Management review. CO2-reductiesysteem. Rapportage augustus 2018 (Referentiejaar = 2010) I. Bangma O. Van der Ende

Transcriptie

1 Management review CO2-reductiesysteem Rapprtage augustus 2018 (Referentiejaar = 2010) Opgesteld dr: Akkrd: I. Bangma O. Van der Ende

2 1. Inleiding Op 23 februari is een management review gehuden waarin naar het functineren van de CO2- prestatieladder, de energieprestaties en de vrgang van de CO2-reductiedelstellingen is gekeken. De input vr deze management review bestnd uit: De geactualiseerde emissie inventarisatie, juli 2018 De CO2-reductie delstellingen, jan 2017 De CO2-reductie maatregelen , jan 2017 Interne audit, juli 2018 CI-audit Handbek versie 3.0, nvember 2016 CI-rapprt na crrigerende maatregelen, nv 2017 Ketenanalyses, januari 2017 Keteninitiatieven Overige ntwikkelingen p gebied van CO2-reductie 2. Energie prestaties Vr deze management review zijn de energie prestaties van het huidige jaar tt het uitveren van deze management review afgezet tegen de prestaties van het referentiejaar Op basis van deze vergelijking wrdt gekeken he de vrtgang is van het CO2-reductiebeleid. Tevens wrdt gekeken f er trends zijn te zien in de significante energiestrmen. Om een ged beeld te krijgen is de uitstt gerelateerd aan het gemiddeld aantal FTE s in die peride. Activiteit 1e helft e helft e helft e helft 2018 CO 2 (tn) Tn/FT E CO 2 (tn) Tn/FT E CO 2 (tn) Tn/FT E CO 2 (tn) Tn/FT E Brandstfverbruik leaseaut's, busjes etc. 155,63 1,23 161,11 1,24 168,05 1,24 160,54 1,11 Brandstfverbruik materieel 1562,41 12,30 668,60 5, ,18 9,55 885,85 6,15 Gasverbruik vestigingen 11,36 0,09 8,61 0,07 8,53 0,06 8,16 0,06 Ttaal scpe ,40 13,62 838,32 6, ,76 10, ,56 7,32 Elektriciteitsverbruik vestigingen 0,93 0,01 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Elektriciteitsverbruik p buwlcaties 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Brandstfverbruik zakelijke kilmeters met privé aut 178,88 1,41 123,06 0,95 145,99 1,07 144,07 1,00 Vliegverkeer 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Ttaal scpe 2 179,81 1,42 123,06 0,95 145,99 1,07 144,07 1,00 Ttaal Scpe 1 & ,21 15,03 961,38 7, ,75 11, ,63 8,32 3. Trends in de energie prestaties In de 1 e helft van het jaar 2018 is ten pzichte van de 1 e helft van het basis jaar 2015 per FTE 6,7 tn CO2 minder uitgestten. De verdeling naar scpe ziet er als vlgt uit: Scpe 1 : tn Scpe 2 : - 36 tn De ttale uitstt ver de eerste helft van het jaar 2018 is uitgekmen p 1198,7 tn. Dat is ten pzichte van de eerste helft van het referentiejaar 2015 een afname met 711 tn. Wanneer we de uitstt in 2018 vergelijken met de vrgaande jaren dan zien we dat deze lager uitkmt dan in de eerste helft van 2015 en De uitschieter in de 1 e helft van 2015 heeft als rzaak dat in de wintermaanden met een grte pleg is drgewerkt p een grt prject in Limburg, waarbij k extra cnditineren van de te cnserveren brug met drgers ndzakelijk was.

