Zorg voor data DHD Jaarbeeld 2017

Transcriptie

1 Zorg voor data DHD Jaarbeeld 2017

2

3 Voorwoord 3 De Nederlandse ziekenhuizen en hun data vormen het fascinerende werkgebied van DHD. Ons team zet zich dagelijks met veel enthousiasme in om ziekenhuizen te ondersteunen bij het registreren, aanleveren en toepassen van de data. Data zijn daarbij nooit een doel op zich, maar een middel om de kwaliteit van zorg en bedrijfsvoering te verbeteren. In 2017 is meer dan ooit de samenwerking met de ziekenhuizen opgezocht, onder andere via bezoeken aan ziekenhuizen, gebruikersbijeenkomsten, kennissessies, presentaties en klankbordgroepen. Deze contacten leveren waardevolle inzichten op, die de basis vormen voor nieuwe producten en functionaliteiten. Elk jaar kent zijn hoogtepunten en een hoogtepunt van 2017 is de oplevering van de Verrichtingenthesaurus. De Verrichtingenthesaurus is tot stand gekomen dankzij de onmisbare inspanningen van zeer velen. Binnen DHD, maar vooral daarbuiten! Op pagina 6 en 7 ziet u welke hoogtepunten nog meer de revue passeerden in 2017 en in de daaropvolgende hoofdstukken doen wij uitgebreid verslag. Wij kijken met trots terug op wat er in het afgelopen jaar met en voor de ziekenhuizen is gerealiseerd. Gert-Jan van Boven Directeur DHD

4

5 Over DHD EEN STUKJE GESCHIEDENIS DHD is in 2008 opgericht door de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) en de Nederlandse Federatie voor Universitair Medische Centra (NFU). Aanvankelijk was het doel: het beheer en onderhoud van de verzamelingen van ziekenhuisgegevens, toezicht op relevante databanken die elders worden aangehouden en het bevorderen van een hoogwaardige informatievoorziening over de ziekenhuiszorg. Het bestuur, dat bestaat uit vertegenwoordigers vanuit de NVZ en NFU, besloot in 2012 dat DHD vanaf dat moment ook zelf een aantal informatieproducten zou gaan leveren aan ziekenhuizen. Daarmee krijgen zij waardevolle informatie terug voor de geleverde registratiearbeid. Tegenwoordig bieden we een gevarieerd pakket aan informatieproducten en diensten voor ziekenhuizen, onder andere op het gebied van financiën, kwaliteit, marktpositie en productie. VAN EN VOOR DE ZIEKENHUIZEN 5 Wij streven ernaar dat ziekenhuizen hun data zo efficiënt mogelijk kunnen vastleggen, aanleveren en gebruiken. Dit kan alleen als we heel goed op de hoogte zijn van waar behoefte aan is. Daarom werken we nauw met de ziekenhuizen samen voor het realiseren van: Standaarden voor het registreren van diagnosen en verrichtingen. Deze standaarden maken het mogelijk om data eenduidig vast te leggen ten behoeve van meervoudig gebruik. Efficiënte data-aanlevering. We zorgen er samen met de ziekenhuizen voor dat de data zo volledig, juist en tijdig mogelijk worden aangeleverd. Op deze manier kunnen de informatieproducten van de beste grondstoffen worden voorzien. Betrouwbare informatieproducten die ziekenhuizen helpen bij het maken van keuzes ten behoeve van de kwaliteit van zorg en bedrijfsvoering. De wensen van de ziekenhuizen zijn leidend bij het (door)ontwikkelen van de producten en diensten. We zoeken voortdurend naar interactie met zorgprofessionals, bijvoorbeeld door middel van ziekenhuisbezoeken, workshops, gebruikersbijeenkomsten, klankbordgroepen en stuurgroepen. Ook is er veel afstemming via de telefoon en per . Contact Voor vragen of meer informatie over onze producten en diensten kunt u contact met ons opnemen via of info@dhd.nl.

6 1 januari OmniQ open voor aanlevering kwaliteitsindicatoren Transparantiekalender en Basisset MSZ 23 januari Spierziektendatabase CRAMP beschikbaar 24 januari Kennissessie Diagnosethesaurus voor ChipSoftziekenhuizen 2017 in vogelvlucht 6 7 juni Doorlevering indicatoren Basisset MSZ aan IGJ 22 juni Indicatoren beschikbaar in SKI 1 juni Enquête Jaarcijfers Ziekenhuizen verslagjaar 2016 afgesloten 23 mei Kennissessie LBZ 27 juni Landelijke themabijeenkomst Heropnamen 1 juli Deadline financiële LBZ-data verslagjaar 2015 en 2016 t.b.v. Rapport Kostenontwikkeling Ziekenhuiszorg 7 juli Eerste betàversie Verrichtingenthesaurus uitgeleverd 15 december Publicatie Rapport Kostenontwikkeling Ziekenhuiszorg november Bijgeschatte marktaandelen en CCS-indeling beschikbaar in DHD-dashboard 30 november Gebruikersdag OmniQ 23 november SNOMED-CT koppelingen doorgevoerd in Diagnosethesaurus 21 december Overview- Monitor toegevoegd aan HDV 21 december Adherentie en benchmark contractafspraken toegevoegd aan DHD-dashboard 21 december Mijn DHD gebruiksvriendelijker gemaakt, uploadfunctie toegevoegd

