Bachelorprojecten Neuropedagogiek/Ontwikkelingsstoornissen

Transcriptie

1 Start September Bachelorprojecten Neuropedagogiek/Ontwikkelingsstoornissen Specialisatie Bachelorproject (nr): BP05 Titel: Effect van oudertraining en leerkrachttraining op executieve functies, sociale cognitie en bètaleren bij kinderen in het basisonderwijs Neuropsychologie, interventie Meerdere mogelijk, zelf in te vullen. De hersenfuncties die gedrag en emotie reguleren, de executieve functies (EF), zijn nog volop in ontwikkeling op de kinderleeftijd. Een goede ontwikkeling van EF is van groot belang voor het sociale functioneren en voor het (bèta)leren op school en daarmee ook medebepalend voor het risico op mogelijke problemen op sociaal vlak of in het leren. Ouders en leerkrachten hebben, door middel van opvoeding en onderwijs, invloed op de ontwikkeling van de EF en sociale cognitie. In een cursus krijgen ouders en leerkrachten informatie over de ontwikkeling van EF, sociale cognitie en bètaleren op de kinderleeftijd. Daarnaast krijgen ze oefeningen om deze vaardigheden met de kinderen te oefenen. Het effect van deze training op de ontwikkeling van de kinderen wordt geëvalueerd. Dit project is onderdeel van een grootschalig landelijk initiatief van meerdere Nederlandse en Belgische universiteiten (Talentenkracht: met als overkoepelende doelstelling de bevordering van bètavaardigheden bij basisschoolleerlingen. Wij doen in Leiden vooral onderzoek naar het talent voor Wetenschap en Techniek bij jonge kinderen in relatie tot exploratie, sociale cognitie en executieve functies in het brein. Er zijn meerdere vraagstellingen mogelijk. Iedere student kan zelf in overleg binnen het onderzoek een eigen onderzoeksvraag bedenken en beantwoorden. Deze kan bijvoorbeeld gericht zijn op de interventie (hoeft niet) zoals: Heeft de interventie effect? Welk eigenschappen van kind en ouder zijn belangrijk om succes van de cursus te voorspellen? Maar kan ook gericht zijn op de relaties tussen de verschillende neurocognitieve bouwstenen (zowel cross-sectioneel als longitudinaal) Kinderen in de basisschoolleeftijd (4 t/m 8 jaar) Pre test- Post test design. EF, sociale cognitie, gedrag, bètavaardigheden en interactie tussen ouder-kind en leerkracht-leerlingen wordt gemeten voorafgaand aan de cursus(sen). Na de training wordt gekeken naar het effect bij de kinderen en de ouders. Dit effect wordt vergeleken met een controlegroep. Binnen de controlegroep kan ook onderzoek gedaan worden naar de normale ontwikkeling los van de interventie. Recent verzamelde project-data kunnen gebruikt worden om de vraagstelling te beantwoorden. Hiernaast werven studenten actief kinderen uit groep 1 t/m 5 via regionale basisscholen voor de ontwikkeling van een wetenschaps-quiz voor jonge kinderen. Er vinden groepsgewijze bijeenkomsten plaats tussen september 2014 en juni Studenten leveren paarsgewijs commentaar op elkaars producten en de data analyse in SPSS wordt gezamenlijk uitgevoerd. De studenten die voor dit onderzoek kiezen krijgen de mogelijkheid om ervaring op te doen in het kader van: - het observeren en scoren van ouder-kind en leerkracht-leerling interacties. - het bijdragen aan de ontwikkeling van een wetenschaps-quiz voor jonge kinderen. - het verwerken en invoeren van de testafnamen. - het normeren en schrijven van kindrapporten voor ouders. - het analyseren en rapporteren van de resultaten in artikelvorm. Aantal studenten: 10 A.M. Spruijt Periode: Vanaf September Het onderzoek wordt beschreven in een individueel eindverslag. De docent geeft commentaar op de keuze van de vraagstelling, het zoeken van onderzoeksliteratuur en het verslag. Verder geeft de docent feedback op een eerste versie van het verslag en beoordeelt deze het eindproduct. Bij bepaalde praktische onderdelen van het onderzoek, zoals het verzamelen van de gegevens, moet je goed kunnen samenwerken.

