A. Cooreman. 3 HR module 2 Getalkaarten, buren en strategisch rekenen tot 1000

Transcriptie

1 A. Cooreman Ink ijke xe mp la ar HR module 2 Getalkaarten, buren en strategisch rekenen tot 1000 Leerjaar kk Groep Remediëring Naam: D/201/120/1 ISBN: i.s.m september 201 Klas: digitaal

2 Legende iconen Leer dit vanbuiten. Werk schriftelijk en mondeling. Maak deze oefening met losse getalkaarten. Leg deze oefening met geld. Deze info is voor de coach. Het geeft verdere uitleg over de opbouw van RekenTrapperS. Maak deze oefening met je handen. Gebruik je vaste getalkaart bij deze oefening. Gebruik je lintmeter bij deze oefeningen. Gebruik je rekenmachine om de oefening op te lossen. Deze oefening moet in kleur afgedrukt worden om de oefeningen te kunnen uitvoeren. Los de oefeningen op met speelkaarten. Herhaal deze oefening. Per keer je de oefening maakt, kleur je een deel in. Auteurs: Anny Cooreman Ontwerp en opmaak: Lucas Hermans Illustraties: Shutterstock, medewerkers Knip uit. Je hebt het nodig in dit boek NUR: 192 Gepubliceerd door, Diestsesteenweg 22, 010 Kessel-Lo (België) Alle rechten voorbehouden. Behalve in geval van wettelijke uitzonderingen is elke reproductie, publieke mededeling, beschikbaarstelling of verspreiding van dit boek, in papieren en digitale vorm, verboden zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van de rechtenhouders. 201 by

3 HR module 2 Inhoud 1 Info coach... 2 Getallen tot 1000 integreren Exploratie Getallen tot 1000 zeggen, lezen, schrijven en berekenen De waarde van getallen volgens hun positie... 1 Snel rekenen met getalkaarten tot Instructiefase optellen en aftrekken met losse getalkaarten... 1 Oefenfase optellen en aftrekken met in één rang Inoefenen tot 1000 verandering in twee rangen Probleemoplossend denken met getalkaarten tot Getallenlijnen en getallen ordenen tot Exploratie getallenlijnen Getallen tot 1000 vergelijken, symbolen > en < en = Getallenkennis tot Evaluatie getalkaarten en getallenkennis tot Toets getallenkennis tot Evaluatie automatisering rekenen met getalkaarten... Rekenen met bovenbuur en onderbuur tot Instructie en begrip bovenbuur en onderbuur... Snelrekenen met honderdtallen... Snelrekenen per 10 en 20 en per 1 en Oefenfase optellen en aftrekken in één rang... 1 Nog getallenlijnen... Oefenfase optellen en aftrekken in twee rangen... Rekenen tot 1000 zonder brug in context... Remediëren: enkel voor wie problemen heeft met hoofdrekenen... 9 Getallen afronden op basis van lintmeter, getalkaarten en geld... 1 Evaluatie rekenen met getalkaarten en buren tot Automatiseren hoofdrekenen zonder brug tot Inzicht in strategieën en inzichtelijk rekenen... 9 Strategisch rekenen zonder brug Patronen... Hoeveel was er eerst?... Het verschil snel berekenen... 0 Inzicht in strategieën bij verschil... 2 Begripstraining... Tempotraining Evaluatie strategisch optellen en aftrekken zonder brug tot Evaluatie contextueel rekenen, begrippen en inzicht Evaluatie bewerkingen zonder brug tot