7 31 januari, 9 februari en 11 april Kennissessies ICD-10 codeadviezen 21 februari, 9 mei, 24 oktober en 30 november Workshops DHD-dashboard 15 maart Gebruikersdag HDV 22 mei Publicatie Rapport LBZ-indicatoren 2016 Nieuw: Heropnamenratio 1 mei Doorlevering indicatoren Transparantiekalender aan Zorginstituut Nederland 1 juni Indicatoren beschikbaar in SKI 1 mei Jaarafsluiting medische LBZ-data registratiejaar juli T-Rex beschikbaar 11 juli Lancering Geneesmiddelenmonitor 6 oktober Eerste Voortgangs- en Kwaliteitsrapportage financiële LBZ-data verstuurd 16 oktober Publicatie HSMR-Rapport november Casemix-Monitor en Oorzakenanalyse toegevoegd aan HDV 16 november Terugkoppeling kwaliteitscontrole medische LBZ-data 7 november Symposium Verrichtingenthesaurus 22 december Productieversie Verrichtingenthesaurus uitgeleverd 31 december 11x Diagnosethesaurus, 4x CBV-bestand en 4x ICD-10 codeadviezen uitgeleverd 68 ziekenhuizen in productie met financiële LBZ-data 64 gegevensverzoeken ontvangen, waarvan 41 doorgang vonden Ruim 100 bezoeken aan ziekenhuizen gebracht s en telefoontjes door Servicedesk beantwoord 9 nieuwsbrieven verstuurd 39 ziekenhuizen maken gebruik van de HDV Ruim 800 gebruikersaccounts voor het DHD-dashboard

8 Registreren van verrichtingen en diagnosen in de taal van de arts VERRICHTINGENTHESAURUS Eind 2017 is de eerste productieversie van de Verrichtingenthesaurus uitgeleverd. De standaard voor medisch relevante verrichtingen in de taal van de arts is hiermee klaar voor implementatie in de ziekenhuizen. 8 Voorafgaand aan de productieversie is vanaf juli vijf keer een bètaversie uitgeleverd waarmee ziekenhuizen alvast kennis konden maken met de Verrichtingenthesaurus en een impactanalyse konden starten. Een van de belangrijkste streefpunten is dat de Verrichtingenthesaurus goed aansluit bij de praktijk van de zorg. Hiervoor is gedurende het proces intensief samengewerkt met wetenschappelijke verenigingen, zorgadministrateurs en andere partijen. Impactanalyse Het UMC Utrecht heeft als eerste ziekenhuis onderzocht wat in hoofdlijnen de impact van de Verrichtingenthesaurus zal zijn op processen en systemen. Tijdens het symposium Verrichtingenthesaurus op 7 november presenteerden Caj Oosters (hoofd Zorgadministratie & Informatie) en Yvon Heijmans (projectleider impactanalyse) de resultaten van hun analyse. De uitkomst: Invoering is een grote klus, maar levert ook veel op. Een rapport van deze impactanalyse kunt u opvragen bij DHD. Voor de eerste ziekenhuizen die een impactanalyse willen uitvoeren, staat het DHD-team klaar om hands-on ondersteuning te bieden. Ook is op diverse documentatie beschikbaar. DE VERRICHTINGEN- THESAURUS IN HET KORT Standaard voor het vastleggen van medische verrichtingen in het EPD/ZIS. Inhoud opgesteld met en/of beoordeeld door de wetenschappelijke verenigingen, zorgadministrateurs en andere partijen. Termen sluiten aan bij de taal van de arts. Leidt automatisch af naar zorgactiviteiten (ZA-codes) en opleidingsportfolio (conciliumcodes) en is gekoppeld aan de internationale standaarden SNOMED CT en LOINC. Vastgelegde gegevens kunnen hiermee zonder extra registratielast worden gebruikt voor onder andere de uitwisseling van gegevens tussen zorgverleners onderling en met patiënten, uitkomstregistraties, financiële administratie en wetenschappelijk onderzoek. Dynamische lijst: door middel van wijzigingsverzoeken wordt deze continu aangepast aan de praktijk. Ziekenhuizen kunnen maandelijks een bijgewerkte versie implementeren in het EPD/ZIS. Sluit samen met de Diagnosethesaurus aan bij de doelstellingen van Registratie aan de bron en maakt aansluiten bij programma s als VIPP mogelijk.

9 9 SYMPOSIUM VERRICHTINGENTHESAURUS Tegen het decor van het Spoorwegmuseum vond op 7 november het symposium Verrichtingenthesaurus plaats. Deelnemers luisterden naar presentaties over de totstandkoming van de lijst, toekomstige praktijktoepassingen en de mogelijkheden voor informatieuitwisseling. Ook was er gelegenheid om bij te praten met EPD/ZIS-leveranciers, Verrichtingenthesaurusexperts, medewerkers van Registratie aan de bron en deelnemers van andere ziekenhuizen.

