Betreft: vorderingen uitwerking C-ITS t.b.v. BBV. Datum:

Transcriptie

1 Betreft: vrderingen uitwerking C-ITS t.b.v. BBV Datum: Bijgaand een vrtgangsbericht dat inzicht biedt in de stand van zaken van het thema C-ITS tbv het vervlg BB. Dit is het prces van inhudelijke verkenning waarte de ITS-directeuren van regi s en I&M p 4 september jl. hebben beslten. Marcel Westerman is hierin de prcesregisseur. Er wrdt in 12 regi s veel werk verzet m tt een cmpleet en nderbuwd beeld te kmen van de gedeelde prblematiek. Dat beeld zal als vraagspecificatie in de tweede helft van januari met marktpartijen gedeeld wrden in meerdere dialgsessies. De respns van de markt in januari is precncurrentiëel en zal vral bruikbaar zijn m in februari 2015 tt een gedegen en uitverbaar Plan van Aanpak te kmen. Over dat PvA kan dan in maart dr directeuren en bestuurders van de deelnemende regi s en I&M wrden beslten. Daarna vlgt uitwerking in deelplannen (Intelligente Kruispunten, Sepel Rijden, etc). De andere thema s in de ITS-agenda (incidenten, lgistiek, data & diensten etc) zullen eveneens in januari van een gezamenlijke vraagstelling wrden vrzien en met de markt wrden besprken. Deze PvA s kunnen dan in de dezelfde prcesgang en planning als C-ITS richting besluitvrming. Of deze planning daadwerkelijk gehaald kan wrden, is in belangrijke mate afhankelijk van capaciteit, temp en kwaliteit van werken in de deelnemende regi s. De technische en cmmerciële plssingen waarnaar gezcht wrdt in alle thema s en PvA s, zullen in 2016 en 2017 meten leiden tt effect p reistijden, drstrming en afname van verstringen. In het C-ITS thema zal nadrukkelijk gekeken wrden naar die tepassingen en diensten die reeds wrden geïmplementeerd p.a. de A67 (BICIII), A58 (Spkfiles), Cmpass4D (m.n. Intelligente Kruispunten) en daarmee snel pgeschaald kunnen wrden naar grtere vlumen gebruikers. Binnen I&M (samenwerking met Cnnecting Mbility, prject Autnm Rijden, SWIPE prgramma, Crridrprject, Innvatieve Centrale) en met verschillende rganisaties als DITCM, AutmtiveNL wrdt dr pbb inhudelijk samengewerkt aan een cherente aanpak, architectuur, marktbenadering, cmmunicatie, gebruikersacceptatie, standaardisatie, privacy en security. Internatinale interperabiliteit is hierin vanzelfsprekend een belangrijk nderdeel. Het gesprek ver deze en andere randvrwaarden is in het vrjaar 2014 gestart en zal eveneens in januari van (vrlpige) cnclusies wrden vrzien. 1

2 Eerste cnturen bvenreginale uitwerkingen C-ITS, versie 18 januari 2015 Gemeenschappelijke aanpak met alle Beter Benutten regi s Alle 12 Beter Benutten regi s: Nemen actief deel aan C-ITS (Cnnected & Cöperatief) binnen het vervlg van Beter Benutten (BBV): zij hebben knelpunten in hun regi waar zij C-ITS kansrijk achten, zij hebben interesse m in hun regi C-ITS plssingen te realiseren en zien in principe mgelijkheden m hieraan zelf financiële bijdragen te leveren. Hebben vlgens hetzelfde stramien en met hun inliggende gemeenten het vlgende uitgewerkt: A. Knelpunten. Alle regi s hanteren hiervr dezelfde 11 archetypen: 1. Zwaar belaste HWN / PWN verbinding van/naar stedelijke gebied. 2. Stedelijke ringweg met veel in- en uitvegend verkeer. 3. Cnflicten afrit, terugslag van OWN naar HWN (nveiligheid). 4. Testrm verkeer naar stedelijk gebied, samenhang inprikkers. 5. Stedelijke inprikkers: bundels, assen crridrs (k i.r.t. fiets en OV). 6. Zekverkeer / parkeren. 7. Wegwerkzaamheden. 8. Verstringen (niet alleen incidenten). 9. Stedelijke distributie en lgistiek. 10. Fiets (prbleem/plssing). 11. Ht spts (leefbaarheid, veiligheid, ). B. Oplssingsrichtingen. Alle regi s hanteren hiervr dezelfde 7 archetypen: 1. Sepel rijden (Cntinu snelheidsadvies). 2. Rijstrkadvies ("Virtueel ntvlechten"). 