3 De grte uitstt in de 1 e helft van het jaar 2017 wrdt vlledig verrzaakt dr het uitlpen van het prject Wilhelminabrug. Het falen van het nieuw aangebrachte verfsysteem ten gevlge van een prductfut in de geleverde verf heeft vr een enrme vertraging gezrgd. Ok hier was, geheel nvrzien, intensieve cnditineren van de te cnserveren brug met drgers ndzakelijk m in de winterperide het werk als ng p te kunnen leveren. Dergelijke uitschieters in het cnditineren bij infra-prjecten in de winterperide hebben zich in de eerste helft van 2018 niet vrgedaan. Wel zien we een trend bij pdrachtgevers in de industrie dat ze het werk bijna het hele jaar willen dr laten gaan. De belangen van de asset wner (nderhudsplanning en het z krt mgelijk uit bedrijf nemen) zijn dan drslaggevend. In de tabel valt dan k te zien dat de uitschieters in scpe 1 vr veruit het grtste deel verrzaakt wrden dr het brandstf verbruik materieel. Het brandstf verbruik materieel is direct afhankelijk van: Heveelheid werk Srt werk Uitveringsperide Als bedrijf streven we naar een grei, waardr k de heveelheid werk te zal nemen. In 2017 is de mzet rnd de 12% tegenmen t..v De verwachting is dat de grei in 2018 rnd de 20 tt 30% uit gaat kmen. Dr de uitstt terug te rekenen naar FTE s wrdt dit enigszins genrmaliseerd. Op het srt werk is dr ns slechts beperkt invled uit te efenen, daarbij speelt het aanbd van werk, de wensen van klanten en k de mstandigheden (bijvrbeeld werken buiten de peride april-september) een grte rl. De CO2-uitstt die verband hudt met het type werkzaamheden is niet te nrmaliseren dr deze m te rekenen naar FTE s, daarm is het k lastig m cnclusies te verbinden aan een stijging f daling van de uitstt als gevlg van het brandstf gebruik materieel. Het afwijkende brandstf verbruik in de 1 e helft van 2015 en de 2 e helft van 2016 is vrnamelijk gerelateerd aan incidenten buiten nze invledssfeer, waardr er drgewerkt diende te wrden in de wintermaanden m aan de cntractuele verplichtingen van de pdrachtgever te kunnen vlden. In die zin is het geen afwijking in de werking van de CO2-prestatieladder. Wel heeft het tt gevlg gehad dat de delstelling m reductie te behalen er dr geschaad wrden.

4 4. Vrtgang maatregelen Om de CO2-reductiedelstelling te behalen zijn er maatregelen bepaald. Een jaar geleden zijn de delstellingen en maatregelen pnieuw vastgesteld vr een peride tt In deze review wrdt de vrtgang van deze maatregelen berdeeld.b.v. de status en de effectiviteit van de maatregelen. Waar vrheen het basisjaar 2010 als referentie is genmen, is vr de beschreven reductie-delstellingen behrende bij de nderstaande maatregelen het jaar 2015 als referentiejaar vastgesteld. Handhavende maatregel brandstfverbruik materieel Energieaspect Kans Maatregel Energie-reductie Status Brandstfverbruik cntinueren materieel Verlagen verbruik machines dr aanschaf nieuwe machines Bij vervangen materieel letten p laag brandstfverbruik 0 tt 1,5% van het brandstfverbruik t..v In 2017 waren er ng geen machine aan vervanging te. Extra capaciteit die enkele keer ndig was is ingevuld met( mderne) inhuur machines. Handhaven maatregel. Budget gereserveerd in jaarbegrting vr 2018 Vr inhuur van machines zullen we verstappen naar een andere leverancier. Enerzijds heeft dit te maken met nvrede ver de dienstverlening, anderzijds met een mderner machinepark. Reductiemaatregel brandstfverbruik materieel Energieaspect Kans Maatregel Energie-reductie Status Brandstfverbruik Nader te cntinueren materieel nderzeken Verminderen brandstfverbruik aggregaten Onderzeken f inplannen p capaciteitsbehefte van aggregaten in deelfasen van een prject CO2- reductie en ksten effectief is. Vanaf 2016 acteert de TD als interne verhuurder (vanuit Equipment services BV) m meer grip te krijgen p ged beheer (nderhud) een efficiëntere inzet van materieel p de prjecten. Er is geïnvesteerd in enkele kleinere aggregaten. De uitvering geeft de verwachte beschikbaarheid wekelijks dr. Daarmee heeft de TD een actueel verzicht m p te sturen. Het kmt nu bijna niet meer vr dat een grt aggregaat p lcatie wrdt ingezet mdat die er nu eenmaal staat. De capaciteit wrdt beter ingepland en afgestemd p de behefte. Er is in 2017 geïnvesteerd in twee kleinere aggregaten zdat het niet ndig is m bij kleinere gebruiksbehefte een zwaardere versie neer te zetten mwille van gebrek aan beschikbaarheid van een alternatief. Maatregelen cntinueren.