10 DIAGNOSETHESAURUS Om de Diagnosethesaurus actueel te houden, levert DHD maandelijks een nieuwe versie uit die ziekenhuizen kunnen inlezen in het EPD/ZIS. Een nieuwe uitlevering bevat de wijzigingsverzoeken die door de ziekenhuizen, wetenschappelijke verenigingen en DHD zijn ingediend en conform een vastgesteld wijzigingsproces zijn goedgekeurd. In 2017 zijn goedgekeurde wijzigingen gepubliceerd wijzigingsverzoeken werden niet overgenomen, bijvoorbeeld omdat ze al in de Diagnosethesaurus stonden of omdat de wetenschappelijke vereniging ze om inhoudelijke redenen besloot niet over te nemen. VERRICHTINGENBESTAND (CBV) Het Verrichtingenbestand (CBV) is in 2017 viermaal gepubliceerd. In elke uitlevering zijn wijzigingsverzoeken en nieuwe aanvragen verwerkt en is de koppeling met nieuwe of gewijzigde zorgactiviteiten opgenomen. DHD heeft momenteel twee verrichtingenbestanden in beheer: het CBV en de Verrichtingenthesaurus. Vanaf 2019 wordt het CBV-bestand bevroren en zal er geen onderhoud meer plaatsvinden aan de tabellen. Om de migratie van het CBV naar de Verrichtingenthesaurus te ondersteunen voor de gebruikers heeft DHD een migratietabel opgeleverd en bieden we verschillende documentatie aan. 10 In november hebben we in samenwerking met Nictiz en de wetenschappelijke verenigingen nieuwe SNOMED CT-koppelingen doorgevoerd in de Diagnosethesaurus. Dit maakt de vastgelegde diagnosen nog beter (inter)nationaal uitwisselbaar. De SNOMED CT-dekking van de verschillende specialismen in de Diagnosethesaurus is hiermee aanzienlijk gestegen: voor 22 van de 26 specialismen is meer dan 85% van de thesaurustermen gekoppeld aan de internationale standaard. T-REX Sinds juli is de T-Rex beschikbaar. De T-Rex is een hulpmiddel voor artsen, verpleegkundigen, medisch codeurs, zorgadministrateurs en andere medewerkers binnen de ziekenhuizen die met de Diagnose- en Verrichtingenthesaurus werken. Gebruikers kunnen met de T-Rex alle voorkeurstermen vinden die een (deel van een) woord van hun zoekopdracht bevatten. Door filtermogelijkheden kan zowel gericht per specialisme als in de hele thesauri worden gezocht. Ook heeft het RIVM in 2017 de autorisatie van de ICD-10 codes van het specialisme Neurologie voltooid. Hiermee zijn de ICD-10 codes van alle specialismen (met uitzondering van Klinische genetica) door het RIVM geautoriseerd. Vastleggen diagnosen met Diagnosethesaurus Doorontwikkeling Diagnosethesaurus Samen met de klankbordgroep Registratiestandaarden hebben we in 2017 gewerkt aan de doorontwikkeling van de Diagnosethesaurus. Deze inspanningen worden in 2018 zichtbaar voor de ziekenhuizen. In de eerste helft van het jaar leveren we voor het eerst een diagnoselijst van Sportgeneeskunde uit en wordt het classificatie-systeem DSM-5 opgenomen in de lijst van Consultatieve psychiatrie. Daarnaast introduceren we in juli 2018 het nieuwe uitleverformaat 3.2, met daarin onder andere triggers voor artsen om lateraliteit gestructureerd vast te leggen in het EPD. Ook worden in dit datamodel extra kenmerken (metadata) toegevoegd aan de termen. Deze kenmerken kunnen worden gebruikt bij vastlegging van diagnosen in het EPD en voor toepassingen na vastlegging, zoals uitkomstregistraties en patiëntselecties voor onderzoek. In twee ontwerpsessies met ziekenhuizen en hun EPD/ZIS-leveranciers zijn de ideeën getoetst en verder uitgewerkt.

11 Voor de Diagnosethesaurus wordt in de T-Rex, indien van toepassing, per diagnoseterm de relevante SNOMED-term, ICD-10-code en/of DBC-code getoond. Voor de Verrichtingenthesaurustermen geldt dit voor de SNOMED-term, zorgactiviteitcode (ZA-code) en Verrichtingenbestandcode (CBV-code). EENMALIGE REGISTRATIE VOOR MEERVOUDIG GEBRUIK: CRAMP CRAMP is een spierziektendatabase die in 2004 door UMC s is opgezet. Omdat er heel veel soorten spierziekten zijn en deze bovendien vaak zeldzaam zijn, levert dit medisch specialisten belangrijke inzichten op. Het instrument was echter bewerkelijk de database werd handmatig beheerd en de database incompleet. 11 In 2017 is er een viewer gebouwd voor CRAMP die gebruikmaakt van de Landelijke Basisregistratie Ziekenhuiszorg (LBZ). Hierdoor is geen losstaande database meer nodig en hoeven medisch specialisten niet meer apart voor CRAMP te registreren. Registratie vindt plaats in het primaire zorgproces, door vastlegging van diagnosetermen uit de Diagnosethesaurus in het EPD. De thesaurus-id s worden door het ziekenhuis meegeleverd aan de LBZ, waardoor de database automatisch wordt gevuld en er een landelijk overzicht van spierziekten ontstaat. Diagnosethesaurus-ID LBZ Volgens Jan Verschuuren, bijzonder hoogleraar neuromusculaire ziekten aan het LUMC, levert dit waardevolle informatie op. Voor de vele zeldzame spierziekten ontstaat zo een uniek inzicht in de epidemiologie. Je bent in staat elkaars databases te raadplegen en weet in welk centrum bepaalde patiëntengroepen behandeld worden. Hierdoor kun je gericht wetenschappelijk onderzoek doen.

12 Gestroomlijnde verzameling en verwerking van data LANDELIJKE BASISREGISTRATIE ZIEKENHUISZORG In het kader van de Landelijke Basisregistratie Ziekenhuiszorg (LBZ) ontvangt en verwerkt DHD dagelijks bestanden met medische en financiële data van de ziekenhuizen. Zorgadministrateurs verrichten veel inspanningen om de data juist, volledig en tijdig aan te leveren, zodat zij voldoen aan de wettelijke verplichtingen en de benodigde grondstof voor de informatieproducten aanwezig is (zie kader pagina 14: Van data naar informatie). Wij proberen ziekenhuizen zo goed mogelijk te ondersteunen in het aanleverproces. Dat deden we in 2017 onder andere op de volgende manieren: 12 Maandelijkse Voortgangs- en Kwaliteitsrapportage (VenK) van de medische en financiële aanlevering naar de LBZ-contactpersonen Maandelijkse naar de hoofden Financieel en Zorgadministratie met op hoofdlijnen de status van de medische en financiële aanlevering Rapportage naar aanleiding van de jaarlijkse kwaliteitscontrole, in november verstuurd naar de contactpersonen voor de medische LBZ-data Ondersteuning gedurende het jaar, met pieken tijdens de jaarafsluiting van de medische LBZ-data en de deadline van de financiële LBZ-data in het kader van het Rapport Kostenontwikkeling Ziekenhuiszorg Kennissessie LBZ op 23 mei over verschillende onderdelen van de LBZ en toepassing van de LBZ-data Kennissessies ICD-10 codeadviezen op 31 januari, 9 februari en 11 april