3. Stad in stad uit: a. Multimdale begeleiding stad in; b. Begeleiding ingaande vertuigen stad in (.b.v. kenmerken & situatie), al dan niet gefaciliteerd dr de weginfrastructuur; c. Fietsbegeleiding, incl. fietsparkeren. 4. Intelligente Kruispunten ("Cöperatieve VRI s''). 5. Slim parkeren. 6. Incidenten (.a. data ver verstringen (niet ngevallen),.b.v. hiervan wellicht tt diensten bij verstringen), evenementen, wegwerkzaamheden. 7. Obstructin warning, wegwerkzaamheden, lcaties, situaties, vertuigen) Uit: Day One Services, Amsterdam Grup / ITS Crridr]. C. Beschikbare wegkantinstallaties. Waar zijn spullen langs de weg aanwezig en wat is hiermee (nu & straks) mgelijk i.r.t. C-ITS. Del van werken met hetzelfde stramien is dat er landelijk inzicht ntstaat in mvang van knelpunten (vlume gebruikers, heveelheid hinder) en zinvlle plssingsrichtingen. Hiermee wrdt de publieke kant uitgelijnd m gezamenlijk het gesprek aan te gaan met marktpartijen. Gemeenschappelijke fcus met alle Beter Benutten regi s C-ITS is cnnected en cöperatief, vral gericht p ndersteuning rijtaak. Kmen tt vldende prbleemplssend vermgen en tt cntinueerbare diensten dr marktpartijen. Daarte landelijk bundelen van knelpunten en plssingsrichtingen (via de archetypen). 2

3 Aanpak in bvenreginale prjecten, met bvenreginale prjectplannen dr een penverende regi i.s.m. andere regi s waarin inhudelijke en randvrwaardelijke afspraken wrden gemaakt, die landen in cncrete prjecten. Eerste cnturen t.a.v. bvenreginale prjectplannen en prjecten MRA De prvincie Nrd-Hlland en Amsterdam hebben veel kennis van slimme VRI s en veel knelpunten die hieraan zijn gerelateerd. Met deze reden willen zij penverder zijn van een bvenreginaal C-ITS prject Intelligente Kruispunten (één van de landelijke archetypen). In dit prject wrden samen met andere regi s en marktpartijen afspraken gemaakt ver de functinaliteit van VRI s, zdat regi s dit p een eenduidige manier kunnen pnemen in de uitvragen van cncrete prjecten. Uiteindelijk blijft iedere regi verantwrdelijk vr de uitvraag van zijn eigen hardware, maar wel binnen de landelijke afgestemde kaders en randvrwaarden. Bijna alle BB regi s, vral de grte en middelgrte steden, hebben behefte aan een plssingsrichting Intelligente Kruispunten, de precieze beheften en scpe verschilt (maar veel is hetzelfde, zals de nadrukkelijke aandacht vr interactie tussen aut s, fiets, OV). De wensen van en tepassingen van deze regi s wrden meegenmen in dit bvenreginale prject. Vanuit MRA zal de functinaliteit van het huidige OV-KAR nderdeel zijn van de bvenreginale prject. MRA wil penverder zijn van Intelligente Kruispunten maar het kan heel ged zijn dat andere regi s trekker zijn van een deelprject binnen het grter geheel van Intelligente Kruispunten De andere regi s hebben baat bij dit bvenreginale prject en de intentie is dat alle geïnteresseerde regi s, dat zijn ze bijna allemaal, hieraan financieel bijdragen (bijdrage kan.a. afhankelijk zijn van het belang). Enkele regi s willen actief meeden en andere wat passiever. Dr de bvenreginale bundeling ntstaat landelijke massa. Dit maakt het vr marktpartijen aantrekkelijk m zelfstandige diensten te ntwikkelen, mdat deze in principe p veel lcaties in veel (alle) regi s kunnen wrden tegepast. Verder wil de MRA aangehaakt zijn bij: Sepel rijden, i.c.m. begeleiding Stad in-stad in (A2 crridr incl. gemeenten); Fietsbegeleiding i.c.m. fietsparkeren. De gemeente Amsterdam nderzekt he zij vanuit de MRA betrkken wil zijn bij Slim parkeren. Brabant en Midden-Nederland Op de A2-crridr in beide regi s treden alle archetypen knelpunten p en zijn alle archetypen plssingsrichtingen zinvl. Beide regi s willen daarm gezamenlijk alle plssingsrichtingen hier tepassen en fungeren als een srt van assemblage regi vr C-ITS. Zij heven echter niet alle plssingsrichtingen zelf te ntwikkelen (zals Intelligente Kruispunten, zie