrt Frontaal kwab Groei rond het 12e jaar Hersenen bereiden zich voor op snelle groei in puberteit. Use it

Nadere informatie

Executieve functies, wat zijn dat:

Executieve functies, wat zijn dat: Executieve functies, wat zijn dat: Sinds het breinonderzoek een grote vlucht heeft genomen, hebben wetenschappers ontdekt dat leerlingen met bepaalde stoornissen, problemen hebben in dezelfde hersengebieden

Nadere informatie

Betrokkenheid. Competentie. De behoefte aan competentie wordt vervuld.

Betrokkenheid. Competentie. De behoefte aan competentie wordt vervuld. Betrokkenheid Autonomie Competentie Relatie leerkracht Relatie leerlingen De behoefte aan autonomie De behoefte aan competentie De behoefte aan een goede relatie met de leerkracht De behoefte aan goede

Nadere informatie

informatiebrochure Faalangstreductie training (frt) Examenvreesreductie training (evt) Sociale vaardigheid training (sova)

informatiebrochure Faalangstreductie training (frt) Examenvreesreductie training (evt) Sociale vaardigheid training (sova) informatiebrochure Faalangstreductie training (frt) Examenvreesreductie training (evt) Sociale vaardigheid training (sova) Faalangstreductie training (frt) Wat is faalangst? Het zal je maar gebeuren..

Nadere informatie

Omgaan met lastige leerlingen op de ISK

Omgaan met lastige leerlingen op de ISK Omgaan met lastige leerlingen op de ISK Pedagoog, leraar, intern begeleider, zorgcoördinator, schoolleider en adviseur. Verwachtingen Training Omgaan met lastige leerlingen op de ISK Inhoud van de workshop

Nadere informatie

Beleid Kanjertraining op De Meeander

Beleid Kanjertraining op De Meeander Beleid Kanjertraining op De Meeander Voor u ligt het beleidsstuk Kanjertraining. We hopen dat het zicht geeft op wat we doen op school en waar we voor staan. Kanjertraining is meer dan een lesmethode.

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct

Nadere informatie

THEMA SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo

THEMA SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Zelf Gevoelens Verbaal en non-verbaal primaire gevoelens beschrijven en uiten. Kwaliteiten Verbaal en non-verbaal beschrijven dat fijne en nare

Nadere informatie

Onderzoek kwaliteit VVE Utrecht Hier komt tekst wetenschap en werkveld ontmoeten Hier komt ook tekst elkaar

Onderzoek kwaliteit VVE Utrecht Hier komt tekst wetenschap en werkveld ontmoeten Hier komt ook tekst elkaar Onderzoek kwaliteit VVE Utrecht 2012-2015 Lotte Henrichs en Paul Leseman (UU) Hier komt tekst wetenschap en werkveld ontmoeten Hier komt ook tekst elkaar Kwaliteit VVE Utrecht in gemengde groepen 2007-2011

Nadere informatie

Gelukskoffercoaching. Ik kan in drie woorden vertellen wat ik geleerd heb: I love me. Wael, 11 jaar. Gelukkig zijn kun je leren!

Gelukskoffercoaching. Ik kan in drie woorden vertellen wat ik geleerd heb: I love me. Wael, 11 jaar. Gelukkig zijn kun je leren! Gelukkig zijn kun je leren! Gelukskoffercoaching Missie GELUKKIG ZIJN KUN JE LEREN Gelukskoffercoaching wil kinderen op jonge leeftijd positief ondersteunen in hun individuele emotionele ontwikkeling.

Nadere informatie

Leer- en ontwikkelingslijnen jonge kind (ZONDER extra doelen) - versie aug Naam leerling. Sociaal-emotionele ontwikkeling Betrokkenheid

Leer- en ontwikkelingslijnen jonge kind (ZONDER extra doelen) - versie aug Naam leerling. Sociaal-emotionele ontwikkeling Betrokkenheid Leer- en ontwikkelingslijnen jonge kind (ZONDER extra doelen) - versie aug 2018 Sociaal-emotionele ontwikkeling etrokkenheid etrokkenheid - 0 eleeft plezier in het ontdekken van nieuwe dingen Laat heel

Nadere informatie

Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis

Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis Les 10: Hoe zeg ik nee Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten het verschil tussen prettige en onprettige situaties en kunnen deze herkennen. Kinderen weten dat ze onprettige aanrakingen mogen weigeren.