4

5 1 Info coach 1. Doelen en aanpak Welke doelen bereik je met de module getalkaarten, buren en strategisch rekenen tot 1000? Je werkt aan het opbouwen van getalinzicht op basis van losse getalkaarten tot Je oefent het ordenen en vergelijken van getallen tot Je werkt aan een verticale leerlijn met de begrippen bovenburen en onderburen en je gebruikt hiervoor de vaste getalkaart. Je bouwt aan een stevige basis van het strategisch rekenen: o Je leert snel hoofdrekenen op basis van getalinzicht in de getalstructuur bij het hoofdrekenen met getalkaarten; o Je werkt aan de doortelstrategie met bovenburen en onderburen op basis van H, T en E; o Je onderbouwt het leren zien van verschil, een handige strategie bij het aftrekken van buurgetallen; Je oefent het probleemoplossend denken gekoppeld aan gekende contexten. Je legt een verband tussen geldrekenen en hoofdrekenen. Het geld wordt hier ingezet om het getalinzicht te versterken en krijgt gelijktijdig een functionele betekenis. 2. Info voor wie nog niet met RekenTrapperS heeft gewerkt Rekenen met getalkaarten en inzicht in de getalstructuur Getalkaartoefeningen zijn oefeningen waarbij je niet hoeft te rekenen. Je kan deze oefeningen maken door de getalkaarten fysiek op elkaar te leggen of uit elkaar te halen. Oefen voldoende op het effectief manipuleren van de getalkaarten. De tijd die je denkt te verliezen, haal je later ruim in. Deze oefeningen leggen de basis van het inzicht in de getalstructuur. Waarom staan de getalkaarten van beneden naar boven en niet van links naar rechts? Boven is meer en onder is minder. Dit is een natuurlijk aanvoelen. Bij het tellen starten we op de trap. Een trap naar boven is meer. Dit zullen we verbinden met de begrippen meer, hoger, plus, erbij doen, Een trap naar beneden is minder of lager. Dit zullen we verbinden met begrippen als minder, lager, wegdoen, wegnemen, min, Bouw inzicht in getallen op met getalkaarten Knip de losse getalkaarten uit. Leg ze op tafel van hoog naar laag, net zoals op de trap. De eenheden liggen rechts en de tientallen liggen links

6 Voorbeeld : Leg honderdvijfénzestig, neem kaart, neem kaart 0 en neem kaart 100. Leg ze op elkaar. Vorm 1. Haal ze uit elkaar. Toon 100, toon 0 en toon. Leg ze weer op elkaar en zeg: honderd. vijf én zestig. Getalkaarten helpen omkeringen aan te pakken. Als een kind een getal omkeert en 1 legt in plaats van 1, zeg je rustig: Je legt inderdaad honderd zes én vijftig. Leg nu ook honderd vijf én zestig. Bovenbuur en onderbuur en tellend rekenen Op de vaste getalkaart liggen bovenbuur en bovenbuur 1 plaats of 2 plaatsen hoger bij de honderdtallen H, tientallen T of eenheden E. De bovenburen van zijn en, van 0 zijn het 0 en 0 en van 00 zijn het 00 en 00. De onderbuur en onderonderbuur liggen 1 of 2 plaatsen lager in dezelfde rij. Buuroefeningen ondersteunen het getalinzicht via het zinvol tellend rekenen. 1 of 2 tellend berekenen is efficiënt. Het is niet meer efficiënt om een grotere hoeveelheid al tellend te berekenen. Deze oefeningen stimuleren ook zwakke rekenaars mentaal te rekenen op basis van inzicht. Laat de oefeningen vooral mondeling oplossen. Oefen zowel visueel mondeling, dus ik zie de oefening en zeg de uitkomst, als auditief mondeling, dus ik hoor de oefening en zeg de uitkomst. Werk met levensecht materiaal Veel van de opdrachten in deze module kan je best oefenen met echt materiaal. De oefeningen op papier zijn een eindfase. Als je denkt dat het kind de begrippen heeft verworven, mogen de opdrachten afgewerkt worden. Reken met echt geld Rekenen met geld hoort bij de basistechnieken van RTS. De kinderen leggen een rechtstreeks verband tussen rekenen op school en rekenen in een levensechte context. Elk kind heeft een geldsetje met muntstukken. De geldbeugel voor kinderen die rekenen tot 20 bevat 2 stukken van 1 en 1 stuk van 2, 10 stukken van 10 cent, stukken van 2 cent, 2 stukken van 1 cent en 1 stuk van 20 cent. Belangrijk is echte muntstukken te gebruiken en geen plastiek geld. Voorzie per kind ook speelgoedbriefjes van (x), 10 (x) en 20 (2x). Moeten alle doelen bereikt zijn? In RTS is herhaling een essentieel onderdeel. De doelen komen vroegtijdig aan bod en komen in de volgende modules steeds terug. De evaluaties op het einde van elke module geven de basisdoelstellingen aan. Leerlingen die de norm niet behalen, mogen wel starten met de volgende module. De coach blijft echter alert en herhaalt later de niet behaalde doelstellingen. In deze module staat minder de parate kennis centraal en meer het inzicht in de symbooltaal. Ook het verband tussen handeling en rekentaal staat centraal. Het automatiseren van de tafelkennis komt aan bod in de volgende tafelmodules.. Schep leerkansen en vermijd leerfrustraties Blijf geduldig en moedig aan Kinderen verliezen al vlug de moed voor hun tafels. Zij zullen niet willen oefenen of hun gebrek aan kennis verstoppen. Hou de oefenbeurten kort en doe ze dikwijls. Moedig aan met wat al goed gaat. Relativeer fouten. Om te leren, moet je fouten maken. Een kind aarzelt, treuzelt, Zeg niet: Denk goed na!. De meeste kinderen denken na, ze hebben dan vooral problemen om al die sommen te onthouden of op te roepen. Geef ze een hulpmiddel: een productenblad, een kartonnen hand met de tafels, stimuleer om de sprongen te gebruiken.