5 Reductiemaatregel brandstfverbruik materieel Energieaspect Kans Maatregel Energie-reductie Status Brandstfverbruik materieel Verminderen brandstfverbruik verwarming Onderzeken van mgelijk beperken inzet verwarming dr tepassen verfprducten die verwerkt mgen wrden bij lage temperatuur. Nader te nderzeken Er zijn enkele Winter grade prducten beschikbaar die bij lagere temperaturen verwerkt mgen wrden. Opdrachtgevers blijken ng terughudend in afwijken van bestek / specificaties Beperkt. Tepassen alternatieven afhankelijk van beschikbaarheid van prducten die aan de technische specificaties vlden en afhankelijk van akkrd pdrachtgever Per prject in het ntwerp cnserveringssysteem wel standaard meenemen in de inventarisatie van de pties. Waar mgelijk tepassen. Reductiemaatregel brandstfverbruik materieel Energieaspect Kans Maatregel Energie-reductie Status Brandstfverbruik materieel Verbeterpunt Verminderen brandstfverbruik verwarming Onderzeken f het mgelijk is beperken van het warmteverlies van afschermingscnstructies Nader te nderzeken cntinueren p Prject OSK, tt 2022 Er is een alternatieve cnstructies vr het prject OSK ntwikkeld. De effectiviteit is van de islatie is ged. Veel minder temperatuurwisselingen dan in de buitentemperatuur. Ok dit jaar is er dr vcht na binnendringend zeewater in de hulpcnstructie drging ndzakelijk gebleven m de schade aan de cnservering te beperken. De aangepaste werkmethde heeft wel tt een veel beheerstere situatie geleid. Daardr is de schade veel minder en de inzet machines vr cnditinering k al wel wat minder dan het eerste seizen. In deze winterstp van het prject zijn er aanpassingen gedaan m de waterdichthid te verbeteren. Deze wijze van afscherming met WB40 platen leent zich gezien de hgere investering alleen vr langer lpende prjecten. Vr het prject OSK, dat lpt tt eind 2022, Cntinueren. Vr krter lpende prjecten dient er naar ander alternatieven gekeken te wrden m tegen geringere ksten extra islatie te realiseren.

6 Handhavende maatregel wagenpark Energieaspect Actie Maatregel Reductie in % Status Persnenaut Omzetting wagenpark naar zuinigere aut s (Elektrisch, hybride f brandstf label A-B) Cntinueren leaseregeling. Stimuleren elektrisch rijden met plaatpunten Barendrecht (4x) 2,5 % van CO2 uitstt per km in de categrie persnenaut t..v Maatregel herzien in januari 2019 Het beleid is tt nu te effectief, de gemiddelde uitstt per km blijft jaarlijks dalen. De uitstt per kilmeter is sinds 2015 gedaald met 0,7%. Dr het wegvallen van de gunstige bijtellingsregeling vanuit de verheid is de stimulering vr zuinige aut s afgenmen. Daarnaast blijken (plug-in) hybrides en zuinige diesels in CO2 uitstt lang niet z gunstig al de fabrikant vrspiegeld. Het huidige aanbd in EV aut s is zakelijk gezien ng nvldende breed inzetbaar (beperkte actieradius en hge aanschafprijs). Verwachting is wel dat, met de huidige ntwikkelingen in de autbranche, binnen 2 tt 4 jaar wel haalbaar is. Huidige regeling niet cntinueren. Hybrides en plug-in hybrides wrden niet meer gestimuleerd. Ontwikkelingen in de aut-industrie vlgen. Actieve stimulering elektrisch rijden pas drveren wanneer het aanbd geschikt is (prijs 25-45k en actieradius 500+ WLTP) vr brede tepassing in het wagenpark. De individuele keuze vr vlledig elektrisch rijden wrdt wel gesteund dr het beschikbaar stellen van een plaadpunt thuis en vldende plaadpunten p lcatie Barendrecht. Handhavende maatregel wagenpark Energieaspect Actie Maatregel Reductie in % Status Persnenaut Zrgen dat er gereden wrdt met de juiste bandenspanning Attenderen zelf cntrle (tlbx). 2x p./jaar check standaard, bij wissel banden zmer/winter Handhaven; geen extra reductie t..v (2 tt 4% t..v. geen cntrle) cntinueren tt 2019 Met juiste bandenspanning rijden is ged vr vrkmen nndig brandstfverbruik en slijtage banden. Medewerkers geattendeerd d.m.v. nieuwsbrief. Maatregel cntinueren Handhavende maatregel wn-werkverkeer Energieaspect Actie Maatregel Reductie in % Status Persnenaut Waar mgelijk aantal gereden kilmeters beperken Bij selectie / inkp persneel prject reisafstand mee laten wegen. Persneel indelen vr carplen van en naar prject- f trainingslcaties. Handhaven; geen extra reductie t..v (6 tt 8% t..v. geen maatregel) cntinueren tt 2019 Redelijk effectief. Reisafstand wrdt meegenmen bij het inplannen van persneel. Is niet in alle gevallen één p één dr te veren mdat de juiste vakman p de juiste plaats p de prjecten sms cnflicterend is met minimalisatie van de reisafstand. Maatregel cntinueren. Waar mgelijk tepassen.