2 Reguliere start (November) Specialisatie Bachelorproject (nr*): BP12 Intelligentie meten zonder culturele bias. Aantal studenten: 30 In Nederland wordt veelvuldig gebruik gemaakt van intelligentietests, om bijvoorbeeld de juiste schoolkeuze voor kinderen in te schatten, of om leerproblemen of gedragsproblemen te verklaren in het kader van diagnostiek. Sinds het ontstaan van de eerste intelligentietests is er al discussie over de vraag of deze tests wel cultuurvrij zijn? Is het concept intelligentie niet teveel cultureel bepaald en zijn de tests die we gebruiken voor kinderen uit verschillende culturen wel even makkelijk/moeilijk? In veel intelligentietests wordt bijvoorbeeld gebruik gemaakt van verbale taken, waarbij een kind met Nederlands als tweede taal wellicht een nadeel ondervindt. Maar ook plaatjes of opdrachten kunnen bekender zijn binnen de ene culturele groep dan binnen de andere, waardoor er een vertekening in de scores kan ontstaan. Om culturele bias in intelligentie onderzoek te verkleinen heeft men geprobeerd om cultuurvrije tests te ontwikkelen. Een voorbeeld van een dergelijke intelligentietest is de Cattell Culture Fair Intelligence Test (CCFT). Binnen dit onderzoek zal de CCFT gevalideerd worden voor de Nederlandse populatie (8-18 jaar). In het onderzoek zal naast de CCFT een aantal extra vragenlijsten en neuropsychologische tests worden afgenomen om concepten verwant aan intelligentie in kaart te brengen. Voorbeelden van dergelijke concepten zijn: verwerkingssnelheid, schools functioneren, emotieregulatie, gedragsregulatie en de aanwezigheid van psychische klachten. Binnen dit project zijn allerlei vraagstellingen mogelijk. Voorbeelden zijn: in hoeverre de CCFT daadwerkelijk cultuurvrij is, wat de relatie is tussen psychische klachten en intelligentie in adolescenten, in hoeverre intelligentie samenhangt met schools functioneren, of wat de samenhang is tussen emotieregulatie/gedragsregulatie en intelligentie bij kinderen. Neuropedagogiek Cross-sectioneel Studenten werven actief kinderen/adolescenten van 8-18 jaar via regionale basisscholen en middelbare scholen en nemen klassikaal en/of individueel tests en vragenlijsten af. Iedere student schrijft een individueel verslag over een eigen probleemstelling. De student zoekt en leest zelfstandig de literatuur die bij zijn/haar vraagstelling past en schrijft op basis hiervan een inleiding. Verzamelde onderzoeksgegevens kunnen gebruikt worden om de vraagstelling te beantwoorden. Het onderzoek wordt beschreven in een individueel eindverslag. Er vinden meerdere groepsgewijze bijeenkomsten plaats tussen november 2014 en juni Studenten leveren paarsgewijs commentaar op elkaars producten en de data analyse in SPSS wordt gezamenlijk uitgevoerd. De docent geeft feedback op de keuze van de vraagstelling, het zoeken van onderzoeksliteratuur en het verslag. Verder geeft de docent feedback op een eerste versie van het verslag en beoordeelt het eindproduct. Dr. Tim Ziermans & Dr. Rianne Kok Periode: November 2014 Juni 2015 Studenten worden beoordeeld op het individueel eindverslag.

3 Bachelorproject (nr*): Titel bachelorproject: Neuropedagogiek en Ontwikkelingsstoornissen BP09 Stress en emoties bij jonge kinderen met autisme Meerdere mogelijk, zelf in te vullen Kinderen met autismespectrumstoornissen ondervinden ernstige problemen in het sociale functioneren waardoor hun ontwikkeling op vele domeinen van het functioneren ernstig wordt bedreigd. Om sociale interactie optimaal te kunnen stimuleren is het belangrijk om zo veel mogelijk kennis te hebben over de onderliggende cognitieve én affectieve functies die bijdragen aan de motivatie tot sociale contactname en die bijdragen aan de kwaliteit van het sociale contact. Om de ontwikkeling zo vroeg en dus optimaal mogelijk te kunnen stimuleren is het belangrijk om dit bij jonge kinderen met autisme te onderzoeken. Het doel van de huidige studie is te onderzoeken in hoeverre 3-6 jarigen met autisme verstoringen hebben in hoe ze omgaan met stress en emoties zoals zichtbaar in hun gedrag. Dit onderzoeken we op basis van video-observaties tijdens een stress paradigma (de robot taak), een motivatie paradigma (toy in the transparant box paradigma), en sociale interacties met de onderzoeker (empathie paradigma). Bij de kinderen met autisme worden ook opnames van de Pivotal Response Treatment (een behandeling gericht op het vergroten van motivatie tot sociale contactname) gescoord op kwaliteit van sociaalemotionele interacties. Verstoring in stress- en emotieregulatie zullen worden gekoppeld aan ernst en type van emotionele en gedragsproblemen. Naast kinderen doen ook moeders mee aan het onderzoek waarbij we bijvoorbeeld kijken naar ervaren stress in de opvoeding, empathische vaardigheden van ouders, en dagelijkse situaties die stress veroorzaken bij de kinderen. Dit onderzoek is een samenwerking tussen de Universiteit Leiden en Centrum Autisme. Moeders met kinderen die autisme hebben en moeders met kinderen zonder autisme, in de leeftijd van 3,5 6 jaar. Video-observaties van gedrag en gedragsvragenlijsten worden afgenomen bij moeder en kind. Meerdere mogelijk, zelf in te vullen De studenten die voor dit onderzoek kiezen krijgen de gelegenheid om ervaring op te doen met: - het leren scoren en analyseren van gedragsobservaties tijdens onderzoeksparadigma s en sociale interacties - het in kaart brengen van emotionele en gedragsproblemen - variatie in autisme symptomen en profielen Periode: November 2014 Juni 2015 Sophie van Rijn, met mede begeleiding van Jarla Pijper Aantal studenten: 14