13 13 KWALITEITSCONTROLES Vooruitlopend op de afsluiting van registratiejaar 2017 heeft DHD in november voor elk ziekenhuis op elf punten controles uitgevoerd op de kwaliteit van de aangeleverde data. De controles hebben als doel het tijdig bijsturen op en heraanleveren van de data (ruim voor de jaarafsluiting). Op het moment van publiceren van dit jaarbeeld is de controle nogmaals uitgevoerd (januari 2018), zodat ziekenhuizen kunnen zien waar verbeterslagen zijn gemaakt en waar deze nog nodig zijn. We merken dat de controles niet alleen de datakwaliteit ten goede komen, maar ook een goede stimulans zijn om data aan te leveren; in november was een grotere hoeveelheid data aangeleverd dan in de jaren ervoor. ICD-10 CODEADVIES Diagnosecodering conform de ICD-10 is een belangrijk onderdeel van de LBZ-registratie. Om medisch codeurs te ondersteunen bij landelijk uniforme diagnosecodering brengt DHD ICD-10 codeadviezen uit. In 2017 hebben we elk kwartaal een update van de ICD-10 codeadviezen gepubliceerd op onze website. Daarnaast hebben we drie keer een kennissessie georganiseerd waarin de uitgebrachte codeadviezen uit 2016 samen met de deelnemers werden besproken. Deze sessies werden zeer goed bezocht, met gemiddeld 45 bezoekers per bijeenkomst. Daarom worden deze sessies in 2018 ook aangeboden voor de codeadviezen uit 2017.

14 Medische LBZ-data: jaarafsluiting registratiejaar 2016 De periode rond de jaarafsluiting is altijd een drukke tijd, waarbij zowel de ziekenhuizen als DHD alle zeilen bijzetten om de deadline te halen. En met succes: op 1 mei is registratiejaar 2016 van de medische LBZ-data afgesloten. Alle 85 ziekenhuizen hebben data aangeleverd. De data voor de klinische opnamen en langdurige observaties waren voor 100% compleet en voor de dagopnamen voor 83%. Door de tijdige afsluiting konden de LBZ-indicatoren HSMR (voorlopig), OLO en Heropnamenratio tijdig berekend en in OmniQ gezet worden voor doorlevering aan de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. Financiële LBZ-data Het aantal ziekenhuizen dat financiële LBZ-data aanlevert, is ook in 2017 weer gestegen. Eind 2017 waren 68 ziekenhuizen in productie. Dat zijn negen ziekenhuizen meer dan het jaar ervoor. Van 63 ziekenhuizen zijn de data van 2015 en 2016 gebruikt in het Rapport Kostenontwikkeling Ziekenhuiszorg De deadline hiervoor was 1 juli. 14 Van data naar informatie Het aanleveren van LBZ-data loont: DHD verwerkt de data tot informatieproducten voor verschillende afdelingen binnen de ziekenhuizen (onder andere Kwaliteit van zorg & patiëntveiligheid en Financiën). De landelijke dekking zorgt voor waardevolle benchmarks en een goed overzicht van ontwikkelingen. Zie het hoofdstuk Informatieproducten voor alle informatieproducten en details. De LBZ-data worden daarnaast gebruikt voor diverse maatschappelijke onderzoeksdoeleinden en landelijk beleid. DHD-dashboard (o.a. verkoopprijzenbenchmark en marktaandelen) Rapport Kostenontwikkeling Ziekenhuiszorg Geneesmiddelenmonitor Hospital Data Viewer (HDV) HSMR-rapport Rapport LBZ-indicatoren LBZ: landelijke medische en financiële data CRAMP No-cure-no-paymonitor ZUIVER Landelijke statistieken (CBS) Landelijk beleid en maatschappelijk relevant onderzoek (o.a. Ministerie VWS, SWOV, VeiligheidNL, RIVM en Hartstichting)

15 KWALITEITSINDICATOREN TRANSPARANTIE- KALENDER EN BASISSET MSZ IN OMNIQ Ziekenhuizen hebben voor het tweede jaar gebruikgemaakt van OmniQ voor het aanleveren van de kwaliteitsindicatoren, ditmaal over verslagjaar In 2016 leverden zij via OmniQ de kwaliteitsindicatoren voor de Transparantiekalender aan. In 2017 kwamen hier de indicatoren van de Basisset MSZ bij. Om dubbel werk bij de ziekenhuizen te voorkomen, werden de indicatoren van een aantal kwaliteitsregistraties (LROI, DICA, NCFS, LTR en Perined) geïmporteerd in OmniQ. Ook werden de indicatoren OLO en Heropnamenratio door DHD berekend op basis van de LBZ-data en in OmniQ ten behoeve van de Basisset MSZ geplaatst. Op 1 mei heeft DHD de gegevens van de Transparantiekalender aangeleverd bij Zorginstituut Nederland en begin juni hebben we de gegevens van de Basisset MSZ verzonden naar de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. Ziekenhuizen kunnen met de gegevens van beide sets benchmarks uitvoeren in het instrument Spiegelinformatie Kwaliteitsindicatoren (SKI) (zie pagina 24). Zorginstituut Nederland OmniQ LROI, DICA, NCFS, LTR, Perined 15 Zorgverzekeraars Nederland Kwaliteitsindicatoren Transparantiekalender Spiegelinformatie Kwaliteitsindicatoren (SKI) Patiëntenfederatie Nederland OLO en Heropnamenratio (o.b.v. LBZ-data) Kwaliteitsindicatoren Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd Basisset MSZ DICA GEBRUIKERSDAG OMNIQ Op 30 november organiseerden we voor de tweede keer de gebruikersdag OmniQ. Ter voorbereiding op de opening op 1 januari 2018 kregen de ruim 90 deelnemers meer informatie over het portaal, het aanleverproces en het benchmarken van de indicatoren in het instrument Spiegelinformatie Kwaliteitsindicatoren (SKI). Ook waren er experts van Zorginstituut Nederland, de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, de NVZ, de NFU en DHD aanwezig voor het beantwoorden van vragen. Een van de deelnemers evalueerde de dag als volgt: Heldere demonstraties van OmniQ en SKI. Open, ontspannen uitwisseling van ideeën met en onder elkaar. Gelegenheid om met collega s en andere partijen in het veld te spreken en te discussiëren.