Nadere informatie

Stap 6. Stap 6: Deel 1. Changes only take place through action Dalai Lama. Wat ga je doen?

Stap 6. Stap 6: Deel 1. Changes only take place through action Dalai Lama. Wat ga je doen? Stap 6. Changes only take place through action Dalai Lama Wat ga je doen? Jullie hebben een ACTiePlan voor het experiment gemaakt. Dat betekent dat je een nieuwe rol en andere ACTies gaat uitproberen dan

Nadere informatie

JOHN Q. PUBLIC. Dit Birkman International Werkboek bevat het/de volgende onderwerp(en): Haar aanpak van een sollicitatiegesprek

JOHN Q. PUBLIC. Dit Birkman International Werkboek bevat het/de volgende onderwerp(en): Haar aanpak van een sollicitatiegesprek JOHN Q. PUBLIC Dit Birkman International Werkboek bevat het/de volgende onderwerp(en): Haar aanpak van een sollicitatiegesprek Copyright Birkman International, Inc. Alle rechten voorbehouden. Wat in dit

Nadere informatie

OPLOSSINGESGERICHTE GESPREKSVOERING MET LEERLINGEN. Doel van de workshop STARTVRAAG. 21 november Annemarie Bakker

OPLOSSINGESGERICHTE GESPREKSVOERING MET LEERLINGEN. Doel van de workshop STARTVRAAG. 21 november Annemarie Bakker OPLOSSINGESGERICHTE GESPREKSVOERING MET LEERLINGEN 21 november 2013 Annemarie Bakker Hogeschool Windesheim Master SEN jm.bakker@windesheim.nl Doel van de workshop Kennismaken met oplossingsgerichte gesprekvoering

Nadere informatie

Tussendoelen sociaal - emotionele ontwikkeling - Relatie met andere kinderen

Tussendoelen sociaal - emotionele ontwikkeling - Relatie met andere kinderen Tussendoelen sociaal - emotionele ontwikkeling - Relatie met andere kinderen 1. Kijkt veel naar andere kinderen. 1. Kan speelgoed met andere kinderen 1. Zoekt contact met andere kinderen 1. Kan een emotionele

Nadere informatie

GRIP OP PRIKKELBAARHEID

GRIP OP PRIKKELBAARHEID WEES WELKOM OM TE GLUREN BIJ GRIP OP PRIKKELBAARHEID Een multidisciplinair programma voor mensen met Hersenletsel Niels Farenhorst: Psycholoog Wouter Oonk: Psychomotorisch therapeut VIDEO Doel Het leren

Nadere informatie

FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl

FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1 faalangst de baas! training www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl 2 KINDERPRAKTIJK LANDSMEER FAALANGST DE BAAS! TRAINING 3 faalangst de Baas! training

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben

Nadere informatie

Doelstellingen van PAD

Doelstellingen van PAD Beste ouders, We kozen er samen voor om voor onze school een aantal afspraken te maken rond weerbaarheid. Aan de hand van 5 pictogrammen willen we de sociaal-emotionele ontwikkeling van onze leerlingen

Nadere informatie

Doel van deze presentatie is

Doel van deze presentatie is Doel van deze presentatie is Oplossingsgericht? Sjoemelen? Evaluatie van de praktische oefening. Verbetersuggesties qua oplossingsgerichtheid (niet met betrekking tot de inhoud van de gebruikte materialen)

Nadere informatie

Executieve functies - compenseren Programma. - Voorkennis opfrissen - Compenseren van zwakke zelfsturing - Toepassen in je eigen klas - Reflectie

Executieve functies - compenseren Programma. - Voorkennis opfrissen - Compenseren van zwakke zelfsturing - Toepassen in je eigen klas - Reflectie Executieve functies - compenseren Programma - Voorkennis opfrissen - Compenseren van zwakke zelfsturing - Toepassen in je eigen klas - Reflectie Antwoord Executieve functies Herhaling De denkprocessen