7 Handhavende maatregel wn-werkverkeer Energieaspect Actie Maatregel Reductie in % Status Persnenaut Op en neer reizen enkele reis >100 km vrkmen (langer lpende prjecten) Lkaal huren van verblijfruimte(s). Verblijf nabij prjectlcatie tijdens de werkweek. Handhaven; geen extra reductie t..v (8 tt 11% t..v. geen maatregel) cntinueren tt 2019 Ged. Op het prject Osterscheldekering wrden in het seizen huisjes gehuurd in het nabij gelegen vakantiepark in Burgh-Haamstede. Het Brandstfverbruik zakelijke gedeclareerde kilmeters met privé aut is dan k verhudingsgewijs afgenmen. Huidige regeling handhaven. Per prject de pties inventarisatie. Waar mgelijk tepassen. Handhavende maatregel strmverbruik vestiging Energieaspect Actie Maatregel Reductie in % Status Strmverbruik leveringscntract strm 100% grene energie (wind) Cntinueren leveringscntracten grene strm B type Wind f Waterkracht 0% van de ttale CO2-uitstt t..v Cntinueren tt 2019 Effectief, ttale uitstt is 0 tn per jaar. Handhaven Reductiemaatregel strmverbruik vestiging Energieaspect Kans Maatregel Reductie in % Status Strmverbruik Verminderen energieafname leverancier dr eigen duurzame pwekking Onderzeken f tepassen znnepanelen p het dak van vestiging te Barendrecht rendabel is Nader te nderzeken Meenemen in de verbuwing Geen directe invled p de carbn ftprint van Van der Ende. In het kader van duurzaamheid en financieel rendement p lange termijn wel waardevl. Gezien de grei van het persneelsbestand p lcatie Barendrecht zijn er plannen m een zijvleugel te verbuwen en daar extra kantrwerkplekken in te richten. Het investeren in znnepanelen wrdt in de begrting van de verbuwing meegenmen. Reductiemaatregel gritverbruik vrbehandelen Energieaspect Kans Maatregel Reductie in % Status Keten straalgrit Verminderen ttale uitstt in de keten straalgrit dr i.r.t. pdrachtgevers practief in te zetten p het (mgen) tepassen van alternatieve technieken Z veel mgelijk tepassen van: Machinestralen UHP-Waterstralen 12% reductie ttale uitstt in de keten straalgrit Drbraak in implementatie maatregel Vr het machinestralen is er winst gebekt. Eind 2017 hebben we drie tankbdems met machinestralen kunnen uitveren. Vr 2018 is de verwachting dat er 11 prjecten met machinestralen kunnen wrden uitgeverd. Dat is een verdrievudiging t..v. vrgaande jaren (vanaf 2015). Binnen de industrie zijn in samenwerking met Surrtec 4 prjecten (Vpak en Shell) met UHP vrbehandeling succesvl uitgeverd. Daarnaast zijn er vr de tweede helft van 2018 ng 2 prjecten met UHP in pdracht gegeven.