16 16

17 DATAVERZAMELING ENQUÊTE JAARCIJFERS ZIEKENHUIZEN De Enquête Jaarcijfers Ziekenhuizen (EJZ) is een jaarlijkse uitvraag onder ziekenhuizen en UMC s naar zorgaanbod, productie, personeel en kosten. Op 1 juni is verslagjaar 2016 van de EJZ afgesloten. 73% van de ziekenhuizen heeft deelgenomen aan de EJZ. Dit is een stijging ten opzichte van vorig jaar, toen nam 61% van de ziekenhuizen deel. De resultaten van de EJZ worden teruggekoppeld in de Rapportage Enquête Jaarcijfers Ziekenhuizen. Samen met de NVZ en NFU is bekeken of er data uit de EJZ beschikbaar zijn via andere bronnen, zodat ziekenhuizen deze niet dubbel hoeven te registreren. Dit bleek voor twee hoofdstukken het geval. De hoofdstukken Beschikbaarheid en Capaciteit en Bijzondere medische verrichtingen konden respectievelijk uit DigiMV en de LBZ worden gehaald. Ook was er minder registratielast voor wat betreft het hoofdstuk Kostenrekeningen. Voorheen werden hier specifieke kostenrekeningen uitgevraagd, dit jaar alleen de totale kosten per onderwerp. GEGEVENSVERZOEKEN 17 Ziekenhuisdata zijn onmisbaar voor het doen van maatschappelijk relevant onderzoek en het maken van landelijk beleid ten behoeve van onder andere de volksgezondheid, gezondheidszorg en verkeersveiligheid. Partijen die LBZ-data, data uit de Databank Kwaliteit (Basisset MSZ) of EJZ-data willen gebruiken, kunnen hiervoor een gegevensverzoek indienen bij DHD. In 2017 kreeg DHD 64 verzoeken van derden om ziekenhuisdata aan te leveren. Hiervan vonden er 41 doorgang en werden er 23 om diverse redenen geannuleerd. Gegevensverzoeken worden toegekend of afgewezen aan de hand van onder andere het Protocol gebruik dataverzamelingen DHD door derden dat is opgesteld door de privacycommissie.

18 Benchmarkinformatie, rapporten, indicatoren en meer... DHD-DASHBOARD Het DHD-dashboard bestaat uit verschillende onderdelen, die gedurende het jaar zijn geüpdatet met nieuwe (LBZ-)data en functionaliteiten. Onderstaand overzicht toont de wijzigingen per onderdeel. Daarnaast hebben we in nieuwe gebruikersaccounts aangemaakt voor het dashboard; daarmee komt het totaal aantal accounts op ruim 800 aan het eind van FINANCIEEL MARKT De verkoopprijzenbenchmark in het thema financieel biedt informatie die kan worden ingezet bij de onderhandelingen met zorgverzekeraars. Wijzigingen in 2017: Nieuwe lay-out, zodat in één oogopslag zichtbaar is hoe de verkoopprijzen van het eigen ziekenhuis zich verhouden tot die van vergelijkbare, geanonimiseerde ziekenhuizen (peers). Benchmark voor alle producten en productgroepen beschikbaar, in plaats van alleen voor de top 5 relatief laagst en hoogst geprijsde producten en productgroepen. In juli zijn conform de afspraken met de NVZ en NFU de verkoopprijzen van 2017 opgenomen. Nieuw binnen het thema financieel zijn de contractafspraken met de zorgverzekeraars. Gebruikers kunnen zien welk deel van de productiewaarde door contractafspraken wordt gedekt, zowel voor het eigen ziekenhuis als voor de individuele peers. De onderliggende data zijn afkomstig uit de enquête ten behoeve van het Rapport Kostenontwikkeling Ziekenhuiszorg Het dashboard bevat markinformatie op basis van de financiële en medische LBZ-data. De eerste is beschikbaar op drie manieren: in een interactieve kaart, in een analysetool en met een download. Hiermee kunnen ziekenhuizen zowel snelle als uitgebreide marktanalyses uitvoeren. De financieel georiënteerde marktinformatie is uitgebreid met bijgeschatte marktaandelen. Indien in de regio van het ziekenhuis niet alle zorginstellingen hebben aangeleverd, geeft het absolute marktaandeel een vertekend beeld; bijschatten maakt het beeld betrouwbaarder. De marktinformatie op basis van zowel de financiële als medische LBZ-data is uitgebreid met de adherentie. Vanaf december worden beide typen marktaandelen bovendien getoond op het niveau van CCS-diagnosegroepen. Deze indeling sluit voor ziekenhuizen beter aan bij het gebruik dan de indeling op specialismeniveau. PRODUCTIE AANLEVERING KWALITEIT In juli is aan het thema Productie een nieuwe benchmark toegevoegd: de Geneesmiddelenmonitor. Op de volgende pagina leest u hier meer over. Dit onderdeel geeft inzicht in de kwaliteit en volledigheid van de data-aanleveringen. Voor een actueel overzicht zijn de medische LBZ-data in 2017 iedere week geüpdatet en de financiële LBZdata iedere nacht. Aan de LBZ-indicatoren is de indicator Heropnamenratio toegevoegd. Zie het Rapport LBZ-indicatoren op pagina 20 voor meer informatie. Daarnaast worden vanaf december de LBZindicatoren getoond op CCS-diagnosegroepniveau.

