: Begroting 2009 GGD Drenthe

Transcriptie

1 Datum raadsavond : 12 juni 2008 Programma Onderwerp : Zorgt : Begroting 2009 GGD Drenthe Samenvatting De GGD Drenthe vraagt uw reactie op haar concept-beleidsbegroting en in het bijzonder op de nieuwe wijze van kostentoerekening en de voorgenomen investeringen in de kwaliteit van de organisatie. Wij adviseren u in te stemmen met de voorstellen van de GGD omdat zij voortbouwen op de ontwikkelingen en besluiten van de afgelopen jaren. De voorstellen dragen bij aan het creëren van een minder kwetsbare organisatie die kan voldoen aan minimale kwaliteitseisen. Voorgesteld besluit 1. Instemmen met de concept Beleidsbegroting van de GGD Drenthe van april 2008, alsmede met de gewijzigde toerekening van de instandhoudingskosten en de voorgestelde kwaliteitsslagen. 2. Uw standpunt schriftelijk meedelen aan het AB van de GGD. Aanleiding De gemeenschappelijke regeling van de GGD Drenthe bepaalt, dat de gemeenteraden in de gelegenheid moeten worden gesteld te reageren op de ontwerpbegroting. De ontwerpbegroting 2009 is 24 april jl. aangeboden aan uw raad. De Griffie heeft de ontwerpbegroting voor advies in handen gesteld van het College. Aan uw raad is aangeboden dat de nieuwe directeur van de GGD een korte toelichting geeft op de begroting. Anders dan in voorgaande jaren vraagt de GGD niet uitsluitend uw mening over de begroting als geheel, maar ook uw opvatting over enkele nieuwe elementen in de begroting. Sommige van deze elementen zijn verweven in de begroting en andere worden afzonderlijk genoemd en zijn optioneel. Begin 2006 bleek de GGD Drenthe financieel niet in control te zijn. Doorlichting van de organisatie gaf het beeld van een verouderde organisatie met weinig vet op de botten. Er was sprake van een ernstig exploitatietekort. Eén van de oorzaken van de financiële problemen was, dat de gezamenlijke gemeenten de kosten (resterende overheadkosten, afvloeiingskosten e.d.) moesten betalen van besluiten van individuele gemeenten om minder diensten van de GGD af te nemen. U gaf destijds nadrukkelijk aan dat dit in de toekomst niet meer mag gebeuren. U heeft destijds ook aangegeven groot belang te hechten aan het plan van aanpak om de GGD weer vlot te trekken. Dit plan van aanpak voorzag onder meer in een verbetering van de kwaliteit van alle werkprocessen. Begin 2007 heeft u ingestemd met het samengaan van GGD, GHOR (Geneeskundige Hulp bij Ongevallen en Rampen) en Regionale Brandweer. Deze fusie moest zowel financieel als kwalitatief schaalvoordelen opleveren. In het betreffende beslisdocument werd aangegeven, dat de Regionale Brandweer, de GHOR en de GGD alle drie kampen met kwaliteitsproblemen. Met de fusie zouden de bedrijfsmatige randvoorwaarden worden

2 gecreëerd om de noodzakelijke kwaliteitsslagen te kunnen maken. Ook werd aangegeven dat de kwaliteitsslagen zelf, vragen om een stijging van de bijdrage per inwoner in de komende jaren. Door de tegenstem van een aantal Drentse gemeenten is de fusie niet doorgegaan. Dat betekent dat de GGD nu zelf de bedrijfsmatige randvoorwaarden moet creëren om de noodzakelijke kwaliteit te kunnen leveren. Een werkgroep van gemeenteambtenaren en functionarissen van de GGD heeft de taken van de GGD geïnventariseerd. Vervolgens is gekeken welk kwaliteitsniveau voor de taken gewenst is. Daarbij is gekeken naar landelijke normen van de VNG, RIVM en de inspectie gezondheidszorg en naar het gemiddelde van vergelijkbare GGD-en. Het aldus geformuleerde takenpakket en kwaliteitsniveau is vertaald in de concept Beleidsbegroting Beoogd resultaat Het creëren van een minder kwetsbare GGD-organisatie die kan voldoen aan minimale kwaliteitseisen. Oplossingen Het versterken van de GGD zowel kwalitatief als kwantitatief vraagt naast het dekken van de gestegen autonome kosten om een nieuwe wijze van kostentoerekening en extra investeringen in de kwaliteit van de dienstverlening. Meer concreet worden de volgende oplossingen voorgesteld: 1. Een nieuwe kostentoerekening met de volgende nieuwe elementen: a. de kosten van het in stand houden van de GGD-organisatie worden volledig toegerekend aan het basistakenpakket. Het gaat om alle kosten die niet direct verband houden met de diensten die apart door gemeenten of derden kunnen worden ingekocht. Deze kosten zijn er ook als deze diensten niet worden afgenomen. Deze kosten worden ten laste gebracht van de reguliere bijdrage van de gemeenten aan de GGD; b. de financiële risico s verbonden aan het uitvoeren van additionele diensten voor afzonderlijke gemeenten en derden worden verdisconteerd in de kostprijs van deze diensten. De betreffende gemeenten en derden betalen dus zelf voor het opbouwen van een reserve waaruit de GGD kan putten als ze besluiten de diensten niet meer van de GGD af te nemen. 2. Verhoging van de kwaliteit van de AGZ (algemene gezondheidszorg) in een periode van 3 jaren. De belangrijkste elementen zijn: 2009: a. versterking van de infectieziektebestrijding. Thans wordt alleen gereageerd op infecties, waarbij de GGD niet kan garanderen dat ze in voorkomende gevallen ook daadwerkelijk een medewerker kan inzetten. De kwaliteitsimpuls behelst een verbetering van de beschikbaarheid bij calamiteiten en een proactieve houding van de GGD. Dat laatste wil zeggen, dat de GGD niet alleen maar reageert op signalen, maar dat ze gemeenten en instellingen actief gaat wijzen op situaties waar burgers een gezondheidsrisico lopen; b. structurele voorbereiding op crisissen en rampen (preventieve openbare gezondheidszorg en psychosociale hulpverlening) en het garanderen dat bij Pagina 2 van 6