7 Leer kijken bij de buur Je leert het snelst bij als je zelf je fouten opmerkt. Het kind verbetert altijd zelf als het kan. Een kind kan een fout opmerken door de uitkomst te vergelijken met de uitkomst van de buur. De kinderen overleggen. Ze bespreken hoe ze aan de uitkomst komen en wat ze hebben gedacht. Samen beslissen ze wat de juiste uitkomst is. De coach kan dit proces ondersteunen. De kinderen kunnen de coach vragen wie gelijk heeft. Stimuleer coöperatief leren Laat bij elkaar kijken om te verbeteren. Laat aan elkaar uitleggen. Stimuleer coachend leren.. Wat met fouten? Moet je elke fout verbeteren? Liefst niet. Een fout kan verschillende oorzaken hebben. Zoek de oorzaak. Als rode lijnen onder elke fout zouden helpen, hadden we in onze scholen geen kinderen met rekenproblemen of spellingproblemen. Fouten pak je aan door goede didactiek. Een kind was verstrooid. Het kent het rekenproces voldoende. Elke verstrooidheidsfout aanduiden en bijsturen, kan het kind onzeker maken. Als het kind veel verstrooidheidsfouten maakt, laat het dan nog meer zelfstandig controleren met de rekenmachine. Zoek de oorzaak van de verstrooidheidsfouten. Er staan veel fouten. Zoek eerst de logica achter de fouten. Misschien maakt het kind een systematische fout. Als je die redeneringsfout verbetert, wordt alles meteen juist. Er is geen logica in de fouten. Het kind begrijpt de leerstof niet. Probeer het nog eens met ander materiaal en op een andere manier uit te leggen. Laat het uitleggen door een ander kind. Bied de oefeningen later nog eens aan. Maak eerst andere soorten oefeningen die wel lukken. Het kind kon de oefeningen gisteren wel en vandaag zijn ze fout. Is er een geheugen- of automatiseringsprobleem? Misschien kan het kind symbolen of feitenkennis niet onthouden. Laat hulpkaarten gebruiken. Heeft het kind een goed geheugen en leert het vanbuiten, dan kan het morgen niet meer zelfstandig de oefeningen oplossen.