8 Reductiemaatregel gritverbruik vrbehandelen Opdrachtgever Shell heeft beslten m vr al het straalwerk aan de buitenzijde van tanks alleen ng van machinestralen en UHP waterstralen gebruik te maken. Bij Zenith energy is het machinestralen sinds medi 2017 de vrbehandelmethde die niet alleen is geaccepteerd maar k de vrkeur geniet. Onderzek naar andere alternatieve vrbehandelmethden ter vervanging van (een deel) van het gritstralen zals inductie en laser hebben ng niet veel pgeleverd. De dr de fabrikanten/leverancier gegeven dem s en eerste testen zijn ng niet vertuigend. Praktische tepasbaarheid is beperkt en energieverbruik is hg. Cntinueren verdere uitrl UHP-waterstralen en machinestralen in de industrie. Ontwikkelingen in alternatieve technieken (zals Inductie reinigen en Laser reinigen) wel blijven vlgen maar pilts vrlpig nhld. 5. Status bevindingen audits Bevindingen Interne audit juni 2018: Directe crrigerende acties uit bevindingen: In de Exel rekensheet de cnversiefactren vr 2018 cntrleren en waar ndig actualiseren. Cntrle is uitgeverd dr Ilja. De cnversiefactren vr het spr en OV-algemeen zijn aangepast. De verige factren waren ng vigerend. Dit had geen cnsequenties vr de uitkmsten van de reken sheet. Actie is afgehandeld. In de Exel rekensheet analyse het aantal FTE s aanpassen. De uitkmsten vr de waardes vr 1e helft 2018 van tn CO2 per FTE pnieuw vaststellen. Crrecte waarde v FTE s is dr I. Bangma pgevraagd bij E. Schuten en aangepast in het blad met de analyse van de data vr de 1 e helft van Dit had ng geen cnsequenties vr de uitkmsten mdat de gegevens uit de reken sheet ng niet verwerkt waren in andere dcumenten. Actie is afgehandeld. Aanbevelingen m vrtgang p delstellingen te bevrderen: Verder uitrllen van machinestralen en hydrjetten bij andere pdrachtgevers.. Dit zal dr E. Merkerken wrden pgepakt. Betreft k deels cntinuering van beleid dat geverd wrdt p de divisie Van der Ende Industry. Actie is lpend. Nieuw beleid en nieuwe (reductie)delstellingen vaststellen vr de emissie vanuit mbiliteit. Nieuwe beleidsverklaring en vaststelling reductiemaatregelen wrden in januari 2019 weer vr 3 jaar vastgesteld. (Zie k paragraaf 6). Actie pen 6. en wijzigingen De beleidsverklaring en de daarin pgenmen reductiemaatregelen lpen in 2019 af. In januari 2019 zullen deze wrden berdeeld en pnieuw de delstellingen vr 3 jaar wrden vastgesteld. Daarin met met name het beleid rnd het wagenpark herzien wrden. De nadere invulling daarvan hangt k nu samen met het bijtellingsbeleid vanuit de verheid, de ntwikkelingen in de autbranche, ntwikkelingen in de methde vr de meting van de CO2-uitstt van vertuigen.