3 crisissen en rampen ook daadwerkelijk de noodzakelijke deskundigen van de GGD worden ingezet (beschikbaarheid); 2010: c. versterking van de medische milieukunde. Gemeenten zijn in diverse situaties verplicht medisch milieukundig advies in te winnen, zoals bij nieuwe bestemmingsplannen. De kwaliteitsimpuls maakt het voor de GGD mogelijk om deze adviezen af te geven; d. versterken van de onderzoeksfunctie (epidemiologie) waardoor volksgezondheidsonderzoeken (zoals het leefstijlonderzoek of het ouderenonderzoek) tijdig kunnen worden uitgevoerd (om de 4 jaren) en rekening kan worden gehouden met specifieke lokale situaties; e. interventies ter bevordering van de volksgezondheid vinden gerichter en meer wetenschappelijk onderbouwd plaats; 2011: f. structurele aandacht voor preventie van geslachtsziekten. 3. Verhoging van de kwaliteit van de JGZ (jeugdgezondheidszorg) door invoering van de TRIAGE-methodiek. Dit leidt alleen tot extra kosten in Verhoging van de kwaliteit van ondersteunende functies. 5. Verhoging van het opleidingsbudget over een periode van 2 jaar naar 2,5% van de loonsom. Anders dan in voorgaande jaren vraagt de GGD niet uitsluitend uw mening over de begroting als geheel, maar ook uw opvatting over deze nieuwe elementen in de begroting. Enkele van deze elementen zijn verweven in de begroting. Dit geldt niet voor de kwaliteitsslagen. Deze worden separaat genoemd en zijn optioneel. Anders dan in voorgaande jaren kan dus niet volstaan worden met het wel of niet indienen van een zienswijze. Uw raad wordt gevraagd naar uw mening over de ontwerpbegroting, de gewijzigde toerekening van de instandhoudingskosten en de kwaliteitsslagen. Argumentatie De kostenstijging in de begroting is deels onvermijdelijk (autonome ontwikkelingen). De nieuwe kostentoerekening heeft een aantal belangrijke voordelen: 1. de kostprijs van de GGD wordt niet meer onnodig belast met de naar verhouding hoge kosten van een gemeenschappelijke regeling. De gemeente is wettelijk verplicht om een GGD in stand te houden. De instandhoudingskosten zijn relatief hoog. Door de aard van de organisatie - een gemeenschappelijke regeling met sterk uiteenlopende taken en hooggekwalificeerd personeel - is de GGD naar verhouding duurder dan een bedrijf. Als de relatief hoge instandhoudingskosten ook worden verdisconteerd in de kostprijs van diensten die de GGD aanbiedt aan individuele gemeenten of derden, dan prijst ze zichzelf uit de markt. Dat is om twee redenen niet gewenst. Ten eerste is het niet terecht omdat deze instandhoudingskosten er ook zijn als de diensten niet worden aangeboden. Ten tweede is het uitvoeren van additionele diensten van belang om het volume van de organisatie te vergroten. Dat wederom is belangrijk om bij calamiteiten en rampen Pagina 3 van 6