MRA). Beide regi s, inclusief in ieder geval de B5 steden in Brabant, willen daarnaast penverder zijn van een gecmbineerde bvenreginale C-ITS aanpak Sepel rijden en Begeleiding stad in / stad uit. Deze plssingsrichtingen zijn hier zeer relevant en hiervr is er veel (bestuurlijk) draagvlak. Beide regi s willen penverder zijn maar het kan heel ged zijn dan andere regi s trekker zijn van een deelprject binnen het grter geheel van C-ITS aanpak Sepel rijden en Begeleiding stad in / stad uit Beide plssingsrichtingen spelen k in andere BB regi s. De wensen van en tepassingen in andere regi s wrden meegenmen in dit bvenreginale prject. Assembleren hudt k in het veren van regie p (eisen t.a.v.) C-ITS integratie. Als dat gewenst is, willen deze regi s k penverder zijn die bijdragen aan de dr-ntwikkeling van een (inter)natinale C-ITS architectuur die mmenteel al beschikbaar is (A58 architectuur). 3

4 In beide regi s is er nadrukkelijke aandacht en betrkkenheid van de inliggende gemeenten, dit betreft Begeleiding stad in en stad uit en Intelligente Kruispunten. Dit wrdt nderdeel van één integrale aanpak. De regi Midden Nederland wil verder actief meewerken aan de bvenreginale aanpak van Intelligente Kruispunten en Slimme Fietsen. Vr dit laatste cördineert de regi Midden Nederland samen met de regi Grningen-Assen de inventarisatie van beheften en kansen. Haaglanden De meeste wegen in deze regi zijn vl tijdens de spitsen en hebben frequent last van verstringen met frse cnsequenties. Dit speelt in veel andere BB regi s (maar minder frequent, met minder cnsequenties en/f minder bestuurlijke aandacht). Mede gedreven vanuit de bestuurders, wil deze regi zich richten p geplande (wegwerkzaamheden) en ngeplande verstringen (incidenten) en wil hiervr landelijk penverder zijn. Dit van planning tt en met (input vr) diensten aan gebruikers. Dit inclusief de data cmpnent en eventueel k het data item Wegwerkzaamheden actueel uit de Data Tp. Rtterdam Fcus vanuit deze regi ligt p rijgedrag tijdens de spits: (1) wat is ged rijgedrag en (2) he kunnen stakehlders geld verdienen aan ged rijgedrag. Rtterdam fcust zich daarmee p de ptentiele C-ITS investeerders (bijv. verzekeraars, fleetwners, nderhudsbedrijven en leasebedrijven) en niet primair p de C-ITS leveranciers. Primair del is m publiek-private samenwerkingsvrmen te ntwikkelen die als aanjager dienen vr slimmere autmbiliteit zals C-ITS. Om tt gede publiek-private samenwerkingsvrmen te kmen is structurele afstemming met alle relevante stakehlders ndig, maar k met er praktijk ervaringen wrden pgedaan ver he die samenwerking eruit kan zien. Hiervr is een ntwikkelprject vrzien. Deze stakehlders zijn vr veel C-ITS leveranciers relevant, mdat zij besparingen vr hun klanten kunnen realiseren (schades, brandstf, nderhud), waarvr C-ITS het middel kan zijn. Hiervr is interesse vanuit veel andere BB regi s. Deze regi wil landelijk penverder zijn en in dit (f beide) bvenreginale prject(en) k de wensen van en tepassingen in andere regi s meenemen. Deze regi heeft vr beide zaken (rijgedrag en stakehlders) al veel vrbereidingen getrffen, zdat snel kan wrden gestart met een pre-verkenning. Andere regi s wrden uitgendigd aan te haken. Daarnaast zien de wegbeheerders In deze regi de ndzaak vr aanpassing van (instellingen van) bestaande publieke systemen i.r.t. C-ITS: Er blijkt met slimmere sturing dr verkeersystemen rnd de snelweg ng tt 30% betere drstrming te realiseren p die snelweg. Hierbij liggen tevens kansen m meer stedelijk verkeer via de Ruit af te wikkelen. Vr het cöperatieve deel van C-ITS is dit een vrwaarde m uitwisseling tussen systemen langs de kant van de weg en in het vertuig mgelijk te maken: (1) nderlinge databeschikbaarheid (waarnder het verder penzetten van infrmatie van slimme wegkantsystemen aan marktpartijen