9 7. en initiatieven In het streven naar reductie van de CO2-emissies neemt Van der Ende k actief deel aan keten initiatieven. De uitwerking daarvan is beschreven in het dcument sectr- en keteninitiatieven. Het betreft de vlgende initiatieven: - Lidmaatschap OnderhudNL (Fsag) : Van der Ende blijft actief lid van OnderhudNL. Elard schuten zit in het bestuur. Van der Ende steekt echter geen meite meer in de Expertgrep CO2-reductie van OnderhudNL. Deze is al langere tijd nvldende actief. - Lidmaatschap stichting Nederland CO2 neutraal : Dhr. I. Bangma neemt zitting in de werkgrep Bedrijfsmiddelen 4. Daarnaast zijn er ng enkele eenmalige initiatieven geweest, zals specifiek vr een aanbesteding f vr kennisuitwisseling. Ok in 2018 zal Van der Ende steeds blijven streven naar het vinden van geschikte partners m nieuwe initiatieven mee te ntplien. 8. Functineren CO2-reductiesysteem De CO2-prestatieladder is ingeverd in de eerste maanden van Hierte is een emissie inventaris pgesteld p basis van beschikbare gegevens uit Dr deze emissie inventaris is inzicht verkregen in de Carbn Ftprint van Van der Ende. Op basis van dit inzicht zijn de CO2-reductiedelstellingen de bijbehrende maatregelen bepaald. Berekening van de Carbn Ftprint ver 2018 laat zien dat de ttale uitstt van de nderneming, na de stijging van de laatste jaren nu weer iets aan het afnemen is, ndanks de grei die het bedrijf drmaakt. Dit is vr een belangrijk deel een direct gevlg van de aard van de prjecten (type werk en peride van uitveren). Kijken we naar de afznderlijke delstellingen en naar de afznderlijke emissiebrnnen, dan zien we dat er zeker vrtgang is gebekt, zwel sinds de start met de CO2-prestatieladder als k in het laatste jaar. Z is erin scpe 2 geen uitstt meer p het nderdeel elektriciteit. De uitstt van het wagenpark is in gr/km sinds 2010 met ruim 30% afgenmen en k in 2017 ng iets verder gedaald t..v. het vrgaande jaar. Vr 2018 zien we echter dat er in de uitstt van het wagenpark vanaf een lichte stijging is (+6%), mede dr het wegvallen van de gunstige bijtellingsregeling. Op de uitstt van diesel verbruik van machines is binnen Van der Ende veruit de grtste emissiebrn (gem %) die vr een grt deel samenhangt met de keten gritstralen. Er is zeker vruitgang gebekt (.a. zuinigere machines) maar tch is die beperkt en dr de sterke wisselingen in mvang en aard van de prjectenprtefeuille dr de jaren lastig kwantitatief te mnitren. Gezien de drbraak die in 2018 is gerealiseerd in het implementeren van alternatieven vrbehandelingstechnieken zals UHP-waterstralen en machinestralen, hebben we er vertruwen in dat de delstelling van 12% reductie in de keten gritstralen in 2019 zal wrden behaald. In het functineren gezien vanuit de rl die de CO2-prestatieladder speelt in het aanbestedingstraject van prjecten is de laatste jaren een duidelijke verschuiving te zien. Waar enkele jaren geleden er binnen nze branche ng maar een beperkt aantal bedrijven gecertificeerd waren en slechts een enkeling p trede 5, is dit nu vr de grtere spelers gemeen ged gewrden. Het nderscheidende vermgen is daarmee de laatste jaren sterk afgenmen. Opdrachtgevers stellen bvendien in hun aanbesteding steeds vaker alleen de certificering zelf als vrwaarde bij inschrijving, f zelfs alleen een ambitieniveau. Er is dan dus geen sprake van een gunningvrdeel. In die zijn functineert de CO2-prestatieladder niet (meer) zals begd.

10 Het geheel verziend, de sectr en keten initiatieven, bevindingen bij audits en de vrgang p maatregelen is de berdeling van het functineren van het CO2-reductiesysteem als vlgt: Na enkele crrigerende maatregelen in de transitie naar categrie middelgrt bedrijf functineert het managementsysteem prcesmatig naar behren. De emissie-inventaris, PMC en ketenanalyses bieden een ged inzicht in de emissie brnnen en de pririteiten en mgelijkheden m te kmen tt reductie. De rganisatie is sinds de invering van de CO2-prestatieladder veel bewuster gericht p de effecten p de CO2-uitstt in haar beleidskeuzes. Daarnaast is Van der Ende veel actiever gewrden in initiatieven m te kmen tt ptimalisatie en innvatie, wat niet alleen de reductie van CO2 ten gede kmt. Onderscheidend vermgen bij aanbestedingen is sterk afgenmen en ng nauwelijks een drijfveer vr cntinu verbeteren p CO2-reductie. Wel heeft Rijkswaterstaat een beleid vr duurzaam inkpen/aanbesteden. De vraag is he zich dit de kmende jaren gaat ntwikkelen en f CO2-reductie weer een prminentere rl gaat spelen in de EMVI-criteria. De drijvende kracht m de kmende jaren de CO2-uitstt verder terug te dringen kmt meer vrt uit de eigen ambitie m MVO te integreren in de bedrijfsvering en in de meerwaarde die Van der Ende ziet in vrtdurende verbetering en innvatie vr de cntinuïteit van de nderneming p lange termijn. Daarbij zal de kmende jaren de transitie naar een meer circulaire bedrijfsvering een steeds belangrijkere rl gaan spelen.