Ouderengeneeskunde in de specialisten opleiding

Transcriptie

1 Ouderengeneeskunde in de specialisten opleiding Rianne van der Meer, klinisch geriater Noor de Leede, AIOS chirurgie Inhoudsopgave Presentatie ouderengeneeskunde Test je kennis van de ouderengeneeskunde! Ouderen in het ziekenhuis Functionaliteit Kennis van de ouderengeneeskunde GHZ presenteert: Ouderengeneeskunde in het specialistenonderwijs 2 1

2 Kahoo.it PIN 4 2

3 Test je kennis van de ouderengeneeskunde Vraag 1. Hoe groot is het percentage wereldbevolking >60 jaar in 2020? 25% 5 1. De grijze golf Gem. levensverwachting in 150 jaar van jaar Komende 50 jaar: verwachting: mannen van 78,8 naar 84,5 jaar. vrouwen van 82,7 naar 87,4 jaar In 2020: 25% wereldbevolking > 60 jaar Nu: 2,5 miljoen 65-plussers 4,5 miljoen in

4 Regionale cijfers Groei populatie ouderen in Midden-Holland Leeftijdsklasse % Test je kennis van de ouderengeneeskunde Vraag 2: hoeveel procent van de acuut opgenomen 70+ patiënten is overleden na 3 maanden? 20%! De Gelder et. al., NJoM, APOP study

5 Test je kennis van de ouderengeneeskunde Vraag 3. Wat is de gemiddelde ligduur van een 80-plusser in een algemeen ziekenhuis? 6 dagen 9 3. Opname ouderen in het ziekenhuis Tussen: 2005 en 2014: > 80 jaar: in Nederland opname: 4,5% 5,4% > 80 jaar: verwijzing ziekenhuis: 9,0% 10,6% Opnameduur > 80 jaar: van 12 dagen naar 15 dagen gemiddeld in 2015 Cijfers GHZ: 2017: aantal pt >65 jaar: 9384 pt, is 46,7% van totaal. Gemiddelde ligduur: jr: 4,4 dagen en > 80 jaar: 5,7 dagen Haas et al, Trends in hospital and intensive care admissions in the Netherlands attributable to the very elderly in an ageing population. Critical Care (2015) 19:

6 Test je kennis van de ouderengeneeskunde Vraag 4. Welk percentage van de ouderen komt slechter uit het ziekenhuis? 30-60% Kwetsbaarheid 6

7 4. Functionaliteit Functieverlies tijdens opname: > 70 jaar: 35%-50% functie verlies tijdens opname jr: 30% functie-achteruitgang, >80 jr: 60% functie-achteruitgang Hoe kun je functionaliteit bij ouderen behouden? Covinsky et al, Loss of independence in activities of daily living in older adults hospitalized with medical illnesses: increased vulnerability with age. Am. Geriatr. Soc Apr;51(4): Chodos et al, Hospitalization-Associated 13 disability in adults admitted to a safety-net hospital J Gen Intern. Med. Buurman et al, Functionaliteit: Valpreventie Cijfers: 2-25% van de opgenomen patiënt maakt een val door hogere morbiditeit en kosten 33% van de 65plussers valt > 1 keer per jaar wat in 10% van de vallen leidt tot serieus letsel. Multifactoriële interventie gericht op val-risicofactoren. Intensief bewegingsprogramma Voedingsinterventie Medicatie afbouw op basis van medicatiebeoordeling Kennisoverdracht aan patiënten. Organisatie- en omgevingsgerichte interventies Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen 14 7

8 4. Functionaliteit: Mobiliteit Wall Voeding Vraag 5. Hoeveel % van de opgenomen ouderen is ondervoed? 18-33% ondervoede ouderen in ziekenhuis Richtlijn ondervoeding; Meijers

9 Test je kennis van de ouderengeneeskunde Vraag 6. Hoe vaak wordt acute verwardheid herkend door artsen? Herkennen van delier Delier = acute verwardheid door een onderliggende oorzaak Prevalentie: In ziekenhuis: prevalentie 18-37%, op de IC tot 80%! Onderdiagnostiek: 33-75% UK: 50% wel door psychiaters, niet door andere specialisten herkend Afhankelijk van setting! Snijders vs niet-snijders CBO-richtlijn delier ; Teodorczuk et al, Improving recognition of delirium in clinical practice: a call for action. BMC Geriatr. 2012; 12:

10 19 6. Delier Zeer nare ervaring voor patiënt en familie Delier geassocieerd met: Grotere kans op complicaties Hogere mortaliteit Grotere kans op opname verpleegtehuis Langere opnameduur US: Kosten: elke dag na overleving delier: 2,5x hoger tot een jaar na delier CBO-richtlijn delier ; Teodorczuk et al, Improving recognition of delirium in clinical practice: a call for action. BMC Geriatr. 2012; 12:

11 6. Delier Ernstiger beloop: Hogere leeftijd ICU opname Kamerwisselingen tijdens ziekenhuisverblijf Afwezigheid van klok, kalender, leesbril of familie! Behandeling: Oriëntatie bevorderen! Familie participatie/ vrijwilligersproject Veiligheidsmaatregelen (M&M) Evt medicatie Richtlijn delier 21 Test je kennis van de ouderengeneeskunde Vraag 7. Welk percentage aan medicatie-gerelateerde opnames bij ouderen zou te voorkómen zijn geweest? 44% 22 11

12 7. Polyfarmacie Opnames: 2,4% van alle ziekenhuisopnames 5,6%-10% van de acute opnames. IPCI/Harm: 44% mogelijk vermijdbaar! Medicatie: Bloedverdunners, bloeddrukverlagers, prednison, psychiatrische medicatie, diabetesmedicatie HARM-wrestling rapport; 2008: IPCI 2006 & HARM onderzoek Hoe gaan we de zorg voor ouderen verbeteren? Kennis en kunde over kwetsbare ouderen inzetten; Bv. Structurele ortho-geriatrische medebehandeling, screeningstesten op de SEH (APOP), geriatrische screening bij ouderen met kanker Echter de noodzaak is er dat elke specialist meer kennis heeft! Gaan we het hart opereren, maar geeft dit geen verbetering van de conditie, omdat patiënt nauwelijks kan lopen? Doen we een heupoperatie, maar sterft de patiënt 6 weken later aan de complicaties hiervan? Of doen we het niet en wordt patiënt bedlegerig en krijgt hij nare doorligwonden? Geven we 20x radiotherapie ivm blaaskanker, maar ontregelt deze patiënt psychisch volledig door alle ritten naar het ziekenhuis die het dagelijks ritme verstoren? 24 12

13 Achtergrond Kortom: ziekenhuisopname niet (slechts) goed voor oudere patiënt Veel kennis ouderenzorg al aanwezig in ziekenhuizen Echter niet altijd bij alle juiste personen Aandacht nodig geriatrische problematiek op afdeling Met name peri-operatieve zorg Kennis van valkuilen en specifieke risico s voor de oudere patiënt Integrale zorg van hoog niveau voor oudere patiënt Landelijke prioriteit 2011 Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS): ouderenzorg is landelijke prioriteit preventie van onnodige achteruitgang lichamelijk, psychisch en sociaal 2011 College Geneeskundige Specialismen (CGS) projectplan Verankering van integrale ouderenzorg in de medische vervolgopleidingen doel: eind 2016 alle opleiders van relevante specialismen hun artsen in opleiding tot specialist (AIOS) opleiden in de zorg voor kwetsbare ouderen Brondocument CGS project Ouderenzorg in de medische vervolgopleiding oktober 2013 (en met name Tabel 1) 26 13

14 Implementatie in specialistenopleiding Landelijke projectgroep KNMG Opstellen brondocument met tips Workshops De grootste impact in het vergroten van bewustzijn en kennis leverden de online courses over zorg voor kwetsbare ouderen In 2016 volgden >2000 aios en geneeskundig specialisten een van de courses Uit eerste evaluaties blijkt dat kennis, gedrag en attitude met betrekking tot de zorg voor kwetsbare ouderen zijn verbeterd 27 Verankering van integrale ouderenzorg in medische vervolgopleidingen, Eindrapportage CGS-project, CGS 216 Waar hebben we het dan over? In de e course: Kwetsbaarheid Verwardheid Functionele achteruitgang Polyfarmacie Shared decision making Geriatric Giants Immobiliteit Instabiliteit Incontinentie Intellectuele achteruitgang 14