m een basis te leveren vr In Car diensten, (2) pen maken van de publieke systemen vr uitwisseling van stuurinfrmatie en (3) aanpassing van de regelprgramma s m cöperatief te kunnen werken. Vr het cnnected deel van C-ITS is dit een vereiste m te vrkmen dat infrmatie aan weggebruikers via diensten en wegkantsystemen incnsistent is ( slimme weggebruikers p een dmme infrastructuur leidt tt subptimalisaties). Ok dit speelt in alle BB regi s en k van dit bvenreginale prject wil de regi Rtterdam penverder zijn. Verder wil de regi Rtterdam actief deelnemen aan Sepel Rijden, zals de regi s Brabant, Midden Nederland en de MRA dat bvenreginaal ppakken. 4

5 Arnhem-Nijmegen De prblematiek in de regi Arnhem-Nijmegen cncentreert zich p de stedelijke ring in Nijmegen ( S 100), de stedelijke binnenring Arnhem en p de prvinciale Pleyrute. Vr de S 100 zijn een gede kansen vr Slimme kruispunten en (rute- en rij)advisering.b.v. actuele wegsituatie qua verkeer f milieu. Vr de Arnhemse ring is behefte aan cöperatieve OV pririteit. I.r.t. de Nijmeegse Waalbrug is behefte aan Slimme kruispunten gericht p de drstrming p de S 100 en aan cnnectiviteit gericht p delgrepen, OV en hulpdiensten. vr de Pleyrute wrdt gedacht aan tepassingen van Sepel rijden met rijdstrkadvies, Intelligente Kruispunten en aanpassing van rijgedrag en aan multimdale begeleiding stad in en uit. Hierte wil deze regi actief aanhaken bij de bvenreginale aanpak dr de regi s Brabant, Midden Nederland, de MRA end e regi Rtterdam. Verder is de regi Arnhem-Nijmegen begd penverder van het bvenreginale prject ITS Infrmatiediensten, dat vral is gericht p reisadviezen (C-ITS meer p rijtaakndersteuning). Grningen-Assen De prblematiek in de regi Grningen-Assen kenmerkt zich dr een zwaar belaste hfdwegenstructuur (A7 en A28) van en naar de stedelijke centra, waar kansen liggen vr plssingen als Sepel rijden en Rijstrkadvies De regi zal de kmende jaren tneel zijn van grtschalige en gelijktijdige (weg)werkzaamheden (.a. Aanpak Ring Zuid, Sprzne Grningen en Flrijn As Assen) met stevige impact p de beschikbare weg- en sprcapaciteit In de regi ligt vral pririteit bij het zwaarbelaste nderliggende stedelijke wegennet met pririteitscnflicten tussen de verschillende mdaliteiten (inclusief brugpeningen) en drstrmingsprblemen bij met VRI geregelde kruispunten. Hier liggen kansen vr een veelvud aan plssingen, zals Begeleiding stad in en uit, Intelligente Kruispunten, Data ver verstring en Obstructin Warning. Net als in andere BB regi s speelt in Grningen-Assen het thema Fiets in al zijn facetten een belangrijke rl. Hierbij gaat het ver fietsdata (waar, heveel, welke rutes, weesfietsen) en fietsdiensten als grene glf vr fietsers, ptimale rutes znder wachttijden bij verkeerslichten vr fietsers en fietsparkeren. Dit lijkt een kansrijk bvenreginaal C-ITS prject, waarvr Grningen-Assen samen de regi Midden Nederland de inventarisatie van beheften en kansen cördineert. Naast actieve deelname aan C-ITS is de regi Grningen-Assen bvenreginaal penverder van een ITS nderdeel binnen het thema Lgistiek. Zwlle-Kampen De prblematiek in Kampen is gerelateerd aan drstrming en leefbaarheid rndm bruggen, dr interactie tussen wegverkeer en scheepvaart en aan grtschalige recnstructie werkzaamheden, zwel tijdens als na de werkzaamheden. In Zwlle zijn er diverse knelpuntcrridrs met kansen vr Intelligente Kruispunten en meer intelligentie bij aansluitingen. In beide steden is er behefte aan Slim parkeren; k tijdens en na wegwerkzaamheden, met gede mgelijkheden vr faciliteren fietsgebruik. Stedendriehek De bereikbaarheidsprblematiek in de regi Stedendriehek bevindt zich in de mgeving van centrumgebieden, de inprikkers van de steden en de werkgebieden gelegen langs de A1. Hiervr is er behefte aan gedragsbeïnvleding (pre- en n-trip) en aan mgaan met de hinder en buwlgistiek die gaat ntstaan dr de grtschalige wegwerkzaamheden (verbreding A1, grt nderhud Wilhelminabrug. 5