4 voldoende deskundigen te kunnen inzetten. Zo vergroot de additionele dienst reizigersvaccinaties het aantal medewerkers dat in tijd van nood kan worden ingezet voor massavaccinaties; 2. de risico s verbonden aan het aanbieden van diensten aan individuele gemeenten en derden komen niet meer voor rekening van de gezamenlijke gemeenten. Zij worden verdisconteerd in de kostprijs van deze marktdiensten. In het verleden kwam het nogal eens voor, dat individuele gemeenten besloten om bepaalde additionele diensten niet meer af te nemen van de GGD, maar van een andere aanbieder. De lange termijn-kosten van deze besluiten (zoals afvloeiingskosten e.d.) kwamen voor rekening van de gezamenlijkheid. Door de nieuwe systematiek wordt dit voorkomen. Voor het verhogen van de kwaliteit van de AGZ zijn de volgende redenen aan te voeren in volgorde van belangrijkheid: 1. De kwaliteitsimpuls stelt de GGD, en daarmee de gemeenten, in staat om adequaat te reageren op calamiteiten en rampen en om deze zoveel mogelijk te voorkomen. Door de extra investering kan de inzet van gekwalificeerd GGD-personeel bij calamiteiten en rampen worden gegarandeerd. Verder kan de GGD met de extra investering gemeenten actief wijzen op, en adviseren over, plekken binnen de gemeente waar burgers meer risico lopen op infectieziekten (bijvoorbeeld bij legionellabronnen zoals koeltorens). 2. De kwaliteitsimpuls creëert de voorwaarden waaronder gemeenten kunnen voldoen aan wettelijke verplichtingen. Ze creëert immers de ruimte bij de GGD om medische milieukundige adviezen af te geven daar waar de wet dat van de gemeenten eist. 3. De kwaliteitsimpuls maakt het mogelijk om gerichter te kunnen werken aan het bevorderen van de gezondheid van individuele burgers. De volgorde van belangrijkheid komt tot uitdrukking in de fasering van de kwaliteitsslag. Met de TRIAGE-methodiek worden werkprocessen zo heringericht dat alle kinderen gescreend worden en meer tijd kan worden besteed aan risicokinderen. Ook biedt deze methodiek de mogelijkheid tot betere afstemming met ketenpartners en een effectievere aansluiting op het lokale en landelijke jeugdbeleid. De kwaliteitsslag die de GGD de afgelopen jaren op het gebied van de JGZ heeft gemaakt en die nu gevraagd wordt voor de AGZ, legt een onverantwoord grote druk op de ondersteunende functies (financiën, administratie, secretariaat). Een kwaliteitsslag voor deze functies in een periode van 2 jaren is derhalve eveneens gewenst. Ook hier speelt het niet doorgaan van de fusie met de Regionale Brandweer en de GHOR een belangrijke rol. Communicatie Indien u akkoord gaat, moet de GGD schriftelijk worden geïnformeerd over de mening van uw raad over die elementen van de begroting waarover een zienswijze wordt gevraagd. Financiële gevolgen Er is sprake van een forse kostenstijging die in feite bestaat uit drie componenten: 1. een forse stijging van de autonome kosten (voor Hoogeveen ± ,=); 2. de nieuwe kostentoerekening (voor Hoogeveen naar verwachting ± ,=); Pagina 4 van 6

5 3. de kwaliteitsslagen die nodig zijn om het geformuleerde kwaliteitsniveau te halen. De stijging van de autonome kosten bestaat uit verschillende elementen. Zo stijgen de personeelskosten met 4,3% als gevolg van doorvertaling van de CAO en reguliere periodieken. Ook de huisvestingslasten nemen met ,= toe.verder werd de GGD geconfronteerd met een stijging van de kosten van het lidmaatschap van GGD Nederland met ,=. Ook brengt de GGD Groningen ,= meer in rekening voor de uitvoering van de TBC-taken. Tot slot zijn een aantal begrotingsposten (bijv. reiskosten) aangepast naar aanleiding van de werkelijke kosten in Door de gewijzigde begrotingsopzet (nieuwe kostentoerekening) is het moeilijk om een vergelijking te maken met de bedragen in De instandhoudingskosten komen met ingang van 2009 volledig ten laste van het basistakenpakket. Diensten die wij daarnaast nog afnemen van de GGD worden daarentegen vanaf 2009 goedkoper. De besparingen door een lagere kostprijs zijn nog onbekend. Hoogeveen heeft in ieder geval te maken met de volgende kostenstijgingen: Kostensoort 2009 stijging tov 2008 Autonome kostenstijgingen begrotingscorrecties + nieuwe kostentoerekening 2010 stijging tov stijging tov stijging tov 2011 Kwaliteitsslagen structureel Kwaliteitsslag AGZ Kwaliteitsslag ondersteunende functies opleidingsbudget Kwaliteitsslagen incidenteel Kwaliteitsslag jgz (Triage) De nieuwe begrotingsopzet en kostentoerekening, waarover de GGD de mening van uw raad vraagt, zijn verweven in de GGD-begroting. Dat geldt niet voor de voorgestelde kwaliteitsslagen (zie bovenstaande tabel). Deze kwaliteitsslagen worden separaat opgevoerd. Ze zijn optioneel. Toch zijn de kwaliteitsslagen ook als autonome ontwikkelingen opgenomen in onze voorjaarsnota. De reden daarvoor is, dat als een meerderheid van de gemeenteraden met de kwaliteitsslagen instemt, de financiële gevolgen voor de Gemeente Hoogeveen onvermijdbaar zijn. Monitoring en evaluatie Monitoring geschiedt in het AB en het periodiek ambtelijk overleg met de GGD. Hoogeveen, Burgemeester en Wethouders van Hoogeveen, Pagina 5 van 6

6 de secretaris, de burgemeester, G.H. DE VRIES W.P.M. URLINGS Pagina 6 van 6