Nadere informatie

Vanjezelfhouden.nl 1

Vanjezelfhouden.nl 1 1 Kan jij van jezelf houden? Dit ontwerp komt eigenlijk altijd weer ter sprake. Ik verbaas mij erover hoeveel mensen er zijn die dit lastig vinden om te implementeren in hun leven. Veel mensen willen graag

Nadere informatie

Zelfregulatie in het basisonderwijs; de rol van de docent. Alien van der Sluis en Arjan Pruim

Zelfregulatie in het basisonderwijs; de rol van de docent. Alien van der Sluis en Arjan Pruim Zelfregulatie in het basisonderwijs; de rol van de docent Alien van der Sluis en Arjan Pruim Introductie Quiz(je) Beetje theorie Praktijk Gesprek Zelfregulatie; Wat doe je al? Waar heb je (on)bewust al

Nadere informatie

Seksualiteit: Grenzen en Wensen

Seksualiteit: Grenzen en Wensen IJBURGCOLLEGE.NL Seksualiteit: Grenzen en Wensen Leerlingen handleiding Michiel Kroon Lieve leerling, Het is belangrijk om op een open en goede manier over seks te kunnen praten. De lessenserie die in

Nadere informatie

Toch is dit wat we dagelijks doen. Iemand geeft je een compliment en je neemt het niet in ontvangst of wuift het weg; Leuk jasje! Oooh ja, is al oud.

Toch is dit wat we dagelijks doen. Iemand geeft je een compliment en je neemt het niet in ontvangst of wuift het weg; Leuk jasje! Oooh ja, is al oud. ONTVANGEN. Hoe goed zijn we eigenlijk in het ontvangen van energie? Word je ontzettend blij als je iets in ontvangst neemt, of voel je je bezwaard? Ben je bang dat je een ander daardoor te kort doet of

Nadere informatie

Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave Wat betekent het dat uw kind moeilijk lerend is en wat 3

Nadere informatie

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld.

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Zelfbeeld Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Een kind dat over het algemeen positief over zichzelf denkt, heeft meer zelfvertrouwen.

Nadere informatie

Achtergrondinformatie

Achtergrondinformatie Achtergrondinformatie opdracht 1, module 2, les 7 Vriendschappen Vriendjes spelen een belangrijke rol in het leven van een kind. Kinderen spelen met elkaar en maken plezier. En vriendjes leren van elkaar.

Nadere informatie

Helpende gedachten. (Deel 2)

Helpende gedachten. (Deel 2) Helpende gedachten. (Deel 2) Executieve functies Helpende gedachten zijn probleem overstijgende gedachten. Een kind in de klas met leer- of gedragsproblemen? Zwakke executieve functies zijn hier vaak een

Nadere informatie

Executieve functies binnen de vroegbehandeling. Evelien Dirks NSDSK

Executieve functies binnen de vroegbehandeling. Evelien Dirks NSDSK Executieve functies binnen de vroegbehandeling Evelien Dirks NSDSK Van der Lem symposium september 2015 De6initie Executieve functies = parapluterm Executieve functies: Vaardigheden die nodig zijn om een

Nadere informatie

Hoe maak ik mijn kind weerbaar? Saskia de Ridder, MSc Kinder-& Jeugdpsycholoog

Hoe maak ik mijn kind weerbaar? Saskia de Ridder, MSc Kinder-& Jeugdpsycholoog Hoe maak ik mijn kind weerbaar? Saskia de Ridder, MSc Kinder-& Jeugdpsycholoog 1 Vragen Wie vindt dat zijn kind voldoende weerbaar is? Wie zou graag zien dat zijn kind wat weerbaarder is? 2 Wat is weerbaar?

Nadere informatie

2. Bepaal de verwachte prestaties van de leveranciers per segment. 4. Waarom je onderhandelt is belangrijker dan hoe je onderhandelt.

2. Bepaal de verwachte prestaties van de leveranciers per segment. 4. Waarom je onderhandelt is belangrijker dan hoe je onderhandelt. Eerste stappen: 1. Splits leveranciers op in segmenten. 2. Bepaal de verwachte prestaties van de leveranciers per segment. 3. Onderhandel op inhoud. 4. Waarom je onderhandelt is belangrijker dan hoe je

Nadere informatie