6 Een andere prblematiek is de hinder van drstrming en leefbaarheid verrzaakt dr brugpeningen. Interactie tussen wegverkeer en scheepvaart en gekppelde maatregelen (preen n trip) en intelligente kruispunten Er is behefte aan Slim parkeren; k tijdens en na wegwerkzaamheden, met gede mgelijkheden vr faciliteren fietsgebruik. Er is behefte aan inzetten van technieken m weersbeïnvleding te vrspellen die invled hebben p cmfrt, capaciteit, enz. van de weg en weggebruikers en deze k direct in te zetten. Slimme kruispunten en sepel rijden. De dichttijden van sprwegvergangen hebben grte gevlgen vr het wegennet. Het kppelen van deze data en n-trip infrmatie kan de pijn verzachten. Bevrrading van ude binnensteden vraagt extra aandacht. Intelligente infrmatie- en reserveringssystemen vr laden en lssen. Leeuwarden De prblematiek in Leeuwarden heeft te maken met: stedelijke ring, zekverkeer/parkeren, wegwerkzaamheden en ht spts i.r.t. evenementen. Dit laatste (k) t.g.v. Leeuwarden Culturele Hfdstad Als plssingsrichitingen wrdt vral gedacht aan Begeleiding stad in en uit en Slimme kruispunten en aan Slim parkeren. Daarnaast met het beter mgaan met wegwerkzaamheden en evenementen. Maastricht De regi Maastricht ndervindt vral prblemen t.g.v. grtschalige en gelijktijdige (weg)werkzaamheden. Hiervr bieden plssingsrichtingen vr Begeleiding stad in en uit en Intelligente Kruispunten en Slim parkeren kansen. Op de A2 is er behefte aan Sepel rijden, i.c.m. de initiatieven hiervr dr de regi s Brabant, Midden Nederland, MRA en de regi Rtterdam. Twente In de regi Twente zijn er diverse knelpuntcrridrs met kansen vr Intelligente Kruispunten en verbetering van de stedelijk bereikbaarheid d.m.v. Begeleiding stad in en uit en verminderen zekverkeer Parkeren. Vr de A35 geldt dat er p het traject Azel-Buren kansen wrden gezien vr Sepel rijden in cmbinatie met het virtueel ntvlechten. Tevens geldt dat er in Twente beperkte signalering bven de hfdwegen aanwezig is en waarschuwing vr het naderen van file mgelijk (bstructin warning) k kansen bieden. Vr de wat kleinere regi s geldt: In z n algemeenheid dat ptreden van deze regi s als bvenreginaal trekker niet aannemelijk is vanwege mvang van de ITS middelen in BBV, ernst en cmplexiteit knelpunten en bestuurlijke aandacht C-ITS. Al deze regi s zien cncrete kansen vr de tepassing van C-ITS en willen hieraan actief meewerken. Dit biedt daardr gede kansen vr het tepassen van C-ITS plssingsrichtingen die elders wrden ntwikkeld: deze regi s kunnen bijdragen leveren aan de landelijke massa. Nieuwe investeringen in duur publiek DVM kan wrden vrkmen, bijvrbeeld: Steden hebben knelpunten dr zekverkeer t.b.v. parkeren. Vr traditineel parkeerverwijssysteem (wegkantbrden dr wegbeheerder) is beperkt geld en beperkt bestuurlijk draagvlak. Functinaliteit kan k wrden gebden dr beschikbaar stellen dynamische parkeerdata en stimuleren landelijke parkeerdiensten dr marktpartijen. 6

7 In bijna alle 12 BB regi s speelt de plssingsrichting fiets, vral vanuit de bestuurders. Dit gaat in ieder geval ver fietsdata (waar, heveel, welke rutes, weesfietsen) en fietsdiensten als grene glf vr fietsers, ptimale rutes znder wachttijden bij verkeerslichten vr fietsers en fietsparkeren. Ok dit lijkt dus een kansrijk bvenreginaal C-ITS prject, waarvr de regi Midden Nederland samen met de regi Grningen-Assen de inventarisatie van beheften en kansen cördineert. RWS Inbreng dr RWS vindt plaats in de beschreven reginale uitwerkingen. Fcus van RWS daarbij ligt p: Blauwe Glf. Data en infrmatie. Crridr management t.b.v. verbinding tussen de regi s, met Sepel rijden en Slimme aansluitingen. Incident management. Minder hinder nieuwe stijl. 7