8 . Leerplandoelen in deze module Getallenkennis De natuurlijke getallen tot lezen en schrijven en gebruikmaken van de termen en symbolen: eenheid (E), tiental (T), honderdtal (H) en duizendtal (D) De natuurlijke getallen tot ordenen en ze op een getallenas plaatsen Getallen onder vergelijken en rangschikken van klein naar groot of omgekeerd Handig springen op de rekenlijn vanaf 0 of een willekeurig getal met sprongen van 100, 10 of 1 De plaats van een getal schatten op de getallenlijn Bewerkingen Optellen onder uit het hoofd en daarbij handige strategieën toepassen Aftrekken onder uit het hoofd en daarbij handige strategieën toepassen Uit het hoofd optellen en aftrekken tot 1 000, ook handige strategieën gebruiken Bij optellingen of aftrekkingen flexibel en inzichtelijk een doelmatige oplossingsmethode toepassen Wiskundige vaardigheden Een natuurlijk getal interpreteren en gebruiken als aanduiding voor een hoeveelheid, rangorde, in een bewerking, als code Toepassen dat de plaats van de termen geen invloed heeft op de som en wel invloed heeft op het verschil Rekentaal in context toepassen Patronen tussen getallen opsporen en voortzetten Rekenproblemen in contexten oplossen Meten en geld Meter, decimeter, centimeter en millimeter in contexten hanteren Meten in millimeter, centimeter en decimeter De in omloop zijnde muntstukken en biljetten (van 1 tot 100) onderscheiden, benoemen en er bedragen mee samenstellen Gepast betalen op verschillende manieren met briefjes van 200, 100, 0, 20, 10 en euro en munten van 2 en 1 euro

9 2 Getallen tot 1000 integreren 2.1 Exploratie Spreek de getallen traag uit, gebruik intonatie: bv. honderd vijf én zestig. Leg zowel nadruk op de honderdtallen, de tientallen als de eenheden. Laat het kind het ook zo nazeggen. Als een kind fouten legt, vraag dan nog eens duidelijk naar het honderdtal, het tiental en de eenheden. Word nooit ongeduldig, zeg niet dat het fout is. Bevestig wat het kind gelegd heeft, benoem het juiste en vraag de andere oefening. Als het kind aarzelt of onzeker is, herhaal de oefening dan regelmatig. 1. Leg getallen tot 1000 met losse getalkaarten Leg de getalkaarten als volgt op tafel: Neem 100 en neem 0. Leg eerst 100 en dan 0 op de nullen van 100. Leg dan op de nul van 0 om te vormen. Zo eenvoudig is het. Leg en lees met getalkaarten. Na elke oefening leg je de kaarten terug op hun plaats. Gebruik ander rekenmateriaal indien nodig. Toon de getallen op de vaste getalkaart. 00, 20, 2, 0, 2 00, 0, 2, 02, 0, 2 00, 0,, 0, 0, 00, 0,, 0, 0, 9 9

10 2. Leg en lees met speelkaarten Haal de prenten en de tienen uit de speelkaarten. Deze heb je niet nodig. Leg drie willekeurige speelkaarten naast elkaar. Lees het getal terwijl je in de juiste volgorde toont wat je zegt. Ondersteun dit motorisch door te tikken op de kaart terwijl je ze leest. Doe dit tot al je kaarten opgebruikt zijn. Lees tweehonderd drie-ën-vijftig.. Luister en schrijf de getallen die je hoort op Tik de getallen in op een zakrekenmachine.. Leg met getalkaarten, dicteer aan je buur Leg het getal met losse getalkaarten Lees het getal Dicteer de getallen aan je buur. Je buur schrijft op het uitwisbaar bord. Controleer samen.. Leg volgende getallen met speelkaarten Lees het grootste getal. Lees het kleinste getal dat meer is dan 100. Toon en lees elk getal dat meer is dan 200 en minder dan 00.. Leg met centen en benoem met honderdtallen, tientallen en eenheden 1 cent 1 H T E 20 cent 2 H E 0 cent H T 10 10