15 Brondocument laaghangend fruit Feiten over ouderen E-learning Elkaar aanspreken op agisme Herkennen kwetsbaarheid MDO s Geriatric Giants Funtionele achteruitgang Vaak multifactoriele oorzaken/problemen Effect van kwetsbaarheid op eigen medisch handelen Symptomen kunnen anders zijn Problemen cognitie (delier!), visus, gehoor Belang heteroanamnese Brondocument CGS project Ouderenzorg in de medische vervolgopleiding oktober 2013 (en met name Tabel 1) 29 Brondocument minimale kennis Samenwerking 1e en 2e lijn Verwijzen en ontslag met duidelijke informatie Risico s ziekenhuisopname Delier, functionele achteruitgang, vallen, bijwerkingen medicatie, ondervoeding Polyfarmacie Veranderde farmacodynamiek en kinetiek Risicovolle geneesmiddelen kennen (van eigen vakgebied) 30 15

16 En nu in 2018?! Blijvende achterstand bij huidige en toekomstige professionals van veel beroepsgroepen Twee aspecten komen wel voor ieder specialisme overeen: 1. De focus op proactief handelen in plaats van reactief. 2. Een gemene deler van kennis en vaardigheden voor elk vakgebied. 31 Canbetter thema s in specialistenopleiding Document: Van CanMeds naar Canbetter 4 thema s: Ouderenzorg Patiëntveiligheid Medisch leiderschap Doelmatigheid 16

17 En nu naar het Groene Hart Ziekenhuis 33 Plan betere integratie ouderenzorg GHZ Specialisme-overstijgend programma bieden aan specialisten/ AIOS/ PA s (en ANIOS, verpleegkundigen, co-assistenten) Een jaar lang in de spotlight E-learning: e-infuse.com: peri-operatieve traject bij kwetsbare ouderen: vanaf 24 september voor alle specialisten Thema-avonden, onderwijs momenten en aandacht op afdelingen Bestaande onderwijsmomenten benutten Meenemen in bijeenkomsten samen met de eerstelijn Snijdend en beschouwend aspect apart vanwege zorgvraag 17

18 Ouderenzorg onderwijs in het GHZ Start met 2 ambassadeurs (Geriater/AIOS chirurgie) De personen met kennis en kunde van de ouderenzorg hierbij betrekken: Geriaters Internist ouderengeneeskunde Verpleegkundig specialisten geriatrie Apothekers Psychiaters Dietisten Fysiotherapeuten Specialist ouderengeneeskunde uit de regio Navraag bij AIOS welke onderwerpen missen Startbijeenkomst maandag gehad! 35 Onderwerpen onderwijs GHZ Het ouder wordende brein Psychiatrie, apathie, delier, vrijheidsbeperkende maatregelen Aandacht voor functiebehoud Vallen, voeding, polyfarmacie, mobiliteit Acute ouderenzorg Acute bewustzijnsdaling, overvulling & vochtbeleid, nierfunctiestoornis Wel of niet behandelen Advance care planning; Uitkomst na reanimatie (beleidsgesprek voeren), palliatieve zorg, moreel beraad 18

19 Werkgroepen Hoe is het ouderen-onderwijs in uw ziekenhuis/opleiding geregeld? Welke onderwerpen horen zeker in het ouderengeneeskunde onderwijs voor de specialisten/ in de specialistenopleiding? Welke manieren van onderwijs zouden AIOS aanspreken? Hoe is kennis voor ouderenzorg beter in de dagelijkse praktijk te integreren? Hoe kunnen we de kennis en kunde van de vakspecialisten op het gebied het meest efficiënt inzetten voor de zorg van kwetsbare ouderen? Hoe zorgen we dat elke specialist basiskennis van de ouderengeneeskunde heeft? En welke stappen gaan we regionaal hiervoor nemen? Hoe en waar bespreken we in onze ziekenhuizen het reanimatie beleid? En bij patienten die we opnemen vanaf de SEH?

20 Verder lezen? Verankering van integrale ouderenzorg in medische vervolgopleidingen, Eindrapportage CGS-project, CGS 216 Brondocument CGS project Ouderenzorg in de medische vervolgopleiding oktober 2013 (en met name Tabel 1) Van CanMEDS naar CanBetter (PDF) - CanBetter_2015.pdf 39 20