4 Bachelorproject (nr): BP06 Middelengebruik onder jongeren en jongvolwassenen: de rol van cognitieve- en emotieregulatiemechanismen Executieve functies, belonings- en strafgevoeligheid, sociale vaardigheden, stressgevoeligheid. Welke demografische, cognitieve, en sociale factoren spelen een rol bij verschillende aspecten van middelengebruik? Middelengebruik onder jongeren en jongvolwassen komt veelvuldig voor en kan op verschillende manieren escaleren. Verschillende factoren kunnen leiden tot escalatie. Cognitieve- en emotieregulatiemechanismen lijken hier een belangrijke rol in te spelen. Zo kan het zijn dat een gebrekkige impulscontrole escalatie op korte en lange termijn veroorzaakt, of het onvoldoende kunnen reguleren van heftige emoties. Ook kunnen er moeilijk doorbreekbare associaties zijn gevormd met een bepaald middel of wegen de belonende aspecten van het middelengebruik zwaarder dan de negatieve gevolgen. Vanzelfsprekend zijn er nog vele andere factoren gerelateerd aan middelengebruik (van genetische componenten tot groepsdruk). Zowel de regulatiemechanismen als hun relatie tot dit soort andere factoren zijn nog onvoldoende in beeld gebracht in verband met (escalatie van) middelengebruik. Welke demografische, cognitieve, en sociale factoren spelen een rol bij verschillende aspecten van middelengebruik? Neuropedagogiek Correlationeel en between-subjects design Er bestaat voor dit onderzoek al een grote database (N = 1.000), die door de studenten nog substantieel moet worden uitgebreid, vooral met jongeren. Er wordt gewerkt met vragenlijstpakketten. Aantal studenten: Max. 10 Groeps- en individuele bijeenkomsten Dr. S.C.J. Huijbregts Periode: Nov Juni 2015 In de beoordeling (van de scriptie) worden de inzet bij, en het succes en de kwaliteit van de dataverzameling meegenomen.

5 Bachelorproject (nr): BP13 Psychopathische trekken bij peuters en kleuters; regulatiemechanismen Alle kinderen doen wel eens iets dat niet mag of zijn soms moeilijk in de omgang. Sommige kinderen lopen het risico om in de adolescentie of volwassenheid ernstige gedragsproblemen of crimineel gedrag te ontwikkelen. Het is bekend dat met name adolescenten en volwassenen met psychopathische trekken, persistent en ernstig crimineel en antisociaal gedrag laten zien. Daarom is het van belang dergelijke trekken vroeg te kunnen identificeren, zodat mogelijk in de toekomst de ontwikkeling van ernstig probleemgedrag voorkomen kan worden. Ook is het belangrijk de regulatiemechanismen welke mogelijk samenhangen met deze kenmerken te onderzoeken, om eventueel handvaten voor latere interventie te kunnen identificeren. Het huidige onderzoek zal zich richten op de vraag in hoeverre psychopathische trekken bij jonge kinderen voorkomen. Daarnaast zullen regulatiemechanismen welke mogelijk samenhangen met deze kenmerken onderzocht worden, zoals executieve vaardigheden en sociale ontwikkeling. Psychopathie bij volwassenen is een persoonlijkheidsstoornis die gekenmerkt wordt door een antisociale, impulsieve en een kille, egocentrische, manipulerende omgang met anderen. Een toenemend aantal studies heeft psychopathische trekken bij kinderen onderzocht, echter is meer onderzoek nodig naar het voorkomen van deze trekken bij normaal ontwikkelende kinderen. Het is bekend dat psychopathische trekken samenhangen met bijvoorbeeld gebrekkige empathie, maar hoe dit samenhangt met de bredere sociale ontwikkeling is grotendeels onbekend. Ook zijn er aanwijzingen dat psychopathische trekken samenhangen met gebrekkige executieve functies. In hoeverre dit ook het geval is bij jonge kinderen dient nog onderzocht te worden. Binnen de verzamelde data kiest elke student voor een eigen onderzoeksvraag. De onderzoeksvragen passen binnen bovengenoemde probleemstelling. Peuters en kleuters Cross-sectioneel vragenlijst onderzoek De dataverzameling vindt plaats in het begin van In dit bachelorproject wordt data verzameld op peuterspeelzalen en op basisscholen. De bachelorstudenten werven deelnemers en nemen vragenlijsten af bij peuter- en kleuterleiders. Aantal studenten: 10 Begeleiding vindt groepsgewijs plaats en individueel via spreekuren. Dr. E Platje Periode: November 2014 juli 2015 De scriptie zal worden beoordeeld. In deze beoordeling wordt ook het persoonlijk functioneren tijdens de dataverzameling meegenomen.