19 PRODUCTONTWIKKELING IN SAMENWERKING MET GEBRUIKERS Gebruikers zijn actief betrokken bij de (door)ontwikkeling van onze informatieproducten. Doordat DHD de wensen van gebruikers vertaalt naar nieuwe producten en functionaliteiten, kunnen ziekenhuizen de informatie optimaal inzetten voor het monitoren en verbeteren van de bedrijfsvoering en kwaliteit van zorg. De afstemming met gebruikers vindt plaats via onder andere stuur- en klankbordgroepen en tijdens gebruikersdagen. In 2017 hebben we een aantal nieuwe producten geïntroduceerd en bestaande producten uitgebreid met nieuwe functionaliteiten. 19 Workshops DHD-dashboard In 2017 organiseerden we vier bijeenkomsten bij DHD en twee workshops bij ziekenhuizen om het gebruik van het DHD-dashboard verder te verbeteren. De workshops startten met een demonstratie en daarna gingen de deelnemers zelf aan de slag met het analyseren van hun eigen data. Na afloop van de workshop hadden deelnemers antwoord op vragen als: Hoe gebruik ik de informatie uit het dashboard? Hoe is de prijsstelling van mijn ziekenhuis in vergelijking met andere ziekenhuizen? Welke informatie kan ik gebruiken voor mijn marktanalyses? Waarin onderscheiden onze behandeltrajecten zich van de trajecten in andere ziekenhuizen? Ook in 2018 bieden wij deze workshops weer aan. GENEESMIDDELENMONITOR Ziekenhuizen bleken grote behoefte te hebben aan benchmarkinformatie om meer sturing te kunnen geven aan het geneesmiddelenbeleid. Daarom heeft de NVZ met DHD en in nauwe samenwerking met de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers (NVZA) de Geneesmiddelenmonitor ontwikkeld. De Geneesmiddelenmonitor is gebaseerd op de LBZ-data en biedt ziekenhuizen de mogelijkheid om: inzicht te verkrijgen in het gebruik en de kosten van dure geneesmiddelen, zodat zij verantwoording over het gevoerde beleid kunnen afleggen; het eigen ziekenhuis te spiegelen aan het landelijke beeld of aan een vergelijkbare groep ziekenhuizen (peers) op basis van verschillende kenmerken; het lokale/regionale beleid en onderhandelingen met zorgverzekeraars te onderbouwen. In juli werd gestart met een basisversie van de monitor en deze is na een update aan het eind van 2017 verder uitgebreid. De informatie in de Geneesmiddelenmonitor is nu beschikbaar voor alle dure geneesmiddelen, in plaats van de top 30 voorgeschreven geneesmiddelen. Daarnaast kunnen gebruikers de onderliggende data bekijken en onderzoeken in een analysetool.

20 De indicatoren HSMR, OLO en Heropnamenratio maken het voor ziekenhuizen mogelijk om de geleverde zorg zelf te evalueren en verbetermogelijkheden in het zorgproces aan te wijzen. 20 Rapport LBZ-indicatoren 2016 HSMR-rapport 2016 Verschenen: 22 mei Verschenen: 16 oktober Geeft elk ziekenhuis inzicht in de indicatoren HSMR (voorlopig), Onverwacht Lange Opnameduur (OLO) en Heropnamenratio. Met ingang van deze editie van het rapport zijn de heropnamen als ratio opgenomen. Hierbij wordt het werkelijke (waargenomen) aantal heropnamen van een ziekenhuis afgezet tegen het verwachte aantal heropnamen dat berekend is aan de hand van de landelijke cijfers. Daarbij wordt rekening gehouden met de patiëntenmix van een ziekenhuis. Het heropnamenmodel is berekend door het CBS. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd vraagt ziekenhuizen jaarlijks de HSMR (voorlopig), OLO en Heropnamenratio aan te leveren. Met de indicatoren uit het rapport kunnen ziekenhuizen aan deze wettelijke verplichting voldoen. De indicatoren zijn berekend op basis van de medische LBZ-data over Het rapport is verstuurd naar 82 ziekenhuizen. Met de Hospital Standardised Mortality Ratio (HSMR) wordt berekend of in een ziekenhuis meer of minder sterfte plaatsvindt dan wat zou mogen worden verwacht op basis van de landelijke cijfers. DHD biedt ziekenhuizen namens de NVZ en NFU jaarlijks inzicht in de sterftecijfers. Het betrof de HSMR-cijfers van 2016 en als de data van het ziekenhuis dit mogelijk maakten van de periode De berekeningen en rapportages zijn gemaakt door het CBS, op basis van de medische LBZdata. Volgens de NZa-regelgeving moeten ziekenhuizen jaarlijks de HSMR openbaar maken op hun website. Ook vraagt de NVZ om de HSMR in het Kwaliteitsvenster te publiceren. Het rapport is verstuurd naar 78 ziekenhuizen.

21 DHD maakt namens de NVZ en NFU diverse rapporten met informatie over de branche. Brancherapport 2017: Ziekenhuiszorg in cijfers Rapport Kostenontwikkeling Ziekenhuiszorg Verschenen: 18 september Verschenen: 15 december Het kwantitatieve gedeelte van het Branche- rapport 2017 is door DHD in opdracht van de NVZ gemaakt. Geeft inzicht in de omvang van de kostenontwikkeling in de ziekenhuizen en de achterliggende factoren. Het rapport beschrijft de stand van zaken in de ziekenhuiszorg van het afgelopen jaar in Nederland aan de hand van vijf thema s: - Beter thuis - Zorg in perspectief - Werken in ziekenhuizen - Geleverde zorg in ziekenhuizen - Financiën van de zorg Er is gebruikgemaakt van de meest recente gegevens uit onder andere de volgende bronnen: Landelijke Basisregistratie Ziekenhuiszorg (LBZ), CBS, OECD, Vernet, jaarverslagen en BDO. Beschikbaar via Aan twee factoren is extra aandacht besteed: de vergrijzing en de kosten van dure geneesmiddelen. DHD heeft het rapport samengesteld in opdracht van de NVZ en NFU. Een van de bronnen voor dit rapport is de LBZ. Door een dekkingsgraad van 100% voor de medische data en 80% voor de financiële data was het voor het eerst mogelijk om op alle onderdelen van het rapport een verantwoorde extrapolatie naar nationaal niveau te maken. Verstuurd naar de ziekenhuizen en tevens beschikbaar als download op de website van DHD via Het rapport is inmiddels 300 keer gedownload.

22 22 De landelijke themabijeenkomst op het gebied van kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid stond dit jaar in het teken van heropnamen. Op 27 juni kwamen 90 kwaliteitsadviseurs, medisch specialisten, zorgadministrateurs en beleidsadviseurs naar Ouwehands Dierenpark in Rhenen om de bijeenkomst bij te wonen. Jan Klein (anesthesioloog en hoogleraar patiëntveiligheid TU Delft) opende met een inspirerend verhaal over de indicator in de praktijk, dat hij afsloot met de woorden: Gebruik de indicator om oorzaken van heropnamen te onderzoeken, waarbij je ook de onderlinge dialoog niet moet vergeten. Iedereen moet zijn eigen perspectief kunnen inbrengen. De Hospital Data Viewer (HDV) is een van de middelen om zelf onderzoek te doen naar de heropnamen in het ziekenhuis. Janine Ghielen en Emile Strijbos van DHD demonstreerden hoe dit in zijn werk gaat. Andere sprekers waren onder andere Corine Penning (statisch onderzoeker CBS) over de modelberekening van de indicator Heropnamenratio en Ine Borghans (coördinerend/specialistisch adviseur IGJ) over hoe de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd tegen de indicator aankijkt. De dag werd afgesloten met een rondleiding door de dierentuin, waarbij uiteraard een bezoek werd gebracht aan de panda s Wu Wen en Xin Ya.

23 HOSPITAL DATA VIEWER (HDV) De HDV wordt op basis van ervaringen en inzichten van de gebruikers steeds verder verbeterd, met als doel de kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid nog effectiever te kunnen bewaken. In 2017 zijn bestaande onderdelen uitgebreid met nieuwe functionaliteiten en zijn nieuwe onderdelen toegevoegd. Eind 2017 maakten 39 ziekenhuizen gebruik van de HDV. Dat zijn er 10 meer dan het jaar ervoor. HSMR-MONITOR: landelijke gemiddelden toegevoegd OVERVIEW-MONITOR: nieuwe monitor om de resultaten van de HSMR, OLO en Heropnamenratio direct met elkaar te vergelijken en significante afwijkingen op te sporen OLO-MONITOR: analyses op het niveau van diagnosegroepen mogelijk Hospital Data Viewer (HDV) HEROPNAMEN-MONITOR: filtermogelijkheden voor zowel kenmerken van de indexopname als de heropname beschikbaar uitgebreid met indicator Heropnamenratio (zie pagina 20 voor meer informatie) landelijke gemiddelden toegevoegd 23 TRIGGERTOOL: verbeterd inzicht in voortgang dossieronderzoek oorzakenanalyse mogelijk o.b.v. SIRE-methode: op gestructureerde manier gevonden adverse events reconstrueren en evalueren Sinds maart worden de LBZ-data wekelijks geüpdatet RAPPORTAGE: uitgebreid met onderdeel Registratie CASEMIX-MONITOR: nieuwe monitor waarmee afwijkingen in de registratie kunnen worden geïdentificeerd door vergelijking van eigen registratie met landelijke gemiddelden Gebruikersdag HDV De gebruikersdag HDV is een kleinschalige bijeenkomst waarbij de ontwikkelingen rondom de HDV met een aantal gebruikers worden besproken en onderling ervaringen kunnen worden uitgewisseld. Tijdens de gebruikersdag op 15 maart gaven we samen met de gebruikers verder invulling aan de top 3 gebruikerswensen die tijdens een eerdere themabijeenkomst tot stand is gekomen. Deze wensen zijn in de loop van 2017 als nieuwe functionaliteiten toegevoegd aan de HDV: 1. Inzicht in datakwaliteit via de Casemix-Monitor 2. Weergave risicogebieden via de Overview-Monitor 3. Analyse van adverse events via de Oorzakenanalyse in de Triggertool

24 24 SPIEGELINFORMATIE KWALITEITSINDICATOREN (SKI) In SKI kunnen ziekenhuizen uitgebreide vergelijkingen maken tussen de indicatoren van de Transparantiekalender en de Basisset MSZ van het eigen ziekenhuis en die van andere instellingen. In juni zijn de indicatoren over verslagjaar 2016 toegevoegd aan SKI. Ziekenhuizen hebben deze indicatoren eerder in het jaar aangeleverd via OmniQ (zie pagina 15). In 2017 vonden in SKI de volgende ontwikkelingen plaats: Op verzoek van de ziekenhuizen zijn de gegevens van ZBC s over de verslagjaren toegevoegd. Hierdoor kunnen zij de scores van het eigen ziekenhuis vergelijken met de scores van de deelnemende ZBC s die hetzelfde type zorg leveren. Met het nieuwe indicatorendiagram kunnen ziekenhuizen voor iedere indicator aan de hand van kleuren zien in hoeverre hun score afwijkt van het landelijk gemiddelde. De berekening van de gemiddelden bij de percentage indicatoren is aangepast conform de wijze waarop de IGJ het gemiddelde berekent in de rapportage Het resultaat telt. SKI bevat gegevens over verschillende verslagjaren (2014 tot en met 2016). Hierbij kan vanaf nu worden gefilterd op jaartal. Revalidatie-instellingen hebben hun gegevens dit jaar voor het eerst via OmniQ aangeleverd. Zij kunnen deze gegevens nu ook inzien in SKI. UITKOMSTREGISTRATIES DHD heeft in 2017 een start gemaakt met verschillende uitkomstregistraties. We lichten er twee uit: ZUIVER ZUIVER is een dashboard dat chirurgen van de UMC s gebruiken voor inzicht in de kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid. Naar aanleiding van de uitkomsten kunnen UMC s met elkaar in gesprek gaan, van elkaar leren en mogelijke verbeterpunten opsporen. UMC s kunnen zich met elkaar spiegelen op het gebied van klinische sterfte en opnameduur en op de indicatoren Heropnamen, Onverwacht Lange Opnameduur en Heroperaties. Gebruikers kunnen daarbij filteren op de volgende subgroepen: traumachirurgie, vaatchirurgie, gastro-enterologie en overig. Ook kunnen ze inzoomen op onderliggende patiëntgegevens. ZUIVER is gebaseerd op de LBZ-data en brengt dus geen extra registratie met zich mee. Het instrument kan in de toekomst gemakkelijk uitgebreid worden naar andere specialismen en ziekenhuizen. Monitor Uitkomstregistratie Schisis Het Erasmus MC heeft het voortouw genomen bij het ontwikkelen van een landelijke uitkomstenregistratie Schisis en heeft daarbij DHD opdracht gegeven een monitor te maken. De monitor toont de uitkomstgegevens van de behandeltrajecten van patiënten met schisis. Deze resultaten komen voort uit enquêtes die bij patiënten op verschillende momenten in het behandeltraject worden afgenomen. De enquêtes zijn opgesteld op basis van de internationale ICHOM-standaard, waardoor ook vergelijking met centra in het buitenland mogelijk is. Deelnemende instellingen kunnen de gegevens gebruiken om in de spreekkamer met patiënten het gesprek aan te gaan. Ook kunnen zij analyses verrichten op de door hen aangeleverde gegevens en de eigen resultaten benchmarken met die van andere instellingen. Op deze manier kunnen de schisiscentra van elkaar leren en zo de kwaliteit van zorg verbeteren.

25 25 INFORMATIEBEVEILIGING Binnen DHD gaat veel aandacht uit naar de beveiliging van data en informatieproducten. Omdat we met bijzondere persoonsgegevens werken, streven we een continu hoog niveau van informatiebeveiliging na. DHD is door middel van een externe audit gecertificeerd voor een informatiebeveiligingsmanagementsysteem dat voldoet aan de eisen van NEN 7510:2011 en ISO/ISC 27001:2013. Onderdeel van dit managementsysteem is een proces van continu verbeteren, onder andere door middel van interne audits, een managementreview en door externe partijen uitgevoerde pentests.

26 Samen met de ziekenhuizen Om relevante producten en diensten te leveren voor ziekenhuizen is het van groot belang dat DHD en de ziekenhuizen met elkaar in contact zijn. Op deze manier kunnen we kennis en ervaringen uitwisselen, elkaar op de hoogte brengen van ontwikkelingen en de gewenste ondersteuning bieden. We deden dat in 2017 onder andere op de volgende manieren: 26 Medewerkers van DHD brachten meer dan 100 bezoeken aan ziekenhuizen. Zij gaven onder andere demo s van het DHD-dashboard, de HDV en de thesauri. Ook begeleidden zij ziekenhuizen bij dossieronderzoek. DHD organiseerde 15 bijeenkomsten waarbij in totaal 550 medewerkers van ziekenhuizen aanwezig waren: Landelijke themabijeenkomst Heropnamen Symposium Verrichtingenthesaurus Gebruikersdag OmniQ Gebruikersdag HDV Workshop DHD-dashboard (6 keer) Kennissessies ICD-10 codeadviezen (3 keer) Kennissessie Diagnosethesaurus (ChipSoft-ziekenhuizen) Kennissessie LBZ Er werden 9 nieuwsbrieven verstuurd naar meer dan contactpersonen, waarvan 5 nieuwsbrieven rondom een bepaald onderwerp zoals de Verrichtingenthesaurus. Bij de Servicedesk zijn s en telefoontjes binnengekomen. Dat zijn er gemiddeld bijna 600 per maand. Dit betrof onder meer wijzigingsverzoeken voor de Diagnosethesaurus, gegevensverzoeken, ICD-10 codeadvies en vragen over data-aanleveringen en informatieproducten. In december is Mijn DHD vernieuwd. De beveiligde omgeving is gepersonaliseerd op basis van de producten en diensten waarvoor de gebruiker is gemachtigd. Gebruikers kunnen gemakkelijk hun downloads vinden, naar hun producten navigeren en sinds dit jaar ook bestanden uploaden. Periodiek komen klankbord-, stuuren werkgroepen bij elkaar met daarin medewerkers van ziekenhuizen, de brancheorganisaties en DHD. Tijdens deze sessies werd input verzameld voor de doorontwikkeling van de producten en diensten. Ook vond elk kwartaal een overleg met de EPD/ ZIS-leveranciers plaats.

27

28 REDACTIE DHD VORMGEVING Marker Ontwerp FOTOGRAFIE Smook Photography DRUK Proud Press DHD Oudlaan GA Utrecht Postbus GR Utrecht CONTACT MAART 2018